How the gut microbes you're born with affect your lifelong health | Henna-Maria Uusitupa

Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Khanh Phan Reviewer: Minh Anh Tran

Now, I know it might be easy to think

Tôi biết chúng ta thường nghĩ rằng

that microbes are bad,

vi khuẩn là có hại,

especially for infants,

đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh.

but research has in fact proven the opposite.

Nhưng thực tế, các nghiên cứu đã chứng minh điều ngược lại.

And the truth might be a little bit more complex,

Và sự thật có thể hơi phức tạp một chút,

but it's actually way more interesting.

nhưng nó lại khiến mọi chuyện thú vị hơn rất nhiều.

It seems that we need microbes

Có vẻ như chúng ta cần các loại vi khuẩn

to be programmed for good health,

để có được một sức khỏe tốt,

nhưng không phải vi khuẩn nào cũng được,

but not just any microbes,

we need the right combination.

chúng ta cần có một hệ vi khuẩn đúng.

We succeed best with the little microbial bodies

Hệ vi khuẩn này được cơ thể chúng ta thích nghi

we have adapted to coexist with during evolution.

để cùng đồng hành với chúng trong suốt quá trình tiến hóa.

And I guess it won't surprise you

Tôi đoán điều này sẽ không làm bạn ngạc nhiên

to learn that we start acquiring that right combination right at birth.

khi biết rằng chúng ta bắt đầu có được hệ vi khuẩn đúng ngay từ lúc chào đời.

Well, at least some of us do.

Chắc ít nhất vài người đã biết điều này.

Babies born by C-section and babies born vaginally

Trẻ sinh mổ và trẻ sinh thường (qua ngã âm đạo)

aren't the same

không giống nhau lắm

when it comes to microbial start to life,

về các nhóm vi khuẩn đầu đời.

and after birth there are countless different early life events

Và sau khi sinh sẽ có muôn vàn sự kiện và tình huống

and circumstances

có thể xảy đến

that further modulate the way the gut microbiota is developing,

làm thay đổi sự phát triển của hệ vi khuẩn.

such as the medications that might be prescribed for the infant or the mother,

Có thể kể đến như các loại thuốc được dùng điều trị cho mẹ và bé,

number of pets and siblings in the family,

số lượng vật nuôi và anh chị em trong nhà,

as well as level of hygiene at home,

cũng như mức độ vệ sinh của gia đình.

and, in this case, it's actually better

Và trong trường hợp này, thật ra

if it's not that perfectly clean all the time.

sẽ tốt hơn nếu nhà cửa không phải lúc nào cũng sạch bóng.

And also nutrition, both mothers and infants.

Ngoài ra còn dinh dưỡng nữa chứ, cho cả mẹ và trẻ sơ sinh.

All of these events and circumstances play a huge role

Tất cả những sự kiện và tình huống này đóng vai trò quan trọng

in the gut microbial development

trong sự phát triển của hệ vi khuẩn

and that has a huge impact on the lifelong health of that baby.

đồng thời ảnh hưởng mạnh mẽ đến sức khoẻ sau này của bé.

And I'm not talking about small health implications here.

Tôi không nói đến những điều vụn vặt liên quan đến sức khoẻ,

I'm talking about the big stuff.

Tôi đang nói đến những thứ to lớn hơn.

Microbes we acquire or do not acquire

Hệ vi khuẩn chúng ta có được hay thiếu hụt

affect our likelihood of developing diseases like obesity, diabetes

ảnh hưởng đến khả năng mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường

and even some cancers.

và thậm chí một vài loại ung thư.

Since many of these early life events I just listed

Vì phần lớn những sự kiện đầu đời mà tôi vừa trình bày

are such that we cannot affect them,

khó mà thay đổi được

they are inevitable,

chúng là bất khả kháng.

for example C-sections have been invented to save lives,

Ví dụ như sinh mổ được phát minh để cứu mạng em bé,

and they do that daily,

và các bác sĩ làm điều đó hàng ngày,

and most medications are prescribed for a valid reason,

còn hầu hết các loại thuốc được sử dụng vì lí do xác đáng

especially for infants, and so on.

đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh, và còn nhiều ví dụ nữa.

That is why we have to learn

Đó là lí do vì sao chúng ta phải tìm cách

how to protect the health of these babies

bảo vệ sức khoẻ của những em bé này

after the occurrence of such early life events

sau khi những biến cố kể trên xảy ra

that might disrupt their gut microbiota development.

và có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển của hệ vi khuẩn.

I work as a researcher

Tôi là một nhà nghiên cứu

and as a technical lead of an infant health platform,

và là trưởng nhóm kĩ thuật cho một nền tảng về sức khoẻ trẻ sơ sinh

and the question I'm trying to find a solution to every day at work,

và mỗi ngày làm việc tôi muốn trả lời một câu hỏi

and the same question I'm aiming to answer in this talk,

câu hỏi mà tôi mong muốn trả lời qua buổi nói chuyện hôm nay

is how can we make sure

đó là làm thế nào chúng ta có thể

that all babies get the same shot at lifelong health,

giúp tất cả trẻ sinh ra được bình đẳng về sức khoẻ trọn đời.

no matter how they're born or what early life events they encounter.

bất kể trẻ được sinh ra như thế nào hay chúng đã gặp điều gì trong đời.

Seems like a noble cause, right?

Nghe như một mục tiêu cao cả phải không?

Great.

Tuyệt.

So let's figure this out.

Ta sẽ cùng nhau giải quyết điều này

To begin, remember how I said that we need the right combination of microbes?

Đầu tiên, bạn còn nhớ tôi đã nói chúng ta cần có hệ vi khuẩn phù hợp chứ?

Well, to get that combination right,

Tốt, để có được hệ vi khuẩn phù hợp

we need to receive those microbes that inhabit our bodies

chúng ta cần có từng loại vi khuẩn thường trú trên cơ thể mình

in a certain order.

theo một thứ tự thích hợp.

You can think of it like a colonization march.

Bạn có thể nghĩ đó như một quá trình định cư hoá.

Những vi khuẩn đầu tiên thường trú trên cơ thể

The very early microbes that inhabit our bodies first

change the environment in the infant's gut

làm thay đổi môi trường trong ruột của trẻ sơ sinh

so that the next microbes are able to move in,

thế nên những vi khuẩn tiếp sau có thể dọn đến lưu trú,

kind of like the first invaders

giống như những người khai phá đầu tiên

come in first and set up the infrastructure

dọn đường và xây dựng cơ sở hạ tầng

for the other settlers to build upon.

để những người định cư đến sau phát triển.

Now, if babies are born via C-section,

Trong trường hợp em bé phải sinh mổ,

that early phase of colonization is greatly altered,

giai đoạn đầu của quá trình định cư bị thay đổi đáng kể.

because instead of vaginal, fecal and skin bacteria of the mother,

Thay vì hệ vi khuẩn từ âm hộ, phân và da của người mẹ,

mainly only skin bacteria enter the infant gut.

bây giờ chủ yếu chỉ có vi khuẩn từ da của mẹ vào đường ruột của trẻ sơ sinh.

And that sets that colonization march to a totally different tone,

Và điều này định hình sự phát triển của hệ vi khuẩn theo hướng hoàn toàn khác

and simply because that's different to what we've adapted to during evolution,

đơn giản vì điều đó khác xa những gì ta đã thích nghi trong quá trình tiến hoá.

that might cause some health disadvantages for C-section-born babies later on.

Điều đó có thể tạo ra nhiều bất lợi về sức khoẻ cho trẻ sinh mổ sau này.

We can take weight development as an example here.

Chúng ta có xem sự tăng cân như một ví dụ điển hình.

It has been already shown in several studies

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng

that gut microbiota composition

thành phần của hệ vi khuẩn đường ruột

is associated to weight

có liên quan đến cân nặng

as well as the likelihood of developing diseases

cũng như khả năng mắc nhiều bệnh

like diabetes or cardiovascular diseases.

như tiểu đường hoặc các bệnh tim mạch.

But now there are some indications

Nhưng hiện nay đã có vài dấu hiệu

that you could already at infancy

mà bạn có thể thấy ngay ở trẻ sơ sinh

see from a fecal sample of a baby

khi xét nghiệm các mẫu phân của trẻ

some microbes missing from those individuals

sự thiếu hụt một vài loại vi khuẩn

who will later on develop to be obese or overweight.

ở những trẻ mà sau này bị thừa cân hay béo phì.

It has also been shown that those same microbes

Các nghiên cứu cũng cho thấy chính những loại vi khuẩn này

might be missing from babies who are born by C-section

cũng thiếu hụt ở trẻ sinh mổ

or who are predisposed to heavy loads of antibiotics in early life.

hoặc phải sử dụng kháng sinh liều cao vào những năm đầu đời.

And to kind of close this loop,

Và để chốt lại vấn đề

it has also been shown in some research

các nghiên cứu cũng đã cho thấy

that babies born by C-section

nguy cơ của trẻ sinh mổ

or are prescribed with many, many antibiotics early in life

hoặc sử dụng nhiều loại kháng sinh trong những năm đầu đời

are more likely to be obese or overweight, even by 50 percent,

dễ bị thừa cân hay béo phì hơn, thậm chí lên đến 50 phần trăm.

which is a lot.

Đây là một tỉ lệ khá cao.

Now, I know you might be thinking at this point

Tôi biết có lẽ bây giờ bạn sẽ nghĩ

that, oh no, I just had a C-section or I was born via C-section

chết rồi, tôi vừa mới sinh mổ hoặc hồi nhỏ tui được sinh mổ

or my child had the antibiotics.

hay con tui phải dùng kháng sinh.

But I want you to not worry.

Nhưng bạn đừng quá lo lắng.

If these microbes are missing

Nếu những vi khuẩn này bị thiếu hụt

or are lost for any reason,

hay bị mất đi vì bất kì lí do gì,

they can be acquired later,

chúng có thể được hấp thu lại sau đó.

but the baby just needs a little help with that.

Em bé chỉ cần chúng ta giúp một chút thôi.

One thing that has already for some time been known to help is breastfeeding.

Một điều chúng ta biết rõ sẽ giúp trẻ đó chính là nuôi con bằng sữa mẹ.

Breast milk is kind of miraculous:

Sữa mẹ là một điều thần kì:

in addition to containing nutrients for the baby,

ngoài việc chứa đầy đủ dưỡng chất cho bé

it seems to contain food for the good microbes as well.

có vẻ như sữa mẹ còn chứa chất dinh dưỡng cho những vi khuẩn có lợi nữa.

That's great for a breastfed baby,

Thật tuyệt cho các em bé được nuôi bằng sữa mẹ.

but we all know that all babies are not breastfed.

Nhưng chúng ta đều biết không phải tất cả trẻ đều được bú sữa mẹ.

So what could we do to ensure that also those babies who are not breastfed

Vậy chúng ta có thể làm gì để giúp những em bé không được bú sữa mẹ

could restore their microbiota development

có thể hồi phục sự phát triển hệ vi khuẩn của chúng

after encountering those disruptive early life events

sau khi gặp phải những biến cố bất lợi đầu đời

that might disrupt their gut microbiota development?

mà có thể ngăn chăn sự phát triển của hệ vi khuẩn có lợi?

And now we get to the actual solution part of this talk.

Và bây giờ chúng ta sẽ đến phần giải pháp chính của cuộc trò chuyện.

The research in this field has been taking giant steps lately.

Gần đây, các nghiên cứu trong lĩnh vực này đã có những bước tiến to lớn.

First, it was understood that if there are some microbes missing,

Đầu tiên, chúng ta hiểu được rằng nếu một vài vi khuẩn bị mất đi,

they can be ingested.

chúng có thể được hấp thụ lại bằng đường miệng.

We call the good microbes, when they are ingested, probiotics,

Chúng tôi gọi các vi khuẩn tốt hấp thu được qua đường miệng là probiotic

and probiotics have been tested

và probiotic đã được đánh giá

in several clinical trials during the years,

bởi các thử nghiệm lâm sàng ở trẻ sơ sinh trong nhiều năm,

also in infants, with great effects,

mang lại hiệu quả tích cực như

such as reducing their risk of eczema later in life.

giảm nguy cơ bị chàm sau này.

Now, a second revolution was realized

Một cuộc cách mạng thứ nhì xuất hiện

when the eyes of researchers were turned to breast milk.

khi các nhà nghiên cứu để mắt đến sữa mẹ

That was logical, as, like I mentioned,

điều này khá hợp lý như tôi đã đề cập

it was already known that breastfeeding is able to support the healthy development

chúng ta đã biết bú mẹ có thể hỗ trợ sự phát triển lành mạnh

of gut microbiota.

của hệ vi khuẩn đường ruột.

There were these particles in breast milk

Có nhiều thành phần trong sữa mẹ

that were found already in the 1930s

đã được tìm thấy ngay từ những năm 1930

called human milk oligosaccharides,

chúng được gọi là các oligosaccharides sữa người - HMO

but their function remained a mystery

thế nhưng vai trò của chúng vẫn là bí ẩn

for decades and decades after their initial discovery.

suốt nhiều thập kỉ kể từ sau khi chúng được tìm ra.

They were really puzzling for researchers,

Chúng khiến nhiều nhà nghiên cứu đau đầu,

as they are really abundant in human milk.

vì chúng chiếm một tỉ lệ lớn trong sữa mẹ.

They are actually the third-largest group of solids,

Thực tế chúng là nhóm chất đặc lớn thứ ba có trong sữa mẹ

but they are not digestible by humans, not even infants.

nhưng chúng không được tiêu hoá bởi con người, kể cả ở trẻ sơ sinh.

So why would mothers synthesize something to breast milk,

Vậy tại sao các bà mẹ lại sử dụng nguồn dinh dưỡng quý báu

use their resources to put something there

để tổng hợp chúng trong sữa mẹ,

that is not utilizable by the infant?

để rồi trẻ không tận dụng được chúng?

Usually nature does not work that way.

Thường thì tự nhiên không làm thế.

Right?

Phải không các bạn?

So it was quite a revelation when it was finally understood

Đó là một cuộc cách mạng khi chúng ta hiểu được

what's the role of these particles,

vai trò của những thành phần này.

and that it is to selectively feed the microbes that are best for infants,

Chúng nuôi dưỡng một cách chọn lọc các vi khuẩn tốt nhất cho trẻ sơ sinh,

and that way to affect the infant health.

và qua đó ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.

There are over a hundred of different HMO structures,

Có đến hàng trăm loại HMO với các cấu trúc khác nhau.

and nowadays we are able to synthesize some of them also in the lab,

Ngày nay chúng ta đã tổng hợp được vài loại trong phòng thí nghiệm.

and that enables us to package them up

Điều đó giúp chúng tôi có thể bổ sung

with probiotics for children and infants

các thành phần này cùng với probiotic cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

who are not able to receive them from breast milk

nhất là những trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ

to restore their microbiota

để giúp chúng hồi phục lại hệ vi khuẩn

after encountering disruptive early life events.

sau khi trải qua các biến cố bất lợi đầu đời.

And that is the solution.

Và đó chính là giải pháp.

As a researcher, I must say at this point

Là một nhà nghiên cứu, tôi phải nói rằng

that research in this field is still ongoing

hiện tại các nghiên cứu vẫn đang được tiến hành

and a lot of work remains to be done.

và còn nhiều việc cần được thực hiện.

That's a favorite sentence of us scientists.

Đó là câu nói cửa miệng của các nhà khoa học chúng tôi.

But we are taking steps towards understanding better and better

Nhưng chúng tôi đang có những bước tiến để hiểu rõ hơn và tốt hơn

which are the key missing microbes in various situations

liệu sự thiếu hụt vi khuẩn quan trọng nào tại thời điểm nào

and what HMOs we should package with which probiotics

và loại HMO nào chúng tôi nên bổ sung cùng với loại probiotic nào

to help restore the microbiota of that particular baby in that particular case.

để giúp hồi phục lại hệ vi khuẩn của trẻ trong những tình huống cụ thể.

What I wish you to remember from this talk

Điều mà tôi mong bạn nhớ được sau hôm nay

is that, yes, vaginally born breastfed baby has the microbiota

đó là trẻ sinh thường, được bú mẹ đầy đủ có một hệ vi khuẩn tốt

we have evolved to adapt to,

phù hợp với sự tiến hoá của loài người.

but in cases where that is not possible,

Nhưng trong những trường hợp bất khả kháng

there are means to reduce the negative health consequences.

chúng ta có cách để giảm thiểu những tác động tiêu cực đến sức khoẻ của bé.

Lastly, I wish you to imagine a world for a while,

Điều cuối cùng, tôi muốn bạn tưởng tượng một thế giới mới trong chốc lát,

a world where there would be such a health care system

một thế giới với hệ thống chăm sóc y tế

that when you take your baby to a health care check,

khi bạn mang con đến để kiểm tra định kỳ,

they would routinely monitor the gut microbiota development of that baby,

họ sẽ theo dõi thường quy sự phát triển hệ vi khuẩn đường ruột của trẻ

and if any disruptions would be noted,

và nếu có sự bất thường nào,

a tailor-made product to restore the microbiota

trẻ sẽ được điều trị bằng một sản phẩm chuyên dụng tốt nhất

would be prescribed.

để khôi phục hệ vi khuẩn.

I mean, how wonderful would that be,

Điều đó sẽ tuyệt vời đến cỡ nào

if the onset of any chronic diseases would be extremely rare

khi mà bất kì căn bệnh mãn tính nào cũng khó mà xuất hiện

because of this preemptive health care system?

nhờ vào hệ thống y tế dự phòng này?

Can you imagine such a world?

Bạn có thể tưởng tượng được một thế giới như vậy chứ?

Do you believe that that kind of future would be possible?

Bạn có tin rằng một tương lai như vậy sẽ trở thành hiện thực không?

I do.

Tôi thì tin.

I believe in that future and I want to contribute

Tôi tin vào tương lai và tôi muốn cống hiến

in the unfolding of that future,

để mở ra một tương lai như thế,

a future in which each baby has an equal starting point for life

một tương lai mà mỗi đứa trẻ được bình đẳng về sức khoẻ ở xuất phát điểm

to be programmed for lifelong health.

để bắt đầu một cuộc sống khoẻ mạnh dài lâu.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)