Catarina Mota: Play with smart materials

Catarina Mota: Chơi với vật liệu thông minh

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Hoàng Linh Reviewer: Minh Duy Phan

I have a friend in Portugal

Tôi có một người bạn ở Bồ Đào Nha

whose grandfather built a vehicle out of a bicycle

ông của bạn ấy đã thiết kế 1 loại xe từ 1 chiếc xe đạp

and a washing machine so he could transport his family.

và một chiếc máy giặt để có thể chở gia đình mình.

He did it because he couldn't afford a car,

Ông ấy làm vậy vì ông không có khả năng mua một chiếc ô tô

but also because he knew how to build one.

và cũng bởi vì ông biết làm thế nào để lắp ráp một chiếc xe.

There was a time when we understood how things worked

Đã có lúc chúng ta hiểu được mọi thứ hoạt động ra sao

and how they were made, so we could build and repair them,

và chúng được tạo như thế nào, nên chúng ta có thể tạo ra và sửa chữa chúng,

or at the very least

hoặc ít nhất là

make informed decisions about what to buy.

đưa ra những quyết định mang đủ thông tin về việc sẽ mua cái gì

Many of these do-it-yourself practices

Nhiều hoạt động tự-mình-làm

were lost in the second half of the 20th century.

đã biến mất trong nửa cuối của thế kỷ 20.

But now, the maker community and the open-source model

Nhưng bây giờ, cộng đồng chế tạo và mô hình mở

are bringing this kind of knowledge about how things work

đang mang kiến thức về việc mọi thứ hoạt động ra sao

and what they're made of back into our lives,

và chúng được làm từ cái gì trở lại với chúng ta

and I believe we need to take them to the next level,

và tôi tin rằng chúng ta phải đưa chúng tiến thêm một bước nữa,

to the components things are made of.

tới những thành phần tạo nên đồ vật.

For the most part, we still know

Phần lớn chúng ta vẫn biết rằng

what traditional materials like paper and textiles are made of

những vật liệu truyền thống như giấy và hàng dệt may được làm từ gì

and how they are produced.

và chúng được sản xuất ra sao.

But now we have these amazing, futuristic composites --

Nhưng bây giờ chúng ta có những hợp chất đáng kinh ngạc và cực kỳ hiện đại này -

plastics that change shape,

những chất dẻo có thể thay đổi hình dáng,

paints that conduct electricity,

những loại sơn dẫn điện,

pigments that change color, fabrics that light up.

những chất nhuộm đổi màu, những loại vải phát sáng.

Let me show you some examples.

Để tôi giới thiệu cho các bạn một vài ví dụ.

So conductive ink allows us to paint circuits

Mực dẫn điện cho phép ta vẽ các mạch điện

instead of using the traditional

thay vì sử dụng

printed circuit boards or wires.

các loại bảng mạch in hay dây dẫn điện truyền thống.

In the case of this little example I'm holding,

Trong trường hợp của cái ví dụ mà tôi đang cầm trên tay đây,

we used it to create a touch sensor that reacts to my skin

chúng tôi dùng nó để tạo ra một cảm biến xúc giác phản ứng với da của tôi

by turning on this little light.

bằng cách bật sáng bóng đèn nhỏ này.

Conductive ink has been used by artists,

Mực dẫn điện đã được các họa sỹ sử dụng,

but recent developments indicate that we will soon be able

nhưng những phát triển gần đây cho thấy rằng chúng ta sẽ sớm

to use it in laser printers and pens.

có thể sử dụng nó trong các loại máy in laser và các loại bút.

And this is a sheet of acrylic infused

Và đây là một tờ giấy làm bằng acrylic

with colorless light-diffusing particles.

được tẩm những hạt khuyếch tán ánh sáng không màu.

What this means is that, while regular acrylic

Điều này có nghĩa là, trong khi acrylic bình thường

only diffuses light around the edges,

chỉ có thể khuếch tán ánh sáng xung quanh rìa,

this one illuminates across the entire surface

tờ acrylic này thì lại toả sáng trên cả bề mặt

when I turn on the lights around it.

khi tôi bật đèn xung quanh nó.

Two of the known applications for this material

Hai trong số những ứng dụng được biết đến của loại vật liệu này

include interior design and multi-touch systems.

là thiết kế nội thất và hệ thống cảm ứng đa điểm.

And thermochromic pigments

Và các sắc tố nhiệt sắc

change color at a given temperature.

thay đổi màu ở một nhiệt độ đã cho sẵn.

So I'm going to place this on a hot plate

Tôi sẽ đặt miếng giấy này trên một tấm kim loại nóng

that is set to a temperature only slightly higher than ambient

được đặt ở nhiệt độ cao hơn môi trường xung quanh một chút

and you can see what happens.

và các bạn có thể thấy điều gì đang xảy ra.

So one of the principle applications for this material

Do đó một trong những ứng dụng chính của loại vật liệu này,

is, amongst other things, in baby bottles,

giữa rất nhiều ứng dụng khác, là trong các loại chai bình dành cho trẻ nhỏ

so it indicates when the contents are cool enough to drink.

để chỉ ra rằng những chất bên trong chai đã đủ nguội để uống

So these are just a few of what are commonly known

Vì vậy, đây chỉ là một vài trong số những thứ được coi là

as smart materials.

vật liệu thông minh.

In a few years, they will be in many of the objects

Trong vài năm nữa, chúng sẽ hiện diện trong rất nhiều đồ dùng

and technologies we use on a daily basis.

và công nghệ mà chúng ta sử dụng hàng ngày.

We may not yet have the flying cars science fiction promised us,

Chúng ta có thể chưa có những chiếc ô tô bay mà những bộ phim khoa học viễn tưởng đã hứa với chúng ta,

but we can have walls that change color

nhưng chúng ta có thể có những bức tường có thể thay đổi màu sắc

depending on temperature,

tùy vào nhiệt độ,

keyboards that roll up,

những bàn phím có thể cuộn lại,

and windows that become opaque at the flick of a switch.

và những cửa sổ chuyển sang mờ đục chỉ với một nút bật.

So I'm a social scientist by training,

Tôi là một nhà khoa học xã hội được đào tạo,

so why am I here today talking about smart materials?

vậy tại sao tôi lại có mặt ở đây hôm nay để nói về các vật liệu thông minh?

Well first of all, because I am a maker.

ồ, trước tiên, vì tôi là một nhà chế tạo.

I'm curious about how things work

Tôi tò mò về việc mọi thứ hoạt động ra sao

and how they are made,

và chúng được tạo ra thế nào,

but also because I believe we should have a deeper understanding

và cũng bởi vì tôi tin rằng chúng ta có thể hiểu biết sâu rộng hơn

of the components that make up our world,

về những vật liệu đang tạo nên thế giới của chúng ta,

and right now, we don't know enough about

và ngay bây giờ, chúng ta không có đủ hiểu biết về

these high-tech composites our future will be made of.

những vật liệu công nghệ cao sẽ tạo ra tương lai của chúng ta.

Smart materials are hard to obtain in small quantities.

Những vật liệu thông minh rất khó có thể thu được với số lượng nhỏ.

There's barely any information available on how to use them,

Có rất ít thông tin rõ ràng và công khai về việc sử dụng chúng như thế nào

and very little is said about how they are produced.

và rất ít thông tin nói về cách sản xuất chúng ra sao.

So for now, they exist mostly in this realm

Vì vậy, hiện nay chúng chỉ tồn tại phần lớn trong lĩnh vực

of trade secrets and patents

bí mật thương mại và các bằng sáng chế

only universities and corporations have access to.

vốn chỉ có các trường đại học và các công ty có thể truy cập.

So a little over three years ago, Kirsty Boyle and I

Khoảng gần 3 năm trước, Kirsty Boyle và tôi

started a project we called Open Materials.

bắt đầu một dự án mà chúng tôi gọi là Những Vật Liệu Mở.

It's a website where we,

Đó là một trang web nơi chúng tôi,

and anyone else who wants to join us,

và bất cứ ai muốn cũng có thể gia nhập,

share experiments, publish information,

để sẽ chia kinh nghiệm, cung cấp các thông tin,

encourage others to contribute whenever they can,

khuyến khích những người khác cống hiến bất cứ khi nào họ có thể

and aggregate resources such as research papers

và tổng hợp những nguồn thông tin như các bài báo nghiên cứu

and tutorials by other makers like ourselves.

và những hướng dẫn từ những nhà chế tạo như chúng tôi.

We would like it to become a large,

Chúng tôi mong muốn trang web này có thể trở thành

collectively generated database

một nguồn dữ liệu lớn và tổng hợp chung

of do-it-yourself information on smart materials.

của những thông tin tự-mình-làm về những vật liệu thông minh.

But why should we care

Nhưng tại sao chúng ta nên quan tâm

how smart materials work and what they are made of?

đến việc các vật liệu thông minh hoạt động ra sao và chúng được tạo ra như thế nào?

First of all, because we can't shape what we don't understand,

Trước hết, bởi vì chúng ta không thể định hình những gì chúng ta không hiểu

and what we don't understand and use

và những gì chúng ta sử dụng nhưng không hiểu

ends up shaping us.

sẽ định hình chúng ta.

The objects we use, the clothes we wear,

Đồ vật chúng ta dùng, quần áo chúng ta mặc,

the houses we live in, all have a profound impact

ngôi nhà chúng ta sống, tất cả có ảnh hưởng sâu sắc đến

on our behavior, health and quality of life.

thái độ, sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng ta.

So if we are to live in a world made of smart materials,

Do đó nếu chúng ta sống trong một thế giới được tạo nên bởi các vật liệu thông minh,

we should know and understand them.

chúng ta nên biết và hiểu chúng.

Secondly, and just as important,

Điều thứ hai, và cũng quan trọng không kém, là

innovation has always been fueled by tinkerers.

sự đổi mới luôn được thúc đẩy bởi người thích chỉnh sửa.

So many times, amateurs, not experts,

Rất nhiều lần, những người nghiệp dư, không phải là các chuyên gia,

have been the inventors and improvers

đã trở thành những nhà sáng chế và những nhà cải tiến

of things ranging from mountain bikes

của những thứ như xe đạp leo núi,

to semiconductors, personal computers,

đến chất bán dẫn, máy tính cá nhân,

airplanes.

máy bay.

The biggest challenge is that material science is complex

Thách thức lớn nhất là khoa học vật liệu rất phức tạp,

and requires expensive equipment.

và yêu cầu trang thiết bị đắt tiền.

But that's not always the case.

Nhưng không phải lúc nào cũng như thế.

Two scientists at University of Illinois understood this

Hai nhà khoa học của trường đại học Illinois hiểu điều này

when they published a paper on a simpler method

khi họ công bố một bài báo về một phương pháp đơn giản hơn

for making conductive ink.

để tạo ra mực dẫn điện.

Jordan Bunker, who had had

Jordan Bunker,

no experience with chemistry until then,

một người chưa từng có kinh nghiệm với hóa học trước đó,

read this paper and reproduced the experiment

đã đọc bài báo này và tiến hành lại thí nghiệm

at his maker space using only off-the-shelf substances

tại xưởng của mình, chỉ bằng những hoá chất

and tools.

và các dụng cụ dễ kiếm được.

He used a toaster oven,

Anh ấy đã sử dụng một lò nướng bánh,

and he even made his own vortex mixer,

và thậm chí anh ấy còn tạo ra một máy khuấy trộn của riêng mình

based on a tutorial by another scientist/maker.

dựa trên hướng dẫn của một nhà khoa học/chế tạo khác.

Jordan then published his results online,

Sau đó Jordan công bố những kết quả của mình trên mạng,

including all the things he had tried and didn't work,

bao gồm cả những việc anh ấy đã thử và không thành công,

so others could study and reproduce it.

để những người khác có thể học tập và tiến hành lại.

So Jordan's main form of innovation

Như vậy dạng cải tiến chính của Jordan là

was to take an experiment created in a well-equipped lab

đưa một thí nghiệm được tiến hành trong một phòng thí nghiệm đầy đủ tiện nghi

at the university

ở một trường đại học

and recreate it in a garage in Chicago

và thực hiện lại trong một ga-ra ở Chicago

using only cheap materials and tools he made himself.

chỉ sử dựng những nguyên vật liệu và công cụ rẻ tiền mà anh ấy có thể tìm thấy.

And now that he published this work,

Và bây giờ anh ấy đã công bố nghiên cứu của mình,

others can pick up where he left

những người khác có thể tiếp tục tại nơi anh ấy dừng lại

and devise even simpler processes and improvements.

và thậm chí tìm ra những cải tiến và cách thực hiện đơn giản hơn.

Another example I'd like to mention

Một ví dụ khác mà tôi muốn nói đến là

is Hannah Perner-Wilson's Kit-of-No-Parts.

trường hợp Kit-of-No-Parts của Hannah Perner-Wilson.

Her project's goal is to highlight

Mục tiêu dự án của cô ấy là làm nổi bật

the expressive qualities of materials

tính thể hiện của các vật liệu

while focusing on the creativity and skills of the builder.

trong khi tập trung vào tính sáng tạo và kỹ năng của người lắp đặt.

Electronics kits are very powerful

Các bộ dụng cụ điện rất hữu ích khi

in that they teach us how things work,

dạy chúng ta cách đồ vật hoạt động như thế nào

but the constraints inherent in their design

nhưng những sự ràng buộc cố hữu trong thiết kế của chúng

influence the way we learn.

ảnh hưởng đến cách mà chúng ta học.

So Hannah's approach, on the other hand,

Cách tiếp cận của Hannah thì ngược lại,

is to formulate a series of techniques

cô công thức hóa một loạt các kỹ thuật

for creating unusual objects

để tạo ra các đồ vật khác thường

that free us from pre-designed constraints

và để giải thoát chúng ta khỏi những ràng buộc tiền thiết kế

by teaching us about the materials themselves.

bằng việc dạy chúng ta về chính bản thân các vật liệu.

So amongst Hannah's many impressive experiments,

Do vậy trong số nhiều những thí nghiệm ấn tượng của Hannah,

this is one of my favorites.

đây là một thí nghiệm yêu thích của tôi.

["Paper speakers"]

["Loa giấy"]

What we're seeing here is just a piece of paper

Cái mà chúng ta đang thấy ở đây chỉ là một mẩu giấy

with some copper tape on it connected to an mp3 player

với một vài vòng bằng đồng kết nối với một máy mp3

and a magnet.

và một nam châm

(Music: "Happy Together")

(Âm nhạc: “Happy Together”)

So based on the research by Marcelo Coelho from MIT,

Dựa trên nghiên cứu của Marcelo Coelho từ MIT,

Hannah created a series of paper speakers

Hannah đã tạo ra một loạt loa giấy

out of a wide range of materials

từ rất nhiều loại vật liệu,

from simple copper tape to conductive fabric and ink.

từ sợi băng đồng đơn giản đến vải và mực dẫn điện.

Just like Jordan and so many other makers,

Cũng giống như Jordan và rất nhiều nhà chế tạo khác,

Hannah published her recipes

Hannah đã công bố thí nghiệm của mình

and allows anyone to copy and reproduce them.

và cho phép mọi người sao chép và tái thí nghiệm

But paper electronics is one of the most promising branches

Nhưng thiết bị điện tử bằng giấy là một trong những ngành có triển vọng nhất

of material science

của khoa học vật liệu

in that it allows us to create cheaper and flexible electronics.

cho phép chúng ta sáng tạo những thiết bị điện tử rẻ hơn và linh hoạt hơn

So Hannah's artisanal work,

Thí nghiệm thủ công của Hannah,

and the fact that she shared her findings,

và sự thật rằng cô đã chia sẻ những phát hiện của mình,

opens the doors to a series of new possibilities

mở ra những cánh cửa tới một loạt những khả năng mới

that are both aesthetically appealing and innovative.

vừa có tính thẩm mỹ vừa có tính sáng tạo.

So the interesting thing about makers

Như vậy sự thú vị về các nhà chế tạo

is that we create out of passion and curiosity,

đó là chúng tôi sáng tạo trên sự đam mê và tò mò

and we are not afraid to fail.

và chúng tôi không sợ thất bại.

We often tackle problems from unconventional angles,

Chúng tôi thường giải quyết vấn đề từ những góc độ mới lạ,

and, in the process, end up discovering alternatives

và qua đó phát hiện ra những cách khác

or even better ways to do things.

hoặc thậm chí là những cách tốt hơn để làm mọi việc.

So the more people experiment with materials,

Do đó càng có nhiều người thử nghiệm với vật liệu,

the more researchers are willing to share their research,

càng có nhiều nhà nghiên có động lực để sẻ chia các nghiên cứu của họ,

and manufacturers their knowledge,

và các nhà sản xuất chia sẻ kiến thức của mình,

the better chances we have to create technologies

chúng ta càng có nhiều cơ hội tốt hơn để chúng ta có thể tạo ra công nghệ

that truly serve us all.

thực sự phục vụ tất cả chúng ta.

So I feel a bit as Ted Nelson must have

Tôi cảm thấy một chút giống như Ted Nelson thấy

when, in the early 1970s, he wrote,

khi vào đầu những năm 1970, ông đã viết:

"You must understand computers now."

“Bây giờ các bạn phải hiểu về máy vi tính”

Back then, computers were these large mainframes

Quay lại thời kỳ đó, máy vi tính là những bộ khung to lớn

only scientists cared about,

chỉ có các nhà khoa học quan tâm đến chúng

and no one dreamed of even having one at home.

và thậm chí không ai mơ về việc có một cái máy vi tính ở nhà.

So it's a little strange that I'm standing here and saying,

Nên đây là một điều hơi lạ khi tôi đứng ở đây và nói rằng:

"You must understand smart materials now."

“Bây giờ, các bạn phải hiểu về vật liệu thông minh”

Just keep in mind that acquiring preemptive knowledge

Chỉ cần nhớ rằng việc tiếp nhận kiến thức ưu tiên

about emerging technologies

về những công nghệ mới

is the best way to ensure that we have a say

là cách tốt nhất để bảo đảm rằng chúng ta có một tiếng nói

in the making of our future.

trong việc tạo ra tương lai của chính mình.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

Vỗ tay