The Aztec myth of the unlikeliest sun god - Kay Almere Read

Tłumaczenie: Mateusz Pazdur Korekta: Rysia Wand

Nanahuatl, weakest of the Aztec gods, sickly and covered in pimples,

Nanahuatl, najsłabszy z azteckich bogów, chorowity i pokryty wrzodami,

had been chosen to form a new world.

został wybrany, by stworzyć nowy świat.

There had already been four worlds, each set in motion by its own “Lord Sun,"

Cztery poprzednie światy, każdy wprawiony w ruch przez własnego "Pana Słońca",

and each, in turn, destroyed:

uległy zniszczeniu:

the first by jaguars, the next by winds,

pierwszy zniszczyły jaguary, drugi wichry,

the next by rains of fire, and the fourth by floods.

trzeci ogniste deszcze, czwarty powodzie.

To establish the Fifth Sun,

Aby powstało Piąte Słońce,

Lord Quetzalcoatl, the “Feathered Serpent,”

bóg Quetzalcoatl, "Pierzasty Wąż",

had gone to the underworld and returned with the bones of earlier people,

udał się do świata podziemnego, skąd przyniósł kości dawnych ludzi,

nourishing them with his own blood to create new life.

które odżywił własną krwią, by dać im nowe życie.

But for them to have a world to live in,

Jednak aby ludzie mieli gdzie żyć,

another god had to leap into the great bonfire and become the fifth sun.

inny bóg musiał wskoczyć w wielkie ognisko i stać się piątym słońcem.

The Lord of Sustenance and the Lord of Fire had chosen Nanahuatl for this task,

Pan Płodności i Pan Ognia powierzyli to zadanie Nanahuatlowi,

while the Lord of Rain and the Lord of the Four Quarters

natomiast Pan Deszczu i Pan Czterech Stron Świata

had picked their own offering: the proud, rich Tecciztecatl.

wybrali własnego kandydata na ofiarę, dumnego i bogatego Tecciztecatla.

First, the chosen ones had to complete a four-day fasting and bloodletting ritual.

Najpierw wybrańcy musieli przez 4 dni pościć i upuszczać krew.

Nanahuatl had nothing but cactus thorns with which to bleed himself,

Nanahuatl mógł się kaleczyć wyłącznie kolcami kaktusa,

and fir branches to paint with his red offering,

a swą krwią ubarwiać tylko gałązki jodły,

but he resolved to try his best.

jednak starał się, jak mógł.

Meanwhile, Tecciztecatl flaunted his riches,

Tymczasem Tecciztecatl przechwalał się swym bogactwem,

using magnificent jade spines and branches adorned with iridescent quetzal feathers

używając pięknych jadeitowych igieł i gałęzi zdobnych w pióra kwezala

for his own blood offering.

do ofiarowania własnej krwi.

When four days had passed, the fire was roaring high.

Po czterech dniach zapłonął wielki ogień.

Four times proud Tecciztecatl approached the flames,

Dumny Tecciztecatl cztery razy podchodził do płomieni

and four times he pulled back in fear.

i cztery razy cofał się ze strachu.

Humble Nanahuatl stepped forward.

Pokorny Nanahuatl wystąpił naprzód.

The other gods painted him chalky white and glued feathers to him.

Inni bogowie pomalowali go na kredowobiało i oblepili piórami.

Without hesitation, he threw himself into the flames.

Nanahuatl bez wahania rzucił się w płomienie.

A fire-blackened eagle swooped over the fire,

Orzeł osmalony przez ogień zanurkował w ognisko,

grabbed Nanahuatl and carried him into the sky.

chwycił Nanahuatla i uniósł go do nieba.

There, Lord and Lady Sustenance bathed him,

Tam Pan i Pani Płodności wykąpali Nanahuatla,

sat him on a feathered throne, and wrapped a red band around his head.

posadzili go na pierzastym tronie i założyli mu na głowę czerwoną opaskę.

Inspired by Nanahuatl,

Zainspirowany czynem Nanahuatla,

Tecciztecatl threw himself into what was left of the fire: cooled ashes.

Tecciztecatl sam rzucił się w ostygłe popioły pozostałe po ognisku.

A jaguar jumped over the fire pit, but couldn’t carry Tecciztecatl into the sky.

Nad paleniskiem przeskoczył jaguar, który nie mógł unieść boga do nieba.

When Tecciztecatl reached the horizon, a band of goddesses dressed him in rags.

Gdy Tecciztecatl dotarł do horyzontu, grupa bogiń ubrała go w łachmany.

Still, he shined just as brightly as Nanahuatl.

Mimo to promieniał tak jasno jak Nanahuatl.

But since he had shown far less bravery and much more pride,

Ponieważ okazał dużo mniej odwagi i o wiele więcej pychy,

one of the gods picked up a rabbit and tossed it in his face,

jeden z bogów podniósł królika i rzucił go w Tecciztecatlowi w twarz,

dimming his light.

osłabiając jego blask.

But the fifth world still wasn’t truly established.

Piąty świat wciąż nie był prawdziwie ukończony.

Nanahuatl, Lord Sun, shined for four days straight

Nanahuatl, Pan Słońca, świecił bez przerwy przez cztery dni,

without moving through the sky like all the previous suns had moved.

tkwiąc nieruchomo na niebie, w przeciwieństwie do poprzednich słońc.

Back in their home, Teotihuacan, the gods began to worry.

Bogowie zebrani w swej siedzibie, Teotihuacan, zaczęli się martwić.

They sent Obsidian Hawk up to ask what was wrong.

Posłali Obsydianowego Jastrzębia, by dowiedzieć się, w czym problem.

Nanahuatl replied that just as he had sacrificed himself to become Lord Sun,

Nanahuatl odpowiedział, że po tym, jak poświęcił się, by zostać Panem Słońca,

he now needed the nourishing blood of the other gods

teraz potrzebuje życiodajnej krwi innych bogów,

in order to move through the sky.

aby móc poruszać się po niebie.

Enraged at this suggestion, Lord Dawn stepped up and shot an arrow at Lord Sun.

Oburzony tą sugestią Pan Świtu wystrzelił strzałę w Pana Słońca.

Lord Sun shot back,

Pan Słońca zrobił to samo,

and his quetzal-feathered arrows struck Lord Dawn in the face,

a jego strzały z piórami kwezala trafiły Pana Świtu w twarz,

turning him to frost.

zmieniając go w szron.

Before anyone else could act rashly,

Uprzedzając dalsze pochopne działania,

the other gods turned to each other to discuss what to do.

inni bogowie rozpoczęli naradę.

Of course, no one wanted to sacrifice themselves,

Oczywiście żaden z nich nie chciał się poświęcić,

but nor did anyone want to act like Lord Dawn.

ale i żaden z nich nie chciał zachować się jak Pan Świtu.

Besides, Nanahuatl had held up his end of the bargain to nourish the earth—

Poza tym Nanahuatl wywiązał się z umowy i ożywił ziemię,

how could they refuse to nourish him in return?

więc czemu nie mieliby w zamian ożywić jego?

They remembered how even the wimpy Tecciztecatl

Przypomnieli sobie, że nawet tchórzliwy Tecciztecatl

had eventually managed to emulate Nanahuatl's bravery.

w końcu zdobył się na odwagę, naśladując Nanahuatla.

At long last, five other gods agreed to sacrifice themselves.

Wreszcie pięciu innych bogów zgodziło się poświęcić.

One by one, Lord Death stabbed them in the heart with an obsidian knife,

Pan Śmierci wbijał obsydianowy nóż w serce każdego z nich,

offering their bodies to their new Lord Sun.

ofiarując ich ciała nowemu Panu Słońca.

As the last god made the sacrifice,

Gdy ostatni bóg złożył ofiarę,

Lord Quetzalcoatl blew the embers of the great fire back to life,

Quetzalcoatl dmuchnął na rozżarzone węgle i na nowo rozpalił wielki ogień,

and the sun began to move through the sky at last,

a słońce wreszcie zaczęło wędrówkę po niebie.

ushering in the fifth age.

Tak zaczęła się piąta era.

Thanks to a pimply weakling whose fortitude inspired all the other gods,

Dzięki owrzodzonemu słabeuszowi, którego hart ducha natchnął inne bóstwa,

the sun moves along its daily path,

słońce codziennie sunie po niebie,

the rabbit-faced moon following in its wake.

a za nim podąża księżyc o twarzy królika.