What everyday citizens can do to claim power on the internet | Fadi Chehadé and Bryn Freedman

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Bryn Freedman: So you said that in the 20th century,

Bryn Freedman: Söylediğinize göre 20. yüzyılda

global power was in the hands of government.

küresel güç hükûmetlerin elindeydi.

At the beginning of this digital century,

Bu dijital çağın başlarında ise

it really moved to corporations

güç, kurumların eline geçti,

and that in the future, it would move to individuals.

gelecekte de bireylerin eline geçecek.

And I've interviewed a lot of people,

Pek çok insanla görüştüm,

and they say you're wrong,

sizin yanıldığınızı söylüyorlar

and they are betting on the companies.

ve tahminleri şirketlerden yana.

So why are you right,

Sizce neden haklısınız

and why are individuals going to win out?

ve neden bireyler kazanacak?

Fadi Chehadé: Because companies cater to individuals,

Fadi Chehade: Çünkü şirketler bireylere hizmet ediyor

and we as the citizenry

ve biz de vatandaşlar olarak

need to start understanding that we have a big role

ileriye gitmek için dünyanın nasıl yönetileceği konusunda

in shaping how the world will be governed, moving forward.

büyük bir rolümüz olduğunu anlamak zorundayız.

Yes, indeed, the tug of war right now is between governments,

Evet, doğru, şu anki çekişme hükûmetler arasında,

who lost much of their power to companies

güçlerinin çoğunu şirketlere kaybettiler

because the internet is not built around the nation-state system

çünkü internet hükûmetlerin gücü elinde tuttuğu

around which governments have power.

ulus-devlet sistemi üzerine kurulmadı.

The internet is transnational.

İnternet sınırlar arası.

It's not international, and it's not national,

Uluslararası değil, ulusal da değil

and therefore the companies became very powerful.

ve bu yüzden şirketler çok güçlü hâle geldi.

They shape our economy.

Ekonomimizi şekillendiriyorlar.

They shape our society.

Toplumumuzu da.

Governments don't know what to do.

Hükûmetler ne yapacağını bilmiyor.

Right now, they're reacting.

Şu an tepki veriyorlar.

And I fear that if we do not, as the citizenry --

Ve korkarım biz vatandaşlar olarak

which are, in my opinion, the most important leg of that stool --

-ki bence bu konuda en önemli husus-

don't take our role,

üzerimize düşeni yapmazsak

then you are right.

o zaman haklısınız.

The detractors, or the people telling you that businesses will prevail, are right.

Karamsarlar veya işletmelerin öne çıkacağını söyleyen insanlar haklı.

It will happen.

Bu gerçekleşecek.

BF: So are you saying that individuals will force businesses

BF: O hâlde bireyler işletmeleri zorlayacak

or business will be forced to be responsive,

veya işletmeler tepki vermeye zorlanacak

or is there a fear that they won't be?

ya da böyle olmayacağı endişesi taşıyor musunuz?

FC: I think they will be.

FC: Bence olacak.

Look at two weeks ago,

Bakın, iki hafta önce,

a small company called Skip winning over Uber and Lyft and everyone

Skip adında küçük bir şirket San Fransisco scooter işi için

to actually get the license for the San Francisco scooter business.

Uber, Lyft ve diğer tüm şirketleri geride bırakarak lisans almayı başardı.

And if you read why did Skip win,

Skip'in neden kazandığını okuduysanız

because Skip listened to the people of San Francisco,

çünkü San Fransisco halkına kulak verdiler,

who were tired of scooters being thrown everywhere,

halk scooter'ların dört bir yana savrulmasından bıkmıştı

and actually went to the city and said,

ve Skip şehre giderek şunu söyledi:

"We will deploy the service,

''Bu hizmeti başlatacağız,

but we will respond to the people's requirements

ama bir dizi kuralla kendimiz organize ettiğimiz

that we organize ourselves around a set of rules."

insanların gereksinimlerine yanıt vereceğiz.''

They self-governed their behavior, and they won the contract

Davranışlarını kendi kendilerine yönetip o sözleşmeyi kazandılar,

over some very powerful companies.

üstelik çok güçlü bazı şirketlere karşı.

BF: So speaking of guidelines and self-governance,

BF: Genel kurallar ve kendi kendine yönetişim demişken

you've spent an entire lifetime creating guidelines and norms

internet için genel kurallar ve normlar oluşturmak için

for the internet.

hayat boyu çalıştınız.

Do you think those days are over?

Sizce bu günler geride mi kaldı?

Who is going to guide, who is going to control,

Bu normları kim kontrol edecek, kim bunlara yön verecek

and who is going to create those norms?

ve dahası bunları artık kim oluşturacak?

FC: The rules that govern the technology layers of the internet

FC: İnternetin teknoloji kısmıyla ilgili kurallar

are now well put in place,

şu an yerli yerinde

and I was very busy for a few years setting those rules

ve ben internetin tek bir ağ olmasıyla alakalı olarak

around the part of the internet that makes the internet one network.

birkaç yıl boyunca yoğun bir şekilde bu kuralları belirledim.

The domain-name system, the IP numbers,

Domain adı sistemi, IP numaraları,

all of that is in place.

bunlar yerine oturmuş durumda.

However, as we get now into the upper layers of the internet,

Ancak internetin üst kısmına baktığımızda

the issues that affect me and you every day --

yani hepimizi her gün etkileyen sorunlar,

privacy, security, etc. --

gizlilik ve güvenlik gibi,

the system to create norms for those unfortunately is not in place.

bu normları yaratan sistem ne yazık ki oturmuş değil.

So we do have an issue.

Yani bir sorunumuz var.

We have a system of cooperation and governance

Şu an gerçekten ilgilenilmesi gereken

that really needs to be created right now

bir işbirliği ve yönetişim sistemimiz var,

so that companies, governments and the citizenry can agree

bununla şirketler, hükûmetler ve vatandaşlar

dijital dünyanın nasıl ilerleyeceği üzerinde anlaşmaya varabilirler.

how this new digital world is going to advance.

BF: So what gives a digital company any incentive?

BF: Dijital bir şirketi buna ne teşvik edebilir?

Let's say -- Facebook comes to mind --

Örneğin Facebook'u ele alalım,

they would say they have their users' best interests at heart,

kullanıcılarının menfaatini en önde tuttuklarını söylüyorlar

but I think a lot of people would disagree with that.

ama bence pek çok insan buna karşı çıkar.

FC: It's been very difficult to watch how tech companies have reacted

FC: Teknoloji şirketlerinin

to the citizenry's response to their technologies.

vatandaşların hizmetlerine olan tepkisini izlemek oldukça zor.

And some of them, two or three years ago, basically dismissed it.

İki üç yıl önce bunlardan birkaçı bunu tamamen ortadan kaldırdı.

The word that I heard in many board rooms is, "We're just a technology platform.

Toplantı odalarında sık sık duyduğum şey, ''Biz sadece bir teknoloji platformuyuz.

It's not my issue if my technology platform

Benim teknoloji platformum Pakistan'da ailelerin

causes families to go kill their girls in Pakistan.

kızlarını katletmesine sebep oluyorsa bu benim sorunum değil.

It's not my issue. It's their problem.

Benim sorunum değil. Onların sorunu.

I just have a technology platform."

Ben sadece bir platform sahibiyim.''

Now, I think we are now entering a stage

Bence öyle bir evreye giriyoruz ki

where companies are starting to realize this is no longer sustainable,

şirketler artık bunu sürdürmenin mümkün olmadığının farkına varıyor,

and they're starting to see the pushback

insanlardan, kullanıcılardan ve vatandaşlardan

that's coming from people, users, citizens,

tepki geldiğini görüyorlar

but also governments that are starting to say,

ama hükûmetler de şunu söylüyor:

"This cannot be."

''Bu olamaz.''

So I think there is a maturity that is starting to set,

Bence yerine oturmaya başlayan bir olgunlaşma var,

especially in that Silicon Valley area,

özellikle Silikon Vadisi'nde,

where people are beginning to say, "We have a role."

orada insanlar ''Bizim de bir rolümüz var.'' diyorlar.

So when I speak to these leaders, I say,

Liderlerle konuştuğumda onlara söylediğim,

"Look, you could be the CEO, a very successful CEO of a company,

''CEO olabilirsiniz, şirketin çok başarılı CEO'su olabilirsiniz

but you could also be a steward."

ama aynı zamanda bir elçisiniz.''

And that's the key word.

İşte kilit kelime bu.

"You could be a steward of the power you have

Milyarlarca insanın hayatlarına ve ekonomilerine yön vermek için

to shape the lives and the economies of billions of people.

sahip olduğunuz gücün elçisi olabilirsiniz.

Which one do you want to be?"

Hangisi olmak istiyorsunuz?

And the answer is, it's not one or the other.

Cevap biri ya da diğeri değil.

This is what we are missing right now.

Kaçırdığımız nokta işte bu.

So when an adult like Brad Smith, the president of Microsoft,

Microsoft'un başkanı Brad Smith gibi bir yetişkin

said a few months ago,

birkaç ay önce şöyle dedi:

"We need a new set of Geneva Conventions

''Dijital dünyanın güvenliğini idare etmek için

to manage the security of the digital space,"

bir dizi yeni Cenevre Sözleşmesine ihtiyacımız var.

many of the senior leaders in Silicon Valley

Silikon Vadisi'ndeki çoğu lider

actually spoke against his words.

bu sözlere karşı çıktı.

"What do you mean, Geneva Convention?

''Cenevre Sözleşmesi de ne demek?

We don't need any Geneva Conventions. We self-regulate."

Onlara ihtiyacımız yok, biz kendi kendimizi yönetiyoruz.''

But that mood is changing,

Ama bu görüş değişiyor

and I'm starting to see many leaders say,

ve pek çok liderin

''Bize yardım edin'' dediğini görüyorum.

"Help us out."

But here lies the conundrum.

Ama ortada bir ikilem var.

Who is going to help those leaders do the right thing?

Bu liderlerin doğru şeyi yapmasına kim yardım edecek?

BF: So who is going to help them?

BF: Kim yardım edecek?

Because I'd love to interview you for an hour,

Bir saat boyunca sohbet etmek isterdim

but give me your biggest fear and your best hope

ama en büyük korkunuz ve bu işin nasıl çözüleceğine dair

for how this is going to work out.

en büyük umudunuzu da duymak istiyorum.

FC: My biggest hope is that we will become each stewards

FC: En büyük umudum bu yeni dijital dünyada

of this new digital world.

her birimizin elçi olacağı.

That's my biggest hope,

En büyük umudum bu

because I do think, often, we want to put the blame on others.

çünkü sık sık şunu düşünüyorum, hep başkalarını suçluyoruz.

"Oh, it's these CEOs. They're behaving this way."

''Sorun o CEO'larda. Bu şekilde davranıyorlar.''

"These governments are not doing enough."

''Hükûmetler gereğini yapmıyor.''

But how about us?

Peki ya biz?

How is each of us actually taking the responsibility to be a steward

Yaşadığımız dijital dünyada bir elçi olmanın sorumluluğunu

of the digital space we live in?

her birimiz alabiliyor muyuz?

And one of the things I've been pushing on university presidents

Rektörlere anlattığım şeylerden biri de

is we need every engineering and science and computer science student

her mühendislik, bilim ve bilişim öğrencisinin,

who is about to write the next line of code

yani yeni bir kod yazacak olan

or design the next IoT device

veya yeni IoT cihazını tasarlayacak öğrencilerin

to actually have in them a sense of responsibility and stewardship

yaptıklara şeye ilişkin bir sorumluluk duygusuna

towards what they're building.

sahip olmalarını sağlamaları.

So I suggested we create a new oath,

Buna dair bir yemin önerisinde bulundum,

like the Hippocratic Oath,

tıpkı Hipokrat Yemini gibi,

so that every student entering an engineering program

böylece mühendislik bölümüne giriş yapan her öğrenci

takes a technocratic oath or a wisdom oath

teknokratik bir yemin veya bilgelik yemini edecek

or some oath of commitment to the rest of us.

ya da diğer insanları gözetecek uygun başka bir yemin.

That's my best hope, that we all rise.

Benim en büyük umudum bu, böyle yükseliriz.

Because governments and businesses will fight over this power game,

Çünkü hükûmetler ve işletmeler bu güç savaşına devam edecek

but where are we?

ama biz neredeyiz?

And unless we play into that power table,

Biz de buna el atmadığımız sürece

I think we'll end up in a bad place.

bence sonumuz oldukça kötü olacak.

My biggest fear?

En büyük korkum ise...

My biggest fear, to be very tactical today,

taktikli olmam gerekirse

what is keeping me up at night

beni geceleri uyutmayan şey,

is the current war between the West, the liberal world,

liberal Batı dünyası ve Çin arasında devam eden

and China,

yapay zekâ savaşı.

in the area of artificial intelligence.

There is a real war going on,

Ortada gerçek bir savaş var

and for those of us who have lived through the nuclear nonproliferation age

ve nükleer silahların yaygınlaşmasını önleyen çağda yaşamış olan

and saw how people agreed

ve bazı aktörlerin çok tehlikeli bazı şeyleri

to take some very dangerous things off the table,

söz konusu yapmaktan nasıl çıkardığını görmüş bizler için...

well, the Carnegie Endowment just finished a study.

Carnegie Vakfı daha yeni bir çalışma yaptı.

They talked to every country that made nuclear weapons

Nükleer silah yapan her ülkeyle görüştüler

and asked them,

ve onlara şunu sordular:

"Which digital 'weapon' would you take off the table

''Başka bir tarafın okul veya hastaneleri söz konusu olduğunda

against somebody else's schools or hospitals?"

hangi dijital 'silahı' ortadan kaldırırsınız?''

And the answer --

Cevapsa...

from every nuclear power -- to this question was,

her bir nükleer güçten bu soruya cevap

nothing.

hiçbir şeyi.

That's what I'm worried about ...

Beni endişelendiren şey bu.

The weaponization of the digital space,

Dijital dünyanın silahlanması

and the race to get there.

ve buna ulaşmak için yarış.

BF: Well, it sounds like you've got a lot of work to do,

BF: Yapmanız gereken çok şey var gibi görünüyor,

and so do the rest of us.

tabii bizlerin de.

Fadi, thank you so much. I really appreciate it.

Fadi, çok teşekkür ederim. Gerçekten.

FC: Thank you.

FC: Ben teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)