The myth of Loki and the deadly mistletoe - Iseult Gillespie

Translator: Gyaband shera Reviewer: Daban Q. Jaff

Baldur— son of All Father Odin and Queen Frigg,

باڵدوور-کوڕی باوکە ئۆدین و شاژن فریگ،

husband of Nanna the Peaceful, and God of truth and light—

هاوسەری نانای ئاشتیخواز، و خوداوەندی ڕاستی ڕووناکی—

was the gentlest and most beloved being in all of Asgard.

نەرمونیاترین و خۆشەویسترین کەس بوو لە ئاسگارد.

In his great hall of Breidablik,

لە هۆڵە گەورەکەی بریدابڵیک،

Baldur’s soothing presence eased his subject’s woes.

ئامادەبوونە باشەکەی باڵدوور خەفەتی دەستوپێوەندەکەی ڕەواندەوە.

But lately, he was plagued by troubles of his own.

بەڵام لە کۆتاییەکانی، تووشتی کێشەودەردی تایبەتیی خۆی بوو.

Every night, Baldur had gruesome visions foretelling his own imminent death.

هەموو شەوێک، خەونی بە پێشبینی مەرگی مسۆگەری خۆیەوە دەبینی.

Determined to protect her son from these grim prophecies,

سووربوو لەسەر ئەوەی کوڕەکەی لەم پێشبینییە ناخۆشانە بپارێزێت،

Queen Frigg travelled across the nine realms,

شاژن فریگ بەناو هەموو ٩ جیهانەکەدا گەشتیکرد،

begging all living things not to harm Baldur.

لە هەموو بوونەوەرە زیندووەکان پارایەوە تا ئازاری باڵدوور نەدەن.

Her grace moved each being she encountered.

چاکییەکەی شاژن هەستی هەموو بوونەوەرێکی جووڵاند کە ڕوبەڕووی بوویەوە.

Every animal and element, every plague and plant, every blade and bug

هەموو گیانەوەر و شتێک، دەرد و ڕووەک، چڵ و مێشوولەیەک

gladly gave their word.

بە خۆشحاڵییەوە بەڵێنی خۆیان پێیدا.

Frigg returned to Breidablik, and threw a great feast to celebrate.

فریگ گەڕایەوە بیریدابیڵک، خوانێکی گەورەیان بۆ ئاهەنگێڕان سازدا.

Wine flowed freely, and soon the gods took turns testing Baldur’s immunity.

مەی ئازادانە دەڕژا و خوداکان سەرەیانگرت تا توانای بەرگەگرتنی باڵدوور تاقیبکەنەوە.

Lurking in the corner, Loki rolled his eyes.

ڵوڕکینگ لە بنمیچێک بوو، ڵۆکی چاوەکانی داگیرکرد.

The trickster god had never cared for Baldur the Bright,

فێڵبازترین خوداوەند هەرگیز گرنگی بە باڵدووری درەوشاوە نەدا،

and found his new gift profoundly irritating.

هەروەها دیاریە نوێیەکەی زۆر بێزارکەرانە بوو.

Surely there was a flaw in Frigg’s plan.

بێگومان هەڵەیەک لە پلانی فریگ دا هەبوو.

Taking the form of an old woman,

شێوەی ئافرەتێکی پیری وەرگت،

Loki crept to Frigg’s side and feigned confusion.

ڵۆکی خۆی خشاندە لای فریگ و شڵەژان و ساختەیی دروستبوو.

Why were the gods attacking sweet Baldur, whom they all loved so dearly?

بۆچی خوداوەندەکان هێرشیاندەکردە سەر باڵدووری ئازیز، کە زۆریان خۆشدەویست؟

Frigg told her of the oaths, but the old woman pressed on.

فریگ لەبارەی سوێندەکە قسەی بۆ کرد، بەڵام پیرەژنەکە زۆری لێکرد.

Surely you didn’t receive a vow from everything, she asked.

پرسیاریکرد بێگومان سوێندت لە هەمووان وەرنەگرتووە،

Frigg shrugged.

فریگ شانی خۆی هەڵتەکاند

The only being she hadn’t visited was mistletoe.

تاکە بوونەوەر کە سەردانی نەکردبوو دەمووکانە بوو

After all, what god could fear a trifling weed?

سەرباری هەموو شتێک دەبێت خودا لە چی بترسێت، لە گیایەکی هیچ؟

At this, Loki dashed outside to find a sprig of mistletoe.

لەدوای ئەمە، لۆکی چووەدەرەوە تا گیای دەمووکانە بدۆزێتەوە..

When he returned, the festivities had grown even rowdier.

کە گەڕایەوە ئامادەبووان بەدەنگە دەنگتر ببوون.

But not every god was enjoying the party.

بەڵام هەموو خوداکان خۆشیان لە ئاهەنگەکە نەدەبینی.

Baldur’s brother Hodur, who was blind and weapon-less, sat dejected.

هۆدوری برای باڵدوور، کوێر بوو بەبێ چەک و خەمبارانە دانیشتبوو.

Seeing his opportunity,

بە بینین دۆخەکەی،

the trickster slyly offered Hodur a chance to participate.

فێڵبازەکە پێشنایری بەژداریکردنی بۆ هۆدۆر کرد.

Loki armed him with mistletoe, guided his aim towards his brother,

لۆکی بە دەمووکانە پڕچەکی کرد و وایلێکرد ئامانج لە براکەی بگرێت،

and told Hodur to hurl with all his might.

بە هۆدۆری گوت بە هەموو هێزتەوە بیهاوێژە.

The mistletoe pierced Baldur’s chest with deadly force.

دەمووکانەکە بە هێزێکی بکوژانە سنگی باڵدووری پێکا.

The god’s light quickly flickered out, and despair swept over the crowd.

خوداوەندی ڕۆشنایی بە خێرایی درەوشایەوە و نائومێدی بەسەر خەڵکەکەدا باراند.

Within moments, the impact of Baldur’s death could be felt

دوای چەند ساتێک، کاریگەری مردنی باڵدوور هەستیپێدەکرا

across the nine realms.

لە هەر نۆ جیهانەکە

But from the weeping masses, Hermod the Brave stepped forward.

بەڵام لەناو خەڵکە گریاوەکاندا، هێرمۆدی ئازا هاتە پێشەوە.

The warrior god believed that with the help of Odin’s mighty steed,

خوداوەندی جەنگاوەر پێوابوو بە هاوکاری ئەسپی ئۆدینی مەزن،

there was no plane he could not reach.

هیچ ڕووتەختێک نییە نەتوانێت نەیگاتێ.

He would travel to halls of Hel herself, and bring Baldur home.

خۆی دەچێتە هۆڵی هێڵ و خۆی باڵدوور دەهێنێتەوە ماڵەوە.

The god rode for nine days and nine nights,

خودا ٩ شەو و ٩ ڕۆژ سواری کرد،

past halls of corpses and over paths paved with bone.

بە هۆڵی تەرمەکانی ڕابردوو و ڕاڕەوەکان و ئێسکەکان تێپەڕی.

When he finally reached the Queen of the Underworld,

کاتێک لە کۆتاییدا گەیشتە لای شاژنی جیهانی ژێرەوە،

Hermod begged her to return Baldur to his family.

هێرمۆد لێیپاڕایەوە تا باڵدوور بۆ خانەوادەکەی بگەڕێنێتەوە.

Hel considered taking pity, but she wanted to know the extent of the gods’ mourning.

هیڵ بیری لە بەزەییپێداهاتنەوە کردەوە، بەڵام ویستی ڕێژەی گریانی خودا بزانێت.

She agreed to relinquish Baldur’s soul—

قایلبوو دەستبەرداری گیانی باڵدوور بێت— ئەگەر هارمۆد بتوانێت

if Hermod could prove that every living thing wept at Baldur’s death.

ئەوە بسەلمێنێت کە هەموو بوونەوەرێکی زیندوو بۆ مردنی بالدوور گریاوە.

Hermod shot back to the land of the living.

هێرمۆد گەڕایەوە زەوی بوونەوەرە زیندووەکان.

He met with every creature that Frigg visited earlier—

چاوی بە هەموو ئەو بوونەوەرانە کەوت کە فریگ پێشتر سەردانی کردبوون—

all of which cried for Baldur and begged for his return.

هەموویان بۆ باڵدوور گریابوون و پاڕابوونەوە بۆ گەڕانەوەی.

Meanwhile, Loki watched Hermod’s mission with disdain.

لە هەمانکاتتدا ڵۆکی بە قێزەوە سەیری ئەرکەکەی هێرمۆدی دەکرد.

He would not let his work be so easily undone,

بە ئاسانی نەیدەتوانی دەستبەرداری ئەرکە تەواونەکراوەکەی بێت،

but if he interfered too boldly it might reveal his hand in Baldur’s murder.

ئەگەر خۆی هەڵقورتانبوایە ڕەنگە ئاشکرا ببوایە کە دەستی هەبووە لە مردنی باڵدوور.

Disguising himself as a ferocious giant, he hid himself at Hermod’s final stop.

خۆی نەناسراو کردبوو لە بەرگی زەبەلاحێکی شەڕانگێز خۆی لە کۆتاوەستانی.

When the warrior came,

هێرمۆند شاردبووەوە، کاتێک جەنگاوەرەکە هات،

the howling wind and craggy rocks each declared their love for Baldur.

هەریەک لە با و بەرد قیژەیان لێدا و خۆشەویستی خۆیان بۆ باڵدوور ڕاگەیاند.

But the giant within spewed only contempt for the deceased.

بەڵام زەبەلاحەکە لەناخەوە تەنیا سوکایەتی بە مردنەکە دەکرد.

No matter how much Hermod begged, she would not shed a single tear.

هەرچەندە هێرمۆند پاڕایەوە، زەبەلاحەکە یەک فرمێسکیشی نەڕژت.

With his last hope dashed, the god began to mourn Baldur a second time.

لەگەڵ وێرانبوونی هیواکانی، دەستیکرد بە دووبارە گریان بۆ باڵدوور.

But an echo from the cave rang out above his sobs.

بەڵام دەنگێک لە ئەشکەوتەکەوە زرنگایەوە بۆ هاواری گریانەکەیەوە.

Loki’s twisted cackle was well-known to every Asgardian,

گاڵتەکردنی ڵۆکی لە هەموو ئاسگاردن ناسرابوو،

and Hermod realized he’d been tricked.

هێرمۆد زانی فێڵی کردووە.

As he leapt to accost the trickster,

کاتێک بازیدا تا فێڵبازەکە ببینێت،

Loki took the form of a salmon and wriggled into the waterfall.

ڵۆکی خۆی کردە ساڵموون و خزایە ناو تاقگەکە.

His escape was guaranteed, until Thor arrived at the scene.

هەلاتنەکەی مسۆگەر بوو تا سۆر گەیشتە شوێنی ڕووداوەکە.

Dragging Loki back to the cave, the gods bound him with a poisonous serpent.

ڵۆکی گەڕاندەوە ناو ئەشکەوتەکە و بە مارێکی ژەهراوی بەستییەوە.

Here, Loki would remain chained until the end of days—

لێرە، ڵۆکی تا کۆتا ڕۆژەکان هەر بە بەستراوەیی دەمێنێتەوە—

the serpent dripping venom on his brow as punishment

مارەکەش وەک سزایەک ژەهرەکەی بەسە ناوچەوانیدا دەپڕژێنێت

for dousing Asgard’s brightest light.

بۆ دامردکاندنەوەی دروشاوەترین ڕووناکی ئاسگارد.