Kevin Kelly: The next 5,000 days of the web

211,249 views ・ 2008-07-29

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thanh Tran Cong Reviewer: Phó Thy
Mạng Internet, hay trang Web,
thứ mà tất cả chúng ta đều biết đến
00:16
The Internet, the Web as we know it,
0
16160
2000
đã gần 5000 ngày tuổi.
00:18
the kind of Web -- the things we're all talking about --
1
18160
3000
Tất cả những thứ mà chúng ta thấy
00:21
is already less than 5,000 days old.
2
21160
4000
đầu tiên, hình ảnh vệ tinh của cả trái đất,
00:25
So all of the things that we've seen come about,
3
25160
4000
thứ mà trước đây chúng ta không thể hình dung nổi,
00:29
starting, say, with satellite images of the whole Earth,
4
29160
3000
tất cả những thứ đang góp phần tạo nên đời sống chúng ta,
00:32
which we couldn't even imagine happening before,
5
32160
3000
sự phong phú của sự vật nằm ngay trước mắt chúng ta,
00:35
all these things rolling into our lives,
6
35160
4000
00:39
just this abundance of things that are right before us,
7
39160
5000
ngay trên màn hình laptop, máy tính bàn.
Việc những điều tuyệt vời như vậy liên tục xuất hiện
00:44
sitting in front of our laptop, or our desktop.
8
44160
2000
là điều đáng ngạc nhiên, nhưng chúng ta không cảm thấy vậy.
00:46
This kind of cornucopia of stuff
9
46160
2000
00:48
just coming and never ending is amazing, and we're not amazed.
10
48160
6000
Thật sự là rất tuyệt vời khi có tất cả những thứ này ở đây.
(Cười)
00:54
It's really amazing that all this stuff is here.
11
54160
4000
Chỉ trong 5000 ngày, tất cả những thứ này xuất hiện.
00:58
(Laughter)
12
58160
1000
Và tôi biết là 10 năm trước,
00:59
It's in 5,000 days, all this stuff has come.
13
59160
4000
nếu tôi nói tất cả những thứ như vậy sẽ đến
01:03
And I know that 10 years ago,
14
63160
3000
bạn sẽ nói rằng điều đó là bất khả thi.
01:06
if I had told you that this was all coming,
15
66160
2000
Không có mô hình kinh tế nào là khả thi để làm điều này cả.
01:08
you would have said that that's impossible.
16
68160
3000
01:11
There's simply no economic model that that would be possible.
17
71160
5000
Và nếu tôi nói là nó sẽ không tốn phí
bạn sẽ nói rằng đơn giản là tôi đang nằm mơ
Rằng tôi là một gã hoang tưởng. Một người lạc quan vô căn cứ.
01:16
And if I told you it was all coming for free,
18
76160
2000
01:18
you would say, this is simply -- you're dreaming.
19
78160
2000
Và giờ nó ở đây.
01:20
You're a Californian utopian. You're a wild-eyed optimist.
20
80160
4000
Một điều khác về Internet mà tôi biết là vào 10 năm trước,
01:24
And yet it's here.
21
84160
2000
khi tôi nhìn vào những thứ Wired đã nói về,
01:26
The other thing that we know about it was that 10 years ago,
22
86160
4000
ta nghĩ nó sẽ là TV nhưng tân tiến hơn.
01:30
as I looked at what even Wired was talking about,
23
90160
3000
Nó là dự định đầu tiên. Nó là cái mọi người đã dự đoán
01:33
we thought it was going to be TV, but better.
24
93160
3000
sẽ xuất hiện.
01:36
That was the model. That was what everybody was suggesting
25
96160
4000
Và nó hoàn toàn khác với dự đoán đó.
01:40
was going to be coming.
26
100160
2000
Đầu tiên, nó bất khả thi, và không giống bất cứ thứ gì trước đó.
01:42
And it turns out that that's not what it was.
27
102160
3000
Một trong những thứ ta đang sử dụng
01:45
First of all, it was impossible, and it's not what it was.
28
105160
3000
chẳng hạn Wikipedia,
nó đã từng là thứ dường như không tưởng.
01:48
And so one of the things that I think we're learning --
29
108160
1000
Nó không tưởng trên lý thuyết, nhưng lại khả thi trên thực tế.
01:49
if you think about, like, Wikipedia,
30
109160
2000
01:51
it's something that was simply impossible.
31
111160
2000
Và nếu nhìn lại những thứ không tưởng,
01:53
It's impossible in theory, but possible in practice.
32
113160
4000
tôi nghĩ một trong những điều bạn học được ở thời đại này,
01:57
And if you take all these things that are impossible,
33
117160
1000
trong thập kỉ này, là phải tập cách tin vào những điều không tưởng,
01:58
I think one of the things that we're learning from this era,
34
118160
4000
bởi vì chúng ta không bao giờ có thể đoán trước được.
02:02
from this last decade, is that we have to get good at believing in the impossible,
35
122160
4000
Vì vậy, tôi tò mò về việc điều gì sẽ diễn ra trong 5000 ngày tiếp theo.
02:06
because we're unprepared for it.
36
126160
3000
Nếu điều đó đã xảy ra vào 5000 ngày qua,
02:09
So, I'm curious about what's going to happen in the next 5,000 days.
37
129160
3000
thì điều gì sẽ tới trong 5000 ngày tới?
02:12
But if that's happened in the last 5,000 days,
38
132160
2000
Tôi có 1 câu chuyện đơn giản như thế này,
02:14
what's going to happen in the next 5,000 days?
39
134160
3000
rằng chúng ta muốn tin rằng tất cả những gì ta đã tạo ra,
02:17
So, I have a kind of a simple story,
40
137160
3000
tất cả những thứ đã diễn ra trong 5000 ngày,
02:20
and it suggests that what we want to think about is this thing that we're making,
41
140160
3000
tất cả những máy tính, tất cả các thiết bị cầm tay,
02:23
this thing that has happened in 5,000 days --
42
143160
2000
tất cả điện thoại di động, laptop và máy chủ,
02:25
that's all these computers, all these handhelds,
43
145160
3000
tất cả những gì ta thu được từ những kết nối như thế
02:28
all these cell phones, all these laptops, all these servers --
44
148160
4000
là một cỗ máy duy nhất.
02:32
basically what we're getting out of all these connections
45
152160
4000
Nếu như chỉ có một cỗ máy, và những thiết bị cầm tay
02:36
is we're getting one machine.
46
156160
2000
là những cửa sổ nhỏ để tiếp cận cỗ máy này,
02:38
If there is only one machine, and our little handhelds and devices
47
158160
4000
như vậy chúng ta đang xây dựng một cỗ máy duy nhất khắp toàn cầu.
02:42
are actually just little windows into those machines,
48
162160
2000
02:44
but that we're basically constructing a single, global machine.
49
164160
6000
Tôi bắt đầu suy ngẫm về điều đó.
Và hóa ra cỗ máy này lại là
02:50
And so I began to think about that.
50
170160
2000
cỗ máy đáng tin cậy nhất mà chúng ta từng tạo ra.
02:52
And it turned out that this machine happens to be
51
172160
3000
Nó chưa từng hư, nó hoạt động không ngừng.
02:55
the most reliable machine that we've ever made.
52
175160
3000
Và dường như chưa hề có cỗ máy nào khác được tạo ra
02:58
It has not crashed; it's running uninterrupted.
53
178160
2000
mà chạy nhiều giờ, nhiều ngày như vậy.
03:00
And there's almost no other machine that we've ever made
54
180160
3000
5000 ngày không nghỉ, không thể tin được.
03:03
that runs the number of hours, the number of days.
55
183160
4000
Tất nhiên, mạng Internet dài hơn 5000 ngày;
03:07
5,000 days without interruption -- that's just unbelievable.
56
187160
3000
còn Web thì chỉ mới được 5000 ngày.
Cơ bản là tôi đang cố gắng đo đạc.
03:10
And of course, the Internet is longer than just 5,000 days;
57
190160
2000
03:12
the Web is only 5,000 days.
58
192160
2000
03:14
So, I was trying to basically make measurements.
59
194160
6000
Kích thước của cỗ máy này như thế nào?
Tôi bắt đầu bằng việc đo bao nhiêu tỉ cú nhấp chuột
03:20
What are the dimensions of this machine?
60
200160
3000
trên tất cả máy tính khắp toàn cầu
03:23
And I started off by calculating how many billions of clicks there are
61
203160
4000
Và con số là 100 tỷ nhấp chuột mỗi ngày.
03:27
all around the globe on all the computers.
62
207160
3000
Và 55 nghìn tỷ đường link giữa các trang web trên toàn thế giới.
03:30
And there is a 100 billion clicks per day.
63
210160
2000
03:32
And there's 55 trillion links between all the Web pages of the world.
64
212160
6000
Tôi bắt đầu suy nghĩ về những loại kích thước khác,
và tôi lên một danh sách. Có phải Chris Jordan, nhiếp ảnh gia,
03:38
And so I began thinking more about other kinds of dimensions,
65
218160
3000
03:41
and I made a quick list. Was it Chris Jordan, the photographer,
66
221160
5000
đã nói rằng khi những con số quá lớn chúng sẽ trở nên vô nghĩa?
Đây là dẫn chứng. Thật khó mà tin được,
03:46
talking about numbers being so large that they're meaningless?
67
226160
4000
nhưng lại có một tỷ chip PC trên Internet,
03:50
Well, here's a list of them. They're hard to tell,
68
230160
2000
nếu bạn đếm tất cả các chip trên tất cả máy tính.
03:52
but there's one billion PC chips on the Internet,
69
232160
4000
Có 2 triệu email mỗi giây.
Đó là một con số cực lớn.
03:56
if you count all the chips in all the computers on the Internet.
70
236160
2000
Nó là một cỗ máy khổng lồ.
03:58
There's two million emails per second.
71
238160
2000
và nó tốn 5% lượng điện trên hành tinh của chúng ta.
04:00
So it's a very big number.
72
240160
2000
04:02
It's just a huge machine,
73
242160
2000
Đây là vài con số cụ thể
04:04
and it uses five percent of the global electricity on the planet.
74
244160
4000
nếu bạn muốn biết:
170 nghìn triệu triệu bóng bán dẫn, 55 nghìn tỷ liên kết,
04:08
So here's the specifications,
75
248160
1000
04:09
just as if you were to make up a spec sheet for it:
76
249160
2000
email chạy với tần suất 2 megahertz,
04:11
170 quadrillion transistors, 55 trillion links,
77
251160
4000
31 kilohertz tin nhắn,
04:15
emails running at two megahertz itself,
78
255160
2000
246 exabyte kho lưu trữ. Đó là một ổ đĩa khổng lồ!
04:17
31 kilohertz text messaging,
79
257160
3000
Có rất nhiều bộ nhớ và RAM. 9 exabyte cho dung lượng RAM.
04:20
246 exabyte storage. That's a big disk.
80
260160
4000
Và lưu lượng tổng cộng là
04:24
That's a lot of storage, memory. Nine exabyte RAM.
81
264160
3000
7 terabyte một giây.
04:27
And the total traffic on this
82
267160
4000
Brewster đã nói rằng Thư viện Quốc hội lưu khoảng 20 terabyte.
04:31
is running at seven terabytes per second.
83
271160
3000
Vậy mỗi giây là một nửa Thư viện Quốc hội
04:34
Brewster was saying the Library of Congress is about twenty terabytes.
84
274160
3000
vụt qua trong chiếc máy này. Một cỗ máy cực lớn.
04:37
So every second, half of the Library of Congress
85
277160
3000
Tôi đã làm một việc khác và tìm ra trong 100 tỷ nhấp chuột mỗi ngày.
04:40
is swooshing around in this machine. It's a big machine.
86
280160
4000
55 nghìn tỷ liên kết gần giống với
04:44
So I did something else. I figured out 100 billion clicks per day,
87
284160
4000
số lượng khớp thần kinh trong não người.
04:48
55 trillion links is almost the same
88
288160
3000
Một nghìn nghìn tỷ bóng bán dẫn giống với
số các nơ ron thần kinh trong não bạn.
04:51
as the number of synapses in your brain.
89
291160
2000
Vậy với sự ước chừng đầu tiên, chúng ta có
04:53
A quadrillion transistors is almost the same
90
293160
2000
04:55
as the number of neurons in your brain.
91
295160
2000
20 perahertz khớp thần kinh hoạt động.
04:57
So to a first approximation, we have these things --
92
297160
3000
Dĩ nhiên là trí nhớ của chúng ta rất lớn.
Nhưng ước lượng đơn giản, kích cỡ và sự phức tạp của cỗ máy này
05:00
twenty petahertz synapse firings.
93
300160
2000
05:02
Of course, the memory is really huge.
94
302160
2000
05:04
But to a first approximation, the size of this machine is the size --
95
304160
6000
tương đương với kích thước và sự tinh vi của não bạn.
05:10
and its complexity, kind of -- to your brain.
96
310160
5000
Bởi vì cách mà não bạn hoạt động cũng tương tự như cách Web hoạt động.
Tuy nhiên, não người thì không tăng gấp đôi mỗi 2 năm.
05:15
Because in fact, that's how your brain works -- in kind of the same way that the Web works.
97
315160
4000
Vậy nếu ta nói cỗ máy này
05:19
However, your brain isn't doubling every two years.
98
319160
4000
05:23
So if we say this machine right now that we've made
99
323160
5000
có kích cỡ bằng não người.
Nếu ta nhìn vào tốc độ tăng trưởng của nó,
05:28
is about one HB, one human brain,
100
328160
3000
thì 30 năm nữa, nó sẽ có kích thước bằng 6 tỷ bộ não người.
05:31
if we look at the rate that this is increasing,
101
331160
3000
05:34
30 years from now, there'll be six billion HBs.
102
334160
5000
Vậy đến năm 2040, khả năng xử lý của cỗ máy này
sẽ vượt qua tổng khả năng xử lý của con người.
05:39
So by the year 2040, the total processing of this machine
103
339160
4000
đối với xử lí thông tin thô và nhiều thứ khác.
05:43
will exceed a total processing power of humanity,
104
343160
3000
Ray Kurzweil và cộng sự đã làm một đồ thị biểu hiện điều này.
05:46
in raw bits and stuff. And this is, I think, where
105
346160
3000
05:49
Ray Kurzweil and others get this little chart saying that we're going to cross.
106
349160
5000
Như thế thì sao? Có vài điều tôi muốn đề cập.
05:54
So, what about that? Well, here's a couple of things.
107
354160
6000
Tôi có 3 điều tổng quát
Tôi muốn nói, ba kết quả của điều này.
06:00
I have three kind of general things
108
360160
3000
Thứ nhất, về cơ bản, cỗ máy này bao gồm mọi thứ.
06:03
I would like to say, three consequences of this.
109
363160
4000
06:07
First, that basically what this machine is doing is embodying.
110
367160
5000
Chúng ta đang cho nó một cơ thể Đó là thứ
ta sẽ làm trong 5000 ngày tiếp theo
06:12
We're giving it a body. And that's what we're going to do
111
372160
2000
Thứ hai là chúng ta sẽ tái cấu trúc nó.
06:14
in the next 5,000 days -- we're going to give this machine a body.
112
374160
3000
Và thứ ba, chúng ta sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào nó.
06:17
And the second thing is, we're going to restructure its architecture.
113
377160
3000
Để tôi nói qua 3 điều này.
06:20
And thirdly, we're going to become completely codependent upon it.
114
380160
4000
Trước hết, chúng ta có những thứ này trong tay.
06:24
So let me go through those three things.
115
384160
2000
Ta nghĩ đó là những thiết bị riêng lẽ
06:26
First of all, we have all these things in our hands.
116
386160
3000
nhưng thật ra, tất cả màn hình trên thế giới,
06:29
We think they're all separate devices,
117
389160
2000
đều hướng vào một cỗ máy duy nhất.
06:31
but in fact, every screen in the world
118
391160
3000
Chúng đơn giản là những cổng đến một máy chủ duy nhất.
06:34
is looking into the one machine.
119
394160
3000
Điều thứ hai là -- có người gọi đó là "đám mây",
06:37
These are all basically portals into that one machine.
120
397160
3000
Bạn đang chạm vào nó bằng các thiết bị đó.
06:40
The second thing is that -- some people call this the cloud,
121
400160
4000
Trong vài trường hợp, tất cả những gì ta cần là một "cloudbook".
06:44
and you're kind of touching the cloud with this.
122
404160
2000
Một "cloudbook" không có bộ nhớ.
06:46
And so in some ways, all you really need is a cloudbook.
123
406160
4000
Không dây, nhưng luôn được kết nối.
06:50
And the cloudbook doesn't have any storage.
124
410160
3000
Có nhiều điều về nó. Nó trở nên đơn giản.
06:53
It's wireless. It's always connected.
125
413160
3000
đơn giản là bạn chỉ chạm vào chiếc máy này,
và bạn sẽ chạm vào "đám mây", và đó là cách bạn dùng nó.
06:56
There's many things about it. It becomes very simple,
126
416160
2000
06:58
and basically what you're doing is you're just touching the machine,
127
418160
2000
Và chiếc máy sẽ hoạt động như vậy.
07:00
you're touching the cloud and you're going to compute that way.
128
420160
3000
Có thể nói,
nó hoạt động dựa trên mô hình tính toán tập trung
07:03
So the machine is computing.
129
423160
2000
Nhưng tất cả, camera và microphones,
07:05
And in some ways, it's sort of back
130
425160
1000
07:06
to the kind of old idea of centralized computing.
131
426160
3000
và cảm biến trong xe hơi
07:09
But everything, all the cameras, and the microphones,
132
429160
4000
và tất cả những gì kết nối vào cỗ máy này.
07:13
and the sensors in cars
133
433160
4000
Tất cả sẽ phải thông qua Mạng.
Chúng ta đã thấy nó đúng với điện thoại.
07:17
and everything is connected to this machine.
134
437160
2000
Bây giờ, điện thoại không thông qua Mạng,
07:19
And everything will go through the Web.
135
439160
2000
nhưng chúng đang bắt đầu làm thế, và sẽ làm được.
07:21
And we're seeing that already with, say, phones.
136
441160
2000
07:23
Right now, phones don't go through the Web,
137
443160
2000
Ví dụ, Google Labs đã thí nghiệm
07:25
but they are beginning to, and they will.
138
445160
3000
với Google Docs, Google Speadsheets,...
07:28
And if you imagine what, say, just as an example, what Google Labs has
139
448160
4000
Tất cả những điều đó sẽ lấy Web làm nền tảng.
07:32
in terms of experiments with Google Docs, Google Spreadsheets, blah, blah, blah --
140
452160
4000
Tất cả đều phải thông qua cỗ máy này.
07:36
all these things are going to become Web based.
141
456160
3000
Và tôi đoán là tất cả mọi thứ sẽ tồn tại trên Mạng.
07:39
They're going through the machine.
142
459160
2000
07:41
And I am suggesting that every bit will be owned by the Web.
143
461160
5000
Bây giờ thì chưa. Nếu bạn làm việc tại cơ quan,
với văn bản Word, hiện tại thì không nằm trên mạng,
07:46
Right now, it's not. If you do spreadsheets and things at work,
144
466160
3000
Chúng sẽ thành 1 phần cỗ máy ở tương lai
07:49
a Word document, they aren't on the Web,
145
469160
3000
Chúng sẽ sử dụng ngôn ngữ 'Web'.
Chúng sẽ tương tác với Web.
07:52
but they are going to be. They're going to be part of this machine.
146
472160
2000
Web, trên phương diện nào đó, giống như một lỗ đen
07:54
They're going to speak the Web language.
147
474160
2000
07:56
They're going to talk to the machine.
148
476160
2000
hút tất cả mọi thứ vào nó.
07:58
The Web, in some sense, is kind of like a black hole
149
478160
3000
Và tất cả mọi thứ sẽ là một phần của Mạng lưới này.
08:01
that's sucking up everything into it.
150
481160
3000
Tất cả mọi đồ vật, tạo tác được tạo ra sẽ hòa vào đó,
08:04
And so every thing will be part of the Web.
151
484160
4000
08:08
So every item, every artifact that we make, will have embedded in it
152
488160
5000
như là những mảnh nhỏ của Mạng lưới,
và trở thành một phần của cỗ máy này,
08:13
some little sliver of Web-ness and connection,
153
493160
3000
lúc đó, mọi thứ quanh ta, khi máy tính phổ biến khắp nơi
08:16
and it will be part of this machine,
154
496160
2000
sẽ trở thành một với Web. Tất cả mọi thứ sẽ liên kết với nhau.
08:18
so that our environment -- kind of in that ubiquitous computing sense --
155
498160
3000
08:21
our environment becomes the Web. Everything is connected.
156
501160
5000
RFIDs và nhiều thứ khác, hay bất cứ là công nghệ gì,
cũng không quan trọng. Tất cả mọi thứ
08:26
Now, with RFIDs and other things -- whatever technology it is,
157
506160
3000
đều sẽ có một bộ phận để kết nối với cỗ máy lớn,
08:29
it doesn't really matter. The point is that everything
158
509160
3000
và chúng ta sẽ có một mạng Internet chứa tất cả mọi thứ.
08:32
will have embedded in it some sensor connecting it to the machine,
159
512160
3000
Hãy bắt đầu nghĩ về chiếc giày như một con chip có gót,
08:35
and so we have, basically, an Internet of things.
160
515160
3000
hay ô tô như một con chip có bánh xe,
08:38
So you begin to think of a shoe as a chip with heels,
161
518160
4000
bởi vì cơ bản là, phần lớn giá thành để sản xuất xe
08:42
and a car as a chip with wheels,
162
522160
3000
dành cho trí tuệ và thiết bị điện tử làm ra nó, không phải vật liệu.
08:45
because basically most of the cost of manufacturing cars
163
525160
3000
08:48
is the embedded intelligence and electronics in it, and not the materials.
164
528160
6000
Nhiều người nghĩ về nền kinh tế mới
như là một thứ khác với cái cũ, tồn tại
dưới một dạng khác không có thực thể, vô định hình
08:54
A lot of people think about the new economy
165
534160
2000
08:56
as something that was going to be a disembodied,
166
536160
2000
còn nền kinh tế cũ thì lại bao gồm những nguyên tử có hình thù
08:58
alternative, virtual existence,
167
538160
3000
Nhưng thực tế, nền kinh tế mới là
09:01
and that we would have the old economy of atoms.
168
541160
3000
sự giao thoa giữa hai thứ trên, nơi chúng ta giao hòa những thông tin
09:04
But in fact, what the new economy really is
169
544160
3000
và mặt kĩ thuật số của mọi thứ vào thế giới vật chất.
09:07
is the marriage of those two, where we embed the information,
170
547160
4000
Đó là những gì chúng ta sẽ hướng đến. Đó là thứ chúng ta hướng tới --
09:11
and the digital nature of things into the material world.
171
551160
2000
sự kết hợp, sự hội tụ giữa vật chất và kĩ thuật số.
09:13
That's what we're looking forward to. That is where we're going --
172
553160
4000
09:17
this union, this convergence of the atomic and the digital.
173
557160
7000
Vì vậy, một trong những hệ quả là
tất cả những phương tiện truyền thông,
09:24
And so one of the consequences of that, I believe,
174
564160
2000
TV, phim ảnh, video -- tất cả sẽ trở thành một.
09:26
is that where we have this sort of spectrum of media right now --
175
566160
4000
dù chúng khác nhau về nhiều phương diện,
09:30
TV, film, video -- that basically becomes one media platform.
176
570160
3000
chúng sẽ dần trở nên giống nhau hơn.
09:33
And while there's many differences in some senses,
177
573160
2000
Đó là một định luật của truyền thông, như là các bản sao thì vô giá trị
09:35
they will share more and more in common with each other.
178
575160
3000
09:38
So that the laws of media, such as the fact that copies have no value,
179
578160
5000
Những thứ không sao chép được thì vô giá
ví dụ như tính gần gũi, xác thực và cá nhân.
09:43
the value's in the uncopiable things,
180
583160
2000
09:45
the immediacy, the authentication, the personalization.
181
585160
5000
Truyền thông muốn trở nên uyển chuyển.
Lý do gọi nhiều thứ là "free" vì các bạn có thể tùy ý sử dụng nó
09:50
The media wants to be liquid.
182
590160
3000
không phải là "free" như "bia miễn phí", mà là "free" trong "freedom" (tự do).
09:53
The reason why things are free is so that you can manipulate them,
183
593160
3000
Và hiệu ứng mạng quyết định mọi thứ
09:56
not so that they are "free" as in "beer," but "free" as in "freedom."
184
596160
4000
Là càng có nhiều thì càng lấy thêm nhiều
Chiếc máy fax đầu tiên -- người đầu tiên mua máy fax
10:00
And the network effects rule,
185
600160
2000
10:02
meaning that the more you have, the more you get.
186
602160
2000
là một người ngu, vì chẳng có ai khác để fax cho cả.
10:04
The first fax machine -- the person who bought the first fax machine
187
604160
3000
10:07
was an idiot, because there was nobody to fax to.
188
607160
5000
Nhưng cô ta trở thành người gây ảnh hưởng, thuyết phục những người khác
sử dụng máy fax như mình vì điều đó làm cho nó trở nên giá trị
10:12
But here she became an evangelist, recruiting others
189
612160
4000
Đó là hiệu ứng mà chúng ta sẽ còn thấy
10:16
to get the fax machines because it made their purchase more valuable.
190
616160
3000
Sự chú ý của đám đông là tiền bạc.
Định luật này sẽ lan tỏa mạnh trên khắp truyền thông.
10:19
Those are the effects that we're going to see.
191
619160
2000
10:21
Attention is the currency.
192
621160
2000
10:23
So those laws are going to kind of spread throughout all media.
193
623160
5000
Một điều khác của sự hiện thân này
là điều mà tôi gọi là định luật McLuhan đảo ngược
10:28
And the other thing about this embodiment
194
628160
2000
McLuhan nói Máymóc là để nốidài giácquan conngười
10:30
is that there's kind of what I call the McLuhan reversal.
195
630160
3000
Tôi nói là "Loài người sẽ trở thành
sự nối dài các giác quan của máy móc", dưới một góc nhìn khác.
10:33
McLuhan was saying, "Machines are the extensions of the human senses."
196
633160
2000
10:35
And I'm saying, "Humans are now going to be
197
635160
2000
Vì chúng ta có một triệu triệu tai, mắt, và những cú chạm,
10:37
the extended senses of the machine," in a certain sense.
198
637160
3000
thông qua hình ảnh kĩ thuật số và máy ảnh của chúng ta.
10:40
So we have a trillion eyes, and ears, and touches,
199
640160
4000
Và chúng ta thấy điều đó qua Flickr,
10:44
through all our digital photographs and cameras.
200
644160
3000
10:47
And we see that in things like Flickr,
201
647160
5000
hay là Photosynth, một ứng dụng của Microsoft
cho phép bạn lắp ghép lại quang cảnh của một địa danh du lịch
10:52
or Photosynth, this program from Microsoft
202
652160
3000
từ hàng nghìn hình chụp nơi đó của khách du lịch.
10:55
that will allow you to assemble a view of a touristy place
203
655160
4000
Bằng cách nào đó, cỗ máy lớn này đang nhìn qua những chiếc máy ảnh nhỏ.
10:59
from the thousands of tourist snapshots of it.
204
659160
4000
11:03
In a certain sense, the machine is seeing through the pixels of individual cameras.
205
663160
6000
Bây giờ, điều thứ hai mà tôi muốn nói đến là sự tái cơ cấu,
cái Web đang làm chính là tái cơ cấu.
11:09
Now, the second thing that I want to talk about was this idea of restructuring,
206
669160
4000
Tôi phải cảnh báo những gì chúng ta nói đến
tôi sẽ đưa ra giải nghĩa cho một thuật ngữ bạn hay nghe, "nội dung Mạng"
11:13
that what the Web is doing is restructuring.
207
673160
2000
11:15
And I have to warn you, that what we'll talk about is --
208
675160
2000
Trước hết, giai đoạn thứ nhất chúng ta thấy
11:17
I'm going to give my explanation of a term you're hearing, which is a "semantic Web."
209
677160
4000
Internet làm là nó đã liên kết các máy tính.
11:21
So first of all, the first stage that we've seen
210
681160
3000
Chúng ta gọi đó là "Mạng lưới"; một Internet chứa các mạng lưới.
11:24
of the Internet was that it was going to link computers.
211
684160
3000
Ta đã thấy, đó là nơi ta truy cập tất cả máy tính trên thế giới
11:27
And that's what we called the Net; that was the Internet of nets.
212
687160
3000
Và nếu bạn nhớ lại, đó là một màn hình xanh lá với con trỏ,
11:30
And we saw that, where you have all the computers of the world.
213
690160
3000
bạn không thể làm gì nhiều với nó,
11:33
And if you remember, it was a kind of green screen with cursors,
214
693160
4000
và chỉ có thể kết nối một máy tính với một máy khác.
11:37
and there was really not much to do, and if you wanted to connect it,
215
697160
2000
Những gì mà bạn có thể làm chỉ là,
11:39
you connected it from one computer to another computer.
216
699160
3000
chia sẻ những tệp thông tin.
11:42
And what you had to do was -- if you wanted to participate in this,
217
702160
2000
Bạn chuyển tiếp nhưng không kiểm soát được
11:44
you had to share packets of information.
218
704160
4000
không giống với điện thoại mà ta kiểm soát
một đường dây bạn buộc phải chia sẻ các tệp
11:48
So you were forwarding on. You didn't have control.
219
708160
2000
Giai đoạn thứ hai mà chúng ta đang trải qua là kết nối các trang web với nhau
11:50
It wasn't like a telephone system where you had control of a line:
220
710160
2000
11:52
you had to share packets.
221
712160
2000
11:54
The second stage that we're in now is the idea of linking pages.
222
714160
5000
Ở giai đoạn trước, nếu tôi muốn vào trang của một hãng máy bay
phải từ máy của mình, tới một trang FTP, rồi mới đến máy tính của hãng.
11:59
So in the old one, if I wanted to go on to an airline Web page,
223
719160
3000
Giờ chúng ta có các trang web -- một đơn vị được chia thành các trang
12:02
I went from my computer, to an FTP site, to another airline computer.
224
722160
4000
12:06
Now we have pages -- the unit has been resolved into pages,
225
726160
5000
và các trang đó kết nối với nhau.
Và nếu tôi muốn đặt một chuyến bay,
12:11
so one page links to another page.
226
731160
2000
tôi đến trang của hãng hàng không,
12:13
And if I want to go in to book a flight,
227
733160
3000
12:16
I go into the airline's flight page, the website of the airline,
228
736160
5000
và kết nối vào trang đó.
Chúng ta chia sẻ những kết nối, và bạn phải nhận những kết nối đó.
12:21
and I'm linking to that page.
229
741160
2000
Bạn không thể từ chối nếu ai muốn kết nối
12:23
And what we're sharing were links, so you had to be kind of open with links.
230
743160
4000
bạn không thể ngăn họ. Bạn phải làm quen với ý tưởng
12:27
You couldn't deny -- if someone wanted to link to you,
231
747160
2000
phải mở cửa trang của bạn cho bất kì ai.
12:29
you couldn't stop them. You had to participate in this idea
232
749160
4000
Và đó là cái chúng ta đang làm.
12:33
of opening up your pages to be linked by anybody.
233
753160
3000
Chúng ta đang bước vào giai đoạn 3, đó là cái mà tôi đang nói tới,
12:36
So that's what we were doing.
234
756160
2000
chúng ta sẽ kết nối dữ liệu với nhau.
12:38
We're now entering to the third stage, which is what I'm talking about,
235
758160
4000
Tôi không biết tên của cái này là gì.
Tôi gọi nó là Cỗ Máy Lớn.
12:42
and that is where we link the data.
236
762160
2000
Chúng ta di chuyển giữa các máy tính,
12:44
So, I don't know what the name of this thing is.
237
764160
2000
giữa các trang và giờ là giữa các dữ liệu.
12:46
I'm calling it the one machine. But we're linking data.
238
766160
2000
Sự khác biệt là thay vì nhảy giữa các trang,
12:48
So we're going from machine to machine,
239
768160
2000
12:50
from page to page, and now data to data.
240
770160
2000
Ta sẽ liên kết ý tưởng từ một trang
12:52
So the difference is, is that rather than linking from page to page,
241
772160
4000
đến ý tưởng khác, thay vì đến trang khác.
12:56
we're actually going to link from one idea on a page
242
776160
4000
Vì vậy, mỗi ý tưởng được hỗ trợ --
13:00
to another idea, rather than to the other page.
243
780160
2000
hoặc mỗi hiện vật, mỗi danh từ -- được hỗ trợ bởi toàn bộ Web.
13:02
So every idea is basically being supported --
244
782160
3000
Tóm lại mọi thứ sẽ được xử lí dưới dạng các hiện vật, ý tưởng hay từ ngữ.
13:05
or every item, or every noun -- is being supported by the entire Web.
245
785160
3000
13:08
It's being resolved at the level of items, or ideas, or words, if you want.
246
788160
6000
Vì thế khi thông tin được xuất ra,
nó sẽ được nhập thẳng vào các vật.
13:14
So besides physically coming out again into this idea
247
794160
4000
Và khi giải quyết thông tin liên quan đến một cá nhân nào đó,
13:18
that it's not just virtual, it's actually going out to things.
248
798160
4000
mỗi cá nhân sẽ có một ID riêng
13:22
So something will resolve down to the information
249
802160
3000
Mỗi cá nhân, mỗi vật thể sẽ có gì đó
13:25
about a particular person, so every person will have a unique ID.
250
805160
4000
rất riêng biệt, và sẽ liên kết thẳng với
chính cá nhân hay vật thể đó.
13:29
Every person, every item will have a something
251
809160
2000
13:31
that will be very specific, and will link
252
811160
2000
Và giờ, trong hệ thống mới này, khi tôi truy cập vào,
13:33
to a specific representation of that idea or item.
253
813160
4000
tôi sẽ truy cập thẳng tới chuyến bay của tôi, chỗ ngồi của tôi
13:37
So now, in this new one, when I link to it,
254
817160
3000
13:40
I would link to my particular flight, my particular seat.
255
820160
6000
Đây là một ví dụ khác.
Tôi sống ở Pacifica, và bây giờ
13:46
And so, giving an example of this thing,
256
826160
3000
Pacifica chỉ là một cái tên trong nhiều tên khác trên Web.
13:49
I live in Pacifica, rather than -- right now Pacifica
257
829160
2000
Web không biết nó thật ra là một thị trấn
13:51
is just sort of a name on the Web somewhere.
258
831160
3000
và lại là thị trấn tôi đang sống.
Và giờ ta sẽ nói đến điều đó.
13:54
The Web doesn't know that that is actually a town,
259
834160
2000
13:56
and that it's a specific town that I live in,
260
836160
2000
Nó sẽ liên kết thẳng tới --
13:58
but that's what we're going to be talking about.
261
838160
3000
Web sẽ tự xử lí được thông tin
14:01
It's going to link directly to --
262
841160
2000
và biết được đó là một địa danh
14:03
it will know, the Web will be able to read itself
263
843160
3000
và mỗi khi thấy từ "Pacifica"
đó là một địa danh
14:06
and know that that actually is a place,
264
846160
2000
có kinh độ, vĩ độ, và dân cư.
14:08
and that whenever it sees that word, "Pacifica,"
265
848160
2000
Đây là một vài thuật ngữ kĩ thuật, chỉ gồm 3 chữ cái
14:10
it knows that it actually has a place,
266
850160
1000
14:11
latitude, longitude, a certain population.
267
851160
3000
những chữ bạn sẽ thấy thường xuyên.
14:14
So here are some of the technical terms, all three-letter things,
268
854160
3000
Tất cả những chữ này được tạo ra giúp cho ý tưởng liên kết dữ liệu với nhau
14:17
that you'll see a lot more of.
269
857160
2000
14:19
All these things are about enabling this idea of linking to the data.
270
859160
5000
Tôi sẽ cho các bạn một ví dụ.
Có khoảng một tỉ trang mạng xã hội trên Web
14:24
So I'll give you one kind of an example.
271
864160
3000
Mỗi lần bạn truy cập, bạn phải khai báo rằng bạn là ai
14:27
There's like a billion social sites on the Web.
272
867160
4000
Bạn bè của bạn là ai
Sao lại thế? Chỉ cần làm một lần thôi
14:31
Each time you go into there, you have to tell it again who you are
273
871160
3000
là đáng lẽ nó đã biết bạn bè của bạn là ai rồi mà?
14:34
and all your friends are.
274
874160
1000
14:35
Why should you be doing that? You should just do that once,
275
875160
2000
Là thứ ta muốn,tất cả họ đều được nhận dạng
14:37
and it should know who all your friends are.
276
877160
3000
Ta có thể đem các mối quan hệ đi khắp nơi
Tất cả dữ liệu về bạn nên được truyền tải
14:40
So that's what you want, is all your friends are identified,
277
880160
2000
14:42
and you should just carry these relationships around.
278
882160
2000
và bạn chỉ cần làm một lần mà thôi.
14:44
All this data about you should just be conveyed,
279
884160
3000
Và bạn sẽ thiết lập được một mạng lưới
14:47
and you should do it once and that's all that should happen.
280
887160
3000
những mối quan hệ từ những dữ liệu đó.
Đó là cái ta đang hướng đến -- là Web biết mọi thứ đến từng chi tiết như vậy
14:50
And you should have all the networks
281
890160
2000
14:52
of all the relationships between those pieces of data.
282
892160
2000
14:54
That's what we're moving into -- where it sort of knows these things down to that level.
283
894160
5000
Ngôn ngữ Web, Web 3.0, đồ thị khổng lồ toàn cầu
chúng tôi đang cố đặt tên cho nó.
14:59
A semantic Web, Web 3.0, giant global graph --
284
899160
3000
Điều nó đang làm là chia sẻ dữ liệu.
15:02
we're kind of trying out what we want to call this thing.
285
902160
3000
Ta phải sẵn sàng để chia sẻ dữ liệu của bản thân, một bước lớn hơn là
15:05
But what's it's doing is sharing data.
286
905160
2000
15:07
So you have to be open to having your data shared, which is a much bigger step
287
907160
5000
chia sẻ trang Web hoặc máy tính của bạn.
Tất cả những thứ sẽ nằm trên mạng
15:12
than just sharing your Web page, or your computer.
288
912160
2000
chúng không chỉ là các trang mà còn là sự vật
15:14
And all these things that are going to be on this
289
914160
4000
Tất cả mọi thứ ta mô tả trên đó, tất cả tạo tác và địa danh
15:18
are not just pages, they are things.
290
918160
3000
sẽ có một hình thù cụ thể,
15:21
Everything we've described, every artifact or place,
291
921160
4000
một đặc trưng riêng biệt ta có thể truy cập vào trực tiếp.
15:25
will be a specific representation,
292
925160
2000
15:27
will have a specific character that can be linked to directly.
293
927160
5000
Ta sẽ có kho dữ liệu khổng lồ chứa mọi thứ
Và còn một điều thứ 4 nữa mà ta chưa đạt được,
15:32
So we have this database of things.
294
932160
2000
cũng không trong 10 năm hay 5000 ngày nữa
15:34
And so there's actually a fourth thing that we have not get to,
295
934160
4000
nhưng ta sẽ tới được đó. Và Internet --
15:38
that we won't see in the next 10 years, or 5,000 days,
296
938160
2000
15:40
but I think that's where we're going to. And as the Internet of things --
297
940160
5000
lúc tôi truy cập trực tiếp vào ghế ngồi của tôi trên máy bay --
chiếc ghế đó trở thành một phần của Web
15:45
where I'm linking directly to the particular things of my seat on the plane --
298
945160
4000
Và chúng ta sẽ nằm trong một mạng lưới
15:49
that that physical thing becomes part of the Web.
299
949160
3000
nơi liên kết được thiết lập giữa tất cả mọi thứ
15:52
And so we are in the middle of this thing
300
952160
2000
thông qua các kết nối mỏng manh.
15:54
that's completely linked, down to every object
301
954160
3000
Và điều cuối cùng tôi muốn nói đến là
chúng ta sẽ trở nên phụ thuộc lẫn nhau.
15:57
in the little sliver of a connection that it has.
302
957160
2000
15:59
So, the last thing I want to talk about is this idea
303
959160
2000
Điều này chắc chắn sẽ đến, và càng sớm càng tốt.
16:01
that we're going to be codependent.
304
961160
3000
Nếu bạn cho phép Google, nó sẽ cho bạn biết lịch sử truy cập.
16:04
It's always going to be there, and the closer it is, the better.
305
964160
4000
Và tôi có thể biết được rằng
16:08
If you allow Google to, it will tell you your search history.
306
968160
3000
tôi dùng Google phần lớn vào 11 giờ sáng.
16:11
And I found out by looking at it
307
971160
2000
Tôi đã sẵn sàng và chấp nhận điều đó.
16:13
that I search most at 11 o'clock in the morning.
308
973160
2000
Và tôi nghĩ để cá nhân hóa toàn thế giới, tất cả chúng ta đều phải làm vậy.
16:16
So I am open, and being transparent to that.
309
976160
3000
16:19
And I think total personalization in this new world will require total transparency.
310
979160
6000
Đó chính là cái giá.
Nếu muốn cá nhân hóa
bạn phải hoàn toàn minh bạch với nó.
16:25
That is going to be the price.
311
985160
2000
Google. Nếu tôi không nhớ số điện thoại, tôi sẽ hỏi Google.
16:27
If you want to have total personalization,
312
987160
1000
16:28
you have to be totally transparent.
313
988160
2000
Chúng ta quá phụ thuộc vào nó đến mức
16:30
Google. I can't remember my phone number, I'll just ask Google.
314
990160
3000
tôi không cố nhớ điều gì, và khi tôi cần,
tôi chỉ hỏi Google. Như thế thuận tiện hơn
16:33
We're so dependent on this that I have now gotten to the point
315
993160
2000
Ban đầu ta sẽ phản đối "Không, thật khủng khiếp"
16:35
where I don't even try to remember things --
316
995160
2000
16:37
I'll just Google it. It's easier to do that.
317
997160
2000
Khi ta nghĩ về sự phụ thuộc của ta vào một loại công nghệ khác
16:39
And we kind of object at first, saying, "Oh, that's awful."
318
999160
3000
gọi là bảng chữ cái, và chữ viết,
16:42
But if we think about the dependency that we have on this other technology,
319
1002160
3000
ta hoàn toàn phụ thuộc vào nó, và nó đã thay đổi nền văn minh.
16:45
called the alphabet, and writing,
320
1005160
2000
Ta không thể tưởng tượng nổi việc không có bảng chữ cái và chữ viết.
16:47
we're totally dependent on it, and it's transformed culture.
321
1007160
3000
Và cũng như vậy, ta cũng sẽ không thể tưởng tượng bản thân
16:50
We cannot imagine ourselves without the alphabet and writing.
322
1010160
4000
khi không có cỗ máy lớn đó.
16:54
And so in the same way, we're going to not imagine ourselves
323
1014160
3000
Google đang cố tạo một AI
16:57
without this other machine being there.
324
1017160
2000
nhưng không phải dạng có ý thức hoàn toàn.
16:59
And what is happening with this is
325
1019160
3000
Larry Page, một chuyên gia, đã nói với tôi
17:02
some kind of AI, but it's not the AI in conscious AI,
326
1022160
2000
rằng họ đang cố thực hiện điều đó.
17:04
as being an expert, Larry Page told me
327
1024160
3000
Nhưng khi 6 tỷ người dùng Google,
17:07
that that's what they're trying to do,
328
1027160
1000
17:08
and that's what they're trying to do.
329
1028160
2000
thì ai đang tìm ai? Nó diễn ra cả hai phía
17:10
But when six billion humans are Googling,
330
1030160
3000
Chúng ta sẽ trở thành Web, thứ ta nói tới nãy giờ
17:13
who's searching who? It goes both ways.
331
1033160
2000
Ta sẽ trở thành cỗ máy lớn đó.
17:15
So we are the Web, that's what this thing is.
332
1035160
4000
Trong 5000 ngày nữa, ta sẽ có một thứ hơn cả Web
17:19
We are going to be the machine.
333
1039160
2000
17:21
So the next 5,000 days, it's not going to be the Web and only better.
334
1041160
5000
Giống như Web không phải TV, nhưng tốt hơn.
5,000 ngày nữa, không chỉ là Web
17:26
Just like it wasn't TV and only better.
335
1046160
2000
nó sẽ trở thành một thứ khác hoàn toàn.
17:28
The next 5,000 days, it's not just going to be the Web
336
1048160
3000
Và tôi nghĩ nó sẽ thông minh hơn.
17:31
but only better -- it's going to be something different.
337
1051160
2000
Nó sẽ có trí thông minh, nhưng không có ý thức riêng.
17:33
And I think it's going to be smarter.
338
1053160
4000
Nhưng nó sẽ có thể dự đoán những thứ ta sẽ làm, theo nghĩa tốt.
17:37
It'll have an intelligence in there, that's not, again, conscious.
339
1057160
4000
Thứ 2 là, nó sẽ mang tính cá nhân hóa hơn.
17:41
But it'll anticipate what we're doing, in a good sense.
340
1061160
4000
Nó sẽ nhận biết được chúng ta, và đó là tốt
17:45
Secondly, it's become much more personalized.
341
1065160
3000
Và một lần nữa, cái giá là sự minh bạch.
17:48
It will know us, and that's good.
342
1068160
2000
Và thứ 3 là, nó sẽ có mặt mọi nơi,
17:50
And again, the price of that will be transparency.
343
1070160
4000
bằng cách tràn vào môi trường xung quanh, và chúng ta sẽ ở ngay trong nó.
17:54
And thirdly, it's going to become more ubiquitous
344
1074160
2000
17:56
in terms of filling your entire environment, and we will be in the middle of it.
345
1076160
5000
Tất cả các thiết bị sẽ là những cổng để truy cập vào nó.
Thứ duy nhất tôi muốn bạn nhớ là
18:01
And all these devices will be portals into that.
346
1081160
3000
chúng ta phải bắt đầu nghĩ xa hơn
18:04
So the single idea that I wanted to leave with you
347
1084160
3000
18:07
is that we have to begin to think about this as not just "the Web, only better,"
348
1087160
6000
nghĩ về toàn bộ thứ này như một bước tiến mới hoàn toàn.
Nó sẽ mang tính toàn cầu. Và nếu xét cả cỗ máy,
18:13
but a new kind of stage in this development.
349
1093160
3000
nó sẽ là một cỗ máy lớn, và đáng tin cậy.
18:16
It looks more global. If you take this whole thing,
350
1096160
3000
Đáng tin cậy hơn các phần tạo nên nó.
18:19
it is a very big machine, very reliable machine,
351
1099160
3000
Nhưng ta cũng có thể nghĩ về nó như một thực thể sống lớn
18:22
more reliable than its parts.
352
1102160
2000
Chúng ta sẽ tương tác với nó như một cỗ máy
18:24
But we can also think about it as kind of a large organism.
353
1104160
3000
18:27
So we might respond to it more as if this was a whole system,
354
1107160
5000
và cả như với một thực thể lớn.
Nó là "Một"
18:32
more as if this wasn't a large organism
355
1112160
2000
Tôi không biết gọi nó là gì ngoài "Một".
18:34
that we are going to be interacting with. It's a "One."
356
1114160
4000
Ta sẽ tìm tên hay hơn
Mọi thứ đang dần liên kết với nhau
18:38
And I don't know what else to call it, than the One.
357
1118160
3000
và một lần nữa, tôi không muốn nói về ý thức, mà là đề cập
18:41
We'll have a better word for it.
358
1121160
1000
18:42
But there's a unity of some sort that's starting to emerge.
359
1122160
3000
về nó giống như là về một vi khuẩn nhỏ
18:45
And again, I don't want to talk about consciousness,
360
1125160
3000
hoặc như một con trùng roi, bởi giờ nó là vậy.
18:48
I want to talk about it just as if it was a little bacteria,
361
1128160
2000
Đây là điều tôi muốn truyền tải:
18:50
or a volvox, which is what that organism is.
362
1130160
3000
18:53
So, to do, action, take-away. So, here's what I would say:
363
1133160
6000
Sẽ chỉ có một cỗ máy duy nhất, và Web sẽ là hệ điều hành của nó.
Tất cả màn hình sẽ hướng về "Một" Không có thứ gì sống ngoài Web.
18:59
there's only one machine, and the Web is its OS.
364
1139160
4000
Chia sẻ và ta sẽ hưởng lợi. Hãy để "Một" tiếp cận thông tin của ta.
19:03
All screens look into the One. No bits will live outside the Web.
365
1143160
4000
Và thông tin đó phải có thể đọc được bởi cỗ máy.
19:07
To share is to gain. Let the One read it.
366
1147160
4000
"Một" là chúng ta. Chúng ta nằm trong "Một"
19:11
It's going to be machine-readable.
367
1151160
1000
19:12
You want to make something that the machine can read.
368
1152160
3000
19:15
And the One is us. We are in the One.
369
1155160
5000
Cảm ơn các bạn lắng nghe.
(Vỗ tay)
19:20
I appreciate your time.
370
1160160
2000
19:22
(Applause)
371
1162160
3000
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7