How human noise affects ocean habitats | Kate Stafford

Translator: Lam Nguyen Reviewer: Xia Bui Van

In 1956, a documentary by Jacques Cousteau won

Vào năm 1956, một bộ phim tài liệu của Jacques Cousteau đã thắng

both the Palme d'Or and an Oscar award.

cả hai giải Cành cọ Vàng và giải Oscar.

This film was called, "Le Monde Du Silence,"

Bộ phim mang tên "Le Monde Du Silence,"

or, "The Silent World."

hay "Thế giới lặng yên."

The premise of the title was that the underwater world was a quiet world.

Tên phim như trên muốn nói đến sự tĩnh lặng của thế giới dưới đại dương.

We now know, 60 years later,

60 năm sau, giờ ta đã biết

that the underwater world is anything but silent.

rằng thế giới đại dương không hề tĩnh lặng chút nào.

Although the sounds are inaudible above water

Mặc dù ta không nghe được những âm thanh đó khi ở trên mặt nước,

depending on where you are and the time of year,

điều đó còn tuỳ thuộc vào vị trí bạn đứng và thời gian trong năm,

the underwater soundscape can be as noisy as any jungle or rainforest.

nhưng thế giới âm thanh dưới nước ồn ào như một cánh rừng nhiệt đới.

Invertebrates like snapping shrimp, fish and marine mammals

Các loài không xương sống như tôm gõ mõ, các loài cá và các loài thuộc lớp thú

all use sound.

đều cần đến âm thanh.

They use sound to study their habitat,

Chúng dùng âm thanh để nhận biết môi trường xung quanh,

to keep in communication with each other,

để liên lạc với đồng loại,

to navigate,

để định hướng,

to detect predators and prey.

để phát hiện kẻ săn mồi và con mồi.

They also use sound by listening to know something about their environment.

Chúng cũng sử dụng âm thanh để nghe ngóng môi trường xung quanh.

Take, for an example, the Arctic.

Hãy lấy ví dụ ở Bắc cực.

It's considered a vast, inhospitable place,

Đó được coi là đại môi trường rộng lớn và rất khắc nghiệt,

sometimes described as a desert,

thậm chí còn được so sánh với sa mạc,

because it is so cold and so remote

bởi lẽ nó quá lạnh lẽo và xa xôi,

and ice-covered for much of the year.

với băng tuyết bao phủ hầu như cả năm.

And despite this,

Bất chấp điều đó,

there is no place on Earth that I would rather be than the Arctic,

không đâu trên Trái Đất này mà tôi muốn nhắc đến nhiều hơn Bắc cực.

especially as days lengthen and spring comes.

đặc biệt vì những ngày kéo dài cả mùa xuân.

To me, the Arctic really embodies this disconnect

Với tôi, Bắc cực là một ví dụ tiêu biểu của sự khác biệt

between what we see on the surface and what's going on underwater.

giữa những thứ ta thấy trên mặt nước và điều thực sự diễn ra dưới đáy biển.

You can look out across the ice -- all white and blue and cold --

Bạn có thể quan sát khắp mặt băng, chỉ một màu trắng và xanh lạnh lẽo,

and see nothing.

ta chẳng thấy gì hết.

But if you could hear underwater,

Nhưng nếu bạn nghe được ở dưới nước,

the sounds you would hear would at first amaze

những điều bạn nghe thấy sẽ làm bạn ngạc nhiên,

and then delight you.

và làm bạn thích thú.

And while your eyes are seeing nothing for kilometers but ice,

Và khi mắt bạn chẳng thấy gì trong suốt vài cây số ngoài băng giá,

your ears are telling you that out there are bowhead and beluga whales,

tai bạn vẫn nghe thấy âm thanh của những chú cá voi Nga và cá voi trắng,

walrus and bearded seals.

của những chú sư tử biển và hải cẩu.

The ice, too, makes sounds.

Băng giá cũng gây ra tiếng động.

It screeches and cracks and pops and groans,

Đó là những âm thanh gầm gừ, va đập, nứt vỡ

as it collides and rubs when temperature or currents or winds change.

xảy ra lúc chúng va chạm - khi nhiệt độ, dòng biển, hay hướng gió thay đổi.

And under 100 percent sea ice in the dead of winter,

Bên dưới lớp băng vĩnh cửu, bên dưới cái lạnh chết chóc của mùa đông,

bowhead whales are singing.

những chú cá voi Nga đang hát.

And you would never expect that,

Bạn sẽ không ngờ được điều đó,

because we humans,

bởi lẽ chúng ta là con người,

we tend to be very visual animals.

ta nhận biết thế giới chủ yếu qua thị giác.

For most of us, but not all,

Hầu hết chúng ta, nhưng không phải tất cả,

our sense of sight is how we navigate our world.

thị giác là thứ giúp ta định hướng thế giới của mình.

For marine mammals that live underwater,

Đối với những loài thú sống dưới biển,

where chemical cues and light transmit poorly,

nơi rất đa dạng về hoá học và thiếu ánh sáng,

sound is the sense by which they see.

âm thanh là thứ chúng "thấy" nhiều nhất.

And sound transmits very well underwater,

Âm thanh lan truyền rất tốt trong nước,

much better than it does in air,

tốt hơn nhiều so với không khí,

so signals can be heard over great distances.

vì vậy tín hiệu có thể nghe được ở khoảng cách rất xa.

In the Arctic, this is especially important,

Ở Bắc cực, điều này là vô cùng quan trọng,

because not only do Arctic marine mammals have to hear each other,

không những chỉ vì các sinh vật ở Bắc cực cần nghe thấy lẫn nhau,

but they also have to listen for cues in the environment

mà chúng cần nghe để nhận biết các dấu hiệu của môi trường,

that might indicate heavy ice ahead or open water.

những dấu hiệu giúp nhận biết các tảng băng lớn hay vùng nước sâu.

Remember, although they spend most of their lives underwater,

Nhớ rằng, mặc dù chúng dành phần lớn cuộc đời sống ở dưới nước,

they are mammals,

chúng thuộc lớp thú,

and so they have to surface to breathe.

nên chúng vẫn phải nổi lên để thở.

So they might listen for thin ice or no ice,

Chúng có thể nghe để nhận biết khu vực băng mỏng hoặc không có băng,

or listen for echoes off nearby ice.

hoặc nghe những âm thanh vọng lại từ những tảng băng gần đó.

Arctic marine mammals live in a rich and varied underwater soundscape.

Các sinh vật biển ở Bắc cực sống ở các môi trường âm thanh phong phú.

In the spring,

Vào mùa xuân,

it can be a cacophony of sound.

đó có thể là một mớ âm thanh rất hỗn loạn.

(Marine mammal sounds)

(Âm thanh của các loài thú biển)

But when the ice is frozen solid,

Nhưng lúc mặt nước đã đóng băng,

and there are no big temperature shifts or current changes,

khi đó sẽ không còn sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ hoặc hải lưu nữa,

the underwater Arctic has some of the lowest ambient noise levels

Bắc cực bị bao phủ bởi nền âm thanh trầm lắng nhất

of the world's oceans.

của mọi đại dương trên thế giới.

But this is changing.

Nhưng chúng đang thay đổi.

This is primarily due to a decrease in seasonal sea ice,

Nguyển nhân chủ yếu do sự suy giảm của băng trôi theo mùa,

which is a direct result of human greenhouse gas emissions.

đó là hệ quả trực tiếp của sự phát thải khí nhà kính của con người.

We are, in effect, with climate change,

Bằng sự biến đổi khí hậu, chúng ta

conducting a completely uncontrolled experiment with our planet.

đang thay đổi hành tinh một cách không kiểm soát được.

Over the past 30 years,

Trong hơn 30 năm qua,

areas of the Arctic have seen decreases in seasonal sea ice

nhiều vùng ở Bắc cực đã chứng kiến sự suy giảm của băng trôi theo mùa,

from anywhere from six weeks to four months.

kéo dài từ sáu tuần tới bốn tháng.

This decrease in sea ice is sometimes referred to as an increase

Sự suy giảm băng trôi này thi thoảng được biết đến như sự kéo dài

in the open water season.

của mùa nước sâu tại đây.

That is the time of year when the Arctic is navigable to vessels.

Đó là khoảng thời gian trong năm mà khi đó, tàu lớn có thể qua lại được.

And not only is the extent of ice changing,

Sự thay đổi này không những xảy ra trên diện rộng,

but the age and the width of ice is, too.

mà chúng còn ảnh hưởng đến thời gian sống và độ lớn của các tảng băng.

Now, you may well have heard

Bạn chắc từng nghe rằng

that a decrease in seasonal sea ice is causing a loss of habitat

sự suy giảm băng trôi theo mùa sẽ dẫn đến sự phá huỷ môi trường sống

for animals that rely on sea ice,

của những động vật sống trên băng,

such as ice seals, or walrus, or polar bears.

như hải cẩu, sư tử biển, hay gấu Bắc cực.

Decreasing sea ice is also causing increased erosion along coastal villages,

Sự suy giảm này còn dẫn đến xói mòn ở các khu vực gần bở biển,

and changing prey availability for marine birds and mammals.

và làm giảm lượng mồi của các loài chim biển và thú biển.

Climate change and decreases in sea ice

Biến đổi khí hậu và sự suy giảm băng trên biển

are also altering the underwater soundscape of the Arctic.

còn làm thay đổi môi trường âm thanh ở Bắc cực.

What do I mean by soundscape?

Vậy môi trường âm thanh là gì?

Those of us who eavesdrop on the oceans for a living

Những ai nghiên cứu về đại dương

use instruments called hydrophones,

đều dùng một dụng cụ gọi là Đầu thu sóng địa chấn,

which are underwater microphones,

nó giống như một chiếc micro dưới nước,

and we record ambient noise --

thu những âm thanh quanh nó,

the noise all around us.

hay âm thanh xung quanh chúng ta.

And the soundscape describes the different contributors

Và chiếc đầu thu sóng đó giúp ta tìm hiểu các nhân tố khác nhau

to this noise field.

trong môi trường này.

What we are hearing on our hydrophones

Những thứ chúng tôi nghe được từ đầu thu sóng

are the very real sounds of climate change.

là những âm thanh chân thực nhất của biến đổi khí hậu.

We are hearing these changes from three fronts:

Chúng tôi khảo sát sự thay đổi này ở ba khía cạnh:

from the air,

trong không khí,

from the water

dưới nước,

and from land.

và trên cạn.

First: air.

Đầu tiên: trong không khí.

Wind on water creates waves.

Gió trên mặt nước tạo ra sóng biển.

These waves make bubbles;

Những sóng này tạo ra bọt;

the bubbles break,

bọt nước sẽ vỡ,

and when they do,

và khi chúng vỡ,

they make noise.

chúng tạo ra âm thanh.

And this noise is like a hiss or a static in the background.

Âm thanh này như một tiếng động lạ hay một thông số cần thống kê.

In the Arctic, when it's ice-covered,

Ở Bắc cực, khi mùa đông tới,

most of the noise from wind doesn't make it into the water column,

hầu hết âm thanh từ gió không truyền được tới lớp nước bên dưới,

because the ice acts as a buffer between the atmosphere and the water.

bởi lẽ lớp băng đã ngăn cản sự tiếp xúc giữa không khí và lớp nước.

This is one of the reasons

Đây là một trong những lý do

that the Arctic can have very low ambient noise levels.

Bắc cực có mức tiếng ồn rất thấp.

But with decreases in seasonal sea ice,

Nhưng sự suy giảm của băng trôi theo mùa

not only is the Arctic now open to this wave noise,

không những khiến nơi đây mất đi tấm khiên âm thanh tự nhiên,

but the number of storms and the intensity of storms in the Arctic

điều đó còn làm số lượng và mật độ bão trên Bắc cực

has been increasing.

tăng lên đáng kể.

All of this is raising noise levels in a previously quiet ocean.

Tất cả chúng làm tăng mức độ tiếng ồn ở những nơi vốn tĩnh mịch trước kia.

Second: water.

Thứ hai: dưới nước.

With less seasonal sea ice,

Khi có it băng trôi hơn,

subarctic species are moving north,

các loài sống gần Bắc cực sẽ di cư về phía bắc nhiều hơn,

and taking advantage of the new habitat that is created by more open water.

và chiếm lấy nơi trú ngụ mới được tạo ra do vùng nước sâu đã mở rộng.

Now, Arctic whales, like this bowhead,

Những loài thực sự sống ở Bắc cực, như cá voi đầu cong,

they have no dorsal fin,

chúng không hề có vây trên lưng,

because they have evolved to live and swim in ice-covered waters,

do chúng đã tiến hoá để tồn tại và di chuyển dưới lớp băng,

and having something sticking off of your back is not very conducive

và việc có thêm một thứ gắn trên lưng quả thực rất bất tiện

to migrating through ice,

trong môi trường nhiều băng,

and may, in fact, be excluding animals from the ice.

và thực sự, điều đó làm chúng phải tránh xa các vùng có băng.

But now, everywhere we've listened,

Nhưng hiện nay, ta đều phát hiện ra,

we're hearing the sounds of fin whales and humpback whales

ta đều đã nghe thấy âm thanh của cá voi lưng xám, cá voi lưng gù,

and killer whales,

và cá voi sát thủ,

further and further north,

chúng tiến dần về phía bắc

and later and later in the season.

vào lúc mùa băng trôi vẫn đang tiếp diễn.

We are hearing, in essence,

Ta thực sự đang nghe thấy

an invasion of the Arctic by subarctic species.

một cuộc xâm lăng Bắc cực từ những loài sống ở cận cực.

And we don't know what this means.

Ta vẫn chưa hiểu kết quả của việc này.

Will there be competition for food between Arctic and subarctic animals?

Liệu có xảy ra sự cạnh tranh nguồn thức ăn giữa các loài sống ở cực và cận cực không?

Might these subarctic species introduce diseases or parasites into the Arctic?

Liệu những loài cận cực có đem các bệnh hay ký sinh trùng mới tới Bắc cực không?

And what are the new sounds that they are producing

Và những âm thanh mới chúng tạo ra

doing to the soundscape underwater?

sẽ ảnh hưởng ra sao tới môi trường âm thanh chung?

And third: land.

Và điều thứ ba: trên cạn.

And by land ...

Nói về trên cạn...

I mean people.

Tôi nói đến loài người.

More open water means increased human use of the Arctic.

Vùng nước sâu rộng hơn đồng nghĩa với việc chúng có ích hơn cho con người.

Just this past summer,

Mùa hè vừa rồi,

a massive cruise ship made its way through the Northwest Passage --

một chiếc tàu tuần dương cỡ lớn đã đi qua khu vực Hành lang Tây Bắc,

the once-mythical route between Europe and the Pacific.

đó từng là tuyến đường truyền thuyết nối liền châu Âu và Thái Bình Dương.

Decreases in sea ice have allowed humans to occupy the Arctic more often.

Sự suy giảm số lượng băng cho phép con người dễ dàng chiếm đóng Bắc cực hơn.

It has allowed increases in oil and gas exploration and extraction,

Điều đó cho phép ta tìm kiếm và khai thác thêm các giếng dầu khí mới,

the potential for commercial shipping,

một tiềm năng cho giao thông vận tải,

as well as increased tourism.

cũng như cho du lịch.

And we now know that ship noise increases levels of stress hormones in whales

Giờ ta đã biết, tiếng ồn do tàu thuyền làm tăng hormone gây stress cho cá voi,

and can disrupt feeding behavior.

ảnh hưởng xấu tới khả năng kiếm ăn của chúng.

Air guns, which produce loud, low-frequency "whoomps"

Súng hơi săn cá tạo ra những tiếng ồn lớn và có tần số thấp

every 10 to 20 seconds,

mỗi 10 hoặc 20 giây,

changed the swimming and vocal behavior of whales.

làm thay đổi khả năng bơi lội và giao tiếp của cá voi.

And all of these sound sources are decreasing the acoustic space

Tất cả những nguồn âm này thu hẹp không gian âm thanh

over which Arctic marine mammals can communicate.

mà các động vật biển ở Bắc cực có thể giao tiếp.

Now, Arctic marine mammals are used to very high levels of noise

Ngày nay, các động vật biển ở Bắc cực đã quen với các tần suất tiếng ồn rất cao

at certain times of the year.

vào vài thời điểm trong năm.

But this is primarily from other animals or from sea ice,

Nhưng hầu hết chúng là các động vật khác hoặc các động vật sống trên băng,

and these are the sounds with which they've evolved,

và đó là những âm thanh mà chúng đã tiến hoá cùng,

and these are sounds that are vital to their very survival.

đó là những âm thanh rất quan trọng với sự tồn tại của chúng.

These new sounds are loud and they're alien.

Những âm thanh mới này rất ồn và rất xa lạ với chúng.

They might impact the environment in ways that we think we understand,

Chúng có thể ảnh hưởng xấu đến môi trường theo những cách ta nghĩ ta hiểu được,

but also in ways that we don't.

nhưng cũng theo những cách ta không hiểu.

Remember, sound is the most important sense for these animals.

Hãy nhớ rằng, thính giác là giác quan quan trọng nhất của các động vật này.

And not only is the physical habitat of the Arctic changing rapidly,

Không chỉ không gian sống vật lý ở Bắc cực đang thay đổi nhanh chóng,

but the acoustic habitat is, too.

mà không gian âm thanh cũng như vậy.

It's as if we've plucked these animals up from the quiet countryside

Điều đó giống như ta đã tách chúng ra khỏi một vùng quê yên bình

and dropped them into a big city in the middle of rush hour.

và thả chúng ở thành phố lớn vào đúng giờ cao điểm.

And they can't escape it.

Và chúng không thể chạy thoát.

So what can we do now?

Vậy giờ ta có thể làm gì?

We can't decrease wind speeds

Ta không thể nhanh chóng thay đổi

or keep subarctic animals from migrating north,

hoặc ngăn cản các loài cận cực di cư lên phía bắc,

but we can work on local solutions

nhưng ta có thể có các giải pháp trên phạm vi hẹp

to reducing human-caused underwater noise.

để giảm thiểu tiếng ồn dưới nước do con người gây ra.

One of these solutions is to slow down ships

Một trong những giải pháp đó là giảm tốc độ tàu thuyền

that traverse the Arctic,

khi đi qua Bắc cực,

because a slower ship is a quieter ship.

bởi lẽ tàu sẽ gây ít tiếng ồn hơn khi đi chậm hơn.

We can restrict access in seasons and regions

Chúng ta có thể cấm đi lại ở vài thời điểm và vị trí nhất định,

that are important for mating or feeding or migrating.

khi điều đó quan trọng cho việc sinh sản, kiếm ăn hoặc di cư của chúng.

We can get smarter about quieting ships

Ta có thể tìm cách thông minh hơn để làm giảm tiếng ồn tàu thuyền,

and find better ways to explore the ocean bottom.

và tìm giải pháp thám hiểm đáy biển.

And the good news is,

Tin tốt lành là,

there are people working on this right now.

có những người đang thực hiện công việc đó ngay lúc này.

But ultimately,

Nhưng cuối cùng,

we humans have to do the hard work

loài người chúng ta cần nỗ lực rất nhiều

of reversing or at the very least decelerating

để đảo ngược, hay ít nhất là giảm thiểu

human-caused atmospheric changes.

sự thay đổi môi trường sống do con người gây ra.

So, let's return to this idea of a silent world underwater.

Vậy, hãy quay trở lại ý tưởng về một thế giới biển yên tĩnh.

It's entirely possible

Sẽ hoàn toàn khả thi

that many of the whales swimming in the Arctic today,

nếu rất nhiều chú cá voi đang bơi lội ở Bắc cực ngày nay,

especially long-lived species like the bowhead whale

đặc biệt là những loài tuổi thọ cao như cá voi đầu cong,

that the Inuits say can live two human lives --

nhiều người Eskimo nói rằng chúng sống thọ gấp đôi loài người,

it's possible that these whales were alive in 1956,

sẽ rất khả thi nếu chúng cũng đã tồn tại vào năm 1956,

when Jacques Cousteau made his film.

khi Jacques Cousteau làm bộ phim đó.

And in retrospect,

Khi nhìn lại quá khứ,

considering all the noise we are creating in the oceans today,

khi nghĩ về tất cả tiếng ồn mà ta đang tạo ra dưới biển ngày nay,

perhaps it really was "The Silent World."

có lẽ chúng thực sự là một "Thế giới lặng yên."

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)