The Aztec myth of the unlikeliest sun god - Kay Almere Read

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Ngoc Truong

Nanahuatl, weakest of the Aztec gods, sickly and covered in pimples,

Nanahuatl, người yếu nhất trong các vị thần Aztec,

ốm yếu và đầy mụn nhọt,

had been chosen to form a new world.

đã được chọn để tạo thế giới mới.

There had already been four worlds, each set in motion by its own “Lord Sun,"

Đã có bốn thế giới, được vận hành bởi "Mặt Trời" riêng

and each, in turn, destroyed:

và đều lần lượt bị phá hủy:

the first by jaguars, the next by winds,

đầu tiên bởi báo đốm, rồi bởi gió,

the next by rains of fire, and the fourth by floods.

bởi mưa và lửa, và bởi lũ lụt.

To establish the Fifth Sun,

Để tạo ra Mặt trời thứ năm,

Lord Quetzalcoatl, the “Feathered Serpent,”

Thần Quetzalcoatl, "Vũ Xà thần"

had gone to the underworld and returned with the bones of earlier people,

đã đến địa phủ và mang về xương người cổ xưa,

nourishing them with his own blood to create new life.

nuôi dưỡng chúng bằng máu của mình để tạo ra sự sống mới.

But for them to have a world to live in,

Nhưng để chúng có một thế giới để sinh sống,

another god had to leap into the great bonfire and become the fifth sun.

một vị thần khác phải nhảy vào lửa lớn và trở thành Mặt trời thứ năm.

The Lord of Sustenance and the Lord of Fire had chosen Nanahuatl for this task,

Thần Lương thực và Thần Lửa đã chọn Nanahuatl cho nhiệm vụ này,

while the Lord of Rain and the Lord of the Four Quarters

trong khi Thần Mưa và Thần Bốn Phương

had picked their own offering: the proud, rich Tecciztecatl.

lại lựa chọn Tecciztecatl giàu có và kiêu ngạo.

First, the chosen ones had to complete a four-day fasting and bloodletting ritual.

Đầu tiên, người được chọn phải hoàn thành nghi thức nhịn ăn, tế máu trong bốn ngày.

Nanahuatl had nothing but cactus thorns with which to bleed himself,

Không có gì ngoài gai xương rồng để lấy máu,

and fir branches to paint with his red offering,

và những cành lãnh sam để vẽ máu hiến tế,

but he resolved to try his best.

Nanahuatl vẫn quyết gắng hết sức .

Meanwhile, Tecciztecatl flaunted his riches,

Trong khi đó, Tecciztecatl phô trường sự giàu có,

using magnificent jade spines and branches adorned with iridescent quetzal feathers

dùng gai ngọc thạch lộng lẫy và những nhánh cây

for his own blood offering.

với lông chim seo ngũ sắc để tế máu.

When four days had passed, the fire was roaring high.

Đã bốn ngày trôi qua, ngọn lửa vẫn đang gào thét dữ dội.

Four times proud Tecciztecatl approached the flames,

Bốn lần tiến gần đến ngọn lửa,

cả bốn lần Tecciztecatl kiêu ngạo đều lùi bước trong sợ hãi.

and four times he pulled back in fear.

Humble Nanahuatl stepped forward.

Nanahuatl khiêm nhường bước về phía trước.

The other gods painted him chalky white and glued feathers to him.

Các vị thần khác vẽ anh trắng bệt như phấn và gắn lông chim lên người anh.

Without hesitation, he threw himself into the flames.

Không chút do dự, anh ném mình vào ngọn lửa.

A fire-blackened eagle swooped over the fire,

Một con đại bàng cháy đen sà qua ngọn lửa,

grabbed Nanahuatl and carried him into the sky.

gắp lấy Nanahuatl và mang anh lên trời.

There, Lord and Lady Sustenance bathed him,

Ở đó, Thần và Nữ thần Dinh Dưỡng tắm rửa cho anh,

sat him on a feathered throne, and wrapped a red band around his head.

đặt anh vào ngai vàng bằng lông chim và quấn một dải băng đỏ quanh đầu.

Inspired by Nanahuatl,

Thấy thế, Tecciztecatl cũng nhảy vào lửa

Tecciztecatl threw himself into what was left of the fire: cooled ashes.

và thứ còn sót lại từ anh ta là đống tro nguội lạnh.

A jaguar jumped over the fire pit, but couldn’t carry Tecciztecatl into the sky.

Một con báo nhảy vào hố lửa, nhưng không thể đưa Tecciztecatl lên trời.

When Tecciztecatl reached the horizon, a band of goddesses dressed him in rags.

Khi Tecciztecatl chạm đến đường chân trời, một nhóm nữ thần mặc vải rách cho anh.

Still, he shined just as brightly as Nanahuatl.

Dù vậy, anh ta vẫn tỏa hào quang sáng như Nanahuatl.

But since he had shown far less bravery and much more pride,

Nhưng vì anh ít can đảm và nhiều kiêu ngạo hơn,

one of the gods picked up a rabbit and tossed it in his face,

một trong những vị thần đã nhặt một con thỏ, ném vào mặt anh ta,

dimming his light.

làm mờ đi hào quang đó.

But the fifth world still wasn’t truly established.

Nhưng thế giới thứ năm vẫn chưa được hình thành.

Nanahuatl, Lord Sun, shined for four days straight

Nanahuatl, Thần Mặt Trời, chiếu sáng suốt bốn ngày

without moving through the sky like all the previous suns had moved.

mà không di chuyển trên bầu trời như những Thần Mặt Trời trước.

Back in their home, Teotihuacan, the gods began to worry.

Trở về nhà, Teotihuacan, các vị thần bắt đầu lo lắng.

They sent Obsidian Hawk up to ask what was wrong.

Họ gửi Diều hâu Đen lên trời hỏi xem có chuyện.

Nanahuatl replied that just as he had sacrificed himself to become Lord Sun,

Nanahuatl đáp rằng vì hy sinh thân mình để trở thành Thần Mặt Trời,

he now needed the nourishing blood of the other gods

anh ấy giờ cần được nuôi dưỡng bởi máu của các vị thần khác

in order to move through the sky.

để có thể di chuyển qua bầu trời.

Enraged at this suggestion, Lord Dawn stepped up and shot an arrow at Lord Sun.

Điên tiết vì lời đề nghị, Thần Bình Minh giương cung, bắn tên vào Thần Mặt Trời.

Thần Mặt Trời bắn trả,

Lord Sun shot back,

and his quetzal-feathered arrows struck Lord Dawn in the face,

mũi tên lông chim đuôi seo cắm vào mặt Thần Bình Minh,

turning him to frost.

biến anh thành sương giá.

Before anyone else could act rashly,

Để không hành động hấp tấp,

the other gods turned to each other to discuss what to do.

các vị thần khác tụm lại thảo luận xem phải làm gì.

Of course, no one wanted to sacrifice themselves,

Tất nhiên, không ai muốn hy sinh thân mình,

but nor did anyone want to act like Lord Dawn.

nhưng cũng không ai muốn hành động như Thần Bình Minh.

Besides, Nanahuatl had held up his end of the bargain to nourish the earth—

Hơn nữa, Nanahuatl đã làm hết bổn phận để nuôi dưỡng Trái đất -

how could they refuse to nourish him in return?

sao họ có thể từ chối nuôi dưỡng anh?

They remembered how even the wimpy Tecciztecatl

Họ vẫn nhớ ngay cả Tecciztecatl hèn nhát

had eventually managed to emulate Nanahuatl's bravery.

cũng đã cố cạnh tranh tới cùng với sự dũng cảm của Nanahuatl.

At long last, five other gods agreed to sacrifice themselves.

Cuối cùng, năm vị thần khác đã đồng ý hy sinh bản thân.

One by one, Lord Death stabbed them in the heart with an obsidian knife,

Thần Chết đâm vào tim từng người một, bằng một con dao Hắc Diện Thạch,

offering their bodies to their new Lord Sun.

hiến thân xác của họ cho Thần Mặt Trời mới.

As the last god made the sacrifice,

Khi vị thần cuối cùng hy sinh,

Lord Quetzalcoatl blew the embers of the great fire back to life,

Thần Quetzalcoatl thổi sự sống vào đám tro tàn,

and the sun began to move through the sky at last,

cuối cùng, Mặt trời cũng bắt đầu chuyển động,

ushering in the fifth age.

khai mở cho thời đại thứ năm.

Thanks to a pimply weakling whose fortitude inspired all the other gods,

Nghị lực của kẻ yếu ớt, mụn nhọt đã truyền cảm hứng cho các vị thần khác,

mặt trời di chuyển theo lộ trình hằng ngày

the sun moves along its daily path,

the rabbit-faced moon following in its wake.

và mặt trăng với khuôn mặt thỏ lần theo dấu chân nó.