Why I love a country that once betrayed me | George Takei

George Takei: Tôi yêu đất nước đã từng phản bội tôi

Translator: Dang Huynh Reviewer: Triet Lam Minh

I'm a veteran of the starship Enterprise.

Tôi là một cựu chiến binh của phi thuyền Enterprise.

I soared through the galaxy

Tôi đã bay qua dải Ngân Hà,

driving a huge starship

lái một chiếc phi thuyền khổng lồ

with a crew made up of people

với phi hành đoàn

from all over this world,

đến từ khắp nơi trên thế giới,

many different races, many different cultures,

nhiều chủng tộc khác nhau, nhiều nền văn hóa khác nhau,

many different heritages,

nhiều di sản khác nhau,

all working together,

và tất cả làm việc cùng nhau,

and our mission was to explore strange new worlds,

sứ mệnh của chúng tôi là khám phá những thế giới mới lạ,

to seek out new life and new civilizations,

tìm kiếm sự sống mới và những nền văn minh mới,

to boldly go where no one has gone before.

chúng tôi dũng cảm đi đến những nơi chưa ai từng đến.

Well —

Vâng -

(Applause) —

(Vỗ tay) -

I am the grandson of immigrants from Japan

Tôi là cháu trai của những người Nhật Bản

who went to America,

nhập cư vào nước Mỹ,

boldly going to a strange new world,

những người dũng cảm đi đến một thế giới mới,

seeking new opportunities.

để tìm kiếm những cơ hội mới.

My mother was born in Sacramento, California.

Mẹ tôi được sinh ra tại Sacramento, bang California.

My father was a San Franciscan.

Cha tôi là người San Francisco.

They met and married in Los Angeles,

Họ gặp nhau và kết hôn tại Los Angeles,

and I was born there.

và tôi được sinh ra ở nơi đó.

I was four years old

Khi tôi 4 tuổi

when Pearl Harbor was bombed

Trân Châu Cảng bị Nhật đánh bom

on December 7, 1941 by Japan,

vào ngày 7 tháng 12 năm 1941.

and overnight, the world was plunged

Chỉ trong một đêm, chiến tranh thế giới

into a world war.

nổ ra

America suddenly was swept up

Nước Mỹ cuồng lên

by hysteria.

trong cơn hiếu chiến.

Japanese-Americans,

Những người Nhật-Mỹ,

American citizens of Japanese ancestry,

tức những công dân Mỹ gốc Nhật

were looked on

bị nhìn dưới con mắt

with suspicion and fear

hoài nghi, sợ hãi

and with outright hatred

và hận thù ra mặt

simply because we happened to look like

đơn giản là vì chúng tôi trông giống

the people that bombed Pearl Harbor.

những người đã đánh bom Trân Châu Cảng.

And the hysteria grew and grew

Sự quá khích cứ thế lớn dần,

until in February 1942,

đến tháng 2 năm 1942,

the president of the United States,

khi tổng thống Mỹ

Franklin Delano Roosevelt,

Franklin Delano Roosevelt

ordered all Japanese-Americans

ra lệnh rằng tất cả người Mỹ gốc Nhật

on the West Coast of America

ở bờ Tây nước Mỹ

to be summarily rounded up

phải bị vây bắt ngay lập tức

with no charges, with no trial,

dù chúng tôi không hề bị buộc tội, không được xét xử,

with no due process.

và không hề thông qua một thủ tục tố tụng nào.

Due process, this is a core pillar

Tuân theo thủ tục tố tụng là nguyên tắc cốt lõi

of our justice system.

của hệ thống tư pháp.

That all disappeared.

Nhưng người ta đã phớt lờ tất cả.

We were to be rounded up

Chúng tôi bị vây bắt

and imprisoned in 10 barbed-wire prison camps

bị giam giữ trong các trại giam kẽm gai

in some of the most desolate places in America:

ở những nơi hoang vu nhất nước Mỹ:

the blistering hot desert of Arizona,

sa mạc nóng rộp người ở Arizona,

the sultry swamps of Arkansas,

vùng đầm lầy oi bức ở Arkansas,

the wastelands of Wyoming, Idaho, Utah, Colorado,

đất hoang ở Wyoming, Idaho, Utah, Colorado,

and two of the most desolate places in California.

và hai trong những nơi hoang vu nhất tại California.

On April 20th, I celebrated my fifth birthday,

Ngày 20 tháng 4, tôi ăn mừng sinh nhật lần thứ 5,

and just a few weeks after my birthday,

chỉ vài tuần sau ngày sinh nhật ấy,

my parents got my younger brother,

cha mẹ tôi đánh thức em trai,

my baby sister and me

em gái và tôi

up very early one morning,

dậy rất sớm vào một buổi sáng nọ,

and they dressed us hurriedly.

và vội vã ăn mặc cho chúng tôi.

My brother and I were in the living room

Em trai tôi và tôi ở phòng khách

looking out the front window,

nhìn ra cửa sổ trước,

and we saw two soldiers marching up our driveway.

và nhìn thấy hai người lính đang tiến vào nhà.

They carried bayonets on their rifles.

Họ mang lưỡi lê trên cây súng trường.

They stomped up the front porch

Họ dẫm mạnh lên hiên trước

and banged on the door.

và đập cửa.

My father answered it,

Cha tôi trả lời

and the soldiers ordered us out of our home.

và những người lính lệnh cho chúng tôi ra khỏi nhà.

My father gave my brother and me

Cha đưa cho em trai và tôi

small luggages to carry,

mang những túi hành lý nhỏ,

and we walked out and stood on the driveway

chúng tôi ra ngoài đứng trên lề đường

waiting for our mother to come out,

chờ mẹ tôi ra,

and when my mother finally came out,

và khi mẹ bước ra,

she had our baby sister in one arm,

bà bế cô em gái nhỏ của tôi ở một bên tay,

a huge duffel bag in the other,

cầm túi vải thô rất lớn bằng tay còn lại,

and tears were streaming down both her cheeks.

và nước mắt chảy dài trên hai gò má.

I will never be able to forget that scene.

Tôi sẽ không bao giờ quên được cảnh tượng hôm đó.

It is burned into my memory.

Nó ghim chặt vào trong trí nhớ của tôi.

We were taken from our home

Chúng tôi bị dẫn ra khỏi nhà

and loaded on to train cars

bị tống lên những toa tàu

with other Japanese-American families.

cùng với những gia đình người Mỹ gốc Nhật khác.

There were guards stationed

Có những người canh gác

at both ends of each car,

ở cả hai đầu của mỗi chiếc xe

as if we were criminals.

như thể chúng tôi là những tên tội phạm.

We were taken two thirds of the way across the country,

Chúng tôi bị đưa qua hai phần ba chiều dài đất nước,

rocking on that train for four days and three nights,

đu đưa trong xe lửa 4 ngày 3 đêm,

to the swamps of Arkansas.

đến vùng đầm lầy miền Arkansas.

I still remember the barbed wire fence

Tôi vẫn còn nhớ hàng rào dây thép gai

that confined me.

đã giam hãm chúng tôi.

I remember the tall sentry tower

Tôi nhớ những tháp canh gác cao

with the machine guns pointed at us.

với những khẩu súng máy nhắm thẳng vào người.

I remember the searchlight that followed me

Tôi nhớ ánh sáng từ đèn pha theo dõi

when I made the night runs

khi tôi chạy ra ngoài vào ban đêm.

from my barrack to the latrine.

But to five-year-old me,

Với một đứa trẻ 5 tuổi như tôi bấy giờ,

I thought it was kind of nice that they'd lit the way

tôi nghĩ họ tốt bụng chiếu sáng con đường

for me to pee.

để cho tôi đi tiểu.

I was a child,

Tôi là một đứa trẻ,

too young to understand the circumstances

còn quá nhỏ để hiểu được hoàn cảnh

of my being there.

của mình tại nơi đó.

Children are amazingly adaptable.

Trẻ em có thể thích nghi một cách đáng kinh ngạc.

What would be grotesquely abnormal

Những điều kỳ quặc bất thường

became my normality

với tôi cũng trở thành chuyện bình thường

in the prisoner of war camps.

nơi trại tù chiến tranh.

It became routine for me to line up three times a day

Tôi quen dần với việc xếp hàng ba lần một ngày

to eat lousy food in a noisy mess hall.

để được ăn những món dở tệ trong một nhà ăn ồn ào.

It became normal for me to go with my father

Đi tắm với cha

to bathe in a mass shower.

ở vòi sen cộng cộng cũng trở nên bình thường với tôi.

Being in a prison, a barbed-wire prison camp,

Ở trong nhà tù, một nhà tù với kẽm gai vây quanh,

became my normality.

đã trở thành chuyện bình thường.

When the war ended,

Khi chiến tranh kết thúc,

we were released,

chúng tôi được thả

and given a one-way ticket

và được cho một tấm vé một chiều

to anywhere in the United States.

đến bất cứ nơi nào trong nước Mỹ.

My parents decided to go back home

Cha mẹ tôi đã quyết định quay về nhà

to Los Angeles,

ở Los Angeles,

but Los Angeles was not a welcoming place.

nhưng Los Angeles không chào đón chúng tôi.

We were penniless.

Không một xu dính túi.

Everything had been taken from us,

Chúng tôi đã bị tước hết mọi thứ

and the hostility was intense.

và thái độ thù địch cũng tăng lên.

Our first home was on Skid Row

Ngôi nhà đầu tiên của chúng tôi ở Skid Row,

in the lowest part of our city,

vùng thấp kém nhất trong thành phố,

living with derelicts, drunkards

sống cùng những người bị bỏ rơi, những kẻ say rượu

and crazy people,

và những người điên,

the stench of urine all over,

mùi hôi thối của nước tiểu bao trùm,

on the street, in the alley,

lên đường phố, hang hẻm,

in the hallway.

hành lang.

It was a horrible experience,

Đó là một trải nghiệm kinh khủng

and for us kids, it was terrorizing.

và với bọn trẻ chúng tôi, nó thật khủng khiếp.

I remember once

Tôi nhớ một lần

a drunkard came staggering down,

có một kẻ say rượu đi lảo đảo

fell down right in front of us,

ngã xuống ngay trước mặt chúng tôi

and threw up.

và bắt đầu nôn mửa.

My baby sister said, "Mama, let's go back home,"

Cô em gái nhỏ của tôi bảo: "Mẹ ơi, chúng ta về nhà đi,"

because behind barbed wires

bởi vì đằng sau dây thép gai

was for us

là nơi dành cho chúng tôi,

home.

là nhà.

My parents worked hard

Cha mẹ tôi đã làm việc rất chăm chỉ

to get back on their feet.

để đứng lên lần nữa trên đôi chân mình.

We had lost everything.

Chúng tôi đã mất tất cả.

They were at the middle of their lives

Họ đi qua nửa đời người

and starting all over.

và phải bắt đầu lại từ đầu.

They worked their fingers to the bone,

Họ làm việc vô cùng chăm chỉ

and ultimately they were able

và cuối cùng

to get the capital together to buy

gom góp đủ tiền để mua

a three-bedroom home in a nice neighborhood.

một căn nhà ba phòng ngủ trong một khu phố đẹp.

And I was a teenager,

Khi là một thiếu niên,

and I became very curious

tôi trở nên vô cùng tò mò

about my childhood imprisonment.

về thời thơ ấu bị giam cầm của mình.

I had read civics books that told me about

Tôi đã đọc những quyển sách giáo dục công dân,

the ideals of American democracy.

tìm hiểu về những lý tưởng của nền dân chủ Mỹ.

All men are created equal,

Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng,

we have an inalienable right

chúng tôi có quyền bất khả xâm phạm,

to life, liberty and the pursuit of happiness,

quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc,

and I couldn't quite make that fit

và tôi không thể liên hệ nó

with what I knew to be my childhood imprisonment.

với thời thơ ấu tù tội của mình.

I read history books,

Tôi đọc những quyển sách lịch sử,

and I couldn't find anything about it.

và không thể tìm ra một manh mối nào.

And so I engaged my father after dinner

Vì thế, tôi dành nhiều thời gian với cha mình sau bữa tối,

in long, sometimes heated conversations.

đôi khi đó là những cuộc trò chuyện sôi nổi.

We had many, many conversations like that,

Chúng tôi có rất nhiều, rất nhiều

and what I got from them

những cuộc trò chuyện như thế và tôi nhận được từ đó

was my father's wisdom.

trí tuệ của cha tôi.

He was the one that suffered the most

Ông là người đã phải chịu đựng nhiều nhất

under those conditions of imprisonment,

trong điều kiện ngục tù,

and yet he understood American democracy.

và ông hiểu về nền dân chủ Mỹ.

He told me that our democracy

Ông cho tôi biết rằng nền dân chủ của chúng tôi

is a people's democracy,

là nền dân chủ nhân dân,

and it can be as great as the people can be,

và nó có thể vĩ đại như những vĩ nhân,

but it is also as fallible as people are.

nhưng cũng có thể mắc sai lầm như chính con người.

He told me that American democracy

Ông nói rằng nền dân chủ Mỹ

is vitally dependent on good people

chủ yếu phụ thuộc vào những người tốt

who cherish the ideals of our system

những người ấp ủ lý tưởng của hệ thống dân chủ

and actively engage in the process

và tích cực tham gia vào quá trình

of making our democracy work.

thực hiện nền dân chủ.

And he took me to a campaign headquarters —

Ông dẫn tôi đến các trụ sở chính của chiến dịch -

the governor of Illinois was running for the presidency —

nơi thống đốc của bang Illinois đang tranh cử tổng thống -

and introduced me to American electoral politics.

và giới thiệu cho tôi về chính sách bầu cử.

And he also told me about

Ông cũng nói tôi nghe về

young Japanese-Americans

những thanh niên người Mỹ gốc Nhật

during the Second World War.

trong suốt chiến tranh thế giới thứ II.

When Pearl Harbor was bombed,

Khi Trân Châu Cảng bị đánh bom,

young Japanese-Americans, like all young Americans,

những thanh niên Mỹ gốc Nhật,

rushed to their draft board

đổ xô đến bộ đăng ký nhập ngũ

to volunteer to fight for our country.

tình nguyện chiến đấu cho đất nước mình.

That act of patriotism

Hành động yêu nước đó

was answered with a slap in the face.

đã bị đáp lại bằng một cái tát vào mặt.

We were denied service,

Chúng tôi đã bị từ chối

and categorized as enemy non-alien.

và bị liệt vào dạng kẻ thù không-ngoại lai.

It was outrageous to be called an enemy

Thật quá đáng khi bị gọi là kẻ thù

when you're volunteering to fight for your country,

khi bạn tình nguyện đấu tranh cho đất nước mình,

but that was compounded with the word "non-alien,"

đã vậy từ "không-ngoại lai"

which is a word that means

còn có nghĩa là

"citizen" in the negative.

"công dân" dưới góc độ tiêu cực.

They even took the word "citizen" away from us,

Họ thậm chí còn tước đoạt từ "công dân"của chúng tôi

and imprisoned them for a whole year.

và bỏ tù chúng tôi một năm ròng.

And then the government realized

Sau đó, chính phủ nhận ra rằng

that there's a wartime manpower shortage,

họ đang thiếu hụt nhân lực trong thời chiến

and as suddenly as they'd rounded us up,

cũng bất ngờ như khi họ bắt chúng tôi vào trại tập trung,

they opened up the military for service

họ mở cửa cho người Mỹ gốc Nhật

by young Japanese-Americans.

phục vụ quân sự.

It was totally irrational,

Điều đó hoàn toàn vô lý,

but the amazing thing,

nhưng lại là một điều tuyệt vời,

the astounding thing,

điều đáng kinh ngạc là

is that thousands of young

hàng ngàn thanh niên

Japanese-American men and women

người Mỹ gốc Nhật

again went from behind those barbed-wire fences,

lại được bước ra từ sau những hàng rào kẽm gai,

put on the same uniform as that of our guards,

mặc những bộ đồng phục như những tên lính gác,

leaving their families in imprisonment,

để lại gia đình của mình trong tù,

to fight for this country.

chiến đấu vì đất nước.

They said that they were going to fight

Họ nói rằng họ sẽ chiến đấu

not only to get their families out

không chỉ để đem gia đình mình

from behind those barbed-wire fences,

ra khỏi những hàng rào kẽm gai,

but because they cherished the very ideal

mà còn vì họ ấp ủ lý tưởng

of what our government stands for,

về một chính phủ

should stand for,

mà họ khao khát

and that was being abrogated

nhưng đang bị hủy bỏ

by what was being done.

bởi những gì họ đang làm.

All men are created equal.

Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng.

And they went to fight for this country.

Họ đã chiến đấu vì đất nước này.

They were put into a segregated

Mọi người đã phân biệt đối xử

all Japanese-American unit

tất cả những người Mỹ gốc Nhật

and sent to the battlefields of Europe,

và đưa đến họ các chiến trường châu Âu,

and they threw themselves into it.

và họ đã tự ném mình vào đó.

They fought with amazing,

Họ chiến đấu với lòng dũng cảm

incredible courage and valor.

đáng kinh ngạc và tuyệt vời.

They were sent out on the most dangerous missions

Họ được giao phó những nhiệm vụ nguy hiểm nhất

and they sustained the highest combat casualty rate

và chịu đựng tỷ lệ thương vong cao nhất

of any unit proportionally.

so với bất kì đơn vị tương ứng nào.

There is one battle that illustrates that.

Có một trận chiến minh họa cho điều đó.

It was a battle for the Gothic Line.

Đó là trận chiến vì phòng tuyến Gothic.

The Germans were embedded

Quân Đức chiếm đóng

in this mountain hillside,

trên sườn đồi ngọn núi này,

rocky hillside,

một sườn đồi đầy đá,

in impregnable caves,

trong những hang động bất khả xâm phạm,

and three allied battalions

và ba tiểu đoàn liên minh

had been pounding away at it

đã đánh vào đó

for six months,

trong suốt 6 tháng qua,

and they were stalemated.

và họ lâm vào bế tắc.

The 442nd was called in

Đơn vị 442 được lệnh đến

to add to the fight,

hỗ trợ trận chiến,

but the men of the 442nd

nhưng những chiến sĩ của đơn vị 442

came up with a unique

đã nảy ra một ý tưởng độc nhất

but dangerous idea:

nhưng rất nguy hiểm:

The backside of the mountain

Mặt sau ngọn núi

was a sheer rock cliff.

là một vách đá thẳng đứng.

The Germans thought an attack from the backside

Quân Đức đã cho rằng tấn công từ phía sau

would be impossible.

là điều không tưởng.

The men of the 442nd decided to do the impossible.

Những chiến sĩ của đơn vị 442 đã quyết định làm điều không tưởng ấy.

On a dark, moonless night,

Vào một buổi tối, trời không trăng,

they began scaling that rock wall,

họ bắt đầu leo lên vách đá

a drop of more than 1,000 feet,

có quãng rơi hơn 304,80 mét đó

in full combat gear.

với trang thiết bị chiến đấu đầy đủ.

They climbed all night long

Họ cứ leo như thế

on that sheer cliff.

suốt đêm dài.

In the darkness,

Trong bóng tối,

some lost their handhold

một số người

or their footing

chẳng may hụt chân

and they fell to their deaths

rơi xuống vực

in the ravine below.

mất xác.

They all fell silently.

Tất cả họ đều ngã xuống trong yên lặng

Not a single one cried out,

Không thốt ra một tiếng,

so as not to give their position away.

để không làm lộ vị trí của mình.

The men climbed for eight hours straight,

Những người đàn ông ấy leo suốt 8 giờ đồng hồ,

and those who made it to the top

và những người lên được đến đỉnh núi

stayed there until the first break of light,

đóng tại đó cho đến khi tia sáng đầu tiên xuất hiện,

and as soon as light broke,

và ngay lúc đó,

they attacked.

họ tấn công.

The Germans were surprised,

Quân đội Đức bị đánh úp,

and they took the hill

quân địch đã leo lên vách núi

and broke the Gothic Line.

và phá vỡ phòng tuyến Gothic.

A six-month stalemate

Tình trạng bế tắc suốt 6 tháng

was broken by the 442nd

đã bị phá vỡ bởi đơn vị 442

in 32 minutes.

chỉ trong vòng 32 phút.

It was an amazing act,

Đó là một nước đi tuyệt vời

and when the war ended,

và khi chiến tranh kết thúc,

the 442nd returned to the United States

đơn vị 442 trở về đất Mỹ

as the most decorated unit

với tư cách là đơn vị hào hùng nhất

of the entire Second World War.

trong suốt Chiến tranh thế giới thứ II.

They were greeted back on the White House Lawn

Họ được tổng thống Truman đón tiếp

by President Truman, who said to them,

tại Bãi cỏ Nhà Trắng , ông nói với họ rằng:

"You fought not only the enemy

"Các bạn không chỉ chiến đấu với kẻ thù

but prejudice, and you won."

mà còn với định kiến, và các bạn đã chiến thắng."

They are my heroes.

Họ là những người hùng của tôi.

They clung to their belief

Họ bám vào niềm tin

in the shining ideals of this country,

về những lý tưởng sáng ngời của đất nước này,

and they proved that being an American

và họ đã chứng minh rằng việc được làm một người Mỹ

is not just for some people,

không chỉ dành cho một số người,

that race is not how we define being an American.

rằng chủng tộc không phải cách mà chúng ta định nghĩa nên người Mỹ.

They expanded what it means to be an American,

Họ đã mở rộng ý nghĩa của từ công dân Mỹ,

including Japanese-Americans

là bao hàm cả những người Mỹ gốc Nhật

that were feared and suspected and hated.

mà họ từng sợ hãi, hoài nghi và căm ghét.

They were change agents,

Họ là tác nhân của sự thay đổi

and they left for me

và để lại cho tôi

a legacy.

một di sản.

They are my heroes

Họ là những vị anh hùng của tôi

and my father is my hero,

cha tôi là vị anh hùng của tôi,

who understood democracy

người hiểu rõ chế độ dân chủ

and guided me through it.

và chỉ dạy điều đó cho tôi.

They gave me a legacy,

Họ trao lại cho tôi một chế độ dân chủ,

and with that legacy comes a responsibility,

và trách nhiệm đi kèm

and I am dedicated

tôi đã tận tụy

to making my country

để làm cho đất nước

an even better America,

trở thành một nước Mỹ tốt đẹp hơn,

to making our government

làm cho chính phủ tôi

an even truer democracy,

có được nền dân chủ chân thật hơn

and because of the heroes that I have

vì những người hùng trong lòng tôi

and the struggles that we've gone through,

và vì những tranh đấu mà chúng tôi đã từng trải qua,

I can stand before you

tôi có thể đứng thẳng trước mặt các bạn

as a gay Japanese-American,

với tư cách là một người Mỹ gốc Nhật,

but even more than that,

thậm chí còn hơn thế,

I am a proud American.

tôi tự hào là một người Mỹ.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)