The Egyptian myth of the death of Osiris - Alex Gendler

3,915,038 views ・ 2020-07-16

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Anna Jóźwik Korekta: Ola Królikowska
00:07
It was a feast like Egypt had never seen before.
0
7086
3470
To była uczta, jakiej Egipt nie widział.
00:10
The warrior god Set and his wife, the goddess Nephtys,
1
10556
3570
Wojowniczy bóg Set i jego żona, bogini Neftyda,
00:14
decorated an extravagant hall for the occasion,
2
14126
2930
ozdobili na tę okazję ekstrawagancką salę.
00:17
with a beautiful wooden chest as the centerpiece.
3
17056
3064
Główną ozdobą była piękna drewniana skrzynia.
00:20
They invited all the most important gods, dozens of lesser deities,
4
20120
4410
Zaprosili najważniejszych bogów, wielu bożków
00:24
and foreign monarchs.
5
24530
2030
i zagranicznych monarchów,
00:26
But no one caused as big a stir as Set and Nephtys’s older brother Osiris,
6
26560
6232
ale nikt nie wywołał takiego poruszenia, jak starszy brat Seta i Neftydy, Ozyrys,
00:32
the god who ruled all of Egypt and had brought prosperity to everyone.
7
32792
4978
władca Egiptu, który zapewnił wszystkim dobrobyt.
00:37
Set announced a game—
8
37770
1870
Set ogłosił konkurs.
00:39
whoever could fit perfectly in the chest could have it as a gift.
9
39640
4317
Skrzynię otrzyma ten, kto się w niej zmieści.
00:43
One by one, the guests clambered in, but no one fit.
10
43957
3820
Goście starali wcisnąć się do środka, ale żadnemu się nie udało.
00:47
Finally, it was Osiris’s turn.
11
47777
2340
W końcu przyszła kolej na Ozyrysa.
00:50
As he lay down, everyone could see it was a perfect fit—
12
50117
3870
Kiedy się położył, wszyscy zobaczyli, że pasuje idealnie.
00:53
another win for the god who could do no wrong.
13
53987
3240
Kolejna wygrana perfekcyjnego boga.
00:57
Then Set slammed the lid down with Osiris still inside, sealed it shut,
14
57227
6092
Kiedy Ozyrys był w środku, Set zatrzasnął wieko,
szczelnie zamknął i wrzucił go do Nilu.
01:03
and tossed it into the Nile.
15
63319
2460
01:05
The chest was a coffin.
16
65779
2110
Skrzynia była trumną.
01:07
Set had constructed it specifically to trap his brother
17
67889
3270
Set stworzył ją, żeby uwięzić brata
01:11
and planned the party to lure him into it.
18
71159
3170
i zaplanował przyjęcie, żeby go do niej zwabić.
01:14
Set had long been jealous of his brother’s successful reign,
19
74329
3460
Set od dawna zazdrościł bratu sukcesów
01:17
and hoped to replace him as the ruler of all Egypt.
20
77789
4617
i chciał zająć jego miejsce na tronie.
01:22
The Nile bore the coffin out to sea and it drifted for many days
21
82406
3770
Nil wyrzucił trumnę do morza, gdzie dryfowała przez wiele dni,
01:26
before washing ashore near Byblos, where a great cedar grew around it.
22
86176
5139
aż wypłynęła na brzeg niedaleko Byblos, gdzie wrosła w wielki cedr.
01:31
The essence of the god within gave the tree a divine aura,
23
91315
3790
Istota boga dała drzewu boską aurę.
01:35
and when the king of Byblos noticed it,
24
95105
2200
Kiedy król Byblos to zauważył,
01:37
he ordered the tree cut down and brought to his palace.
25
97305
3360
rozkazał ściąć drzewo i przynieść je do pałacu.
01:40
Unbeknownst to him,
26
100665
1430
Nie wiedział jednak,
01:42
the coffin containing Egypt’s most powerful god was still inside.
27
102095
4955
że trumna z najpotężniejszym bogiem Egiptu nadal jest w środku.
01:47
Set’s victory seemed complete, but he hadn’t counted on his sisters.
28
107050
4351
Wydawało się, że Set zwyciężył, ale nie spodziewał się, co zrobią siostry.
01:51
Set’s wife Nephtys was also his sister,
29
111401
3060
Żona Seta, Neftyda, była też jego siostrą,
01:54
while their other sister, the goddess Isis,
30
114461
2952
a ich wspólna siostra, Izyda,
01:57
was married to their brother Osiris.
31
117413
2020
poślubiła brata, Ozyrysa.
01:59
Isis was determined to find Osiris,
32
119433
2855
Izyda bardzo chciała go odnaleźć
02:02
and enlisted Nephtys’s help behind Set’s back.
33
122288
3540
i za plecami Seta poprosiła Neftydę o pomoc.
02:05
The two sisters took the shape of falcons and travelled far and wide.
34
125828
4904
Siostry zmieniły się w sokoły i podróżowały wzdłuż i wszerz.
02:10
Some children who had seen the coffin float by
35
130732
2800
Dzieci, które widziały przepływającą trumnę,
02:13
pointed them to the palace of Byblos.
36
133532
2620
skierowały je do pałacu w Byblos.
02:16
Isis adopted a new disguise and approached the palace.
37
136152
3660
Izyda zmieniła postać i weszła do pałacu.
02:19
The queen was so charmed by the disguised goddess
38
139812
2970
Królowa była tak oczarowana przebraną boginią,
02:22
that she entrusted her with nursing the baby prince.
39
142782
3900
że powierzyła jej opiekę nad małym księciem.
02:26
Isis decided to make the child immortal by bathing him in flame.
40
146682
4465
Izyda chciała unieśmiertelnić księcia, więc postanowiła wykąpać go w ogniu.
02:31
When the horrified queen came upon this scene,
41
151147
3020
Kiedy przerażona królowa to zobaczyła,
02:34
Isis revealed herself and demanded the tree.
42
154167
4124
Izyda ujawniła się i zażądała drzewa.
02:38
When she cut the coffin from the trunk and opened it,
43
158291
3210
Po wycięciu trumny z pnia otworzyła ją,
02:41
Osiris was dead inside.
44
161501
2620
ale Ozyrys był martwy.
02:44
Weeping, she carried his body back to Egypt and hid it in a swamp,
45
164121
4268
Płacząc, zaniosła jego ciało do Egiptu i ukryła je na bagnach.
02:48
while she set off in search of a means of resurrecting him.
46
168389
3330
Zaczęła szukać sposobu na jego wskrzeszenie.
02:51
But while she was gone,
47
171719
1560
Kiedy jej nie było,
02:53
Set found the body and cut it into many pieces,
48
173279
4000
Set znalazł ciało, pokroił je na kawałki
02:57
scattering them throughout Egypt.
49
177279
2170
i rozrzucił po całym Egipcie.
02:59
Isis had lost Osiris for the second time, but she did not give up.
50
179449
4664
Izyda znów straciła Ozyrysa, ale się nie poddała.
03:04
She searched all over the land, traveling in a boat of papyrus.
51
184113
4450
Przeszukała cały kraj, podróżując łodzią papirusową.
03:08
One by one, she tracked down the parts
52
188563
2418
Odnalazła części rozczłonkowanego ciała męża
03:10
of her husband’s dismembered body in every province of Egypt,
53
190981
4400
w każdej prowincji Egiptu
03:15
holding a funeral for each piece.
54
195381
2394
i dla każdej z nich odprawiła pogrzeb.
03:17
At long last, she had recovered every piece but one—
55
197775
4000
Odzyskała każdą część oprócz jednej.
03:21
his penis, which a fish in the Nile had eaten.
56
201775
4854
Penisa, którego zjadła ryba w Nilu.
03:26
Working with what she had, Isis reconstructed and revived her husband.
57
206629
4434
Izyda złożyła ciało z tego, co miała, i ożywiła męża.
03:31
But without his penis, Osiris was incomplete.
58
211063
3490
Jednak bez penisa Ozyrys był niekompletny.
03:34
He could not remain among the living,
59
214553
2030
Nie mógł zostać z żywymi
03:36
could not return to his old position as ruler of Egypt.
60
216583
4113
i wrócić do dawnej roli władcy Egiptu.
03:40
Instead, he would have to rule over Duat, the realm of the dead.
61
220696
4546
Miał rządzić Duatem, królestwem zmarłych.
03:45
Before he went, though, he and Isis conceived a son to bear Osiris’s legacy—
62
225242
6455
Zanim odszedł, on i Izyda poczęli syna, żeby przejął dziedzictwo Ozyrysa
03:51
and one day, avenge him.
63
231697
2121
i pewnego dnia go pomścił.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7