The Aztec myth of the unlikeliest sun god - Kay Almere Read

Translator: Hajar Almasi Reviewer: sadegh zabihi

Nanahuatl, weakest of the Aztec gods, sickly and covered in pimples,

ناناوات، از ضعیف‌ترین خدایان آزتک‌، رنجور و با تنی پر از جوش،

had been chosen to form a new world.

برای ایجاد یک دنیای تازه برگزیده شده بود.

There had already been four worlds, each set in motion by its own “Lord Sun,"

پیش‌تر هم چهار جهان وجود داشت که هر کدام به وسیله «‌الهه خورشید‌ِ» خودش

and each, in turn, destroyed:

در حرکت بود و هرکدام به‌نحوی به نوبه خود نابود شدند:

the first by jaguars, the next by winds,

اولی با جگوارها، بعدی با بادها،

the next by rains of fire, and the fourth by floods.

بعدی با باران‌های آتشین و چهارمی با سیلاب‌ها.

To establish the Fifth Sun,

برای ایجاد پنجمین خورشید

Lord Quetzalcoatl, the “Feathered Serpent,”

خدای کِتزال‌کواتل‌‌، «‌مارِ بزرگ بالدار‌،»

had gone to the underworld and returned with the bones of earlier people,

به دنیای مردگان رفت و با استخوانهای انسان‌های اولیه بازگشت،

nourishing them with his own blood to create new life.

و با خون خود آنها را تغذیه کرد تا زندگی نویی خلق کند.

But for them to have a world to live in,

برای داشتن دنیایی برای زندگیِ آنها،

another god had to leap into the great bonfire and become the fifth sun.

می‌باید خدای دیگری به درون آتش می‌جست تا به پنجمین خورشید بدل گردد.

The Lord of Sustenance and the Lord of Fire had chosen Nanahuatl for this task,

خدای معاش و خدای آتش، «‌ناناوات» را برای این امر انتخاب کردند،

while the Lord of Rain and the Lord of the Four Quarters

در همان‌حالی‌که خدای باران و خدای چهار اقلیم

had picked their own offering: the proud, rich Tecciztecatl.

پیشنهاد خود را برگزیده بودند: تِکسیزتِکات ثروتمندِ مغرور.

First, the chosen ones had to complete a four-day fasting and bloodletting ritual.

نخست اینکه، برگزیدگان باید مراسمِ روزه چهار-روزه و آیین اهدایِ خون را به‌جا آورند

Nanahuatl had nothing but cactus thorns with which to bleed himself,

ناناوات چیزی جز خارهای کاکتوس برای خون گرفتن از خود‌،

and fir branches to paint with his red offering,

و شاخه‌های صنوبر برای تزیینِ پیشکشِ خونینش نداشت،

but he resolved to try his best.

اما تصمیم گرفت که نهایت تلاشش را بکند.

Meanwhile, Tecciztecatl flaunted his riches,

در این میانه‌، تِکسیزتِکات ثروتش را

using magnificent jade spines and branches adorned with iridescent quetzal feathers

با تزیین پیشکش خونش با شاخه‌های خاردار شکوهمند سبزرنگ و شاخه‌هایی که با پرهایِ

for his own blood offering.

رنگین کمانیِ مرغان آراسته بود به رخ کشید.

When four days had passed, the fire was roaring high.

هنگامی که چهار روز سپری شد، آتشی شعله‌ور برافروخته شد.

Four times proud Tecciztecatl approached the flames,

تِکسیزتِکات مغرور چهار بار نزدیک به شعله‌های آتش شد‌،

and four times he pulled back in fear.

و هر چهار‌بار از ترس، پا پس کشید.

Humble Nanahuatl stepped forward.

ناناواتِ فروتن، گام پیش نهاد.

The other gods painted him chalky white and glued feathers to him.

دیگر خدایان‌‌، گچ سفیدی بر او مالیدند و پر وبال به تنش چسباندند.

Without hesitation, he threw himself into the flames.

بی هیچ تردیدی‌، او خویش را در شعله‌های آتش افکند.

A fire-blackened eagle swooped over the fire,

عقابی دود-گرفته ازفراز آتش به پایین سوی آتش جستی زد و

grabbed Nanahuatl and carried him into the sky.

و ناناوات را گرفت و به آسمان برد.

There, Lord and Lady Sustenance bathed him,

درآنجا، خدای معاش و بانویش او را

sat him on a feathered throne, and wrapped a red band around his head.

و او را بر سریری از پر قو نشاندند و نواری سرخ‌رنگ دور سرش پیچیدند.

Inspired by Nanahuatl,

تِکسیزتِکات که از ناناوات‌،

Tecciztecatl threw himself into what was left of the fire: cooled ashes.

الهام‌گرفته بود خود را به چیزی که از آتش باقی مانده بود افکند: خاکستر سرد.

A jaguar jumped over the fire pit, but couldn’t carry Tecciztecatl into the sky.

پلنگی از روی گودال آتش پرید، اما نتوانست او را به آسمان ببرد.

When Tecciztecatl reached the horizon, a band of goddesses dressed him in rags.

هنگامی که تِکسیزتِکات به افق رسید،جمعی از خدایان او را به لباسهای ژنده ملبس کردند.

Still, he shined just as brightly as Nanahuatl.

با این حال، او هم مثل ناناوات براق و درخشان بود.

But since he had shown far less bravery and much more pride,

اما از آنجا که تهور و غرور کمتری نشان داده بود،

one of the gods picked up a rabbit and tossed it in his face,

یکی از خدایان، خرگوشی برداشت تا برای کاستن نورش

dimming his light.

آن را به صورتش پرتاب کرد.

But the fifth world still wasn’t truly established.

اما دنیای پنجم هنوز واقعا برقرار نشده بود.

Nanahuatl, Lord Sun, shined for four days straight

ناناوات، خدای خورشید‌، به مدت چهار روز پیاپی

without moving through the sky like all the previous suns had moved.

بی آنکه چون خورشیدهای پیشین جابجا شود، در آسمان درخشید.

Back in their home, Teotihuacan, the gods began to worry.

در خانه‌شان، تئوتیوکان، خدایان نگران شدند.

They sent Obsidian Hawk up to ask what was wrong.

اوبسیدین هاوک را فرستادند تا جویای مشکل کار شوند.

Nanahuatl replied that just as he had sacrificed himself to become Lord Sun,

ناناوات پاسخ داد که درست همان‌گونه که خود را فدا کرده بود تا خدای خورشید شود،

he now needed the nourishing blood of the other gods

اکنون او نیز به خونِ خدایان دیگر نیاز دارد

in order to move through the sky.

تا بتواند درآسمان حرکت کند.

Enraged at this suggestion, Lord Dawn stepped up and shot an arrow at Lord Sun.

ارباب داون از این پیشنهاد برآشفت، و تیری به سوی خدای خورشید پرتاب کرد.

Lord Sun shot back,

خدای خورشید هم در مقابل

and his quetzal-feathered arrows struck Lord Dawn in the face,

شلیکی کرد و پیکان پر‌دارش به صورت ارباب داون خورد،

turning him to frost.

و او را به شکل توده یخی درآورد.

Before anyone else could act rashly,

پیش از آن‌که کسی عجولانه‌ای حرکتی کند،

the other gods turned to each other to discuss what to do.

دیگرخدایان رو به‌هم کردند تا درباره کاری که باید بکنند گفتگو کنند.

Of course, no one wanted to sacrifice themselves,

البته که کسی دلش نمی‌خواست خودش را فدا کند

but nor did anyone want to act like Lord Dawn.

اما کسی هم دلش نمی‌خواست مثل خدای داون عمل کند.

Besides, Nanahuatl had held up his end of the bargain to nourish the earth—

از آن گذشته، ناناوات تا پایان معامله، خود را برای تغذیه زمین حفظ کرده بود -

how could they refuse to nourish him in return?

چطور می‌توانستند از سیر کردنش در مقابل، سر باز زنند؟

They remembered how even the wimpy Tecciztecatl

آنها به خاطر داشتند که چگونه حتی تِکسیزتِکات

had eventually managed to emulate Nanahuatl's bravery.

سرانجام توانسته بود از شجاعت ناناوات تقلید کند.

At long last, five other gods agreed to sacrifice themselves.

در نهایت، پنج خدای دیگر موافقت کردند که خودشان را قربانی کنند.

One by one, Lord Death stabbed them in the heart with an obsidian knife,

یک به یک، خدای مرگ با چاقویی از سنگ سیاه آتشفشانی بر قلبشان زد،

offering their bodies to their new Lord Sun.

و بدن آن‌ها را به خدایِ خورشید جدیدشان عرضه کرد.

As the last god made the sacrifice,

همین‌که واپسین خدا قربانی‌اش را انجام داد،

Lord Quetzalcoatl blew the embers of the great fire back to life,

خدای کِتزال‌کوآتل‌‌ بر خاکسترِ گرمِ آتش زندگی دمید تا به زندگی بازگردد،

and the sun began to move through the sky at last,

و خورشید سرانجام در طلیعه عصر پنجم،

ushering in the fifth age.

Thanks to a pimply weakling whose fortitude inspired all the other gods,

به لطف یک خدای نحیفِ پر از جوش که پایمردی‌اش الهام‌بخش همه خدایان دیگر شد،

the sun moves along its daily path,

خورشید در مسیر هر روزه‌اش حرکت آغاز کرد،

the rabbit-faced moon following in its wake.

و ماه صورت-خرگوشی هم به دنبالش.