Is the world getting better or worse? A look at the numbers | Steven Pinker

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Many people face the news each morning

İnsanların pek çoğu sabah haberlerini

with trepidation and dread.

kaygı ve endişeyle takip ediyor.

Every day, we read of shootings,

Her gün, silahlı saldırılar,

inequality, pollution, dictatorship,

eşitsizlik, hava kirliliği, diktatörlük,

war and the spread of nuclear weapons.

savaş ve nükleer silahların yayıldığını okuyoruz.

These are some of the reasons

Bunlar, 2016 yılının

that 2016 was called the "Worst. Year. Ever."

''Gelmiş geçmiş en kötü yıl'' olarak anılmasının bazı nedenleri.

Until 2017 claimed that record --

Tabii 2017 bu rekoru kırana kadar --

(Laughter)

(Kahkahalar)

and left many people longing for earlier decades,

ve çoğu insan daha önceki yılları özlemeye başladı,

when the world seemed safer, cleaner and more equal.

dünyanın daha güvenli, temiz ve eşitlikçi olduğu zamanları.

But is this a sensible way to understand the human condition

Peki 21. yüzyılda insan doğasını anlamak için

in the 21st century?

bu mantıklı bir gidişat mı?

As Franklin Pierce Adams pointed out,

Franklin Pierce Adams'ın söylediği gibi,

"Nothing is more responsible for the good old days

''Eski güzel günlerden sorumlu en büyük şey

than a bad memory."

kötü bir hafızadır.''

(Laughter)

(Kahkahalar)

You can always fool yourself into seeing a decline

Günümüzün kanayan yaralarını

if you compare bleeding headlines of the present

geçmişin gül desenli fotoğraflarıyla karşılaştırırsanız

with rose-tinted images of the past.

her zaman düşüş olduğuna dair kendinizi kandırırsınız.

What does the trajectory of the world look like

Zamanla değişen refah düzeyini

when we measure well-being over time using a constant yardstick?

hiç değişmeyen bir standartla ölçersek dünyayın gidişatı neye benzer?

Let's compare the most recent data on the present

Günümüzün en yeni verilerini

with the same measures 30 years ago.

30 yıl öncekilerle karşılaştıralım.

Last year, Americans killed each other at a rate of 5.3 per hundred thousand,

Geçen yıl Amerikalılar, yüz binde 5,3 oranında birbirlerini katlettiler.

had seven percent of their citizens in poverty

vatandaşların %7'si yoksulluk mağduruydu,

and emitted 21 million tons of particulate matter

21 milyon ton parçacıklı madde

and four million tons of sulfur dioxide.

ve 4 milyon ton sülfür dioksit salındı.

But 30 years ago, the homicide rate was 8.5 per hundred thousand,

30 yıl önce ise cinayet oranı yüz binde 8,5'ti,

poverty rate was 12 percent

yoksulluk oranı %12,

and we emitted 35 million tons of particulate matter

parçacıklı madde salınımı ise 35 milyon ton

and 20 million tons of sulfur dioxide.

ve sülfür dioksit salınımı 20 milyon ton.

What about the world as a whole?

Bir de dünyayı genel olarak ele alalım.

Last year, the world had 12 ongoing wars,

Geçen yıl dünyada 12 süregelen savaş,

60 autocracies,

60 otokrasi,

10 percent of the world population in extreme poverty

aşırı yoksulluk mağduru dünya nüfusunun %10'u

and more than 10,000 nuclear weapons.

ve 10 binden fazla nükleer silah vardı.

But 30 years ago, there were 23 wars,

30 yıl önce ise 23 savaş vardı,

85 autocracies,

85 otokrasi,

37 percent of the world population in extreme poverty

aşırı yoksulluk mağduru dünya nüfusunun %37'si

and more than 60,000 nuclear weapons.

ve 60 binden fazla nükleer silah.

True, last year was a terrible year for terrorism in Western Europe,

Geçen yılın Batı Avrupa'da terör açısından korkunç bir yıl olduğu doğru,

with 238 deaths,

bilanço 238 can kaybı,

but 1988 was worse with 440 deaths.

fakat 1988'de 440 can kaybı yaşandı.

What's going on?

Neler oluyor?

Was 1988 a particularly bad year?

1988 özellikle kötü bir yıl mıydı?

Or are these improvements a sign that the world, for all its struggles,

Yoksa bu düzelmeler dünyanın tüm mücadelelere rağmen

gets better over time?

daha iyiye gittiğine bir işaret mi?

Might we even invoke the admittedly old-fashioned notion of progress?

Peki bunu herkesin bildiği eski usul ilerleme kavramıyla açıklayabilir miyiz?

To do so is to court a certain amount of derision,

Bunu yapmak için bir dizi saçmalığa başvurmamız lazım.

because I have found that intellectuals hate progress.

çünkü entelektüellerin ilerlemeden nefret ettiğini öğrendim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

And intellectuals who call themselves progressive really hate progress.

Kendine ilerlemeci diyen entelektüeller de aslında ilerlemeden nefret ediyorlar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now, it's not that they hate the fruits of progress, mind you.

İlerlemenin sonuçlarından nefret etmiyorlar ama.

Most academics and pundits

Akademisyen ve bilirkişilerin çoğu

would rather have their surgery with anesthesia than without it.

ameliyatlarını anestezi ile birlikte geçirmeyi tercih eder.

It's the idea of progress that rankles the chattering class.

Sürekli tartışma yaratan bu grubun asıl derdi ilerleme fikrinin kendisi.

If you believe that humans can improve their lot, I have been told,

İnsanların kendi türlerini geliştirebildiklerine inanıyorsanız

that means that you have a blind faith

bana söylenen şu ki kör bir inancınız var,

and a quasi-religious belief in the outmoded superstition

sözde dindar modası geçmiş bir batıl inanç

and the false promise of the myth of the onward march

ve kaçınılmaz ilerlemeye doğru yürüyüş efsanesine dair

of inexorable progress.

sahte vaatler içindesiniz.

You are a cheerleader for vulgar American can-doism,

''Her şeyi yaparım'' Amerikan ideolojisinin tezahüratını yapıyorsunuz,

with the rah-rah spirit of boardroom ideology,

Silikon Vadisi ve Ticaret Odası toplantı salonları havasında

Silicon Valley and the Chamber of Commerce.

sesi çok çıkan aşırı hevesler içindesiniz.

You are a practitioner of Whig history,

Whig tarihini devam ettiriyorsunuz,

a naive optimist, a Pollyanna and, of course, a Pangloss,

saf bir iyimser, bir Pollyanna, hatta bir Pangloss'sunuz,

alluding to the Voltaire character who declared,

Voltaire'in karakteri gibi ağzınızdan tek çıkan şey

"All is for the best in the best of all possible worlds."

''her şey mümkün tüm dünyaların en iyisinde en iyisi için.''

Well, Professor Pangloss, as it happens, was a pessimist.

Aslına bakarsanız Profesör Pangloss kötümserdi.

A true optimist believes there can be much better worlds

Gerçek bir optimist bugün sahip olduğumuz dünyadan

than the one we have today.

çok daha iyisi olabileceğine inanır.

But all of this is irrelevant,

Tabii bunlar konuyla ilgili değil,

because the question of whether progress has taken place

çünkü ilerlemenin gerçekleşip gerçekleşmediği sorusu

is not a matter of faith

inançla alakalı değil,

or having an optimistic temperament or seeing the glass as half full.

iyimser bir tutum takınıp bardağın dolu yarısını görmek de değil.

It's a testable hypothesis.

Bu, denenebilir bir hipotez.

For all their differences,

Tüm farklılıklarına rağmen,

people largely agree on what goes into human well-being:

insanlar genellikle refahın ne içerdiği konusunda anlaşıyorlar:

life, health, sustenance, prosperity, peace, freedom, safety, knowledge,

yaşam, sağlık, yiyecek, bolluk, barış, özgürlük, güvenlik, bilgi,

leisure, happiness.

boş zaman ve mutluluk.

All of these things can be measured.

Bunların hepsi ölçülebilir.

If they have improved over time, that, I submit, is progress.

Zaman içinde daha iyi oldularsa bunun ilerleme olduğunu kabul ediyorum.

Let's go to the data,

Verilere bakalım,

beginning with the most precious thing of all, life.

hepsinin en önemlisi olan yaşam ile başlıyoruz.

For most of human history, life expectancy at birth was around 30.

İnsanlık tarihinin çoğu boyunca, yaşam süresi 30 civarında oldu.

Today, worldwide, it is more than 70,

İnsan ömrü bugün tüm dünyada 70'in üzerinde

and in the developed parts of the world,

ve dünyanın gelişmiş yerlerinde

more than 80.

80'in üzerinde.

250 years ago, in the richest countries of the world,

250 yıl önce dünyanın en zengin ülkelerinde

a third of the children did not live to see their fifth birthday,

risk, yüz kat azaltılmadan önce

before the risk was brought down a hundredfold.

çocukların üçte biri 50. doğum günlerini göremiyordu.

Today, that fate befalls less than six percent of children

Bugünün oranıysa dünyanın en yoksul ülkelerinde

in the poorest countries of the world.

çocukların %6'sından daha azı.

Famine is one of the Four Horsemen of the Apocalypse.

Kıtlık, Mahşerin Dört Atlısı'ndan biri.

It could bring devastation to any part of the world.

Dünyanın herhangi bir yerini altüst edebilir.

Today, famine has been banished

Bugün kıtlık, dünyanın en uzak

to the most remote and war-ravaged regions.

ve savaş yoksunu ülkelerine sürüklenmiş.

200 years ago, 90 percent of the world's population

200 yıl önce, dünya nüfusunun %90'ı

subsisted in extreme poverty.

aşırı yoksullukla geçiniyordu.

Today, fewer than 10 percent of people do.

Bugün ise %10'dan daha azı bu durumda.

For most of human history,

İnsanlık tarihi boyunca,

the powerful states and empires

güçlü devlet ve imparatoruklar

were pretty much always at war with each other,

her zaman birbirleriyle savaş hâlindeydiler

and peace was a mere interlude between wars.

ve barış, savaşlar arasında bir teneffüsten ibaretti.

Today, they are never at war with each other.

Bugün birbirleriyle savaş hâlinde değiller.

The last great power war

Son büyük güç savaşı

pitted the United States against China 65 years ago.

65 yıl önce ABD ve Çin'i karşı karşıya getirdi.

More recently, wars of all kinds have become fewer and less deadly.

Her tür savaşın sayısı azalmakla birlikte, daha az ölümcül hâle geldiler.

The annual rate of war has fallen from about 22 per hundred thousand per year

Yıllık savaş oranı yılda yüz binde 22 iken

in the early '50s to 1.2 today.

50'li yılların başından günümüze bu oran 1,2.

Democracy has suffered obvious setbacks

Demokrasi, Venezüela, Rusya ve Türkiye'de

in Venezuela, in Russia, in Turkey

bariz yaralar aldı

and is threatened by the rise of authoritarian populism

ve Doğu Avrupa ile ABD'de otoriterlik tehdidiyle

in Eastern Europe and the United States.

karşı karşı kalındı.

Yet the world has never been more democratic

Ancak dünya son 10 yılda olduğu kadar

than it has been in the past decade,

daha önce hiç demokratik olmamıştı,

with two-thirds of the world's people living in democracies.

şu an dünya insanlarının üçte ikisi demokrasi çatısı altında yaşıyor.

Homicide rates plunge whenever anarchy and the code of vendetta

Anarşi ve kan davaları hukukun yerini her aldığında

are replaced by the rule of law.

cinayet oranları sıçrama yapıyor.

It happened when feudal Europe was brought under the control of centralized kingdoms,

Feodal Avrupa merkezi krallıkların kontrolü altına girdiğinde de bu yaşandı,

so that today a Western European

bu yüzden bugün Batı Avrupa'da

has 1/35th the chance of being murdered

cinayete kurban gitme riski

compared to his medieval ancestors.

orta çağ atalarına göre 35'te 1.

It happened again in colonial New England,

Yeni İngiltere kolonisinde de bu yaşandı,

in the American Wild West when the sheriffs moved to town,

Amerikan Vahşi Batı ve Meksika'da

and in Mexico.

şerifler kasabaya yerleştiği zaman.

Indeed, we've become safer in just about every way.

Gerçekten de her yönden daha güvenli bir hâle geldik.

Over the last century, we've become 96 percent less likely

Son yüzyılda araba kazasında can kaybı riski

to be killed in a car crash,

%96 daha azken,

88 percent less likely to be mowed down on the sidewalk,

kaldırımda araba çarpması riski %88 daha az,

99 percent less likely to die in a plane crash,

uçak kazası can kaybı riski %99 daha az,

95 percent less likely to be killed on the job,

iş kazası can kaybı riski %95 daha az,

89 percent less likely to be killed by an act of God,

kuraklık, sel, yangın, fırtına, volkan,

such as a drought, flood, wildfire, storm, volcano,

heyelan, deprem ve meteor çarpması gibi doğal felaket sebebiyle

landslide, earthquake or meteor strike,

can kaybı riski de %89 daha az,

presumably not because God has become less angry with us

bunun sebebi Tanrı'nın bize daha az kızgın olması değil,

but because of improvements in the resilience of our infrastructure.

altyapımızdaki dirençten doğan düzelmeler.

And what about the quintessential act of God,

Peki ya Tanrı örneğinin ta kendisinden bahsedersek?

the projectile hurled by Zeus himself?

Zeus'un bizzat fırlattığı silahtan mesela?

Yes, we are 97 percent less likely to be killed by a bolt of lightning.

Evet, bir yıldırım çarpması sonucu can kaybı riski de %97 daha az.

Before the 17th century,

17. yüzyıldan önce

no more than 15 percent of Europeans could read or write.

Avrupalıların yalnızca %15'i okuma yazma biliyordu.

Europe and the United States achieved universal literacy

Avrupa ve ABD evrensel okuma yazmaya

by the middle of the 20th century,

20. yüzyılın ortasında ulaşabildi,

and the rest of the world is catching up.

dünyanın geri kalanıysa yetişmek üzere.

Today, more than 90 percent of the world's population

Bugün 25 yaş altı dünya nüfusunun %90'ından daha fazlası

under the age of 25 can read and write.

okuma yazma biliyor.

In the 19th century, Westerners worked more than 60 hours per week.

19. yüzyılda Batılılar haftada 60 saatten fazla çalışıyordu.

Today, they work fewer than 40.

Bugün 40 saatten daha az çalışıyorlar.

Thanks to the universal penetration of running water and electricity

Musluk suyu ve elektriğin gelişmiş dünyada

in the developed world

evrensel bir hâl almasıyla

and the widespread adoption of washing machines, vacuum cleaners,

ve ayrıca bulaşık ve çamaşır makinesi, elektrikli süpürge, buzdolapları,

refrigerators, dishwashers, stoves and microwaves,

fırınlar ve mikrodalgaların geniş çapta yayılmasıyla

the amount of our lives that we forfeit to housework

hayatımızın ev işine adadığımız kısmı

has fallen from 60 hours a week

haftada 60 saatten

to fewer than 15 hours a week.

haftada 15 saate düştü.

Do all of these gains in health, wealth, safety, knowledge and leisure

Sağlık, zenginlik, güvenlik, bilgi ve boş zaman üzerindeki tüm bu kazanımlar

make us any happier?

bizi daha mı çok mutlu ediyor?

The answer is yes.

Bunun cevabı evet.

In 86 percent of the world's countries,

Dünya ülkelerinin %86'sında

happiness has increased in recent decades.

mutluluk oranı son yıllarda arttı.

Well, I hope to have convinced you

Umarım sizi şuna ikna etmişimdir;

that progress is not a matter of faith or optimism,

iyimserlik bir inanç veya iyimserlik meselesi değil,

but is a fact of human history,

bir insanlık tarihi gerçeği,

indeed the greatest fact in human history.

insanlık tarihinin en büyük gerçeği.

And how has this fact been covered in the news?

Peki bu gerçek haberlere nasıl yansıyor?

(Laughter)

(Kahkahalar)

A tabulation of positive and negative emotion words in news stories

Haberlerdeki pozitif ve negatif duygu sözcüklerinin bir tablosu

has shown that during the decades in which humanity has gotten healthier,

insanların daha sağlıklı, daha zengin, daha bilgili, daha güvenli

wealthier, wiser, safer and happier,

ve daha mutlu olduğu son yıllarda

the "New York Times" has become increasingly morose

''New York Times''ın çok daha can sıkıcı bir hâl aldığını gösterdi

and the world's broadcasts too have gotten steadily glummer.

tüm dünyadaki tüm yayınlar durmadan daha kasvetli oldular.

Why don't people appreciate progress?

İnsanlar niçin ilerlemenin kıymetini bilmiyor?

Part of the answer comes from our cognitive psychology.

Cevabın bir kısmı bilişsel psikolojide gizli.

We estimate risk using a mental shortcut called the "availability heuristic."

Biz riski ''mevcut bulunabilirlik'' denilen bir zihinsel kısayolla ölçüyoruz.

The easier it is to recall something from memory,

Bir şeyi hatırlamak ne kadar kolaysa

the more probable we judge it to be.

onun olabilirliğini daha mümkün görüyoruz.

The other part of the answer comes from the nature of journalism,

Cevabın diğer bir kısmı da gazeteciliğin doğasından geliyor,

captured in this satirical headline from "The Onion,"

''The Onion''ın bu hicivsel manşeti durumu özetliyor;

"CNN Holds Morning Meeting to Decide

''CNN Sabah Toplantıda İnsanların Gün Boyunca

What Viewers Should Panic About For Rest of Day."

Hangi Konuda Paniklemesi Gerektiğine Karar Veriyor.''

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

News is about stuff that happens, not stuff that doesn't happen.

Haberler olan olayları aktarmak için, olmayan olayları değil.

You never see a journalist who says,

Şöyle bir sunum yapan gazeteci olmaz;

"I'm reporting live from a country that has been at peace for 40 years,"

''Bugün 40 yıldır barış içinde yaşamış bir ülkeden canlı aktarıyorum,''

or a city that has not been attacked by terrorists.

ya da terör saldırısı olmamış bir şehirden.

Also, bad things can happen quickly,

Ayrıca, kötü şeyler çok hızlı olabilir

but good things aren't built in a day.

ama iyi şeyler bir günde olmaz.

The papers could have run the headline,

Gazeteler son 25 yıl boyunca her gün

"137,000 people escaped from extreme poverty yesterday"

''137.000 insan dün aşırı yoksulluktan kurtuldu''

every day for the last 25 years.

gibi bir manşet atabilirlerdi.

That's one and a quarter billion people leaving poverty behind,

Bu da 1,25 milyar insanın yoksulluktan kurtulduğu anlamına gelir

but you never read about it.

ama bunu hiçbir yerde okuyamazsınız.

Also, the news capitalizes on our morbid interest

Haberler ayrıca neyin yanlış gidebileceğine dair

in what can go wrong,

öldüren merakımızı cezbeder,

captured in the programming policy, "If it bleeds, it leads."

''Kötü haber daha çok tutulur'' mantığıyla yayın yaparlar.

Well, if you combine our cognitive biases with the nature of news,

Bilişsel önyargılarımızla haberlerin doğasını birleştirirseniz

you can see why the world has been coming to an end

dünyanın neden bu kadar uzun zamandır

for a very long time indeed.

sona ermekte olduğunu anlarsınız.

Let me address some questions about progress

Sizin de aklınızdan geçtiğine emin olduğum

that no doubt have occurred to many of you.

ilerlemeye dair bazı sorular ele alayım.

First, isn't it good to be pessimistic

Rehavete kapılmış olmaktansa

to safeguard against complacency,

kötümser olmak daha iyi değil mi,

to rake the muck, to speak truth to power?

işin kötü yanlarını, gerçeği dışa vurmak?

Well, not exactly.

Tam olarak değil.

It's good to be accurate.

Doğru olmak önemli.

Of course we should be aware of suffering and danger

Elbette gerektiği yerde sorunlar ve tehlikeye karşı

wherever they occur,

tetikte olmalıyız

but we should also be aware of how they can be reduced,

ama bunun nasıl azalacağı konusunda da hazırlıklı olmalıyız

because there are dangers to indiscriminate pessimism.

çünkü kötümserlikte ayrım gözetmeyen tehlikeler var.

One of them is fatalism.

Bunlardan biri kadercilik.

If all our efforts at improving the world

Dünyayı iyileştirmek için tüm çabalarımız

have been in vain,

boşa çıktıysa

why throw good money after bad?

daha fazla harcama yapmanın anlamı ne?

The poor will always be with you.

Yoksullar hep sizinle olacak.

And since the world will end soon --

Dünyanın sonu da yakında geleceği için --

if climate change doesn't kill us all,

İklim değişikliği hepimizi öldürmezse

then runaway artificial intelligence will --

kontrolden çıkan yapay zekâ öldürecek --

a natural response is to enjoy life while we can,

burada doğal tepki hayatın tadını çıkarabilmektir,

eat, drink and be merry, for tomorrow we die.

yemek, içmek, mutlu olmak, çünkü yarın olmayacağız.

The other danger of thoughtless pessimism is radicalism.

Düşüncesiz kötümserliğin diğer bir tehlikesi radikallik.

If our institutions are all failing and beyond hope for reform,

Kurumlarımız yıkılıyorsa ve yeniden düzenleme umudu yoksa

a natural response is to seek to smash the machine,

burada doğal tepki mekanizmayı yok etmek,

drain the swamp,

sorunlu kısmı kaldırıp

burn the empire to the ground,

imparatorluğu tarihe gömmektir,

on the hope that whatever rises out of the ashes

buna göre, küllerden doğan ne olursa olsun,

is bound to be better than what we have now.

şu an sahip olduğumuzdan çok daha iyi olacaktır.

Well, if there is such a thing as progress,

Şayet ilerleme diye bir şey varsa

what causes it?

buna sebep olan ne?

Progress is not some mystical force or dialectic lifting us ever higher.

İlerleme bizi yükselten gizemli bir güç veya bir tartışma platformu değil.

It's not a mysterious arc of history bending toward justice.

Adalete doğru yönelen tarihi bir kavis de değil.

It's the result of human efforts governed by an idea,

İlerleme, bik fikrin yön verdiği insan çabalarının sonucu,

an idea that we associate with the 18th century Enlightenment,

18. yüzyıl Aydınlanma Çağı ile kendimizi ilişkilendirdiğimiz bir fikir,

namely that if we apply reason and science

insan refahını geliştirmek adına

that enhance human well-being,

mantık ve bilimi kullanırsak

we can gradually succeed.

adım adım başarılı olabiliriz.

Is progress inevitable? Of course not.

İlerleme kaçınılmaz mı? Tabii ki hayır.

Progress does not mean that everything becomes better

Hatta ilerleme, her şeyin herkes için aynı zamanda

for everyone everywhere all the time.

daha iyiye gideceği anlamına bile gelmiyor.

That would be a miracle, and progress is not a miracle

Bu bir mucize olurdu ama ilerleme bir mucize değil,

but problem-solving.

bir sorun çözme.

Problems are inevitable

Sorunlar kaçınılmaz

and solutions create new problems which have to be solved in their turn.

ve çözümler de sırası geldiğinde çözümlenecek yeni sorunlar doğurur.

The unsolved problems facing the world today are gargantuan,

Bugün dünyanın karşı karşıya olduğu çözülmeyen sorunlar devasa,

including the risks of climate change

iklim değişikliği ve nükleer savaş riskleri

and nuclear war,

buna dâhil

but we must see them as problems to be solved,

ama bunları çözümlenecek sorunlar olarak görmeliyiz,

not apocalypses in waiting,

bizi bekleyen kıyamet olarak değil,

and aggressively pursue solutions

ayrıca sürekli çözüm peşinde olmalıyız,

like Deep Decarbonization for climate change

iklim değişikliği için derin dekarbonizasyon

and Global Zero for nuclear war.

ve dünyada sıfır nükleer savaş gibi.

Finally, does the Enlightenment go against human nature?

Son olarak, Aydınlanma insan doğasına aykırı mı?

This is an acute question for me,

Bu bana göre çok vahim bir soru,

because I'm a prominent advocate of the existence of human nature,

çünkü ben insan doğası varlığının öncül bir savunucusuyum,

with all its shortcomings and perversities.

bu doğada ne kadar noksanlık ve terslik olursa olsun.

In my book "The Blank Slate,"

''The Blank Slate'' kitabımda

I argued that the human prospect is more tragic than utopian

insan beklentisinin ütopik değil, trajik olduğunu

and that we are not stardust, we are not golden

insan olarak değerli olmadığımızı

and there's no way we are getting back to the garden.

ve ''Back to the Garden''ın gerçek olmayacağını anlattım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But my worldview has lightened up

''The Blank Slate''in yayınlanmasını takip eden

in the 15 years since "The Blank Slate" was published.

15 yılda benim dünya görüşüm de aydınlandı.

My acquaintance with the statistics of human progress,

İnsanoğlunun ilerlemesi istatistikleriyle olan aşinalığım

starting with violence

şiddet konusuyla başlamıştı,

but now encompassing every other aspect of our well-being,

şimdi refahımızın her yönünü içine alıyor,

has fortified my belief

bu da şu inancımı güçlendirdi;

that in understanding our tribulations and woes,

sıkıntı ve dertlerimizi anlamada

human nature is the problem,

asıl soru insan doğası,

but human nature, channeled by Enlightenment norms and institutions,

fakat Aydınlanma normları ve kurumlarıyla beslenen insan doğası

is also the solution.

aynı zamanda bunun çözümü.

Admittedly, it's not easy to replicate my own data-driven epiphany

Kabul ediyorum, kendi verilerimin sunduğu farkındalığı

with humanity at large.

bu kadar insana uyarlamak kolay değil.

Some intellectuals have responded

Bazı entelektüeller

with fury to my book "Enlightenment Now,"

''Enlightenment Now'' kitabıma öfkeyle karşılık verdiler,

saying first how dare he claim that intellectuals hate progress,

öncelikle entelektüellerin ilerlemeden nefret ettiklerini iddia etmeme

and second, how dare he claim that there has been progress.

ve ikinci olarak ilerleme kaydedildiğini iddia etmeme.

(Laughter)

(Kahkahalar)

With others, the idea of progress just leaves them cold.

Diğerleri için ilerleme fikri onları ürpertiyor.

Saving the lives of billions,

Milyarlarca can kurtarmak,

eradicating disease, feeding the hungry,

hastalıkları yok etmek, aç insanları doyurmak,

teaching kids to read?

çocuklara okumayı öğretmek?

Boring.

Sıkıcı.

At the same time, the most common response I have received from readers is gratitude,

Bununla birlikte okuyucularımdan aldığım en yaygın tepki minnettarlıktı,

gratitude for changing their view of the world

dünya görüşlerini uyuşmuş ve çaresiz bir kaderciden

from a numb and helpless fatalism

çok daha yapıcı bir şeye değiştirdiğim için

to something more constructive,

minnettarlık duyuyorlar,

even heroic.

adeta kahramanlık.

I believe that the ideals of the Enlightenment

Aydınlanma ideallerinin

can be cast a stirring narrative,

heyecanlı bir anlatı olduğuna inanıyorum,

and I hope that people with greater artistic flare

benden daha büyük sanatsal tutkuya

and rhetorical power than I

ve daha çok söz yetkisine sahip kişilerin

can tell it better and spread it further.

bunu daha iyi anlatıp yaymasını umuyorum.

It goes something like this.

Böyle bir şey oluyor.

We are born into a pitiless universe,

Acımasız bir evrende dünyaya geliyoruz,

facing steep odds against life-enabling order

hayatı zorlaştıran zor adımlarla karşılaşıyoruz

and in constant jeopardy of falling apart.

ve sürekli düşme tehlikesi altındayız.

We were shaped by a process that is ruthlessly competitive.

Çok sert, rekabetçi bir süreç bizi şekillendirdi.

We are made from crooked timber,

Kırık bir tahtadan yontulduk,

vulnerable to illusions, self-centeredness

illüzyonlara, bencilliğe savunmasız

and at times astounding stupidity.

ve bazen inanılmaz aptallığa zayıf kaldık.

Yet human nature has also been blessed with resources

Yine de insan doğası kefaret için açık kapı bırakan

that open a space for a kind of redemption.

kaynaklarla dolup taşıyor.

We are endowed with the power to combine ideas recursively,

Tekrar tekrar fikirleri birleştirme gücüne sahibiz,

to have thoughts about our thoughts.

düşünceler hakkında düşünme gücüne.

We have an instinct for language,

Dile karşı bir içgüdümüz var,

allowing us to share the fruits of our ingenuity and experience.

ustalık ve tecrübelerimizin meyvelerini paylaşmamıza imkan tanıyor.

We are deepened with the capacity for sympathy,

Şefkat, acıma, hayal etme, anlayış, teselli

for pity, imagination, compassion, commiseration.

gibi duygulara karşı büyük bir kapasitemiz var.

These endowments have found ways to magnify their own power.

Bunlar güçlerini daha da büyütmenin her zaman bir yolunu buldular.

The scope of language has been augmented

Dilin kapsamı, gerek yazılı, gerek basılı

by the written, printed and electronic word.

gerekse elektronik ortamda güçlendirildi.

Our circle of sympathy has been expanded

Şefkat duygumuz tarih, gazetecilik

by history, journalism and the narrative arts.

ve anlatı sanatlarına kadar yayıldı.

And our puny rational faculties have been multiplied

Küçük rasyonel fakültelerimiz

by the norms and institutions of reason,

mantık normları ve kurumlarıyla

intellectual curiosity, open debate,

entelektüel merak, tartışma özgürlüğü,

skepticism of authority and dogma

otorite ve dogmaya şüpheyle yaklaşma

and the burden of proof to verify ideas

ve fikirleri onaylamada kanıt ihtiyacıyla

by confronting them against reality.

çoğalarak gerçeklikle karşılaştı.

As the spiral of recursive improvement

Tekrar eden bu iyileşme döngüsü

gathers momentum,

ivme kazanırken

we eke out victories against the forces that grind us down,

bizi yıkmaya çalışan güçlere karşı

not least the darker parts of our own nature.

ve kendi doğamızın karanlık yanlarına karşı zafer kazanıyoruz.

We penetrate the mysteries of the cosmos, including life and mind.

Evrende hayata ve akla dair tüm gizemleri birleştiriyoruz.

We live longer, suffer less, learn more,

Daha uzun yaşıyoruz, daha az acı çekiyor, daha çok öğreniyoruz, daha zekiyiz

get smarter and enjoy more small pleasures

küçük zevklerin ve zengin tecrübelerin

and rich experiences.

kıymetini daha çok biliyoruz.

Fewer of us are killed, assaulted, enslaved, exploited

Cinayet, taciz edilme, kölelik, istismar

or oppressed by the others.

ve bastırılma oranları daha az.

From a few oases, the territories with peace and prosperity are growing

Kötü olayların yaşandığı yerler olsa da barış ve refah tüm bölgelerde artıyor

and could someday encompass the globe.

ve bir gün tüm dünyaya yayılabilir.

Much suffering remains

Hâlâ çok fazla sorun

and tremendous peril,

ve büyük tehlike var

but ideas on how to reduce them have been voiced,

ama bunları azaltma yolları konuşuluyor

and an infinite number of others are yet to be conceived.

ve çok daha fazla insan bunları ifade edecek.

We will never have a perfect world,

Asla kusursuz bir dünyaya sahip olmayacağız

and it would be dangerous to seek one.

ve böyle bir arayışta olmak tehlikeli olur.

But there's no limit to the betterments we can attain

Ancak insanın güçlenmesi için bilgiyi kullanmaya devam edersek

if we continue to apply knowledge to enhance human flourishing.

başaracağımız ''daha iyi''lerin bir sınırı yok.

This heroic story is not just another myth.

Bu kahramanlık öyküsü başka bir efsane değil.

Myths are fictions, but this one is true,

Efsaneler kurgudur, bu ise gerçek,

true to the best of our knowledge, which is the only truth we can have.

bildiğimiz kadarıyla gerçek, sahip olabileceğimiz tek gerçek de bu.

As we learn more,

Daha çok öğrendikçe

we can show which parts of the story continue to be true and which ones false,

bu öykünün hâlâ doğru olan kısımlarını ve yanlış olanları gösterebiliriz,

as any of them might be and any could become.

çünkü bunların ikisi de olabilir.

And this story belongs not to any tribe

Ve bu öykü bir kavime ait değil,

but to all of humanity,

tüm insanoğluna ait,

to any sentient creature with the power of reason

mantık gücü ve duyguları olan

and the urge to persist in its being,

ve varlığını sürdürmeye meyilli her canlıya,

for it requires only the convictions

çünkü inanması gereken tek şey

that life is better than death,

hayatın ölümden daha iyi olduğu,

health is better than sickness,

sağlığın hastalıktan daha iyi,

abundance is better than want,

bolluğun yokluktan daha iyi,

freedom is better than coercion,

özgürlüğün baskıdan daha iyi,

happiness is better than suffering

mutluluğun acı çekmekten daha iyi

and knowledge is better than ignorance and superstition.

ve bilginin cehalet ve batıl inançtan daha iyi olduğu.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)