The secret to being a successful freelancer | The Way We Work, a TED series

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

I used to be really bad at earning money.

Translator: Joseph Geni Reviewer: Minh-Hung Nguyen

Tôi đã từng rất kém trong việc kiếm tiền.

Early on, I was a junior financial planner,

Khi ấy, tôi là một nhà hoạch định tài chính trẻ,

and my job was to help people manage their wealth.

và công việc của tôi là giúp mọi người quản lý tài sản.

But my salary was so low that I started riding my bike to work

Nhưng lương của tôi quá thấp đến nỗi tôi phải đạp xe đi làm

to save money on gas,

để tiết kiệm tiền xăng,

và tôi trồng một khu vườn để tiết kiệm tiền ăn.

and I started a garden to save money on food.

Now I run a bookkeeping agency

Giờ tôi đang quản lý một công ty kế toán

that specifically serves creative businesses.

chủ yếu phục vụ các doanh nghiệp ở mảng sáng tạo.

[TED: The Way We Work]

[TED: Cách Chúng ta Làm việc]

[Made possible with the support of Dropbox]

[Được thực hiện với sự hỗ trợ của Dropbox]

This might sound strange coming from a former financial planner,

Một cựu hoạch định tài chính mà nói thế này thì thật lạ,

but I'm not a fan of capitalism.

nhưng tôi không thích chủ nghĩa tư bản.

Almost everyone I work with and know and love is an artist, including me.

Hầu hết những người tôi biết, yêu quý, làm việc cùng đều là nghệ sĩ, kể cả tôi.

So I know, the way the system is set up,

Nên tôi biết cách hệ thống được thiết lập,

freelancers and artists are too often way underpaid.

người hành nghề tự do và nghệ sĩ thường bị trả công thấp.

They often feel like focusing on money will corrupt their creativity,

Họ hay cảm thấy việc tập trung kiếm tiền sẽ phá hỏng sự sáng tạo của họ,

hoặc họ sẽ nghĩ rằng họ không giỏi để kiếm tiền.

or they think they're just not that good at making money anyway.

But the truth is, we can be good at it,

Nhưng sự thật là, chúng ta có thể giỏi việc đó,

and in fact, we have to be,

và thực tế, ta phải như vậy,

because our freedom is at stake:

vì sự tự do của chúng ta đang bị đe dọa:

our freedom to create, to influence

tự do sáng tạo, ảnh hưởng

and to use the power of money

và sử dụng sức mạnh của đồng tiền

to change the very exploitation that keeps artists broke to begin with.

để thay đổi sự bóc lột khiến nghệ sĩ cực khó lúc khởi nghiệp.

I'm not struggling anymore,

Tôi không còn chật vật nữa

and I've learned a lot since being a financial planner,

và tôi đã học được nhiều thứ từ khi còn hoạch định tài chính

and I just wanted to share that knowledge.

và tôi muốn chia sẻ kiến thức đó.

So here's what I've learned and done.

Đây là những điều tôi đã học và làm.

One: what you do.

Thứ nhất: công việc của bạn.

When it comes to your offer,

Nói đến chào giá,

you have to be able to answer the following question:

bạn phải có khả năng trả lời câu hỏi sau:

Why would anyone hire you over your competition?

Vì sao nên thuê bạn thay vì các ứng viên khác?

If you can't answer that question, neither can your potential clients,

Nếu bạn không thể trả lời câu hỏi đó, khách hàng tiềm năng của bạn cũng không,

which means you can't charge more for the thing that makes your work special.

nghĩa là bạn không thể tính phí nhiều hơn cho thứ khiến bạn đặc biệt.

Price becomes a differentiator, and bidding becomes a race to the bottom.

Giá cả trở thành công cụ phân biệt, chào giá trở thành cuộc đua xuống đáy.

What sets you apart could be what you do, why you do it or how you do it:

Thứ khiến bạn khác biệt có thể là việc, lý do hoặc cách bạn làm:

a string quartet that arranges and plays hip-hop medleys

tứ tấu đàn dây sắp xếp và hòa thanh các bản nhạc hip-hop,

or a branding firm that has a unique way of marketing technology to Baby Boomers

hay một công ty xây dựng thương hiệu có cách tiếp thị độc đáo đến thế hệ lớn tuổi,

or a prop and set designer

hoặc nhà thiết kế sân khấu

who's known for crafting beautiful papier-mâché miniatures.

nổi tiếng với việc tạo mô hình thu nhỏ tuyệt đẹp bằng giấy bồi.

Two: who you do it for.

Thứ hai: người mà bạn làm việc cho.

After you determine what sets you apart,

Sau khi xác định điểm khác biệt của mình,

position yourself for your ideal customer.

hãy khiến bản thân phù hợp với khách hàng lý tưởng.

In order for this to be effective, you must narrow your focus.

Để việc này có hiệu quả, bạn phải thu hẹp sự tập trung của mình.

Without focus, you try to be everything for everyone,

Nếu không, bạn sẽ cố làm mọi thứ cho nhiều người,

and you end up being nothing for nobody.

và kết cục bạn chẳng là gì với ai hết.

Then, use the kind of language that appeals to your target customer.

Sau đó, hãy sử dụng loại ngôn ngữ thu hút khách hàng mục tiêu của bạn.

Create the kind of marketing materials or the kind of portfolio that attracts them.

Tạo ra tài liệu tiếp thị hoặc portfolio để hấp dẫn họ.

Then be in the real-life and virtual places they are.

Rồi xuất hiện ở cả thế giới ảo và thực của họ.

For example, if you're a videographer

Ví dụ, bạn là một nhà quay phim

and you want to work with mission-driven companies

và muốn làm việc với công ty kinh doanh

that bring clean water to places where it's scarce,

với sứ mệnh mang nước sạch tới những nơi khan hiếm,

create a video trailer that shows exactly how the power of film moves people to act.

hãy làm một đoạn phim ngắn cho thấy cách phim thúc đẩy mọi người hành động.

Three: when it's time to talk money, understand the real value that you create.

Thứ ba: khi nói tới tiền, hãy hiểu giá trị thực sự mà bạn tạo ra.

You're not just being compensated for the time that you work on a project.

Bạn không chỉ được đền đáp cho thời gian bạn làm một dự án.

You're being compensated for everything you've learned

Bạn đang được đền đáp cho mọi thứ mình đã học và làm

and everything you've done over the years

trong suốt nhiều năm

that make you excellent at what you do.

khiến bạn xuất sắc ở công việc của mình.

Ask yourself questions like:

Hãy tự hỏi bản thân:

How does your service impact a customer's bottom line?

Dịch vụ của bạn tác động ra sao đến lợi nhuận khách hàng?

How do you create efficiencies that generate cost savings?

Bạn tạo ra hiệu quả thế nào để tiết kiệm chi phí?

How much money can your customer make

Khách hàng của bạn có thể kiếm bao tiền

from a product that you helped them create?

từ một sản phẩm mà bạn giúp họ tạo ra?

For example, if you're a freelancer that helps YouTube creators

Ví dụ, nếu bạn là người hành nghề tự do giúp các nhà sáng tạo trên YouTube

develop merch like T-shirts and dad hats,

phát triển hàng hóa như áo phông và mũ lưỡi trai,

mention how much money you've helped your clients generate.

hãy nhắc tới số tiền mà bạn giúp khách hàng của mình tạo ra.

Or, if you've created a diversity and inclusion training program

Hoặc, nếu bạn tạo ra chương trình đào tạo hòa nhập và đa dạng

for corporations,

cho các công ty,

talk about how much time and money a company saves purchasing your product

hãy nói về số tiền và thời gian công ty tiết kiệm được khi mua sản phẩm của bạn

instead of developing their own.

thay vì tự phát triển sản phẩm riêng.

Four: make sure your price includes your taxes, your overhead and your profit.

Thứ tư: đảm bảo giá của bạn đã bao gồm thuế, chi phí chung và lợi nhuận.

When you're a freelancer, you are your own business,

Khi hành nghề tự do, bạn đang tự kinh doanh,

so you're responsible for marketing,

nên bạn đảm nhiệm việc tiếp thị,

accounting, taxes, legal, insurance,

kế toán, thuế, pháp lý, bảo hiểm,

overhead and profit.

chi phí chung và lợi nhuận.

If you price too low,

Nếu định giá quá thấp,

you've already negotiated against yourself.

bạn đã thương lượng bất lợi cho mình.

And if a potential customer balks at your pricing,

Và nếu một khách hàng tiềm năng phản bác mức giá của bạn,

don't apologize.

đừng xin lỗi.

Just say that you're running a business

Chỉ cần nói bạn đang kinh doanh

and you can't afford to do the work for less.

và không đủ tiền làm việc với giá thấp hơn.

Instead of corrupting your creativity,

Thay vì phá hỏng sự sáng tạo của bạn,

focusing on making more money could actually enhance it

tập trung vào việc kiếm thêm tiền thật ra có thể nâng cao nó,

by giving you the freedom of choice.

nhờ việc đem lại quyền tự do lựa chọn.

Because when you earn enough working with clients that value your work,

Vì khi kiếm đủ tiền với những khách hàng coi trọng công việc của bạn,

you don't have to compromise by working with clients who don't.

bạn sẽ không cần phải thỏa hiệp với những khách hàng khác không coi trọng.