Chris Bangle: Great cars are Art

Chris Bangle, "Harika arabalar sanattır".

Translator: Jenny Zurawell

Çeviri: selvin gursoy Gözden geçirme: serdar onuk

What I want to talk about is, as background,

Bugün üzerinde durmak istediğim konu

is the idea that cars are art.

arabaların bir sanat olduğu düşüncesi.

This is actually quite meaningful to me,

Bu benim için gerçekten çok şey ifade ediyor,

because car designers tend to be a little bit low on the totem pole --

çünkü araba tasarımcıları genelde pek itibar görmüyor,

we don't do coffee table books with just one lamp inside of it --

sonuçta biz ışıklı sehpa kitapları üretmiyoruz

and cars are thought so much as a product

ve arabalar genelde bir ürün olarak algılandığı için

that it's a little bit difficult to get into the aesthetic side

zor olan şey işin estetik boyutunu

under the same sort of terminology that one would discuss art.

sanat için kullanılan terminolojiye taşımak.

And so cars, as art, brings it into an emotional plane -- if you accept that --

Arabalara da, tıpkı sanat gibi, duygusal bağlamda

that you have to deal with on the same level you would with art with a capital A.

sanatın S si ile yaklaşılmalı - tabi kabul ederseniz.

Now at this point you're going to see a picture of Michelangelo.

Tam bu noktada Michelangelo'ya ait bir resim göreceksiniz.

This is completely different than automobiles.

Bu otomobillerden tamamıyla farklı.

Automobiles are self-moving things, right? Elevators are automobiles.

Otomobiller kendi başlarına hareket eden nesnelerdir, değil mi? Asansörler de sonuçta otomobildir.

And they're not very emotional; they solve a purpose;

Duygusal değillerdir, bir amaca hizmet ederler,

and certainly automobiles have been around for 100 years

otomobiller neredeyse 100 yıldır hayatımızdalar

and have made our lives functionally a lot better in many ways;

ve pek çok yönden hayatlarımızı kolaylaştırmış,

they've also been a real pain in the ass,

aynı zamanda başımıza ciddi dertler de açmışlardır.

because automobiles are really the thing we have to solve.

Çünkü aslında otomobiller bizim çözmemiz gereken bir şey.

We have to solve the pollution, we have to solve the congestion --

Yol açtıkları hava kirliliği, trafik sorununu çözmeliyiz,

but that's not what interests me in this speech.

ama bu konuşmamın amacı bu değil.

What interests me in this speech is cars. Automobiles may be what you use,

Bu konuşmada beni ilgilendiren şey arabalar. Otomobiller kullandığınız şeyler olabilir,

but cars are what we are, in many ways.

ama arabalar; biz neysek onlar da o, pek çok yönden.

And as long as we can solve the problems of automobiles,

Ve biz otomobillerin sorunlarını çözebildiğimiz sürece

and I believe we can, with fuel cells or hydrogen, like BMW is really hip on,

ve inanıyorum ki bunu ve bu gibi diğer şeyleri BMW'nin yakıt hücreleri veya hidrojenle yaptığı gibi yapabilir,

and lots of other things, then I think we can look past that

o zaman da buradan geriye bakabilir ve

and try and understand why this hook is in many of us --

pek çoğumuzun neden bu "araba sevdası"nda takılıp kaldığını,

of this car-y-ness -- and what that means, what we can learn from it.

bunun ne anlama geldiğini ve bundan ne öğrenebileceğimizi anlamaya çalışırız.

That's what I want to get to. Cars are not a suit of clothes;

Gelmek istediğim nokta bu. Arabalar takım elbise değildir,

cars are an avatar. Cars are an expansion of yourself:

arabalar alt egolarımızdır, benliğinizin genişlemesidir,

they take your thoughts, your ideas, your emotions, and they multiply it --

düşüncelerinizi, fikirlerinizi ve duygularınızı alıp bunları katlarlar

your anger, whatever. It's an avatar.

öfkenizi veya herneyse. Bir üst benlik.

It's a super-waldo that you happen to be inside of, and if you feel sexy,

İçinizdeki süper egonuzdur. Eğer siz seksi hissediyorsanız,

the car is sexy. And if you're full of road rage,

araba da seksidir. Eğer tam bir trafik canavarıysanız,

you've got a "Chevy: Like a Rock," right?

"Taş gibi bir Chevy" niz vardır, değil mi?

Cars are a sculpture -- did you know this?

Arabalar birer heykeldir- bunu biliyor muydunuz?

That every car you see out there is sculpted by hand.

Etrafınızda gördüğünüz her araba elle şekillendirilmiştir.

Many people think, "Well, it's computers,

Çoğuna göre, "Onlar bilgisayar,

and it's done by machines and stuff like that."

ve makineler ya da bunun gibi şeylerle yapılıyor."

Well, they reproduce it, but the originals are all done by hand.

Doğru, makineler onları çoğaltıyor, ama orijinallerin tümü el ile yapılıyor.

It's done by men and women who believe a lot in their craft.

El becerilerine güvenen kadınlar ve erkekler tarafından yapılıyor.

And they put that same kind of tension into the sculpting of a car

Ve arabayı onlar bir arabayı şekillendirirken bir müzede gidip görebileceğiniz

that you do in a great sculpture that you would go and look at in a museum.

muhteşem bir heykeldeki işçiliğin aynısını kullanıyorlar.

That tension between the need to express, the need to discover,

İfade etmek ihtiyacı ile keşfetmek ihtiyacı arasındaki o gerginlik aynıdır

then you put something new into it,

sonra içine yeni bir şey katarsın,

and at the same time you have bounds of craftsmanship.

ve aynı zamanda emeğinin sınırları senin elindedir.

Rules that say, this is how you handle surfaces;

İşin kuralı budur, senin yüzeylerde nasıl çalıştığındır,

this is what control is all about; this is how you show you're a master of your craft.

neyi nasıl kontrol ettiğindir, işinin ehli olduğunu gösteriş biçimindir.

And that tension, that discovery, that push for something new --

Ve bu gerginlik, bu keşif, bu yeni şeylere karşı olan heves

and at the same time, that sense of obligation

ve aynı zamanda sanata karşı duyulan

to the regards of craftsmanship --

sorumluluk duygusu --

that's as strong in cars as it is in anything.

işte bu arabalarda da diğer her şeyde olduğu kadar güçlü.

We work in clay, which hasn't changed much

Kille çalışıyoruz, ki bu

since Michelangelo started screwing around with it,

Mıchelangelo'nun zamanından beri pek değişmedi.

and there's a very interesting analogy to that too.

ve bununla ilgili oldukça ilginç bir teşbih de var.

Real quickly -- Michelangelo once said he's there to "discover the figure within," OK?

Kısaca-- Michelangelo bir keresinde işinin, "kilin içerisindeki figürü keşfetmek" olduğunu söylemiş.

There we go, the automobile.

İşte buyrun, bu bir otomobil.

That was 100 years right there -- did you catch that?

100 yıl öncesi, hatırladınız mı?

Between that one there, and that one there, it changed a lot didn't it?

Bununla bunun arasında çok şey değişti, değil mi?

OK, it's not marketing; there's a very interesting car concept here,

Meraklanmayın, bu bir reklam değil, burada çok ilginç bir araba fikri var,

but the marketing part is not what I want to talk about here.

ama burada bahsetmek isteyeceğim şey pazarlama değil.

I want to talk about this.

Bundan bahsetmek istiyorum

Why it means you have to wash a car, what is it, that sensuality

Neden size arabanızı yıkamanız gerektiğini söylüyor, ne demek bu,

you have to touch about it? That's the sculpture that goes into it. That sensuality.

bu duygusallık niye? Buradaki konu heykeltraşlık. Duygusallık.

And it's done by men and women working just like this, making cars.

Araba yapan, aynı bu şekilde çalışan kadınlar ve erkekler tarafından yapıldılar.

Now this little quote about sculpture from Henry Moore,

Bu da Henry Moore'dan kısa bir alıntı,

I believe that that "pressure within" that Moore's talking about --

bence burada Moore'un "içindeki baskı" ile bahsettiğini

at least when it comes to cars --

arabalara uyarlarsak

comes right back to this idea of the mean.

tam olarak bu anlam olayına geri dönüyoruz.

It's that will to live, that need to survive, to express itself,

İşte bu yaşama isteği , hayatta kalma ve kendini ifade etme ihtiyacı,

that comes in a car, and takes over people like me.

arabayla buluşuyor ve benim gibi insanları ele geçiriyor.

And we tell other people, "Do this, do this, do this," until this thing comes alive.

Ve biz diğer insanlara bu şey hayata geçene kadar "Bunu yap, bunu yap, bunu yap," diyoruz.

We are completely infected. And beauty can be the result

Bulaşıcı bir hastalık gibi. Ve güzellik

of this infectiousness; it's quite wonderful.

bunun bir sonucu olabilir, bu harika bir şey.

This sculpture is, of course, at the heart of all of it,

Heykeltraşlık da elbette, bütün bunların can damarı

and it's really what puts the craftsmanship into our cars.

el emeğinin arabalarımızda yerini almasını sağlayan da o.

And it's not a whole lot different, really, when they're working like this,

Bu veya şu şekilde çalışmaları o kadar da

or when somebody works like this.

önemli değil.

It's that same kind of commitment, that same kind of beauty.

O aynı kendini adamışlık, aynı güzellik.

Now, now I get to the point. I want to talk about cars as art.

O halde, şimdi konuya geliyorum. Bir sanat olarak arabalardan bahsetmek istiyorum.

Art, in the Platonic sense, is truth; it's beauty, and love.

Sanat, Eflatun'a göre doğruluk, güzellik ve aşktır.

Now this is really where designers in car business diverge from the engineers.

İşte araba sektöründeki tasarımcıları mühendislerden ayıran nokta aslında budur.

We don't really have a problem talking about love.

Aşk hakkında konuşmakla ilgili bir sorunumuz yok.

We don't have a problem talking about truth or beauty in that sense.

Bu açıdan güzellik ve doğruluk hakkında konuşmak ile de bir problemimiz yok.

That's what we're searching for --

Aradığımız şey de bu aslında--

when we're working our craft, we are really trying to find that truth out there.

sanatımızla uğraşırken, gerçekten de doğruluğu bulmaya çalışıyoruz.

We're not trying to find vanity and beauty.

Gösterişi veya güzelliği bulmaya çalışmıyoruz.

We're trying to find the beauty in the truth.

Doğruluğun içindeki güzelliğini arıyoruz.

However, engineers tend to look at things a little bit more Newtonian,

Bununla birlikte, mühendisler konulara bu anlayışla bakmak yerine

instead of this quantum approach.

daha çok Newton vari bir açıdan yaklaşma eğilimindeler.

We're dealing with irrationalisms,

Uğraştığımız şey akıldışılık,

and we're dealing with paradoxes that we admit exist,

ve varlığını kabullendiğimiz çıkmazlarla uğraşıyoruz,

and the engineers tend to look things a little bit more like

ama mühendisler olaylara daha çok iki kere iki dört eder,

two and two is four, and if you get 4.0 it's better, and 4.000 is even better.

4.0 iyidir ama 4.0000 daha da iyidir matığıyla yaklaşıyorlar.

And that sometimes leads to bit of a divergence

Ve bazen bu farklar

in why we're doing what we're doing.

neden yapıyoruz ve ne yapıyoruza dönüşüyor.

We've pretty much accepted the fact, though,

Gerçi şu gerçeği fazlasıyla kabullendik ki

that we are the women in the organization at BMW --

biz, BMW çatısı altında çalışan hanımlarız.

BMW is a very manly type business, -- men, men, men; it's engineers.

BMW çok erkeksi bir iş yeri -- erkekler, erkekler, erkekler, mühendisler işte.

And we're kind of the female side to that. That's OK,

Biz de bir açıdan bu işin dişi kısmıyız. Bu sorun değil,

that's cool. You go off and be manly. We're going to be a little bit more female.

bu gayet havalı, sen git ve erkek ol, biz de biraz daha fazla dişi gibi davranalım.

Because what we're interested in is finding form that's more than just a function.

Çünkü bizim ilgimizi çeken işlevsellikten de öte bir şey olan biçimi bulabilmek.

We're interested in finding beauty that's more than just an aesthetic;

Biz güzelliği bulmanın peşindeyiz, sade estetik değil.

it's really a truth.

doğrusu da bu zaten.

And I think this idea of soul, as being at the heart of great cars,

Bu ruhun fikri de bu sanırım, mükemmel arabaların kalbinde yer alma,

is very applicable. You all know it. You know a car when you've seen it,

çok da yerinde bir düşünce. Hepiniz bunu biliyorsunuz.

with soul. You know how strong this is.

Ruhu olan bir arabayı görünce tanırsınız. Bunun ne kadar güçlü olduğunu bilirsiniz.

Well, this experience of love, and the experience of design, to me,

Aslında, sevginin deneyimi ve tasarımın deneyimi bana göre

are interchangeable. And now I'm coming to my story.

birbirleriyle değiş tokuş edilebilir. Ve şimdi kendi hikayeme geliyorum.

I discovered something about love and design through a project called Deep Blue.

"Deep Blue" adlı bir projede sevgi ve tasarım ile ilgili bir şeyi fark ettim.

And first of all, you have to go with me for a second, and say,

Her şeyden önce, şunda hemfikir olmalı ve demeliyiz ki, bilirsiniz,

you know, you could take the word "love" out of a lot of things in our society,

bizim toplumumuzda sevgi sözcüğü pek çok şeyin içinden çekip alınabilir,

put the word "design" in, and it still works,

ve yerine tasarım sözcüğünü koyabilirsiniz, yine de bir şey değişmez,

like this quote here, you know. It kind of works, you know?

tıpkı bu alıntı gibi. İşe yarıyor değil mi, bilirsiniz işte.

You can understand that. It works in truisms.

Bunu anlayabilirsiniz. Herkesin bildiği gerçekler.

"All is fair in design and war."

"Tasarımda ve savaşta her şey mübahtır."

Certainly we live in a competitive society.

Şu kesin ki rekabetçi bir toplumda yaşıyoruz.

I think this one here, there's a pop song

Sanırım buradaki, bir pop şarkısı vardı,

that really describes Philippe Starck for me, you know, this is like

Philippe Starck'ı tam manasıyla anlatıyordu, anlarsınız, şey gibi

you know, this is like puppy love, you know, this is cool right?

bilirsiniz işte, yavru köpek sevgisi gibi, güzel değil mi?

Toothbrush, cool.

Diş fırçası, harika.

It really only gets serious when you look at something like this. OK?

Böyle bir şeye baktığınızda olay daha da ciddileşiyor.

(Laughter)

Değil mi?

This is one substitution that I believe

Bu tasarım yönetimi içinde yer alan

all of us, in design management, are guilty of.

herkesin suçu olduğuna inandığım bir değişim.

And this idea that there is more to love,

Sevilecek ve tasarlanacak daha o kadar çok şey var ki,

more to design, when it gets down to your neighbor, your other,

komşularımız söz konusu olduğunda ya da sizinle ilgili başka bir şey,

it can be physical like this, and maybe in the future it will be.

böyle somut bir şey de olabilir, belki de gelecekte olacak.

But right now it's in dealing with our own people,

Ama şu anda bu bizim kendi insanlarımızla ilgili

our own teams who are doing the creating. So, to my story.

yaratma işini yapan ekibimizle ilgili. Benim hikayeme gelirsek.

The idea of people-work is what we work with here,

Bizim burada üzerinde durduğumuz konu insan-iş düşüncesi,

and I have to make a bond with my designers when we're creating BMWs.

ve BMW'leri üretirken tasarımcılarımla aramda bir bağ kurmak zorundayım.

We have to have a shared intimacy, a shared vision --

Karşılıklı bir samimiyet ve bakış açımız olmalı.

that means we have to work as one family;

Bu şu demek, aile gibi çalışmalıyız,

we have to understand ourselves that way.

kendimizi öyle görmeliyiz.

There's good times; there's interesting times;

İyi zamanlarımız, ilginç zamanlarımız oluyor,

and there's some stress times too.

ve tabi bazen sıkıntılı zamanlarımız da.

You want to do cars, you've got to go outside.

Araba yapmak istiyorsun, dışarıda çalışmak zorundasın.

You've got to do cars in the rain; you've got to do cars in the snow.

Arabaları yağmur yağarken, kar yağarken yapman gerekiyor.

That's, by the way, is a presentation we made to our board of directors.

Bu, bu arada, yönetim kuruluna da yaptığımız bir sunum.

We haul their butts out in the snow, too. You want to know cars outside?

Onları da dışarıya karın altına çıkardık. Dışardaki arabaları görmek istemez misiniz?

Well, you've got to stand outside to do this.

Evvela, bunu yapmak için dışarıda durmanız gerekiyor.

And because these are artists, they have very artistic temperaments.

Ve bunlar sanatçı oldukları için, sanatsal yaradılışlıdırlar.

All right? Now one thing about art is, art is discovery,

Anlaşıldı mı? Sanatla ilgili diğer bir şey ise, sanatın bir keşif olduğu,

and art is discovering yourself through your art. Right?

ve insanın sanatı aracılığıyla kendini keşfetmesi. Değil mi?

And one thing about cars is we're all a little bit like Pygmalion,

Arabalarla ilgili diğer bir şey ise hepimiz biraz Pygmalion gibiyiz.

we are completely in love with our own creations.

tasarımlarımıza tamamen aşığız.

This is one of my favorite paintings, it really describes our relationship with cars.

Bu benim beğendiğim tablolardan biridir, bizim arabalarla olan ilişkimizi mükemmel bir şekilde anlatıyor.

This is sick beyond belief.

bizim arabalarla olan ilişkimizi mükemmel bir şekilde anlatıyor.

(Laughter)

Bu anlaşılanın ötesinde bir hastalık.

But because of this, the intimacy with which we work together as a team

Bu nedenle, grup olarak çalışmamızı sağlayan samimiyet

takes on a new dimension, a new meaning.

yeni bir boyut ve anlam kazanıyor.

We have a shared center; we have a shared focus --

Ortak bir odak noktamız ve hedefimiz var,

that car stays at the middle of all our relationships.

arabalar ilişkimizin tam ortasında duruyor.

And it's my job, in the competitive process, to narrow this down.

Ve benim işim rekabet sürecinde, bu mesafeyi daraltmak.

I heard today about Joseph's death genes

Bugün Joseph'in ölü genleriyle ilgili bir şey duydum

that have to go in and kill cell reproduction.

ki bunlar içeri girip hücrelerin yeniden oluşmasını engelliyorlarmış.

You know, that's what I have to do sometimes.

Bilirsiniz, bazen benim de yapmam gereken şey bu.

We start out with 10 cars; we narrow it down to five cars,

10 arabayla başlarız, sonra 5'e indiririz,

down to three cars, down to two cars, down to one car,

sonra 3, sonra iki ve sonra bire,

and I'm in the middle of that killing, basically.

ve ben bu ortadan kaldırma işinin tam ortasındayım.

Someone's love, someone's baby.

Başkasının aşkı, başkasının bebeği.

This is very difficult, and you have to have a bond with your team

Bu çok zor, ve ekibinizle aranızda bir bağ olması lazım

that permits you to do this, because their life is wrapped up in that too.

ki bunu yapabilesiniz, çünkü onların hayatları da bundan ibaret.

They've got that gene infected in them as well,

Bu hastalıklı genlerden onlarda da var,

and they want that to live, more than anything else.

ve bu genler yaşamayı herşeyden daha fazla istiyor.

Well, this project, Deep Blue, put me in contact with my team

Yani, bu proje, Deep Blue, ekibimle aramda bağlantı kurdu

in a way that I never expected, and I want to pass it on to you,

bu hiç ummadığım bir şeydi ve bunu size aktarmak istiyorum,

because I want you to reflect on this, perhaps in your own relationships.

çünkü bunu ilişkilerinize yansıtmanızı, dahası uyarlamanızı istiyorum.

We wanted to a do a car which was a complete leap of faith for BMW.

BMW için tam bir inanç sıçraması olacak bir araba yapmak istedik.

We wanted to do a team which was so removed from the way we'd done it,

Daha önce yaptıklarımızdan arınmış çok daha farklı bir ekip kurmak istedik,

that I only had a phone number that connected me to them.

beni onlara bağlayan tek şey bir telefon numarasıydı.

So, what we did was: instead of having a staff of artists that are just your wrist,

Böylece, yaptığımız, sadece bileğiyle çalışan sanatçılardan oluşan bir ekip yerine

we decided to free up a team of creative designers and engineers

Amerika daki Arazi araçları fenomeninin varisini bulmak için

to find out what's the successor to the SUV phenomenon in America.

yaratıcı tasarımcılar ve mühendislerden oluşan özgür bir ekip yaratmak oldu.

This is 1996 we did this project. And so we sent them off with this team name,

Bu 1996 yılında gerçekleştirdiğimiz bir projeydi. Ve onları Deep Blue ismiyle uğurladık.

Deep Blue. Now many people know Deep Blue from IBM --

Şimdi pek çok insan Deep Blue adını IBM sayesinde biliyor,

we actually stole it from them because we figured

aslına bakılırsa bu ismi onlardan çaldık çünkü düşündük ki

if anybody read our faxes they'd think we're talking about computers.

eğer birisi fakslarımızı okursa bizim bilgisayarlardan bahsettiğimizi zanneder.

It turned out it was quite clever because Deep Blue,

Bunun çok akıllıca olduğunu gördük çünkü Deep Blue,

in a company like BMW, has a hook -- "Deep Blue," wow, cool name.

BMW gibi bir firma için çok akılda kalıcı -- Deep Blue, vay, harika isim.

So people get wrapped up in it. And we took a team of designers,

İnsanlar buna çabucak alıştı. Sonra tasarımcılardan oluşan bir ekip kurup

and we sent them off to America. And we gave them a budget,

onları Amerika'ya gönderdik. Ve onlara sadece bir bütçe,

what we thought was a set of deliverables,

bir dizi bilgisayar çıktısı,

a timetable, and nothing else.

bir zaman çizelgesi verdik.

Like I said, I just had a phone number that connected me to them.

Dediğim gibi, beni onlara bağlayan tek şey bir telefon numarasıydı.

And a group of engineers worked in Germany,

Bir grup mühendis de Almanya'da çalıştı,

and the idea was they would work separately

aynı konu üzerindefarklı yerlerde çalışarak

on this problem of what's the successor to the SUV.

arazi aracının varisinin ne olacağı ile ilgili konu üzerinde

They would come together, compare notes. Then they would work apart,

bir araya gelip, notlarını karşılaştıracaklardı. Sonra yeniden ayrılıp,

come together, and they would produce together

bir araya gelecek ve birlikte bir dizi

a monumental set of diverse opinions that didn't pollute each other's ideas --

birbirlerinin düşüncelerine zarar vermeyecek muazzam fikirler üreteceklerdi --

but at the same time came together and resolved the problems.

ama aynı zamanda bir araya gelip sorunlara çözüm de üreteceklerdi.

Hopefully, really understand the customer at its heart,

Dileğimiz, müşterilerle beraber Amerika'da yaşayıp onların

where the customer is, live with them in America. So -- sent the team off,

kalplerinde yatanın ne olduğunu anlamalarıydı. Ekibi böylece gönderdik.

and actually something different happened. They went other places.

ve diyebilirim ki gerçekten farklı bir şey oldu.

(Laughter)

Farklı yerlere gittiler.

They disappeared, quite honestly, and all I got was postcards.

Yok oldular, dürüstçe söylüyorum ki elimdeki tek şey kartpostallardı.

Now, I got some postcards of these guys in Las Vegas,

Las Vegas'taki çocuklardan birkaç tane kartpostal aldım,

and I got some postcards of these guys in the Grand Canyon,

ve Büyük Kanyon 'daki çocuklardan birkaç tane,

and I got these postcards of Niagara Falls,

ve bunlar da Niagara Şelaleleri'nden,

and pretty soon they're in New York, and I don't know where else.

hemen sonra da NewYork'taydılar , başka bir yere gittiler mi bilmiyorum.

And I'm telling myself, "This is going to be a great car,

Kendi kendime, "Bu muhteşem bir araba olacak, daha önce

they're doing research that I've never even thought about before."

hiç aklıma bile gelmeyen şeyleri araştırıyorlar" diyorum.

Right? And they decided that instead of, like, having a studio,

Öyle değil mi? Stüdyo bir daire tutmaktansa,

and six or seven apartments,

veya altı ya da yedi farklı daire kiralamaktansa,

it was cheaper to rent Elizabeth Taylor's ex-house in Malibu.

Elizabeth Taylor'ın Malibu'daki eski evini çok daha ucuza kiralamışlardı.

And -- at least they told me it was her house,

Yani -- en azından bana onun evi olduğunu söylediler,

I guess it was at one time, she had a party there or something.

Sanırım bir kereliğine kullanmış orayı, galiba orada bir parti vermiş , yada onun gibi bir şey.

But anyway, this was the house, and they all lived there.

Ama yine de, bir ev işte, ve hepsi orada kaldılar.

Now this is 24/7 living, half-a-dozen people who'd left their --

7/24 oradalardı, yarım düzine insan --

some had left their wives behind and families behind,

arkalarında eşlerini, arkalarında ailelerini bırakan,

and they literally lived in this house

bu evde yaşadılar

for the entire six months the project was in America,

projenin Amerika ayağı boyunca tam altı ay boyunca oradalardı,

but the first three months were the most intensive.

ama en yoğun dönem ilk üç aydı.

And one of the young women in the project,

Projedeki genç bayanlardan biri,

she was a fantastic lady, she actually built her room in the bathroom.

muhteşem bir bayandı, odasını banyoya kurdu.

The bathroom was so big, she built the bed over the bathtub --

Banyo çok büyüktü, yatağını banyo küvetine kurdu,

it's quite fascinating.

tek kelime ile muhteşem.

On the other hand, I didn't know anything about this. OK?

Diğer taraftan, başka hiçbir şey bilmiyordum. Değil mi?

Nothing. This is all going on, and all I'm getting is postcards

Hiçbir şey. Birşeyler oluyordu ve ben bu kartpostalları alıyordum,

of these guys in Las Vegas, or whatever,

Las Vegas'tan, oradan buradan, herneyse,

saying, "Don't worry Chris, this is really going to be good." OK?

kendime, "Endişelenme Chris, herşey çok güzel olacak." diyordum.

So my concept of what a design studio was probably --

Benim anladığım tasarım stüdyosuna bakarsak -

I wasn't up to speed on where these guys were.

bu adamlara göre çok gerideydim.

However, the engineers back in Munich

Ama, Münih'te kalan mühendisler

had taken on this kind of Newtonian solution,

bu tür Newton vari çözüm üzerinde karar kılmışlardı

and they were trying to find how many cup holders

ve bir iğnenin başında kaç tane bardak tutucunun

can dance on the head of a pin, and, you know,

dans edebileceğini ve bilirsiniz,

these really serious questions that are confronting the modern consumer.

modern tüketiciyle gerçekten uyuşmayan önemli sorulara cevap arıyorlardı.

And one was hoping that these two teams would get together,

Bu iki ekibin bir araya gelmesini umuyordum,

and this collusion of incredible creativity,

ve bu yaratıcılığa dair akıl almaz dayanışmanın

under these incredible surroundings,

çevreleyen bu inanılmaz hava içinde,

and these incredibly stressed-out engineers,

olağanüstü bir şekilde baskı altında bulunan mühendislerin,

would create some incredible solutions.

olağanüstü çözümler üretmesini sağlamasını umuyordum.

Well, what I didn't know was, and what we found out was --

Aslında, bilmediğim ama daha sonra ortaya çıkan şey ise --

these guys, they can't even like talk to each other under those conditions.

bu adamların, bu şartlar altında birbirleriyle konuşmak bile istemedikleriydi.

You get a divergence of Newtonian and quantum thinking at that point,

Newton vari bir anlaşmazlık ve kuantum düşünceleri arasındaki fikir ayrılığını,

you have a split in your dialog that is so deep, and so far,

asla bir araya gelmeyecekmiş gibi duran

that they cannot bring this together at all.

diyaloglarındaki o derin ayrılıkları anlayabiliyordunuz.

And so we had our first meeting, after three months, in Tiburon,

Ve böylece, üç ay sonra Tiburon'da ilk toplantımızı yaptık,

which is just up the road from here -- you know Tiburon?

hemen buradaki yolun yukarısında -- Tiburon'u biliyorsunuz değil mi?

And the idea was after the first three months of this independent research

Ve bu bağımsız araştırmanın ilk üç ayından sonra ortaya çıkan fikri

they would present it all to Dr. Goschel --

bütünüyle Dr. Goschel 'e sunacaklardı --

who is now my boss, and at that time he was co-mentor on the project --

kendisi benim şimdiki patronum, o zamanda projenin fikir ortağıydı --

and they would present their results.

ve elde ettikleri sonuçları bildireceklerdi.

We would see where we were going,

Nereye gittiğimizi ve

we would see the first indication of what could be

Amerika'nın arazi aracı fenomeninin varisinin

the successive phenomenon to the SUV in America.

ne olabileceğinin ilk ipuçlarını görecektik.

And so I had these ideas in my head, that this is going to be great.

Kafamda bunlar vardı ve muhteşem olacaktı.

I mean, I'm going to see so much work, it's so intense --

Yani, çok fazla çalışma görecektim, çok yoğun--

I know probably Las Vegas meant a lot about it,

Las Vegas"ın bu işte çok şey demek olduğunu biliyorum,

and I'm not really sure where the Grand Canyon came in either --

ve Büyük Kanyon tam olarak bu işe nerede dahil oldu gerçekten emin değilim --

but somehow all this is going to come together,

ama bunlar bir şekilde bir araya gelecekti,

and I'm going to see some really great product.

ve ben gerçekten muhteşem ürünler görecektim.

So we went to Tiburon, after three months,

Üç ay sonra Tiburon'a gittik,

and the team had gotten together the week before,

ve ekip bir hafta öncesinden bir araya gelmişti,

many days ahead of time.

zamanından çok önce.

The engineers flew over, and designers got together with them,

Mühendisler uçakla geldiler ve tasarımcılar onlarla buluştu,

and they put their presentation together.

ve sunumlarını bir araya getirdiler.

Well, it turns out that the engineers hadn't done anything.

Sanki mühendisler hiç bir şey yapmamışlardı.

And they hadn't done anything because --

Hiçbir şey yapmamışlardı çünkü --

kind of, like in car business, engineers are there to solve problems,

araba işinde mühendisler problemleri çözmek için vardır,

and we were asking them to create a problem.

ve biz onlardan problem yaratmalarını istiyorduk.

And the engineers were waiting for the designers to say,

Mühendisler tasarımcıların şöyle demesini bekliyordu,

"This is the problem that we've created, now help us solve it."

"Yarattığımız problem bu, şimdi çözmemiz için yardım edin."

And they couldn't talk about it. So what happened was,

Ve bununla ilgili konuşamadılar. Dolayısıyla da

the engineers showed up with nothing.

mühendislerin sunacak hiçbir şeyi yoktu.

And the engineers told the designers,

Mühendisler tasarımcılara,

"If you go in with all your stuff, we'll walk out,

"Elinizdekilerle sunum yaparsanız, biz çekip gideriz,

we'll walk right out of the project."

projeyi tamamıyla bırakırız."

So I didn't know any of this,

Benim bunların hiçbirinden haberim yoktu,

and we got a presentation that had an agenda, looked like this.

ve bize yapılacak işlerin yazılı olduğu buna benzer bir sunum yaptılar.

There was a whole lot of dialog.

Dünya kadar görüşme oldu.

We spent four hours being told all about vocabulary

Dört saat boyunca bize

that needs to be built between engineers and designers.

mühendisler ve tasarımcılar arasında oluşması gereken jargondan bahsedildi.

And here I'm expecting at any moment, "OK, they're going to turn the page,

Ve her an için beklentim şuydu, "Tamam, şimdi sayfayı çevirecekler,

and I'm going to see the cars, I'm going to see the sketches,

ve ben arabaları göreceğim, çizim taslaklarını göreceğim,

I'm going to see maybe some idea of where it's going."

işin nereye gittiğine dair bazı fikirler edineceğim."

Dialog kept on going, with mental maps of words, and pretty soon

Konuşmalar sürdü gitti, kelimelerin zihinsel haritaları vardı ve çok geçmeden

it was becoming obvious that instead of being dazzled with brilliance,

anlaşıldı ki dahilikleri karşısında şaşırmaktansa

I was seriously being baffled with bullshit.

ben ciddi şekilde saçmalıklara maruz kalıyordum.

And if you can imagine what this is like,

Nasıl olduğunu tahmin edebilirsiniz,

to have these months of postcard indication of how great this team is working,

bu ekibin nasıl muhteşem işler yaptığına dair izler taşıyan kartpostallar alarak aylar geçirmek,

and they're out there spending all this money, and they're learning,

ve onların orada para harcayıp öğrendiklerini

and they're doing all this stuff.

ve iş yaptığını düşünmek.

I went fucking ballistic, right? I went nuts.

Beynime kan sıçramıştı, anlıyor musunuz? Deliye döndüm.

You can probably remember Tiburon, it used to look like this.

Tiburon'u muhtemelen hatırlarsınız, normalde böyle bir yerdir.

After four hours of this, I stood up, and I took this team apart.

Bu dört saatten sonra, ayağa kalktım ve bu ekibi darmadağın ettim.

I screamed at them, I yelled at them, "What the hell are you doing?

Onlara bağırıp çağırdım, "Ne halt ediyorsunuz?

You're letting me down, you're my designers,

Beni hayal kırıklığına uğratıyorsunuz, siz benim tasarımcılarımsınız,

you're supposed to be the creative ones,

sizin yaratıcı olmanız gerekiyor,

what the hell is going on around here?"

burada dönen saçmalıkta ne?"

It was probably one of my better tirades, I have some good ones,

Bu muhtemelen benim en iyi tiradlarımdan biriydi, birkaç tane iyi tiradım vardır,

but this was probably one of my better ones. And I went into these people;

ama bu muhtemelen en iyilerinden biriydi. Ve bu insanların içine işlemiştim;

how could they take BMW's money,

BMW'nin parasını nasıl alabilirlerdi,

how could they have a holiday for three months and produce nothing, nothing?

nasıl üç ay boyunca tatil yapıp hiçbir şey üretmezlerdi, hiçbir şey?

Because of course they didn't tell us that they had three station wagons

Çünkü tartışma nedeniyle bize üç tane pikapın

full of drawings, model concepts, pictures -- everything I wanted,

çizimler, modeller ve resimlerle --yani istediğim her şeyle dolu olduğunu söylememişlerdi,

they'd locked up in the cars, because they had shown solidarity with the engineers --

arabaların içinde kilitliydiler, çünkü mühendislerle dayanışma içindeydiler --

and they'd decided not to show me anything,

ve bana hiç bir şey göstermemeye karar vermişlerdi.

in order to give the chance for problem solving a chance to start,

problem çözümü için yapılacak başlangıç adına bir şans vernek için,

because they hadn't realized, of course,

çünkü, ki bu normal,

that they couldn't do problem creating.

problem yaratamadıklarını fark edememişlerdi.

So we went to lunch --

Böylece öğlen yemeğine gittik --

(Laughter)

Ve söylemeliyim ki

And I've got to tell you, this was one seriously quiet lunch.

bu çok ciddi bir öğle yemeği oldu.

The engineers all sat at one end of the table,

Mühendislerin hepsi masanın bir ucunda oturdular,

the designers and I sat at the other end of the table, really quiet.

tasarımcılar ise benimle masanın diğer ucunda, son derece sessizce.

And I was just fucking furious, furious. OK?

Ve ben son derece kızgındım, deliye dönmüştüm. Anlaşılıyor mu?

Probably because they had all the fun and I didn't, you know.

Muhtemelen onların eğlenmiş ve benim bütün eğlenceyi kaçırmış olmamdan dolayı, anlarsınız.

That's what you get furious about right?

Sizi de bu kızdırır, değil mi?

And somebody asked me about Catherine, my wife, you know,

Ve içlerinden biri bana eşimi, Catherine'i sordu

did she fly out with me or something?

o da benimle birlikte gelmiş miydi ya da öyle bir şey.

I said, "No," and it triggered a set of thoughts about my wife.

"Hayır" dedim ve bu eşimle ilgili pek çok düşünceyi beraberinde getirdi.

And I recalled that when Catherine and I were married,

Catherine ve ben evlenirken

the priest gave a very nice sermon, and he said something very important.

rahip çok güzel bir vaaz vermişti ve çok önemli bir şey söylemişti.

He said, "Love is not selfish," he said,

"Sevgi bencil değildir,"

"Love does not mean counting how many times I say, 'I love you.'

"Sevgi kaç kere, 'Seni seviyorum' dediğini saymak değildir.

It doesn't mean you had sex this many times this month,

Bu ay bilmem kaç kere seks yaptım

and it's two times less than last month,

ve geçen aydan iki kat daha az yaptım falan demek değildir,

so that means you don't love me as much.

bu beni yeterince sevmiyorsun demektir.

Love is not selfish." And I thought about this, and I thought,

Sevgi bencil değildir." Ve bunun üzerine düşündüm ve düşündüm,

"You know, I'm not showing love here. I'm seriously not showing love.

"Burada sevgi göstermiyorum. Ciddi anlamda sevgi göstermiyorum.

I'm in the air, I'm in the air without trust.

Havada asılı duruyorum, havadayım ve güvenmiyorum.

This cannot be. This cannot be that I'm expecting a certain number of sketches,

Bu olamaz. Birkaç eskiz bekliyorum diye bu olamaz,

and to me that's my quantification method for qualifying a team.

ve bana göre bu benim bir ekibi oluşturmak için kullandığım yöntemdi.

This cannot be."

Bu olamaz."

So I told them this story. I said, "Guys, I'm thinking about something here,

Bunun üzerine onlara şu hikayeyi anlattım, "Millet, bir şey düşünüyorum,

this isn't right. I can't have a relationship with you guys

bu doğru değil. Sizinle ölçülebilen hesaba dayalı

based on a premise that is a quantifiable one.

bir önerme üzerine ilişki kuramam.

Based on a dictate premise that says, 'I'm a boss, you do what I say, without trust.'"

'Patron benim, ne dersem onu yapın, inanmadan.' diye dikte edilmiş bir önermeye dayalı bir ilişki.

I said "This can't be."

Bu olamaz." dedim.

Actually, we all broke down into tears, to be quite honest about it,

Doğruyu söylemek gerekirse, hepimiz gözyaşlarına boğulduk,

because they still could not tell me how much frustration they had built up

çünkü istediğimi verememiş olmaktan ve

inside of them, not being able to show me what I wanted,

onlara güvenmemi istemek zorunda kalmaktan

and merely having to ask me to trust them that it would come.

dolayı duydukları düş kırıklığını hala bana anlatamamışlardı.

And I think we felt much closer that day,

Ve sanırım o gün birbirimize daha da yakınlaştık,

we cut a lot of strings that didn't need to be there,

aramızda olmaması gereken fazla ne varsa kestik,

and we forged the concept for what real team and creativity is all about.

ve gerçek bir ekibin ve yaratıcılığın ne olduğu konusunda sağlam temeller attık.

We put the car back at the center of our thoughts, and we put love,

Arabayı düşüncelerimizin merkezindeki yerine geri koyduk ve sevgiyi de

I think, truly back into the center of the process.

bence tam da sürecin merkezine.

By the way, that team went on to create six different concepts

Bu arada, o ekip Amerika'daki arazi araçlarının yeni kuşağının

for the next model of what would be the proposal

bir sonraki modelinin ne olacağına dair

for the next generation after SUVs in America.

altı farklı fikir üretti.

One of those was the idea of a crossover coupes --

Bunlardan biri iki çapraz kapı geçişli idi --

you see it downstairs, the X Coupe -- they had a lot of fun with that.

aşağıda görüyorsunuz, X Coupe -- bununla çok eğlendiler.

It was the rendition of our motorcycle,

Bu bizim motorumuzun yorumuydu,

the GS, as Carl Magnusson says, "brute-iful,"

GS, Carl Magnusson'un dediği gibi "vahşi güzel"

as the idea of what could be a motorcycle, if you add two more wheels.

eğer iki teker daha eklersek nasıl bir motorsiklet olurdu fikri gibi.

And so, in conclusion, my lesson that I wanted to pass on to you,

Ve böylece, sonuç olarak, size aktarmak istediğim dersim, buydu.

was this one here. I'm also going to steal a little quote out of "Little Prince."

Bir de "Küçük Prens" ten ufak bir alıntı yapmak istiyorum.

There's a lot to be said about trust and love,

Güven ve sevgi ile ilgili söyleyecek çok şey var,

if you know that those two words are synonymous for design.

eğer bu iki kelimenin tasarım için aynı anlama geldiğini biliyorsanız.

I had a very, very meaningful relationship with my team that day,

O gün takımımla çok ama çok anlamlı bir ilişki kurduk,

and it's stayed that way ever since.

ve o günden beri de öyle sürdü.

And I hope that you too find that there's more to design,

Ve umarım bunu kendiniz yapmaktansa

and more towards the art of the design, than doing it yourself.

tasarım sanatına ve tasarıma yönelik çok şey olduğunun farkına varırsınız.

It's true that the trust and the love, that makes it worthwhile.

Bu işi değerli kılan güven ve sevgidir.

Thanks so much.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)