It's a church. It's a mosque. It's Hagia Sophia. - Kelly Wall

Είναι εκκλησία. Είναι τζαμί. Είναι η Αγία Σοφία. - Κέλι Ουάλ

Μετάφραση: Katerina Triantaphyllou Επιμέλεια: Stefanos Reppas

They say that if walls could talk, each building would have a story to tell,

Λένε ότι αν οι τοίχοι μπορούσαν να μιλήσουν,

κάθε κτήριο θα μπορούσε να διηγηθεί μια ιστορία.

but few would tell so many fascinating stories in so many different voices

Λίγα, όμως, θα μπορούσαν να πουν

τόσες συναρπαστικές ιστορίες σε τόσες γλώσσες

as the Hagia Sophia, or holy wisdom.

όσες η Αγία Σοφία.

Perched at the crossroads of continents and cultures,

Χτισμένη στο σταυροδρόμι ηπείρων και πολιτισμών,

it has seen massive changes from the name of the city where it stands,

έχει δει τεράστιες αλλαγές, από το όνομα της πόλης της

to its own structure and purpose.

ως τη δομή της και τον σκοπό της.

And today, the elements from each era stand

Σήμερα, τα στοιχεία από κάθε περίοδο μπορούν να πουν την ιστορία τους

ready to tell their tales to any visitor who will listen.

σε κάθε επισκέπτη που θέλει να την ακούσει.

Even before you arrive at the Hagia Sophia, the ancient fortifications

Πριν ακόμα φτάσει κανείς στην Αγιά Σοφία

τα αρχαία τείχη μαρτυρούν τη στρατηγική θέση της πόλης

hint at the strategic importance of the surrounding city,

founded as Byzantium by Greek colonists in 657 BCE.

που ιδρύθηκε ως Βυζάντιο από Έλληνες αποίκους το 657 π.Χ.

And successfully renamed as Augusta Antonia, New Rome and Constantinople

και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Αουγκούστα Αντωνίνα

Νέα Ρώμη και Κωνσταντινούπολη,

as it was conquered, reconquered, destroyed and rebuilt

καθώς κατακτήθηκε, καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε

by various Greek, Persian and Roman rulers over the following centuries.

από διάφορους Έλληνες, Πέρσες και Ρωμαίους ηγέτες

τους επόμενους αιώνες.

And it was within these walls that the first Megale Ekklesia, or great church,

Μέσα σε αυτά τα τείχη χτίστηκε η πρώτη Μεγάλη Εκκλησία

was built in the fourth century.

τον τέταρτο αιώνα.

Though it was soon burned to the ground in riots,

Αν και σύντομα κάηκε εξ' ολοκλήρου εν μέσω ξεσηκωμών

it established the location for the region's main religious structure

θεμελίωσε την τοποθεσία του βασικού θρησκευτικού κτηρίου

for centuries to come.

της περιοχής για τους επόμενους αιώνες.

Near the entrance, the marble stones with reliefs

Κοντά στην είσοδο, τα ανάγλυφα μάρμαρα

are the last reminders of the second church.

είναι τα μόνα απομεινάρια της δεύτερης εκκλησίας.

Built in 415 CE, it was destroyed during the Nika Riots of 532

Χτισμένη το 415 μ.Χ.,

καταστράφηκε κατά τη Στάση του Νίκα το 532 μ.Χ.

when angry crowds at a chariot race

όταν το εξαγριωμένο πλήθος σε μία αρματοδρομία

nearly overthrew the emperor, Justinian the First.

σχεδόν αποκαθήλωσε τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό.

Having barely managed to retain power,

Έχοντας δύσκολα καταφέρει να παραμείνει στην εξουσία,

he resolved to rebuild the church on a grander scale,

αποφάσισε να ξαναχτίσει την εκκλησία σε μεγαλύτερη κλίμακα.

and five years later, the edifice you see before you was completed.

Πέντε χρόνια αργότερα, ολοκληρώθηκε

το κτίριο που βλέπετε μπροστά σας.

As you step inside, the stones of the foundation and walls

Καθώς μπαίνετε, τα θεμέλια και οι τοίχοι

murmur tales from their homelands of Egypt and Syria,

ψιθυρίζουν ιστορίες από τις πατρίδες τους, την Αίγυπτο και τη Συρία,

while columns taken from the Temple of Artemis recall a more ancient past.

ενώ οι στύλοι από τον Ναό της Αρτέμιδος

ανακαλούν ένα πιο μακρινό παρελθόν.

Runic inscriptions carved by the Vikings of the emperor's elite guard

Επιγραφές με ρούνους λαξευμένες από τους Βίκινγκς

της εκλεκτής φρουράς του αυτοκράτορα

carry the lore of distant northern lands.

κουβαλούν τους θρύλους μακρινών βόρειων χωρών.

But your attention is caught by the grand dome, representing the heavens.

Την προσοχή σας, όμως, κεντρίζει ο κεντρικός θόλος

που αντιπροσωπεύει τον παράδεισο.

Reaching over 50 meters high and over 30 meters in diameter

Με ύψος πάνω από 50 μέτρα και διάμετρο 30 μέτρων,

and ringed by windows around its base,

περικυκλωμένος από παράθυρα γύρω από τη βάση του

the golden dome appears suspended from heaven,

ο χρυσός θόλος μοιάζει να κρέμεται από τον ουρανό,

light reflecting through its interior.

με το φως να αντανακλάται στο εσωτερικό του.

Κάτω από τον μεγαλοπρεπή συμβολισμό του

Beneath its grandiose symbolism, the sturdy reinforcing Corinthian columns,

οι ανθεκτικοί Κορινθιακοί στύλοι

brought from Lebanon after the original dome was partially destroyed

που μεταφέρθηκαν από τον Λίβανο μετά την καταστροφή

μέρους του πρωτότυπου ναού από έναν σεισμό το 558 μ.Χ.

by an earthquake in 558 CE,

quietly remind you of its fragility

σας υπενθυμίζουν πόσο εύθραυστος είναι

and the engineering skills such a marvel requires.

και τις αρχιτεκτονικές ικανότητες που απαιτεί ένα τέτοιο θαύμα.

If a picture is worth a thousand words,

Αν μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις,

the mosaics from the next several centuries have the most to say

τα μωσαϊκά των επόμενων αιώνων

έχουν πολλά να πουν

not only about their Biblical themes,

όχι μόνα για τα Βιβλικά τους θέματα,

but also the Byzantine emperors who commissioned them,

αλλά και για τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες που τα παρήγγειλαν,

often depicted along with Christ.

και συχνά απεικονίζονται μαζί με τον Χριστό.

But beneath their loud and clear voices,

Αλλά κάτω από τις δυνατές φωνές τους,

one hears the haunting echoes of the damaged and missing mosaics and icons,

ακούει κανείς τις κραυγές των κατεστραμμένων και κλεμμένων εικόνων

desecrated and looted during the Latin Occupation in the Fourth Crusade.

που βεβηλώθηκαν και λεηλατήθηκαν

κατά τη Λατινοκρατία της Τέταρτης Σταυροφορίας.

Within the floor, the tomb inscription of Enrico Dandolo,

Μέσα στο πάτωμα, η ταφική επιγραφή

του Ενρίκο Ντάντολο, του Βενετού στρατηγού

the Venetian ruler who commanded the campaign,

που ηγήθηκε της εκστρατείας

is a stark reminder of those 57 years that Hagia Sophia spent as a Roman Catholic church

υπενθυμίζει τα 57 χρόνια

που η Αγία Σοφία ήταν ρωμαιοκαθολική εκκλησία,

before returning to its orthodox roots upon the Byzantine Reconquest.

πριν επιστρέψει στις ορθόδοξες ρίζες της

με την βυζαντινή επανάκτηση.

But it would not remain a church for long.

Όμως δεν θα παρέμενε για πολύ καιρό εκκλησία.

Weakened by the Crusades, Constantinople fell to the Ottomans in 1453

Εξασθενημένη από τις σταυροφορίες, η Κωνσταντινούπολη

κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1453

and would be known as Istanbul thereafter.

και μετέπειτα έμεινε γνωστή ως Ίστανμπουλ.

After allowing his soldiers three days of pillage,

Αφού επέτρεψε στους στρατιώτες του να τη λεηλατήσουν για τρεις μέρες,

Sultan Mehmed the Second entered the building.

ο σουλτάνος Μουράτ Β', μπήκε στο κτήριο.

Though heavily damaged, its grandeur was not lost

Αν και κατεστραμμένη, ο νεαρός σουλτάνος

διέκρινε το μεγαλείο της και την αφιέρωσε στον Αλλάχ,

on the young sultan who immediately rededicated it to Allah,

proclaiming that it would be the new imperial mosque.

ανακοινώνοντας ότι θα γινόταν το νέο αυτοκρατορικό τζαμί.

The four minarets built over the next century

Οι τέσσερις μιναρέδες που χτίστηκαν τον επόμενο αιώνα

are the most obvious sign of this era,

είναι το πιο εμφανές σημάδι αυτής της περιόδου,

serving as architectural supports in addition to their religious purpose.

προσφέροντας αρχιτεκτονική υποστήριξη πέρα από τον θρησκευτικό σκοπό τους.

But there are many others.

Υπάρχουν, όμως, και πολλά άλλα.

Ornate candle holders relate Suleiman's conquest of Hungary,

Διακοσμημένοι πολυέλεοι

διηγούνται την κατάκτηση της Ουγγαρίας από τον Σουλεϊμάν,

while giant caligraphy discs hung from the ceiling

ενώ τεράστιοι δίσκοι καλλιγραφίας που κρέμονται από το ταβάνι

remind visitors for the first four caliphs who followed Muhammad.

υπενθυμίζουν στους επισκέπτες

τους 4 πρώτους χαλίφηδες που ακολούθησαν τον Μωάμεθ.

Though the building you see today still looks like a mosque, it is now a museum,

Αν και το κτήριο που βλέπετε σήμερα μοιάζει με τζαμί,

είναι τώρα μουσείο

a decision made in 1935 by Kemal Ataturk,

με απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ το 1935,

the modernizing first president of Turkey

του πρώτου μοντερνιστή προέδρου της Τουρκίας

following the Ottoman Empire's collapse.

μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

It was this secularization that allowed for removal

Αυτή η εκκοσμίκευση επέτρεψε

την αφαίρεση των χαλιών που έκρυβαν τα μαρμάρινα πατώματα

of the carpets hiding the marble floor decorations

and the plaster covering the Christian mosaics.

και του γύψου που έκρυβε τα χριστιανικά μωσαϊκά.

Ongoing restoration work has allowed the multiplicity of voices

Οι διαρκείς εργασίες αποκατάστασης

έχουν επιστρέψει στις ποικίλες φωνές

in Hagia Sophia's long history

της ιστορίας της Αγίας Σοφίας

to be heard again after centuries of silence.

να ακουστούν ξανά, μετά από αιώνες σιωπής.

But conflict remains.

Αλλά η διαμάχη συνεχίζεται.

Hidden mosaics cry out from beneath Islamic calligraphy,

Κρυμμένα μωσαϊκά φωνάζουν κάτω από τις ισλαμικές καλλιγραφίες

valuable pieces of history that cannot be uncovered without destroying others.

πολύτιμα κομμάτια της ιστορίας που δεν μπορούν να αποκαλυφθούν

χωρίς να καταστρέψουν άλλα.

Meanwhile, calls sound from both Muslim and Christian communities

Στο μεταξύ, υπάρχουν φωνές

από τις μουσουλμανικές και χριστιανικές κοινότητες

to return the building to its former religious purposes.

να επιστραφεί το κτήριο για τους θρησκευτικούς σκοπούς του.

The story of the divine wisdom may be far from over,

Η ιστορία της Αγίας Σοφίας μάλλον δεν έχει τελειώσει.

but one can only hope that the many voices residing there

Αλλά μπορούμε να ελπίζουμε

ότι οι πολλές φωνές που την κατοικούν

will be able to tell their part for years to come.

θα μπορούν να ακούγονται για πολλά χρόνια ακόμα.