The smelly mystery of the human pheromone | Tristram Wyatt

Tristram Wyatt: Bí ẩn "bốc mùi" của kích thích tố ở người

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: Jenny Nguyen

"Pheromone" is a very powerful word.

"Pheromone" là một từ rất quyền lực.

It conjures up sex, abandon, loss of control,

Nó kích thích tính dục, sự ruồng bỏ, sự mất kiểm soát,

and you can see, it's very important as a word.

và bạn thấy đó, nó là một từ rất quan trọng.

But it's only 50 years old. It was invented in 1959.

Nhưng từ này mới chỉ 50 tuổi. Nó được phát minh vào năm 1959.

Now, if you put that word into the web,

Bây giờ, nếu đem từ đó lên các trang web,

as you may have done,

có lẽ bạn đã làm rồi,

you'll come up with millions of hits,

bạn sẽ thấy hàng triệu lượt truy cập,

and almost all of those sites are trying to sell you

và hầu hết những trang này cố gắng bán cho bạn

something to make you irresistible

một thứ khôn cưỡng

for 10 dollars or more.

với giá 10 đô-la hoặc hơn.

Now, this is a very attractive idea,

Đây là một ý tưởng rất hấp dẫn,

and the molecules they mention

và những phân tử mà họ đề cập đến

sound really science-y.

nghe có vẻ rất khoa học.

They've got lots of syllables.

Chúng có rất nhiều âm tiết.

It's things like androstenol, androstenone

Những thứ như androstenol, androstenone

or androstadienone.

hay androstenedione.

It gets better and better,

Chúng ngày càng tốt hơn,

and when you combine that with white lab coats,

và khi kết hợp với áo khoác trắng của phòng thí nghiệm,

you must imagine that there is

bạn phải tưởng tượng rằng

fantastic science behind this.

có một nền khoa học tuyệt vời đằng sau nó.

But sadly, these are fraudulent claims

Đáng buồn thay, đây là những tuyên bố lừa đảo

supported by dodgy science.

được sự hỗ trợ của khoa học tinh ranh.

The problem is that, although there are many

Vấn đề là, mặc dù còn rất nhiều

good scientists working on what they think

các nhà khoa học giỏi đang nghiên cứu cái họ cho là

are human pheromones,

pheromones của con người,

and they're publishing in respectable journals,

và xuất bản chúng trên các tạp chí uy tín,

at the basis of this,

về mặt cơ sở,

despite very sophisticated experiments,

mặc dù có các thí nghiệm rất tinh vi,

there really is no good science behind it,

thật sự chẳng có khoa học tử tế nào hậu thuẫn

because it's based on a problem,

bởi vì nó được dựa trên một vấn đề,

which is nobody has systematically gone through

không một ai từng trải qua một cách có hệ thống

all the odors that humans produce --

tất cả các mùi mà con người tiết ra --

and there are thousands of molecules that we give off.

có hàng ngàn phân tử được tiết ra.

We're mammals. We produce a lot of smell.

Chúng ta là động vật có vú. Chúng ta tiết ra rất nhiều mùi.

Nobody has gone through systematically

Không ai từng trải qua một cách có hệ thống

to work out which molecules really are pheromones.

để tìm xem các phân tử nào thật sự là các pheromone.

They've just plucked a few,

Họ mới chỉ chọn ra một vài,

and all these experiments are based on those,

mọi thí nghiệm đều dựa trên chúng,

but there's no good evidence at all.

nhưng không có một bằng chứng nào cả.

Now, that's not to say

Điều đó không có nghĩa là

that smell is not important to people.

mùi hương không quan trọng với con người.

It is, and some people are real enthusiasts,

Nó quan trọng, và một số người đam mê nó thực sự,

and one of these was Napoleon.

một trong số đó là Napoleon.

And famously, you may remember

Câu chuyện nổi tiếng của ông,

that out on the campaign trail for war,

khi kết thúc chiến dịch,

he wrote to his lover, Empress Josephine,

ông đã viết thư cho người yêu, Nữ hoàng Josephine,

saying, "Don't wash. I'm coming home."

nói rằng: "Đừng tắm. Anh đang về nhà."

(Laughter)

(Cười)

So he didn't want to lose any of her richness

Ông ta không muốn đánh mất bất cứ mùi hương nào của bà ấy

in the days before he'd get home,

trước khi ông ấy về nhà,

and it is still, you'll find websites

các bạn vẫn sẽ tìm thấy trên các trang web

that offer this as a major quirk.

câu giễu cợt này.

At the same time, though,

Nhưng đồng thời,

we spend about as much money

tiền chúng ta chi để làm mất mùi cơ thể

taking the smells off us

cũng ngang ngửa với số tiền

as putting them back on in perfumes,

dùng để tạo mùi cho cơ thể bằng nước hoa,

and perfumes are a multi-billion-dollar business.

và nước hoa là một ngành kinh doanh bạc tỷ.

So what I want to do in the rest of this talk

Trong phần còn lại của bài nói tối muốn nói

is tell you about what pheromones really are,

cho các bạn biết pheromones thực sự là cái gì,

tell you why I think we would expect

tại sao tôi nghĩ rằng chúng ta, con người

humans to have pheromones,

có thể có pheromones,

tell you about some of the confusions in pheromones,

nói cho bạn biết về một số nhầm lẫn về pheromones,

and then finally, I want to end with

và cuối cùng, tôi muốn kết thúc với

a promising avenue which shows us

một con đường đầy hứa hẹn

the way we ought to be going.

chỉ ra hướng ta sẽ phải đi.

So the ancient Greeks knew

Người Hy Lạp cổ đại biết rằng

that dogs sent invisible signals between each other.

loài chó giao tiếp bằng cách gửi các tín hiệu vô hình.

A female dog in heat

Một con chó cái trong thời gian động đực

sent an invisible signal to male dogs

gửi tín hiệu vô hình đến những con chó đực

for miles around,

trong khu vực xung quanh,

and it wasn't a sound, it was a smell.

không phải âm thanh, mà là mùi hương.

You could take the smell from the female dog,

Bạn có thể lấy mùi từ con chó cái,

and the dogs would chase the cloth.

và con chó đực sẽ đuổi theo.

But the problem for everybody

Nhưng vấn đề với những người

who could see this effect

có thể nhìn thấy hiệu ứng này là

was that you couldn't identify the molecules.

bạn không thể xác định phân tử.

You couldn't demonstrate it was chemical.

Bạn không thể chứng minh rằng nó là hóa học.

The reason for that, of course,

Vì vậy, tất nhiên,

is that each of these animals

mỗi loài động vật

produces tiny quantities,

sản xuất ra một lượng nhỏ

and in the case of the dog,

trong trường hợp của loài chó,

males dogs can smell it, but we can't smell it.

chó đực có thể ngửi được, nhưng chúng ta thì không.

And it was only in 1959 that a German team,

Vào năm 1959, một nhóm người Đức

after spending 20 years in search of these molecules,

sau 20 năm nghiên cứu các phân tử này,

discovered, identified, the first pheromone,

đã pkhám phá ra, xác định được, pheromone đầu tiên,

and this was the sex pheromone of a silk moth.

đó là pheromone giới tính của một loài bướm đêm.

Now, this was an inspired choice by Adolf Butenandt and his team,

Đây là lựa chọn lấy cảm hứng từ Adolf Butenandt và nhóm của ông ấy,

because he needed half a million moths

vì ông ấy cần nửa triệu con bướm đêm

to get enough material to do the chemical analysis.

để có đủ nguyên liệu cho các phân tích hóa học.

But he created the model

Nhưng ông ấy đã tạo ra một mẫu mô hình

for how you should go about pheromone analysis.

về cách bạn nên làm trong phân tích pheromone.

He basically went through systematically,

Ông ấy, về cơ bản, đã trải nghiệm một cách có hệ thống,

showing that only the molecule in question

rằng chỉ có phân tử được đề cập

was the one that stimulated the males,

mới có khả năng kích thích con đực,

not all the others.

chứ không phải những cái khác.

He analyzed it very carefully.

Ông ấy đã phân tích rất cẩn thận,

He synthesized the molecule,

tổng hợp các phân tử,

and then tried the synthesized molecule on the males

sau đó, cố gắng tổng hợp các phân tử trên con đực

and got them to respond and showed it was,

để chúng phản ứng và chỉ ra rằng

indeed, that molecule.

thực sự, là phân tử đó.

That's closing the circle.

Chu kỳ kết thúc.

That's the thing which has never been done with humans:

Đó là điều mà không bao giờ xảy ra với con người:

nothing systematic, no real demonstration.

không có gì có hệ thống, không có màn trình diễn thực sự.

With that new concept,

Với khái niệm mới đó,

we needed a new word,

chúng ta cần một từ mới,

and that was the word "pheromone,"

đó là từ "pheromone",

and it's basically transferred excitement,

và nó về cơ bản khơi gợi hứng thú,

transferred between individuals,

giữa các cá nhân,

and since 1959, pheromones have been found

từ năm 1959, pheromones đã được tìm thấy

right the way across the animal kingdom,

trong thế giới động vật,

in male animals, in female animals.

ở con cái và con đực.

It works just as well underwater

Đúng cho cả loài dưới nước

for goldfish and lobsters.

như cá vàng và tôm hùm.

And almost every mammal you can think of

Hầu hết mọi động vật có vú

has had a pheromone identified,

có một pheromone xác định,

and of course, an enormous number of insects.

một lượng lớn côn trùng cũng vậy.

So we know that pheromones exist

Vậy nên, ta biết rằng

right the way across the animal kingdom.

pheromone có tồn tại trong thế giới động vật.

What about humans?

Con người thì sao?

Well, the first thing, of course,

Điều thứ nhất, dĩ nhiên,

is that we're mammals,

chúng ta là động vật có vú,

and mammals are smelly.

động vật có vú thì "bốc mùi".

As any dog owner can tell you,

Người nào nuôi chó cũng đều nói,

we smell, they smell.

chúng ta ngửi, chúng cũng vậy.

But the real reason we might think

Nhưng lý do thực sự khiến ta nghĩ rằng

that humans have pheromones

con người có pheromones

is the change that occurs as we grow up.

đó là sự thay đổi khi ta lớn lên.

The smell of a room of teenagers

Mùi trong phòng của teen

is quite different

khá là khác biệt

from the smell of a room of small children.

với mùi trong phòng của con nít.

What's changed? And of course, it's puberty.

Cái gì đã thay đổi? Dĩ nhiên, đó là tuổi dậy thì.

Along with the pubic hair

Cùng với lông mu

and the hair in the armpits,

và lông nách,

new glands start to secrete in those places,

các tuyến mồ hôi bắt đầu tiết ra ở những chỗ này,

and that's what's making the change in smell.

và làm thay đổi mùi hương.

If we were any other kind of mammal,

Nếu là loài có vú khác,

or any other kind of animal,

hay bất cứ loài nào khác,

we would say,

ta sẽ nói,

"That must be something to do with pheromones,"

"Phải có thứ gì đó với pheromones",

and we'd start looking properly.

và bắt đầu xem xét kĩ hơn.

But there are some problems, and this is why,

Có vài vấn đề, và đây là lý do,

I think, people have not looked for

mọi người không tìm kiếm

pheromones so effectively in humans.

pheromones ở người một cách hiệu quả.

There are, indeed, problems.

Đó, thật sự, là vấn đề.

And the first of these

Điều đầu tiên

is perhaps surprising.

đáng ngạc nhiên.

It's all about culture.

Đó là về văn hóa.

Now moths don't learn a lot

Loài bướm đêm không học được nhiều

about what is good to smell, but humans do,

về cái nên ngửi, nhưng con người thì có

and up to the age of about four,

khi lên 4,

any smell, no matter how rancid,

mọi mùi hương, dù thơm hay hôi,

is simply interesting.

vẫn đơn giản là thú vị.

And I understand that the major role of parents

Vai trò chính của các bậc phụ huynh

is to stop kids putting their fingers in poo,

là ngăn không cho bọn trẻ chạm vào bô ị,

because it's always something nice to smell.

bởi vì luôn có những thứ khác tốt hơn để ngửi.

But gradually we learn what's not good,

Dần dần, ta biết về những thứ không tốt

and one of the things we learn

cùng lúc đó, học được

at the same time as what is not good

rằng cái không tốt

is what is good.

cũng là cái tốt.

Now, the cheese behind me

Miếng pho mát đằng sau tôi đây

is a British, if not an English, delicacy.

là một món ngon của người Anh.

It's ripe blue Stilton.

Phô mai xanh Stilton.

Liking it is incomprehensible to people from other countries.

"Món ngon" không thể hiểu được với người đến từ các nước khác.

Every culture has its own special food

Mỗi nước có đặc sản

and national delicacy.

và tinh tuý của quốc gia.

If you were to come from Iceland,

Nếu bạn đến từ Iceland,

your national dish

món ăn truyền thống của bạn

is deep rotted shark.

sẽ là thịt cá mập thối.

Now, all of these things are acquired tastes,

Tất cả những thứ này là thị hiếu

but they form almost a badge of identity.

nhưng gần như là biểu hiện của bản sắc.

You're part of the in-group.

Bạn là một phần trong tập thể.

The second thing is the sense of smell.

Điều thứ hai là cảm giác về mùi.

Each of us has a unique odor world,

Mỗi chúng ta có một thế giới mùi riêng biệt,

in the sense that what we smell,

trong cảm giác về thứ ta ngửi,

we each smell a completely different world.

mỗi người ngửi được những mùi hoàn toàn khác.

Now, smell was the hardest

Ngửi là thứ cảm giác

of the senses to crack,

khó giải mã nhất,

and the Nobel Prize awarded to

giải thưởng Nobel được trao cho

Richard Axel and Linda Buck

Richard Axel và Linda Buck

was only awarded in 2004

là giải thưởng duy nhất vào năm 2004

for their discovery of how smell works.

cho sự khám phá về cách thức mùi hương hoạt động.

It's really hard,

Nó thật sự khó khăn,

but in essence, nerves from the brain

nhưng về bản chất, các dây thần kinh từ não

go up into the nose

đi lên vào trong mũi

and on these nerves exposed in the nose

trên các dây thần kinh

to the outside air are receptors,

bên trong mũi này là các thụ cảm,

and odor molecules coming in on a sniff

các phân tử mùi được hít vào mũi

interact with these receptors,

tương tác với những thụ cảm trên,

and if they bond, they send the nerve a signal

nếu chúng có sự liên kết, chúng sẽ gửi một tín hiệu

which goes back into the brain.

đến các dây thần kinh để đi trở về não.

We don't just have one kind of receptor.

Chúng ta có nhiều loại thụ cảm.

If you're a human, you have about 400

Ở con người, có khoảng 400

different kinds of receptors,

loại thụ cảm khác nhau,

and the brain knows what you're smelling

não bộ biết bạn đang ngửi gì nhờ vào

because of the combination of receptors

sự phối hợp giữa các thụ thể

and nerve cells that they trigger,

và các tế bào thần kinh được kích hoạt,

sending messages up to the brain

gửi một tin nhắn đến não bộ

in a combinatorial fashion.

theo tổ hợp.

But it's a bit more complicated,

Phức tạp hơn,

because each of those 400

bởi vì mỗi một thụ cảm này

comes in various variants,

đi kèm các biến thể khác nhau,

and depending which variant you have,

tùy thuộc vào loại biến thể mà bạn có,

you might smell coriander, or cilantro, that herb,

bạn sẽ ngửi thấy mùi rau mùi, hạt rau mùi, hay loại thảo mộc này

either as something delicious and savory

là thơm ngon và có mùi vị

or something like soap.

hay chán phèo như xà bông.

So we each have an individual world of smell,

Chúng ta có những thế giới riêng về mùi,

and that complicates anything

thứ rất phức tạp

when we're studying smell.

để có thể nghiên cứu kĩ lưỡng.

Well, we really ought to talk about armpits,

À, nên nói về vùng nách,

and I have to say that I do have particularly good ones.

phải nói rằng tôi có vùng nách đặc biệt tốt.

Now, I'm not going to share them with you,

Tôi sẽ không chia sẻ nó với bạn đâu,

but this is the place that most people

nhưng đây là nơi mà mọi người

have looked for pheromones.

tìm kiếm các pheromone.

There is one good reason,

Có một lý do tốt ở đây,

which is, the great apes have armpits

đó là, loài dã nhân có hốc nách

as their unique characteristic.

như là một đặc tính.

The other primates have scent glands

Các loài linh trưởng khác có tuyến mùi

in other parts of the body.

ở những bộ phận khác trên cơ thể.

The great apes have these armpits

Dã nhân có hốc nách

full of secretory glands

với đầy đủ các tuyến bài tiết

producing smells all the time,

sản xuất ra mùi mọi lúc,

enormous numbers of molecules.

một lượng lớn các phân tử.

When they're secreted from the glands,

Được tiết ra từ các tuyến này,

the molecules are odorless.

các phân tử không có mùi.

They have no smell at all,

hoàn toàn không,

and it's only the wonderful bacteria

chỉ có những vi khuẩn

growing on the rainforest of hair

phát triển trên "rừng lông nhiệt đới"

that actually produces the smells

mới tạo ra mùi hương

that we know and love.

mà chúng ta biết và yêu.

And so incidentally, if you want to reduce

Nếu bạn đột nhiên muốn giảm bớt

the amount of smell,

các mùi này,

clear-cutting your armpits

làm sạch vùng nách

is a very effective way of reducing

là một cách rất hiệu quả để giảm

the habitat for bacteria,

môi trường sống của vi khuẩn,

and you'll find they remain less smelly

và bạn sẽ thấy ít mùi hơn

for much longer.

trong thời gian lâu hơn.

But although we've focused on armpits,

Dù tập trung vào vùng nách, tôi vẫn nghĩ

I think it's partly because they're the least

đó là phần cơ thể

embarrassing place to go and ask people for samples.

ít làm người ta ngại nhất và xin mẫu thử từ mọi người

There is actually another reason why we might not

Một lý do khác mà chúng ta có thể không

be looking for a universal sex pheromone there,

tìm kiếm một pheromone giới tính phổ quát,

and that's because 20 percent of the world's population

đó là vì 20% dân số thế giới

doesn't have smelly armpits like me.

không có vùng nách "bốc mùi" như tôi.

And these are people from China, Japan,

Đó là những người đến từ Trung Quốc, Nhật Bản,

Korea, and other parts of northeast Asia.

Hàn Quốc, và những nơi khác của Đông Bắc Á.

They simply don't secrete those odorless precursors

Họ chỉ đơn giản là không tiết ra những tiền chất không mùi

that the bacteria love to use to produce the smells

mà vi khuẩn thích sử dụng để sản xuất ra mùi

that in an ethnocentric way we always thought of

với tư tưởng vị chủng như vậy ta luôn nghĩ

as characteristic of armpits.

đó là đặc trưng của vùng nách.

So it doesn't apply to 20 percent of the world.

Điều đó không đúng với 20% dân số thế giới.

So what should we be doing

Thế chúng ta sẽ làm gì

in our search for human pheromones?

trong nghiên cứu về pheromone ở người?

I'm fairly convinced that we do have them.

Tôi khá tin tưởng rằng chúng ta có nó.

We're mammals, like everybody else

Chúng ta là động vật có vú,

who's a mammal, and we probably do have them.

thuộc nhóm này, và ta có thể có nó.

But what I think we should do

Nhưng tôi nghĩ ta nên

is go right back to the beginning,

quay trở lại điểm bắt đầu,

and basically look all over the body.

và nhìn khắp cơ thể.

No matter how embarrassing,

Sự xấu hổ, không thành vấn đề,

we need to search and go for the first time

cần phải tìm kiếm và tiên phong

where no one else has dared tread.

khi mà không ai dám làm.

It's going to be difficult,

Sẽ khó khăn,

it's going to be embarrassing, but we need to look.

sẽ xấu hổ, nhưng cần phải như thế.

We also need to go back to the ideas

Cũng cần quay lại với ý tưởng

that Butenandt used when he was studying the silk moth.

mà Butenandt đã từng làm khi nghiên cứu về loài bướm đêm.

We need to go back and look systematically

Cần phải quay lại và nhìn một cách có hệ thống

at all the molecules that are being produced,

vào tất cả các phân tử sẽ được sản xuất

and work out which ones are really involved.

và làm việc với những người tham gia.

It isn't good enough simply to pluck a couple

Không đơn giản chỉ là chọn một cặp

and say, "They'll do."

và nói: "Họ sẽ làm".

We have to actually demonstrate

Cần phải chứng minh

that they really have the effects we claim.

rằng những gì được tuyên bố thật sự có tác dụng.

There is one team that I'm actually very impressed by.

Tôi đã rất ấn tượng với một nhóm.

They're in France, and their previous success

Họ là người Pháp, và thành công gần đây của họ

was identifying the rabbit mammary pheromone.

là xác định pheromone của loài thỏ có vú.

They've turned their attention now

Bây giờ, họ chuyển sự chú ý đến

to human babies and mothers.

bà mẹ và em bé.

So this is a baby having a drink of milk

Đứa bé sẽ bú sữa

from its mother's breast.

từ bầu ngực của mẹ.

Her nipple is completely hidden

Núm vú của cô ấy hoàn toàn được che lấp

by the baby's head,

bởi đầu của đứa bé,

but what you'll notice is a white droplet

nhưng bạn sẽ thấy những giọt màu trắng

with an arrow pointing to it,

có một mũi tên chỉ vào nó,

and that's the secretion from the areolar glands.

đó là sự tiết của tuyến dầu (areolar glands).

Now, we all have them, men and women,

Cả nam và nữ đều có nó,

and these are the little bumps around the nipple,

đó là những chỗ nổi lên xung quanh núm vú,

and if you're a lactating woman,

nếu bạn là một phụ nữ cho con bú,

these start to secrete.

nó sẽ bắt đầu tiết ra.

It's a very interesting secretion.

Thật sự thú vị.

What Benoist Schaal and his team developed

Benoist Schaal và nhóm của ông đã phát triển

was a simple test to investigate

một bài thử nghiệm đơn giản để điều tra

what the effect of this secretion might be,

hiệu ứng của sự tiết này,

in effect, a simple bioassay.

thực tế, là một thử nghiệm sinh học đơn giản.

So this is a sleeping baby,

Đây là một em bé đang ngủ,

and under its nose, we've put a clean glass rod.

chúng tôi đặt một đũa thủy tinh sạch phía dưới mũi bé.

The baby remains sleeping,

Đứa bé vẫn ngủ,

showing no interest at all.

không có một chút biểu hiện thích thú nào.

But if we go to any mother

Nhưng nếu chúng tôi dùng một bà mẹ

who is secreting from the areolar glands,

có tuyến dầu đang hoạt động,

so it's not about recognition,

it can be from any mother,

có thể là bất cứ bà mẹ nào,

if we take the secretion

nếu ta lấy chất tiết đó

and now put it under the baby's nose,

và đặt dưới mũi bé,

we get a very different reaction.

ta nhận được một phản ứng rất khác biệt.

It's a connoisseur's reaction of delight,

Phản ứng vui mừng của một người sành sỏi,

and it opens its mouth

đứa bé mở miệng

and sticks out its tongue

đưa lưỡi ra

and starts to suck.

và bắt đầu mút.

Now, since this is from any mother,

Bởi vì nó là từ một bà mẹ bất kì,

it could really be a pheromone.

nó rất có thể là pheromone.

It's not about individual recognition.

chứ không phải là nhận biết cá nhân.

Any mother will do.

Mọi bà mẹ đều như vậy.

Now, why is this important,

Tại sao điều này quan trọng,

apart from being simply very interesting?

ngoài sự thú vị đó ra?

It's because women vary

Bởi vì phụ nữ thì khác nhau

in the number of areolar glands that they have,

về số lượng tuyến dầu,

and there is a correlation between the ease

và có mối tương quan giữa

with which babies start to suckle

sự dễ chịu lúc em bé bắt đầu bú

and the number of areolar glands she has.

và số lượng tuyến dầu mà người mẹ có.

It appears that the more secretions she's got,

Có vẻ như, người mẹ có càng nhiều chất tiết,

the more likely the baby is to suckle quickly.

em bé sẽ bắt đầu bú nhanh hơn.

If you're a mammal,

Nếu bạn là động vật có vú,

the most dangerous time in life

thời điểm nguy hiểm nhất trong cuộc sống

is the first few hours after birth.

là vài giờ đầu sau khi được sinh ra.

You have to get that first drink of milk,

Bạn phải uống được ngụm sữa đầu tiên,

and if you don't get it, you won't survive.

nếu không, bạn sẽ không thể sống sót.

You'll be dead.

Bạn sẽ chết.

Since many babies actually find it difficult

Rất nhiều em bé cảm thấy khó khăn

to take that first meal,

trong bữa ăn đầu tiên này,

because they're not getting the right stimulus,

chúng không được kích thích đúng cách,

if we could identify what that molecule was,

nếu có thể xác định đó là loại phân tử nào,

and the French team are being very cautious,

nhóm người Pháp đã rất cẩn thận,

but if we could identify the molecule,

nhưng nếu có thể xác định,

synthesize it, it would then mean

tổng hợp nó, nghĩa là

premature babies would be more likely to suckle,

trẻ sinh non sẽ có khả năng được bú

and every baby would have a better chance

và mọi em bé khác có cơ hội tốt hơn

of survival.

để tồn tại.

So what I want to argue is this is one example

Và thứ mà tôi muốn tranh luận ở đây

of where a systematic, really scientific approach

là một ví dụ về cách tiếp cận có hệ thống, khoa học

can actually bring you a real understanding

đem đến cho bạn hiểu biết thật sự

of pheromones.

về pheromones.

There could be all sorts of medical interventions.

Đó có thể là tất cả những loại can thiệp y tế,

There could be all sorts of things

có thể là tất cả những thứ

that humans are doing with pheromones

mà con người đang làm với pheromones

that we simply don't know at the moment.

mà ta chưa biết vào thời điểm này.

What we need to remember is pheromones

Cái ta cần ghi nhớ là pheromone

are not just about sex.

không chỉ về giới tính.

They're about all sorts of things to do

Chúng là tất cả những thứ ta làm

with a mammal's life.

trong đời sống của loài có vú.

So do go forward and do search for more.

Vì thế, hãy tiếp tục bước đi và tìm kiếm.

There's lots to find.

Có rất nhiều thứ để tìm kiếm.

Thank you very much.

Xin cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)