A scientific approach to the paranormal | Carrie Poppy

Translator: Trang Nguyen Thuy Reviewer: Nguyen Cao

Eight years ago, I was haunted by an evil spirit.

Tám năm trước, tôi bị ma ám.

I was 25 at the time,

Lúc đó tôi 25 tuổi

and I was living in a tiny house behind someone else's house

tôi sống trong một căn nhà nhỏ phía sau nhà của một người khác

in Los Angeles.

tại Los Angeles.

It was this guest house, it had kind of been dilapidated,

Đó là một nhà khách, đã có phần đổ nát xiêu vẹo,

not taken care of for a long time.

không được ai để ý từ lâu

And one night, I was sitting there

Và một đêm, khi tôi ngồi đó

and I got this really spooky feeling,

tôi có những cảm giác ma quái,

kind of the feeling like you're being watched.

cảm giác như đang bị ai đó theo dõi.

But no one was there except my two dogs,

Nhưng không có ai ở đó cả ngoài hai con chó của tôi,

and they were just chewing their feet.

đang nằm gặm chân chúng.

And I looked around. No one was there.

Tôi nhìn xung quanh. Không có ai cả.

And I thought, OK, it's just my imagination.

Và tôi nghĩ, được rồi chỉ là do tôi tưởng tượng ra mà thôi.

But the feeling just kept getting worse,

Nhưng cảm giác càng ngày càng tồi tệ hơn,

and I started to feel this pressure in my chest,

tôi bắt đầu cảm thấy tức ngực,

sort of like the feeling when you get bad news.

kiểu như khi nhận được một tin tức xấu.

But it started to sink lower and lower

Và nó bắt đầu ép xuống ngày càng sâu,

and almost hurt.

gần như phát đau.

And over the course of that week, this feeling got worse and worse,

Và sau suốt cả tuần đó, cảm giác cứ mỗi ngày một tệ hơn.

and I started to become convinced that something was there

Và tôi bắt đầu tin rằng có một thứ gì đó ở đây

in my little guest house, haunting me.

trong căn nhà khách nhỏ của mình, ám tôi.

And I started to hear these sounds,

Tôi bắt đầu nghe thấy tiếng động này,

this "whoosh," kind of whisper, like something passing through me.

tiếng "vút" như có luồng gió vừa xoẹt qua tôi.

I called my best friend, Claire, and said,

Tôi gọi cho Claire, bạn thân nhất của tôi, và nói:

"I know this is going to sound crazy,

"Tớ biết điều này có vẻ điên rồ,

but, um ...

nhưng, à...

I think there's a ghost in my house, and I need to get rid of it."

tớ nghĩ trong nhà mình có ma, tớ phải đuổi nó ra."

And she said -- she's very open-minded -- and she said,

Và cô ấy nói, cô ấy có đầu óc rất cởi mở, cô ấy bảo:

"I don't think you're crazy.

"Tớ không nghĩ cậu bị điên.

I think you just need to do a cleansing ritual."

Tớ nghĩ là cậu phải làm tẩy uế."

(Laughter)

(Cười)

"So get some sage and burn it,

"Hãy kiếm một ít lá xô thơm và đốt lên,

and tell it to go away."

và bảo chúng hãy cút đi."

So I said, "OK," and I went and I bought sage.

Tôi nói "Được thôi" và tôi ra ngoài mua lá xô thơm.

I had never done this before, so I set the sage on fire,

Tôi chưa từng làm việc này bao giờ, nên tôi châm lá xô vào ngọn lửa,

waved it about, and said, "Go away! This is my house! I live here.

khua chúng lên, và nói "Cút đi! Đây là nhà tao! Tao sống ở đây.

You don't live here!"

Chúng mày không được phép ở đây!"

But the feeling stayed. Nothing got better.

Nhưng cảm giác vẫn giữ nguyên. Chẳng gì khá hơn.

And then I started to think,

Rồi tôi bắt đầu nghĩ,

OK, well now this thing is probably just laughing at me,

À, giờ thì cái thứ đó có lẽ đang cười nhạo mình,

because it hasn't left,

vì nó vẫn chưa đi,

and I probably just look like this impotent, powerless thing

và tôi thì trông giống như một thứ yếu đuối, bất lực

that couldn't get it to go away.

không thể đuổi được nó đi.

So every day I'd come home

Vậy là mỗi ngày, tôi về nhà

and you guys, this feeling got so bad that -- I mean, I'm laughing at it now --

và các bạn ạ, cảm giác tệ đến nỗi... ý tôi là, giờ tôi đang cười khi nhắc về nó

but I would sit there in bed and cry every night.

nhưng lúc đó đêm nào tôi cũng ngồi trên giường và khóc.

And the feeling on my chest got worse and worse.

Và cảm giác ở ngực tôi ngày càng tồi tệ.

It was physically painful.

Nó thực sự đau.

And I even went to a psychiatrist

Và tôi đến một nhà tâm thần học

and tried to get her to prescribe me medicine,

cố gắng bắt bà ấy kê đơn cho mình,

and she wouldn't just because I don't have schizophrenia, OK.

nhưng bà ấy không thể vì tôi không bị tâm thần phân liệt, được chứ!

(Laughter)

(Cười)

So finally I got on the internet, and I Googled "hauntings."

Nên cuối cùng tôi vào Internet và tra Google "ma ám".

And I came upon this forum of ghost hunters.

Và tôi tình cờ vào diễn đàn những thợ săn ma này.

But these were a special kind of ghost hunters --

Nhưng đó là những thợ săn ma đặc biệt...

they were skeptics.

họ rất hoài nghi.

They believed that every case of ghosts that they had investigated so far

Họ cho rằng tất cả những trường hợp có ma họ điều tra từ trước tới nay

had been explained away by science.

cuối cùng đều được giải thích bằng khoa học.

And I was like, "OK, smart guys, this is what's happening to me,

Và tôi đã kiểu như "Được rồi, những chàng thông minh, đây là việc xảy ra với tôi,

and if you have an explanation for me, I would love to hear it."

nếu các anh có lời giải thích nào, tôi rất muốn được biết."

And one of them said, "OK.

Và một trong số họ nói "Được rồi,

Um, have you heard of carbon monoxide poisoning?"

ừm, chị đã nghe nói về ngộ độc khí cacbon monoxit chưa?"

And I said, "Yeah.

Và tôi nói "Có tôi biết,

Like, gas poisoning?"

như kiểu ngộ độc khí gas phải không?"

Carbon monoxide poisoning is when you have a gas leak

Ngộ độc cacbon monoxit là khi có một nguồn khí gas rò rỉ

leaking into your home.

trong nhà bạn.

I looked it up, and the symptoms of carbon monoxide poisoning

Tôi tra cứu lại, và triệu chứng ngộ độc khi cacbon monooxit

include a pressure on your chest,

bao gồm tức ngực,

auditory hallucinations -- whoosh --

ảo giác âm thanh... tiếng "vút"...

and an unexplained feeling of dread.

một cảm giác sợ hãi không giải thích được.

So that night, I called the gas company.

Vậy là đêm đó, tôi gọi cho công ty gas.

I said, "I have an emergency. I need you to come out.

Tôi nói "Tôi có việc khẩn cấp. Tôi cần các anh đến đây ngay.

I don't want to get into the story now, but I need you to come out."

Tôi không muốn nói chuyện ngay lúc này, nhưng làm ơn đến đây ngay."

(Laughter)

(Cười)

They came out. I said, "I suspect a gas leak."

Họ tới, và tôi nói "Tôi nghi có rò gas".

They brought their carbon monoxide detector,

Họ mang theo máy dò khí cacbon monoxit

and the man said,

và họ nói

"It's a really good thing that you called us tonight,

"Rất may là chị gọi cho chúng tôi tối nay,

because you could have been dead very soon."

vì nếu không chị đã có thể bị chết, rất nhanh."

Thirty-seven percent of Americans believe in haunted houses,

Ba mươi bảy phần trăm người Mỹ tin chuyện nhà bị ma ám,

and I wonder how many of them have been in one

và tôi tự hỏi bao nhiêu trong số họ từng ở trong một căn nhà như vậy,

and how many of them have been in danger.

bao nhiêu người trong họ từng gặp nguy hiểm.

So that haunting story has led me to my job.

Và câu chuyện ma ám đó đã đưa tôi tới công việc hiện nay.

I'm an investigator, and I'm an investigator in two senses:

Tôi là một nhà điều tra, theo hai nghĩa:

I'm an investigative journalist,

Tôi là một phóng viên điều tra,

and I'm also an investigator of the claims of the paranormal

tôi cũng là một người điều tra những tuyên bố

and claims of the spiritual.

về hiện tượng huyền bí và tâm linh.

And that means a few things.

Và điều đó có nghĩa là,

Sometimes that means that I'm pretending to need an exorcism

đôi khi tôi giả vờ cần làm lễ trừ tà

so I can get -- yes, that's right! -- so I can go to an exorcist

để có thể - vâng đúng vậy! - có thể tới gặp một thầy trừ tà

and see if he's using gimmicks or psychological tricks

để xem liệu ông ta có sử dụng những mánh lới quảng cáo và tâm lý

to try to convince someone that they're possessed.

để cố thuyết phục người khác là họ bị ma ám hay không.

Sometimes that means I'm going undercover in a fringe group

Đôi khi điều đó có nghĩa là tôi giả làm thành viên một nhóm cực đoan

which I report on for a podcast that I co-host.

mà tôi sẽ viết về họ trong một chương trình podcast tôi đồng tổ chức.

And I've done over 70 investigations like this with my co-host, Ross.

Và tôi đã thực hiện 70 vụ điều tra như vậy với bạn tôi, Ross.

I would love to tell you that nine times out of 10, science wins,

Và tôi vui mừng thông báo với bạn rằng 9 trong 10 trường hợp, khoa học thắng!

saves the day, it's all explained.

Giải quyết vấn đề! Mọi thứ đều được giải thích!

That's not true.

Không phải vậy!

The truth is, 10 times out of 10, science wins, it saves the day.

Sự thật là, 10 trên 10 trường hợp, khoa học thắng, giải quyết vấn đề!

(Applause)

(Vỗ tay)

And that doesn't mean there's no such thing as a mystery.

Và điều đó không có nghĩa là bí ẩn không hề tồn tại.

Of course there are mysteries, but a mystery is a mystery.

Tất nhiên, có những bí ẩn, nhưng bí ẩn là bí ẩn,

It is not a ghost.

không phải là hồn ma.

Now, I believe there are two kinds of truth,

Và giờ, tôi tin rằng có hai loại sự thật,

and it's taken me a while to get to this place, but I think this is right,

và tôi đã mất một thời gian để hiểu được, nhưng tôi nghĩ điều này đúng,

so hear me out.

vậy hãy để tôi nói hết đã.

I think there is outer truth and there's inner truth.

Tôi nghĩ có sự thật bên ngoài, và sự thật bên trong.

So if you say to me,

Nên nếu bạn nói với tôi:

"There was a man named Jesus and he once existed,"

"Có một người đàn ông tên Jesus từng tồn tại."

that's outer truth, right?

Là sự thật bên ngoài, phải không?

And we can go and look at the historical record.

Ta có thể đi tìm trong các ghi chép lịch sử

We can determine whether that seems to be true.

Ta có thể xác định việc đó có đúng hay không.

And I would argue, it does seem to be true.

Và tôi có thể nói, điều đó có lẽ thực sự đúng.

If you say, "Jesus rose from the dead," -- ooh, trickier.

Nhưng nếu bạn nói "Jesus trỗi dậy từ cái chết". Ồ, rắc rối hơn đây.

(Laughter)

(Cười)

I would say that's an outer-truth claim,

Tôi có thể nói đó là một tuyên bố về sự thật bên ngoài,

because he physically rose or he didn't.

vì ông ấy hoặc sống dậy hoặc không.

I'm not going to get into whether he rose or he didn't,

Tôi sẽ không bàn về việc ông ấy có sống dậy hay không,

but I would say that's an outer-truth claim.

nhưng đó là tuyên bố về sự thật bên ngoài.

It happened or it didn't happen.

Điều đó hoặc xảy ra hoặc không.

But if you say, "I don't care whether he rose from the dead.

Nhưng nếu bạn nói "Tôi không cần biết ông ấy có trỗi dậy từ cái chết không.

It's symbolically important to me,

Đó là biểu tượng quan trọng đối với tôi,

and that metaphor is so meaningful, so purposeful to me,

hình ảnh ẩn dụ đó vô cùng có ý nghĩa đối với tôi,

and I'm not going to try to persuade you of it,"

và tôi sẽ không cố thuyết phục bạn về điều đó",

now you've moved it from outer truth to inner truth,

thì bạn đã chuyển sự thật bên ngoài thành bên trong,

from science to art.

từ khoa học sang nghệ thuật.

And I think we have a tendency to not be clear about this,

Và tôi cho rằng chúng ta có một khuynh hướng không hiểu rõ về việc

to try to move our inner truths to outer truths,

cố gắng chuyển sự thật bên trong thành sự thật bên ngoài.

or to not be fair about it to each other,

Hay không công bằng với người khác về việc đó.

and when people are telling us their inner truths,

Khi người khác nói với chúng ta về sự thật bên trong

to try to make them defend them by outer-truth standards.

để cố gắng bảo vệ những sự thật bên trong bằng tiêu chuẩn sự thật bên ngoài.

So I'm talking here about outer truth, about objective things.

Ở đây tôi đang nói về sự thật bên ngoài, những sự vật khách quan.

And there was an objective reality in my haunted house, right?

Và có một sự thật khách quan trong ngôi nhà bị ám của tôi, phải không?

Now that I've told you about the gas leak,

Giờ khi tôi đã nói với bạn về việc rò gas,

I doubt a single person here would be like,

tôi nghĩ khó có ai ở đây lại kiểu như:

"I still think there was a ghost, too" --

"Tôi vẫn nghĩ có một con ma..."

(Laughter)

(Cười)

because as soon as we have these scientific explanations,

Vì ngay khi ta có lời giải thích khoa học,

we know to give up the ghost.

ta biết từ bỏ ý nghĩ về ma quỷ.

We use these things as stopgaps for things that we can't explain.

Ta dùng chúng làm lời giải thích tạm thời cho những gì ta chưa giải thích được.

We don't believe them because of evidence;

Ta không tin chúng vì có chứng cớ;

we believe them because of a lack of evidence.

ta tin vì thiếu chứng cớ.

So there is a group in Los Angeles

Và có một nhóm ở Los Angeles

called the Independent Investigations Group, or the IIG,

được gọi là Nhóm Điều tra Độc lập, hay IIG

and they do great work.

họ đã làm một việc rất tuyệt.

They'll give a $10,000 prize

Họ sẽ trao giải thưởng 10.000 đô

to anyone who can show, under scientific conditions,

cho ai có thể chỉ ra, dưới những điều kiện khoa học,

that they have a paranormal ability.

rằng họ có khả năng huyền bí.

No one's done it yet,

Chưa ai làm được điều đó cả.

but they've had a couple people who claim that they were clairaudients,

Nhưng có một số người tuyên bố họ có thấu thính,

which means that they can hear voices either from the great beyond

nghĩa là học có thể nghe được những giọng nói từ thế giới bên kia

or they can read minds.

hoặc đọc được ý nghĩ.

And they had one person who was very sincere,

Và có một người, rất thành thực,

who believed that he could read minds.

tin là anh ta có thể đọc tâm trí người khác.

So they set up a test with him, and this is the way it always works.

Và họ sắp xếp một cuộc kiểm tra với anh ta, và đây luôn là cách họ tiến hành:

The group says, "OK, we have a protocol,

Nhóm bảo "Chúng tôi có một phương pháp,

we have a way to scientifically test this.

một cách khoa học để kiểm tra điều này.

Do you agree with it?"

Anh có đồng ý không?"

The person says yes. Then they test it.

Anh ta nói có. Và họ kiểm tra.

It's very important that both sides agree.

Việc hai bên cùng đồng ý rất quan trọng.

They did that, they tested him.

Họ làm điều đó, kiểm tra anh ấy.

They said, "OK, you know what?

Cuối cùng họ nói "Anh biết sao không?

You weren't able to predict what Lisa was thinking.

Anh đã không thể đoán được Lisa nghĩ gì.

It matched up about the same as chance.

Mức độ trùng hợp chỉ tương đương may rủi.

Looks like you don't have the power."

Có vẻ anh không có năng lực đó."

And that gave them the opportunity

Và điều đó cho họ cơ hội

to compassionately sit down with him and have a very difficult discussion,

ngồi bên anh ấy một cách thông cảm và có một cuộc trò chuyện khó khăn,

which basically amounted to,

căn bản là dẫn tới:

"Hey, we know you're sincere, and what that means is,

"Này, chúng tôi biết anh thành thực, và điều đó có nghĩa là,

you do hear something in your head."

anh đã nghe thấy gì đó trong đầu mình."

And that guy got to make the very difficult decision,

Và người đàn ông đó đã phải có một quyết định rất khó khăn,

but really the life-changing decision about whether to go get help.

nhưng thật sự làm thay đổi cuộc sống, về việc có cần được giúp đỡ hay không.

We're actually helping people to make these connections

Chúng tôi thực sự giúp mọi người tìm ra

that maybe before seemed like otherworldly explanations,

sự liên quan, mà trước đó có vẻ như sự lý giải về thế giới bên kia,

help draw us into reality and maybe change our lives for the better.

chúng giúp đưa chúng ta về thực tại, và có thể thay đổi cuộc sống ta tốt hơn.

Now, on the other hand, maybe one time it'll turn out to be true.

Giờ thì, một mặt khác, có thể một lúc nào đó hóa ra nó không còn đúng.

Maybe we'll find out there are ghosts,

Có thể ta sẽ phát hiện ra rằng có ma,

and holy shit, it will be the best thing!

cha mẹ ơi, đó sẽ là điều tuyệt vời nhất!

And every time I do one of these investigations,

Và mỗi khi tôi thực hiện những chuyến điều tra này,

I still get so excited,

tôi vẫn thấy phấn khích,

and I'm like 75 into them,

kiểu như tôi đã 75 lần say mê vào cuộc,

and still I swear on number 76, I'm going to be like, "This is the one!"

và tôi vẫn thề trên con số 76, tôi vẫn kiểu như "Chính là vụ này đây!"

(Laughter)

(Cười)

Maybe I'm just eternally optimistic, but I hope I never lose this hope,

Có lẽ tôi chỉ là người không bao giờ hết lạc quan, nhưng tôi mong mình

and I invite you to take this same attitude

không bao giờ đánh mất hy vọng, và mong bạn có chung thái độ

when people share their outer beliefs with you.

khi người khác chia sẻ niềm tin của họ với bạn.

When talking about testable claims,

Khi nói về những tuyên bố có thể kiểm chứng được,

respect them enough to ask these good questions.

hãy đủ tôn trọng họ để hỏi những câu hỏi đúng đắn này.

Challenge and see how you can examine them together,

Hãy thử thách và xem bạn có thể cùng kiểm chứng họ ra sao.

because there's this idea that you can't respect a belief

Bởi vì có ý kiến như thế này: bạn không thể vừa tôn trọng một niềm tin

and still challenge it, but that's not true.

vừa thử thách nó. Điều đó không đúng.

When we jiggle the lock, when we test the claim,

Khi ta lắc nhẹ khóa để mở, khi ta kiểm chứng một tuyên bố,

we're saying, OK, I respect you, I'm listening to what you're saying,

ta đang nói "Tôi tôn trọng bạn, tôi đang lắng nghe những gì bạn nói,

I'm going to test it out with you.

tôi sẽ kiểm tra nó cùng bạn.

We've all had that experience where you're telling someone something,

Chúng ta ai cũng đã từng trải qua cảnh khi nói với ai về một điều gì đó

and they're like, "Oh, that's really interesting, yeah,"

họ kiểu như "Ở, hay nhỉ, ừ"

you know you're being had.

bạn biết mình bị lừa.

But when someone says, "Really? Huh.

Nhưng khi ai đó nói "Thật sao? Hả.

Sounds a little sketchy to me, but I'm listening,"

Có vẻ hơi đáng ngờ, nhưng tôi đang nghe đây"

you at least know you're being engaged and respected.

Ít nhất bạn biết mình được tôn trọng và chú ý.

And that's the kind of attitude we should have with these claims.

Và đó là thái độ ta nên có với những tuyên bố kiểu này.

That's showing someone that you care what they're saying.

Nó nghĩa là cho người khác thấy bạn quan tâm điều họ nói

That's respect.

Đó là sự tôn trọng.

Now, yes, most of these searches will come up empty,

Giờ thì, vâng, tất cả những tìm kiếm này đều kết thúc không kết quả,

but that's how all of science works.

nhưng đó là cách khoa học vận hành.

Every cure for cancer so far has not panned out,

Tất cả những phương pháp điều trị ung thư cho tới nay vẫn chưa dẫn đến thành công,

but we don't stop looking,

nhưng ta không ngừng tìm kiếm,

for two reasons.

vì hai lý do.

Because number one, the answer matters.

Vì lý do thứ nhất, câu trả lời rất quan trọng.

Whether it's looking at the afterlife or the paranormal or the cure for cancer,

Dù khi nghiên cứu cuộc sống sau khi chết, hiện tượng huyền bí hay cách chữa ung thư,

it all amounts to the same question:

tất cả đều dẫn đến cùng câu hỏi:

How long will we be here?

Ta sẽ ở lại cuộc đời này trong bao lâu?

And two, because looking for the truth,

Và thứ hai, vì việc tìm kiếm sự thật,

being open-minded,

có trí óc cởi mở,

and being willing to be wrong and to change your whole worldview

và sẵn sàng chấp nhận sai để thay đổi toàn bộ quan niệm của bạn

is awe-inspiring.

là điều kỳ diệu.

I still get excited at ghost stories every single time.

Tôi vẫn hào hứng trước mỗi câu chuyện ma mới.

I still consider that every group I join might be right,

Tôi vẫn cho rằng mỗi nhóm mình tham gia có thể đúng,

and I hope I never lose that hope.

và tôi mong không bao giờ mất đi hy vọng.

Let's all never lose that hope,

Đừng để ta mất đi hy vọng đó,

because searching for what's out there

vì tìm kiếm những gì ngoài kia,

helps us understand what's in here.

sẽ giúp ta hiểu những gì bên trong đây.

And also, please have a carbon monoxide detector in your home.

Và, xin hãy sắm một máy báo cacbon monooxit cho gia đình bạn.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)