How human noise affects ocean habitats | Kate Stafford

Çeviri: Aslihan Tuna Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

In 1956, a documentary by Jacques Cousteau won

1956 yılında Jacques Cousteau'nun bir belgeseli

both the Palme d'Or and an Oscar award.

hem Altın Palmiye hem de Oscar ödülü kazandı.

This film was called, "Le Monde Du Silence,"

Filmin adı "Le Monde du Silence",

or, "The Silent World."

yani "Sessiz Dünya" idi.

The premise of the title was that the underwater world was a quiet world.

Başlık, sualtı dünyasının sessiz bir dünya olduğunu vurguluyordu.

We now know, 60 years later,

Artık 60 yıl sonra biliyoruz ki

that the underwater world is anything but silent.

sualtı dünyasında hiçbir şey sessiz değildir.

Although the sounds are inaudible above water

Su üzerinden duyulmaz olsa da nerede olduğunuza

depending on where you are and the time of year,

ya da yılın hangi dönemi olduğuna bağlı olarak sualtı sesleri

the underwater soundscape can be as noisy as any jungle or rainforest.

en az bir cangıl ya da yağmur ormanı kadar gürültülüdür.

Invertebrates like snapping shrimp, fish and marine mammals

Tabancalı karides gibi omurgasızlar, balık ve deniz memelileri,

all use sound.

tümü sesten faydalanır.

They use sound to study their habitat,

Sesleri, bulundukları bölgeyi incelemede,

to keep in communication with each other,

birbirleriyle iletişim kurmada,

to navigate,

yollarını bulmakta,

to detect predators and prey.

avcı ve avları fark etmekte kullanırlar.

They also use sound by listening to know something about their environment.

Bunun yanı sıra çevrelerine dair bilgi almak için de sesten yararlanırlar.

Take, for an example, the Arctic.

Kuzey Kutbu'nu ele alalım.

It's considered a vast, inhospitable place,

Uçsuz bucaksız, barınılması zor bir bölge...

sometimes described as a desert,

Soğukluğu ve ıssızlığı düşünüldüğünde

because it is so cold and so remote

yılın çoğunda buzlar altındaki bu alan

and ice-covered for much of the year.

bir çöl olarak bile tasvir edilebilir.

And despite this,

Ancak buna rağmen

there is no place on Earth that I would rather be than the Arctic,

özellikle günlerin uzadığı, baharın geldiği vakitlerde

especially as days lengthen and spring comes.

Kuzey Kutbu dışında dünyanın başka hiçbir yerinde olmak istemem.

To me, the Arctic really embodies this disconnect

Benim için Kuzey Kutbu, yüzeyde gördüğümüz ile

between what we see on the surface and what's going on underwater.

suyun altında olup biteni ayıran müthiş bir örnektir.

You can look out across the ice -- all white and blue and cold --

Buzun olanca beyazlığı, maviliği ve soğukluğuna baktığınızda

and see nothing.

gördüğünüz hiçbir şeydir.

But if you could hear underwater,

Ancak suyun altını dinlerseniz,

the sounds you would hear would at first amaze

duyacağınız sesler sizi önce şaşırtır,

and then delight you.

sonra da keyiflendirir.

And while your eyes are seeing nothing for kilometers but ice,

Gözleriniz kilometreler boyunca buz dışında hiçbir şey görmezken

your ears are telling you that out there are bowhead and beluga whales,

kulaklarınız size Grönland balinalarını, beyaz balinaları,

walrus and bearded seals.

denizayılarını ve sakallı fokları anlatır.

The ice, too, makes sounds.

Elbette buzun da sesi vardır.

It screeches and cracks and pops and groans,

Sıcaklık, akıntılar ve rüzgarlar değiştikçe çarpma ve sürtünmelerle

as it collides and rubs when temperature or currents or winds change.

buz gıcırdar, çatlar, patlar ve gürülder.

And under 100 percent sea ice in the dead of winter,

Kışın ıssızlığında, yüzde yüz örtülü bir deniz buzulunun altında

bowhead whales are singing.

Grönland balinalarının şarkısı duyulur.

And you would never expect that,

Biz insanlar,

because we humans,

aslında görsel hayvanlar olduğumuzdan

we tend to be very visual animals.

bunu tahmin bile edemeyiz.

For most of us, but not all,

Herkes değilse de birçoğumuz için

our sense of sight is how we navigate our world.

dünyada yolumuzu bulmamızı sağlayan görme duyumuzdur.

For marine mammals that live underwater,

Sualtında yaşayan deniz memelileri,

where chemical cues and light transmit poorly,

kimyasal izler ya da ışıktan nadiren faydalanabildiğinden

sound is the sense by which they see.

sesler sayesinde görebilirler.

And sound transmits very well underwater,

Ses, su altında havaya kıyasla

much better than it does in air,

çok daha net şekilde iletilir,

so signals can be heard over great distances.

dolayısıyla sinyaller büyük mesafeler katedebilir.

In the Arctic, this is especially important,

Kuzey Kutbu'nda şu özellikle önemlidir:

because not only do Arctic marine mammals have to hear each other,

Kuzey Denizi'ndeki deniz memelileri yalnız birbirlerini değil

but they also have to listen for cues in the environment

çevrelerindeki sesleri de dinleyerek

that might indicate heavy ice ahead or open water.

buz yoğunluğunu ve su açıklıklarını fark etmek zorundadır.

Remember, although they spend most of their lives underwater,

Yaşamlarının çoğunu sualtında sürdürseler de

they are mammals,

bu canlılar memelidir,

and so they have to surface to breathe.

yani nefes almak için yüzeye çıkarlar.

So they might listen for thin ice or no ice,

Dolayısıyla çevrelerindeki buzul varlığını

or listen for echoes off nearby ice.

yankılar sayesinde fark ederler.

Arctic marine mammals live in a rich and varied underwater soundscape.

Kuzey Kutbu deniz memelileri zengin bir akustik atmosferde yaşar.

In the spring,

İlkbahar mevsiminde

it can be a cacophony of sound.

bu bir kakofoniye dönüşebilir.

(Marine mammal sounds)

(Deniz memelisi sesleri)

But when the ice is frozen solid,

Ancak su donarak katılaştığında

and there are no big temperature shifts or current changes,

ve sıcaklık ya da akıntılarda büyük değişiklikler yoksa

the underwater Arctic has some of the lowest ambient noise levels

Kuzey Kutbu'nda sualtı ortamı dünya okyanusları arasında

of the world's oceans.

en düşük ses seviyesine ulaşır.

But this is changing.

Ancak bu artık değişiyor.

This is primarily due to a decrease in seasonal sea ice,

Öncelikli sebebi sera gazları nedeniyle

which is a direct result of human greenhouse gas emissions.

mevsimsel deniz buzu oranındaki düşüş.

We are, in effect, with climate change,

Aslında Küresel ısınma ile

conducting a completely uncontrolled experiment with our planet.

gezegenimizde tamamen kontrolsüz bir deney gerçekleştiriyoruz.

Over the past 30 years,

Geçtiğimiz 30 yılda,

areas of the Arctic have seen decreases in seasonal sea ice

Kuzey Kutbu'ndaki kimi bölgelerde mevsimsel deniz buzu oranında

from anywhere from six weeks to four months.

altı hafta ile dört ay arasında düşüşler görüldü.

This decrease in sea ice is sometimes referred to as an increase

Deniz buzu miktarındaki bu düşüş kimi zaman açık deniz sezonunda

in the open water season.

bir uzama olarak değerlendiriliyor.

That is the time of year when the Arctic is navigable to vessels.

Açık deniz sezonu, Kuzey Denizi'nin gemi geçişine müsait olduğu dönem.

And not only is the extent of ice changing,

Ve yalnızca buzlanma süresi değil,

but the age and the width of ice is, too.

buzun yaşı ve derinliği de değişiyor.

Now, you may well have heard

Muhtemelen duymuşsunuzdur,

that a decrease in seasonal sea ice is causing a loss of habitat

mevsimsel deniz buzundaki düşüş bu buzullarda yaşayan

for animals that rely on sea ice,

buz fokları, morslar ve kutup ayıları gibi

such as ice seals, or walrus, or polar bears.

hayvanların doğal ortamlarını kaybetmelerine sebep oluyor.

Decreasing sea ice is also causing increased erosion along coastal villages,

Azalan buzul miktarı ayrıca kıyı köylerinde erozyona

and changing prey availability for marine birds and mammals.

ve su kuşları ile memelilerinin av bulmakta zorlanmalarına sebep oluyor.

Climate change and decreases in sea ice

İklim değişikliği ve buzullarda azalma

are also altering the underwater soundscape of the Arctic.

ayrıca Kuzey Kutbu'nun sualtı seslerini de değiştiriyor.

What do I mean by soundscape?

Sualtı seslerinden ne kastediyorum?

Those of us who eavesdrop on the oceans for a living

Meslek olarak okyanusları dinleyen bizim gibi insanlar

use instruments called hydrophones,

hidrofon adı verilen

which are underwater microphones,

sualtı mikrofonlarını kullanarak

and we record ambient noise --

ortam seslerini, yani çevremizdeki

the noise all around us.

tüm sesleri dinlerler.

And the soundscape describes the different contributors

Akustik atmosfer tüm bu çevre seslerine katkıda bulunan

to this noise field.

farklı kaynakları kapsar.

What we are hearing on our hydrophones

Hidrofonlar sayesinde

are the very real sounds of climate change.

aslında iklim değişikliğinin seslerini duyuyoruz.

We are hearing these changes from three fronts:

Bu sesler üç alandan kaynak buluyor:

from the air,

Havadan,

from the water

sudan,

and from land.

ve topraktan.

First: air.

Birinci kaynak: Hava.

Wind on water creates waves.

Rüzgar su üstünde dalga oluşturur.

These waves make bubbles;

Bu dalgalar baloncuklar yaratır,

the bubbles break,

baloncuklar patlar

and when they do,

ve patladıklarında

they make noise.

bir ses çıkartırlar.

And this noise is like a hiss or a static in the background.

Bu ses, arkaplanda bir ıslık ya da parazit olarak duyulur.

In the Arctic, when it's ice-covered,

Kuzey Kutbu buzla kaplı olduğundan

most of the noise from wind doesn't make it into the water column,

rüzgar gürültüsünün büyük bir kısmı su kütlesine ulaşamaz

because the ice acts as a buffer between the atmosphere and the water.

çünkü buz, atmosfer ve su arasında bir tampon bölge oluşturur.

This is one of the reasons

Çevresel seslerin

that the Arctic can have very low ambient noise levels.

Kuzey Denizi'nde bu denli düşük olmasının sebeplerinden biri de budur.

But with decreases in seasonal sea ice,

Ancak mevsimsel deniz buzundaki azalma

not only is the Arctic now open to this wave noise,

yalnızca Kuzey Denizi'ni dalga seslerine savunmasız bırakmakla kalmıyor,

but the number of storms and the intensity of storms in the Arctic

Kuzey Kutbu'ndaki fırtına sayısı ve şiddetinin de

has been increasing.

yükselmesine sebep oluyor.

All of this is raising noise levels in a previously quiet ocean.

Tüm bunlar, daha önce sessiz sayılan okyanusun gürültü seviyesini artırıyor.

Second: water.

İkinci kaynak: Su.

With less seasonal sea ice,

Mevsimsel buz oranındaki düşüşle

subarctic species are moving north,

kutup dairesi dışındaki canlılar

and taking advantage of the new habitat that is created by more open water.

kuzeye yönelerek daha açık sularda oluşan doğal ortamdan faydalanıyorlar.

Now, Arctic whales, like this bowhead,

Grönland balinası gibi kutup balinalarının

they have no dorsal fin,

sırt yüzgeçleri yoktur.

because they have evolved to live and swim in ice-covered waters,

Buzla kaplı sularda yüzmek ve yaşamak için evrildiklerinden

and having something sticking off of your back is not very conducive

sırtlarında onlara engel olacak bir çıkıntıyla

to migrating through ice,

buzun içinde hareket edemezler.

and may, in fact, be excluding animals from the ice.

Hatta bu, onları buzdan özellikle uzak tutuyor olabilir.

But now, everywhere we've listened,

Ancak artık dinlediğimiz her noktada

we're hearing the sounds of fin whales and humpback whales

çatal kuyruklu balina, kambur balina ve katil balinaların

and killer whales,

seslerini duyabiliyoruz.

further and further north,

Giderek daha kuzeyde

and later and later in the season.

ve sezon dışında duyulabiliyorlar.

We are hearing, in essence,

Temel olarak Kutup dairesinin

an invasion of the Arctic by subarctic species.

dışarıdan gelen türlerce istila edilişini duyuyoruz.

And we don't know what this means.

Bunun ne anlama geldiğini bilmiyoruz.

Will there be competition for food between Arctic and subarctic animals?

Kutup hayvanları ile dışarıdan gelenler arasında gıda savaşları mı olacak?

Might these subarctic species introduce diseases or parasites into the Arctic?

Kutup dairesi dışından gelen türler parazit ya da hastalık getirecekler mi?

And what are the new sounds that they are producing

Ayrıca çıkarttıkları yeni sesler

doing to the soundscape underwater?

sualtı ses dünyasını nasıl etkileyecek?

And third: land.

Üçüncü kaynak: Toprak.

And by land ...

Topraktan kastım,

I mean people.

insanlar.

More open water means increased human use of the Arctic.

Suyun artmasıyla, Kutuplarda daha fazla insan geçişine rastlayacağız.

Just this past summer,

Bu yaz,

a massive cruise ship made its way through the Northwest Passage --

dev bir yolcu gemisi, bir zamanlar Avrupa ile Pasifik arasında

the once-mythical route between Europe and the Pacific.

gerçeküstü addedilen Kuzeybatı Geçidi'ni aşabildi.

Decreases in sea ice have allowed humans to occupy the Arctic more often.

Deniz buzulundaki azalma, Kuzey Kutbu'nu işgalini kolaylaştırdı.

It has allowed increases in oil and gas exploration and extraction,

Petrol ve gaz için keşif ve çıkartma işlemlerinin artmasına

the potential for commercial shipping,

ticari gemi potansiyelinde yükselmeye

as well as increased tourism.

ve turizmde gelişmeye yol açtı.

And we now know that ship noise increases levels of stress hormones in whales

gemi gürültüleri balinalarda stres hormonlarını yükselttiğini

and can disrupt feeding behavior.

ve beslenme alışkanlıklarını bozduğunu artık biliyoruz.

Air guns, which produce loud, low-frequency "whoomps"

Her 10 ile 20 saniyede yüksek sesli ve düşük frekanslı atışlar yapan

every 10 to 20 seconds,

hava tüfekleri,

changed the swimming and vocal behavior of whales.

balinaların yüzme ve iletişim davranışlarını değiştiriyor.

And all of these sound sources are decreasing the acoustic space

Tüm bu ses kaynakları, Kuzey Kutbu deniz memelilerinin iletişim kurduğu

over which Arctic marine mammals can communicate.

akustik alanın daralmasına sebep oluyor.

Now, Arctic marine mammals are used to very high levels of noise

Kutup memelileri, yılın belli dönemlerinde çok yüksek ses seviyelerine

at certain times of the year.

ulaşmaya alışıktır.

But this is primarily from other animals or from sea ice,

Ancak bu sesler öncelikle başka hayvanlar ve deniz buzlarından kaynaklanır.

and these are the sounds with which they've evolved,

Beraber evrimleştikleri bu sesler

and these are sounds that are vital to their very survival.

yaşamlarını sürdürmek için hayati bir önem taşır.

These new sounds are loud and they're alien.

Bu yeni ses kaynakları hem yüksek hem de onlar için yabancı.

They might impact the environment in ways that we think we understand,

Bunların çevreye etkisini belli sınırlarda anlayabiliyoruz,

but also in ways that we don't.

ancak düşünemediğimiz etkileri de var.

Remember, sound is the most important sense for these animals.

Hatırlarsanız, sesin bu hayvanlar için en önemli duyu olduğunu söylemiştim.

And not only is the physical habitat of the Arctic changing rapidly,

Kuzey Kutbu'nun fiziksel ortamı değişmekle kalmıyor,

but the acoustic habitat is, too.

bu değişim akustik atmosferi de etkiliyor.

It's as if we've plucked these animals up from the quiet countryside

Bu hayvanları sessiz sakin bir köyden koparttığımızı

and dropped them into a big city in the middle of rush hour.

ve şehrin en gürültülü yerine bıraktığımızı hayal edin.

And they can't escape it.

Kaçacak yerleri yok.

So what can we do now?

Peki şimdi ne yapabiliriz?

We can't decrease wind speeds

Rüzgar hızını azaltamayız

or keep subarctic animals from migrating north,

ya da Kutup Dairesi dışındaki hayvanların göçünü engelleyemeyiz.

but we can work on local solutions

Ancak insan kaynaklı sualtı sesleri için

to reducing human-caused underwater noise.

yerel önlemler alabiliriz.

One of these solutions is to slow down ships

Bu önlemlerden biri Kuzey Denizi'ni geçen gemilerin

that traverse the Arctic,

yavaşlatılması olabilir,

because a slower ship is a quieter ship.

çünkü yavaş gemi, sessiz gemi demektir.

We can restrict access in seasons and regions

Belirli sezon ve bölgeler için geçişleri kısıtlayabilir,

that are important for mating or feeding or migrating.

çiftleşme, beslenme ve göç dönemlerinde hayvanları koruyabiliriz.

We can get smarter about quieting ships

Gemileri sessiz hale getirmek için kafa yorabilir,

and find better ways to explore the ocean bottom.

okyanus zeminini daha uygun yöntemlerle araştırabiliriz.

And the good news is,

İyi haber şu ki

there are people working on this right now.

halihazırda bunun için çalışanlar var.

But ultimately,

Ancak her halükarda,

we humans have to do the hard work

insan kaynaklı atmosfer değişikliklerini

of reversing or at the very least decelerating

tersine çevirmek ya da en azından yavaşlatmak için

human-caused atmospheric changes.

asıl çaba biz insanlara düşüyor.

So, let's return to this idea of a silent world underwater.

En baştaki "sualtındaki sessiz dünya" fikrine geri dönelim.

It's entirely possible

Bugün Kuzey Kutbu'ndaki

that many of the whales swimming in the Arctic today,

balinaların büyük çoğunluğu, özellikle Grönland balinaları

especially long-lived species like the bowhead whale

Eskimoların da dediği kadarıyla, iki insan ömrü kadar yaşayabilen

that the Inuits say can live two human lives --

çok uzun ömürlü balinalar.

it's possible that these whales were alive in 1956,

1956'da Jacques Cousteau belgeselini çektiği sırada

when Jacques Cousteau made his film.

muhtemelen bu balinalar da hayattaydı.

And in retrospect,

Geçmişe baktığımızda,

considering all the noise we are creating in the oceans today,

günümüzde okyanuslarda yarattığımız gürültü kirliliğine göre

perhaps it really was "The Silent World."

belki de gerçekten "Sessiz Dünya" vardı.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)