How computers translate human language - Ioannis Papachimonas

Μετάφραση: Panagiota Prokopi Επιμέλεια: Ioannis Papacheimonas

How is it that so many intergalactic species in movies and TV

Πώς γίνεται όλα τα διαγαλαξιακά είδη στις ταινίες και στην τηλεόραση

just happen to speak perfect English?

να μιλούν τέλεια αγγλικά;

Μια γρήγορη απάντηση είναι πως δεν θα είχε ενδιαφέρον μια ταινία

The short answer is that no one wants to watch a starship crew

spend years compiling an alien dictionary.

όπου το διαστημικό πλήρωμα θα περνούσε αιώνες συντάσσοντας εξωγήινο λεξικό.

But to keep things consistent,

Αλλά για να είμαστε ακριβείς,

the creators of Star Trek and other science-fiction worlds

οι δημιουργοί του Σταρ Τρεκ και άλλων κόσμων επιστημονικής φαντασίας

have introduced the concept of a universal translator,

εισήγαγαν την ιδέα ενός καθολικού μεταφραστή,

a portable device that can instantly translate between any languages.

μιας φορητής συσκευής που μπορεί στη στιγμή να μεταφράσει όλες τις γλώσσες.

Επομένως, γίνεται να υπάρξει αληθινά ένας καθολικός μεταφραστής;

So is a universal translator possible in real life?

We already have many programs that claim to do just that,

Ήδη έχουμε πολλά προγράμματα που ισχυρίζονται ότι αυτό ακριβώς κάνουν,

taking a word, sentence, or entire book in one language

μεταφράζουν μια λέξη, μια πρόταση, ένα ολόκληρο βιβλίο από μια γλώσσα

and translating it into almost any other,

σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες,

whether it's modern English or Ancient Sanskrit.

είτε πρόκειται για σύγχρονα αγγλικά είτε για αρχαία σανσκριτικά.

And if translation were just a matter of looking up words in a dictionary,

Αν η μετάφραση αφορούσε μόνο την αναζήτηση λέξεων στο λεξικό,

these programs would run circles around humans.

θα ήταν παιχνιδάκι για αυτά τα προγράμματα.

The reality, however, is a bit more complicated.

Η πραγματικότητα ωστόσο, είναι λίγο πιο περίπλοκη.

Ένα μεταφραστικό πρόγραμμα χρησιμοποιεί μια λεξικολογική βάση δεδομένων,

A rule-based translation program uses a lexical database,

which includes all the words you'd find in a dictionary

που περιλαμβάνει όλες τις λέξεις που υπάρχουν σε ένα λεξικό,

and all grammatical forms they can take,

όλους τους γραμματικούς τύπους των λέξεων της γλώσσας εισαγωγής,

and set of rules to recognize the basic linguistic elements in the input language.

και ένα σύνολο κανόνων που αναγνωρίζουν τα στοιχειώδη γλωσσικά στοιχεία της.

For a seemingly simple sentence like, "The children eat the muffins,"

Σε μια φαινομενικά απλή πρόταση όπως: «Τα παιδιά τρώνε τα μάφιν»,

the program first parses its syntax, or grammatical structure,

το πρόγραμμα πρώτα θα εντοπίσει τη σύνταξη ή τη γραμματική δομή,

by identifying the children as the subject,

αναγνωρίζοντας τα παιδιά ως το υποκείμενο,

and the rest of the sentence as the predicate

και την υπόλοιπη πρόταση ως κατηγόρημα

consisting of a verb "eat,"

που αποτελείται από το ρήμα «τρώω»,

and a direct object "the muffins."

και το άμεσο αντικείμενο «τα μάφιν».

It then needs to recognize English morphology,

Έπειτα πρέπει να αναγνωρίσει την αγγλική μορφολογία,

or how the language can be broken down into its smallest meaningful units,

ή το πως η γλώσσα αναλύεται στις ελάχιστες νοηματικές ενότητές της,

such as the word muffin

όπως τη λέξη «μάφιν»

and the suffix "s," used to indicate plural.

και την κατάληξη «-s» που δηλώνει τον πληθυντικό.

Finally, it needs to understand the semantics,

Τέλος, επεξεργάζεται τη σημασιολογία,

what the different parts of the sentence actually mean.

το τι πράγματι σημαίνουν τα μέρη της πρότασης.

To translate this sentence properly,

Για να μεταφραστεί η πρόταση σωστά,

the program would refer to a different set of vocabulary and rules

το πρόγραμμα θα αναζητήσει σε άλλο σύνολο λεξιλογικών όρων και κανόνων

for each element of the target language.

το κάθε στοιχείο της γλώσσας προς μετάφραση.

But this is where it gets tricky.

Αλλά εδώ γίνεται περίπλοκο.

The syntax of some languages allows words to be arranged in any order,

Το συντακτικό ορισμένων γλωσσών επιτρέπει κάθε γλωσσικό συνδυασμό

while in others, doing so could make the muffin eat the child.

ενώ σε άλλες, κάποιοι συνδυασμοί θα έκαναν τα μάφιν να τρώνε τα παιδιά.

Morphology can also pose a problem.

Η μορφολογία επίσης αποτελεί πρόβλημα.

Slovene distinguishes between two children and three or more

Τα σλοβένικα διακρίνουν τα δύο από τα τρία παιδιά ή περισσότερα παιδιά

using a dual suffix absent in many other languages,

προσθέτοντας ένα δυϊκό επίθημα που απουσιάζει από πολλές άλλες γλώσσες,

while Russian's lack of definite articles might leave you wondering

ενώ η απουσία οριστικών άρθρων στα ρώσικα θα σας κάνει να αναρωτιέστε

whether the children are eating some particular muffins,

αν τα παιδιά τρώνε κάποια συγκεκριμένα μάφιν

or just eat muffins in general.

ή αν γενικά τρώνε μάφιν.

Finally, even when the semantics are technically correct,

Εν κατακλείδι, ακόμα και αν η σημασιολογία είναι τεχνικά ορθή,

the program might miss their finer points,

το πρόγραμμα ίσως σφάλει σε λεπτότερες έννοιες,

such as whether the children "mangiano" the muffins,

όπως αν τα παιδιά «τρώνε» τα μάφιν

or "divorano" them.

ή αν τα «καταβροχθίζουν».

Another method is statistical machine translation,

Ένας άλλος τρόπος είναι η στατική μηχανική μετάφραση,

which analyzes a database of books, articles, and documents

η οποία αναλύει μια βάση δεδομένων από βιβλία, άρθρα και έγγραφα

that have already been translated by humans.

που έχουν ήδη μεταφραστεί από ανθρώπους.

By finding matches between source and translated text

Εντοπίζοντας ζεύγη μεταξύ αρχικού και μεταφρασμένου κειμένου

that are unlikely to occur by chance,

που είναι απίθανο να εμφανίστηκαν τυχαία,

the program can identify corresponding phrases and patterns,

το πρόγραμμα μπορεί να αναγνωρίσει αντιστοιχίες φράσεων και δομών,

and use them for future translations.

και τα χρησιμοποιεί σε μελλοντικές μεταφράσεις.

However, the quality of this type of translation

Όπως και να έχει, η ποιότητα αυτών των μεταφράσεων

depends on the size of the initial database

εξαρτάται από το μέγεθος της αρχικής βάσης δεδομένων

and the availability of samples for certain languages

και τη διαθεσιμότητα δειγμάτων μετάφρασης των διαφόρων γλωσσών

or styles of writing.

ή του ύφους γραφής.

The difficulty that computers have with the exceptions, irregularities

Η δυσκολία που έχουν οι μηχανές να αποδώσουν εξαιρέσεις, ανωμαλίες,

and shades of meaning that seem to come instinctively to humans

και τα αποχρώντα νοήματα που ενστικτωδώς κατανοούν οι άνθρωποι,

has led some researchers to believe that our understanding of language

έχει πείσει μερικούς ερευνητές πως η γλωσσική μας κατανόηση

is a unique product of our biological brain structure.

είναι μοναδικό προϊόν της βιολογικής εγκεφαλικής μας δομής.

In fact, one of the most famous fictional universal translators,

Ένας από τους διασημότερους φανταστικούς καθολικούς μεταφραστές,

the Babel fish from "The Hitchhiker's Guide to the Galaxy",

το «Babel Fish» της σειράς: «Γυρίστε τον γαλαξία με ωτοστόπ»,

is not a machine at all but a small creature

δεν είναι καν μηχάνημα αλλά ένα πλασματάκι

that translates the brain waves and nerve signals of sentient species

που μεταφράζει τα εγκεφαλικά κύματα και νευρικά σήματα νοήμονων ειδών

through a form of telepathy.

μέσω ενός είδους τηλεπάθειας.

For now, learning a language the old fashioned way

Προς στιγμήν, η εκμάθηση μιας γλώσσας με τον παραδοσιακό τρόπο

will still give you better results than any currently available computer program.

εξακολουθεί να αποδίδει καλύτερα από κάθε διαθέσιμο λογισμικό.

Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο,

But this is no easy task,

and the sheer number of languages in the world,

καθώς μόνο ο τεράστιος αριθμός των γλωσσών στον κόσμο,

as well as the increasing interaction between the people who speak them,

καθώς και η διαρκής αλληλεπίδραση των ομιλητών τους,

will only continue to spur greater advances in automatic translation.

θα επιφέρουν μεγάλες εξελίξεις στην αυτόματη μετάφραση.

Perhaps by the time we encounter intergalactic life forms,

Μπορεί μέχρι να συναντήσουμε διαγαλαξιακά όντα,

we'll be able to communicate with them through a tiny gizmo,

να μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους με μια μικρή συσκευή,

or we might have to start compiling that dictionary, after all.

ή μπορούμε, εναλλακτικά, να αρχίσουμε να συντάσσουμε το λεξικό της γλώσσας τους.