5 tips to improve your critical thinking - Samantha Agoos

Translator: Sovichet Tep Reviewer: Sinet SEM

Every day, a sea of decisions stretches before us.

រាល់ថ្ងៃនេះ យើងត្រូវសម្រេចចិត្ត លើរឿងជាច្រើន។

Some are small and unimportant,

ខ្លះតូច ហើយខ្លះ​មិន​សូវសំខាន់

but others have a larger impact on our lives.

ប៉ុន្តែខ្លះទៀត មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើ ជីវិតរបស់យើង។

For example, which politician should I vote for?

ឧទាហរណ៍ដូចជា តើខ្ញុំត្រូវបោះឆ្នោត ឱ្យអ្នកនយោបាយម្នាក់ណា?

Should I try the latest diet craze?

តើខ្ញុំគួរសាកល្បងរបបអាហារដែលកំពុងល្បីទេ?

Or will email make me a millionaire?

ឬអ៊ីមែលអាចធ្វើឲ្យខ្ញុំក្លាយជាសេដ្ឋីបាន?

We're bombarded with so many decisions

ពួកយើងត្រូវសម្រេចចិត្តក្នុងរឿងជាច្រើន

that it's impossible to make a perfect choice every time.

រហូតដល់ថ្នាក់មិនអាចសម្រេចយក ជម្រើសដែលល្អឥតខ្ចោះបានម្ដងណាសោះ។

But there are many ways to improve our chances,

ក៏ប៉ុន្តែ វិធីច្រើនយ៉ាង ដើម្បីបង្កើតឱកាសទាំងនោះឲ្យយើងបាន

and one particularly effective technique is critical thinking.

ហើយបច្ចេកទេសមួយដែលមានប្រសិទ្ធភាព គឺ ការគិតបែបស៊ីជម្រៅ។

This is a way of approaching a question

វាគឺជាមធ្យោបាយបែប សួរសំណួរ

that allows us to carefully deconstruct a situation,

ដែលឲ្យយើងបំបែកស្ថានភាពមួយ យ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន

reveal its hidden issues, such as bias and manipulation,

លាតត្រដាងបញ្ហាដែលកប់ជ្រៅ ដូចជា ភាពលំអៀង និង ឧបាយកល

and make the best decision.

ហើយអាចសម្រេចចិត្តបានយ៉ាងល្អ។

If the critical part sounds negative that's because in a way it is.

បើផ្នែកស៊ីជម្រៅនោះដូចជាអវិជ្ជមាន នោះក៏ព្រោះតែវាអ៊ីចឹងមែន។

Rather than choosing an answer because it feels right,

ជំនួសឲ្យការជ្រើសរើសចម្លើយ ព្រោះតែមានអារម្មណ៍ថាវាត្រូវ

a person who uses critical thinking

អ្នកប្រើការគិតបែបស៊ីជម្រៅ

subjects all available options to scrutiny and skepticism.

រមែងទុកជម្រើសទាំងអស់នោះស្ថិតក្រោម ការពិនិត្យពិច័យ និង ការសង្ស័យ។

Using the tools at their disposal,

ជាមួយឧបករណ៍និងបច្ចេកទេសដែលគេមាន

they'll eliminate everything but the most useful and reliable information.

គេនឹងដកអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងចេញ លើកលែងតែ ព័ត៌មានដែលសំខាន់និងទុកចិត្តបាន។

There are many different ways of approaching critical thinking,

គេអាចអនុវត្ត ការគិតបែបស៊ីជម្រៅ បានតាមវិធីច្រើនយ៉ាង

but here's one five-step process

ហើយនេះគឺជាវិធី ប្រាំជំហាន

that may help you solve any number of problems.

ដែលអាចជួយឲ្យអ្នកដោះស្រាយ បញ្ហាច្រើនប៉ុណ្ណាក៏បាន។

One: formulate your question.

មួយ៖ រៀបចំសំណួរ។

In other words, know what you're looking for.

ថាម្យ៉ាងទៀតគឺ ដឹងថាអ្នកកំពុងរកមើលអ្វី។

This isn't always as straightforward as it sounds.

រឿងនេះវាមិនត្រង់ដូចដែលអ្នកគិតទេ។

For example, if you're deciding whether to try out the newest diet craze,

ឧបមា បើអ្នកកំពុងសម្រេចចិត្តថា គួរសាករបបអាហារថ្មីឬក៏មិនគួរ

your reasons for doing so may be obscured by other factors,

ហេតុផលរបស់អ្នកអាចនឹងមិនច្បាស់លាស់ ដោយកត្តាផ្សេងៗទៀត

ដូចមានគេថា អ្នកនឹងឃើញលទ្ធផល ក្នុងពេលពីរសប្ដាហ៍។

like claims that you'll see results in just two weeks.

But if you approach the situation

ប៉ុន្តែបើអ្នកដោះស្រាយ

with a clear view of what you're actually trying to accomplish by dieting,

ដោយច្បាស់ក្នុងចិត្តថាអ្នក ចង់បានអ្វីតាមរយៈការតមអាហារនេះ

whether that's weight loss,

មិនថាការសម្រកទំងន់

better nutrition,

ទទួលបានជីវជាតិល្អជាងមុន

or having more energy,

ឬមានកម្លាំងជាងមុន

that'll equip you to sift through this information critically,

វានឹងនាំឲ្យអ្នកអាចពិនិត្យមើល ព័ត៌មាននេះបានស៊ីជម្រៅជាងមុន

find what you're looking for,

រកឃើញអ្វីដែលអ្នកកំពុងរក

and decide whether the new fad really suits your needs.

ហើយអាចសម្រេចថាទម្លាប់ថ្មីនេះ ត្រូវនឹងខ្លួនអ្នកដែរឬទេ។

Two: gather your information.

ពីរ៖ ប្រមូលព័ត៌មាន។

There's lots of it out there,

ព័ត៌មាន មានច្រើនណាស់

so having a clear idea of your question will help you determine what's relevant.

ដូច្នេះហើយ ការយល់ច្បាស់អំពីសំណួរ ជួយឲ្យអ្នកកំណត់បានព័ត៌មានដែលពាក់ព័ន្ធ។

If you're trying to decide on a diet to improve your nutrition,

បើអ្នកព្យាយាមសម្រេចចិត្តលើរបបអាហារ ដើម្បីពង្រឹងជីវជាតិរបស់អ្នក

you may ask an expert for their advice,

អ្នកអាចស្នើសុំយោបល់ពីអ្នកជំនាញបាន

or seek other people's testimonies.

ឬរកមើលសក្ខីភាពពីអ្នកដទៃ។

Information gathering helps you weigh different options,

ការប្រមែប្រមូលព័ត៌មាន ជួយឲ្យអ្នក អាចថ្លឹងថ្លែងជម្រើសនានា

moving you closer to a decision that meets your goal.

នាំអ្នកឲ្យទៅជិតការសម្រេចចិត្ត ដែលត្រូវនឹងគោលដៅរបស់អ្នក។

Three: apply the information,

បី៖ ប្រើព័ត៌មាននោះ

something you do by asking critical questions.

ជារឿងដែលអ្នកធ្វើ ដោយសួរសំណួរបែបស៊ីជម្រៅ។

Facing a decision, ask yourself, "What concepts are at work?"

ពេលត្រូវសម្រេចចិត្ត អ្នកសួរខ្លួនឯង “តើគំនិតណាខ្លះគេកំពុងប្រើ”

"What assumptions exist?"

“តើមានការសន្មតណាខ្លះហើយ?”

"Is my interpretation of the information logically sound?"

“តើការបកស្រាយរបស់ខ្ញុំអំពីព័ត៌មាននេះ ស្ដាប់ទៅសមហេតុផលទេ?”

For example, in an email that promises you millions,

ឧបមានៅក្នុងអ៊ីមែលមួយ គេសន្យាឲ្យ លុយអ្នករាប់លាន

you should consider, "What is shaping my approach to this situation?"

អ្នកគួរគិតថា “តើខ្ញុំគួរប្រឈមនឹង ករណីនេះដោយរបៀបណា?”

"Do I assume the sender is telling the truth?"

“តើខ្ញុំគួរសន្មតថាអ្នកផ្ញើមកនេះ ប្រាប់ការពិតទេ?”

"Based on the evidence, is it logical to assume I'll win any money?"

“ផ្អែកលើភស្តុតាង តើវាសមហេតុផលទេ ដែលសន្មតថាខ្ញុំឈ្នះប្រាក់ទាំងនេះ?”

Four: consider the implications.

បួន៖ គិតអំពីការជាប់ជំពាក់។

Imagine it's election time,

ស្រមៃថា ឥឡូវជាពេលបោះឆ្នោត

and you've selected a political candidate based on their promise

ហើយអ្នកបានជ្រើសរើសបេក្ខជន នយោបាយ ផ្អែកលើការសន្យារបស់គេ

to make it cheaper for drivers to fill up on gas.

ដោយធ្វើឲ្យតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈចុះថោក។

At first glance, that seems great.

មើលពីដំបូង ដូចល្អគ្រាន់បើដែរ។

But what about the long-term environmental effects?

ប៉ុន្តែ ចុះបើយូរៗទៅ តើវានឹង មានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាដល់បរិស្ថាន?

If gasoline use is less restricted by cost,

បើតម្លៃលែងជាឧបសគ្គដល់ ការប្រើប្រេងឥន្ធនៈ

this could also cause a huge surge in air pollution,

វាអាចនាំឲ្យមានការបំពុលបរិយាកាស កាន់តែច្រើនឡើង

an unintended consequence that's important to think about.

ជាលទ្ធផលដែលមិនរំពឹងទុក និងជារឿងសំខាន់ដែលត្រូវគិត។

Five: explore other points of view.

ប្រាំ៖ ស្វែងយល់ទស្សនៈដទៃ។

Ask yourself why so many people are drawn

សួរខ្លួនអ្នកថា ហេតុអ្វីមនុស្សចាប់អារម្មណ៍

to the policies of the opposing political candidate.

នឹងគោលនយោបាយរបស់ បេក្ខជននយោបាយជំទាស់។

Even if you disagree with everything that candidate says,

បើទោះបីអ្នកមិនយល់ស្របគ្រប់រឿង ដែលបេក្ខជននោះនិយាយក៏ដោយ

exploring the full spectrum of viewpoints

ការស្វែងយល់អំពីទស្សនៈដទៃ​ទៀត

might explain why some policies that don't seem valid to you appeal to others.

អាចពន្យល់អំពីការដែលគោលនយោបាយនោះ មិនត្រូវនឹងអ្នក តែវាត្រូវនឹងអ្នកដទៃវិញ។

This will allow you to explore alternatives,

វានឹងនាំឲ្យអ្នកអាច រកមើលផ្លូវផ្សេង

evaluate your own choices,

វាយតម្លៃជម្រើសរបស់អ្នក

and ultimately help you make more informed decisions.

ហើយចុងក្រោយ ជួយឲ្យអ្នកអាច សម្រេចចិត្តបានកាន់តែពេញលេញ។

This five-step process is just one tool,

វិធីប្រាំជំហាននេះ គ្រាន់តែជាឧបករណ៍មួយទេ

and it certainly won't eradicate difficult decisions from our lives.

ហើយវាមិនអាចលុបបំបាត់ការសម្រេចចិត្ត ពិបាកៗ ចេញពីជីវិតយើងបានឡើយ។

But it can help us increase the number of positive choices we make.

ប៉ុន្តែវាជួយបង្កើនជម្រើសជាវិជ្ជមាន នៅពេលយើងត្រូវសម្រេចចិត្ត។

Critical thinking can give us the tools to sift through a sea of information

ការគិតបែបស៊ីជម្រៅ អាចជាឧបករណ៍ ឲ្យយើងអាចច្រោះព័ត៌មានទាំងឡាយ

and find what we're looking for.

ហើយរកអ្វីដែលយើងចង់រក។

And if enough of us use it,

ហើយបើយើងប្រើវាបានច្រើនគ្នា

it has the power to make the world a more reasonable place.

វាមានកម្លាំងអាចធ្វើឲ្យពិភពលោកនេះ ក្លាយជាកន្លែងមានហេតុផលជាងមុន។