Robert Ballard: Exploring the ocean's hidden worlds

Robert Ballard'dan okyanus araştırmaları üzerine

Çeviri: Ercan Selçuk ÜNLÜ Gözden geçirme: Sancak Gülgen

The first question is this.

İlk soru şu.

Our country has two exploration programs.

Ülkemizde iki keşif programı mevcut.

One is NASA, with a mission to explore the great beyond,

Birincisi NASA'nın büyük karanlığı,

to explore the heavens, which we all want to go to if we're lucky.

gökleri, yani hepimizin şanslıysak gitmek istediğimiz yerleri araştırma misyonu.

And you can see we have Sputnik, and we have Saturn,

Bakarsanız, Sputnik'e ve Saturn'e sahip olduğumuzu

and we have other manifestations of space exploration.

ayrıca diğer uzay araştırma göstergelerine sahip olduğumuzu görürsünüz.

Well, there's also another program,

Aslında, okyanus araştırması ile ilgili başka bir program

in another agency within our government, in ocean exploration.

devletimize bağlı başka bir kurumda da var.

It's in NOAA, the National Oceanic and Atmospheric Administration.

NOAA, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi içinde.

And my question is this: "why are we ignoring the oceans?"

Sorum şu: "neden okyanusları göz ardı ediyoruz?"

Here's the reason, or not the reason, but here's why I ask that question.

Sebebi şu, belki sebebi değil ama şu nedenle bu soruyu sordum.

If you compare NASA's annual budget to explore the heavens,

Eğer NASA'nın gökleri araştırmaya ayırdığı yıllık bütçesi ile karşılaştırırsak,

that one-year budget would fund NOAA's budget

bu bir yıllık bütçe, NOAA'nın

to explore the oceans for 1,600 years.

okyanusları 1600 yıl boyunca araştırması için yetecek bütçeye tekabül eder

Why? Why are we looking up? Is it because it's heaven?

Neden? Neden yukarılara bakıyoruz? Bunun sebebi orasının cennet olması mı?

And hell is down here? Is it a cultural issue?

Ve cehennemin aşağılarda bir yerde olması mı? Yoksa bu kültürel bir mesele mi?

Why are people afraid of the ocean?

İnsanlar neden okyanustan korkuyor?

Or do they just assume the ocean is just a dark, gloomy place

Veya onlar okyanusları hiçbir şey vaat etmeyen karanlık ve kasvetli yerler

that has nothing to offer?

olarak mı kabul ediyorlar?

I'm going to take you on a 16-minute trip on 72 percent of the planet, so buckle up.

Şimdi sizi 16 dakikalık bir yolculukla gezegenin yüzde 72'lik yerine götüreceğim. Bu yüzden kemerlerinizi bağlayın.

OK. And what we're going to do

Pekala. Şimdi yapacağımız şey şu;

is we're going to immerse ourselves in my world.

kendimizi benim dünyama daldıracağız.

And what I'm going to try -- I hope I make the following points.

Deneyeceğim şey, -- Umarım şunları tam manası ile gösterebilirim.

I'm going to make it right now in case I forget.

Unutmamak için hemen şimdi bunu gerçekleştireceğim.

Everything I'm going to present to you

Bugün size göstereceğim herşey

was not in my textbooks when I went to school.

ben okula giderken ders kitaplarında yoktu.

And most of all, it was not even in my college textbooks.

Hatta daha da önemlisi, bunlar üniversite kitaplarında bile bulunmuyordu.

I'm a geophysicist, and all my Earth science books when I was a student --

Ben bir jeofizikçiyim ve öğrenciyken kullandığım tüm yer bilim kitaplarımı kastediyorum.

I had to give the wrong answer to get an A.

A alabilmek için yanlış cevaplar vermek zorundaydım.

We used to ridicule continental drift. It was something we laughed at.

Kıta kaymaları ile dalga geçerdik. Üzerine epey güldüğümüz bir mevzuydu.

We learned of Marshall Kay's geosynclinal cycle, which is a bunch of crap.

Marshall Kay'in jeosenklinal döngüsü öğrendik; saçma sapan birşeydir.

In today's context, it was a bunch of crap,

Bugünnün bağlamında hiçbir şey ifade etmese de

but it was the law of geology, vertical tectonics.

sonuçta bu dikey tektonikler jeolojinin kanunuydu.

All the things we're going to walk through

Bugün üzerinden geçeceğimiz şeyler

in our explorations and discoveries of the oceans

okyanuslar üzerine yaptığımız keşif ve araştırmalarda

were mostly discoveries made by accident.

çoğunlukla raslantı sonucu yaptığımız keşiflerimiz üzerine olacak.

Mostly discoveries made by accident.

Buluşların çoğu şans eseri yapılmıştır.

We were looking for something and found something else.

Birşeyi ararken başka birşey bulduk.

And everything we're going to talk about

Ve bugün konuşacağımız herşey

represents a one tenth of one percent glimpse, because that's all we've seen.

yüzde birlik bulgularımızın onda birini temsil ediyor çünkü şu ana kadar ancak bu kadarını görebildik.

I have a characterization.

Bir tanımlama yapacağım.

This is a characterization of what it would look like if you could remove the water.

Bu tanımlama suyu yok sayarsak nasıl birşey ortaya çıkacağı üzerine.

It gives you the false impression it's a map.

Haritaymış gibi yanlış bir izlenim veriyor.

It is not a map.

Bu bir harita değil.

In fact, I have another version at my office

Aslında ofisimde bunun daha farklı bir versiyonu var.

and I ask people, "Why are there mountains here, on this area here,

ve insanlara soruyorum, " Neden bu alanda dağlar varken

but there are none over here?" And they go, "Well, gee,

şurada hiç yok?" Söyledikleri şey, " Ahh, yani,

I don't know," saying,

bilemiyorum".

"Is it a fracture zone? Is it a hot spot?"

"Bu bir kırık mı? Bu sıcak bir bölge mi?"

No, no, that's the only place a ship's been.

Hayır hayır, bu sadece gemilerin geçtiği yerler.

Most of the southern hemisphere is unexplored.

Güney yarıkürenin büyük çoğunluğu henüz hiç araştırılmadı.

We had more exploration ships down there

Bu aşağı kısımlarda Kaptan Cook zamanında

during Captain Cook's time than now. It's amazing.

şimdikinden daha çok araştırma gemisine sahiptik. Gerçekten inanılmaz.

All right. So we're going to immerse ourselves

Pekala, buradan kendimizi

in the 72 percent of the planet because, you know,

gezegenin yüzde 72'lik kısmına indireceğiz, biliyorsunuz,

it's really naive to think that the Easter Bunny

Paskalya Tavşanı'nın herşeyi sadece kıtalara koyduğunu düşünmek

put all the resources on the continents.

gerçekten çok safça.

(Laughter)

(Kahkahalar)

You know, it's just ludicrous.

Bilirsiniz, gülünç bir şey.

We are always, constantly playing the zero sum game.

Her saban sabit bir şekilde sıfır toplamlı oyunu oynuyoruz.

You know, we're going to do this, we're going to take it away from something else.

Bilirsiniz, birşeyi başka birşeyden çıkartıp alacağız.

I believe in just enriching the economy.

Bunun sadece ekonomiyi geliştirmeye yarayan birşey olduğuna inanıyorum.

And we're leaving so much on the table, 72 percent of the planet.

Bizim masaya koyduğumuz şey o kadar büyük ki, gezegenin yüzde 72'si.

And as I will point out later in the presentation,

Sunumun ilerleyen zamanında ele alacağım ancak,

50 percent of the United States of America lies beneath the sea.

Amerika Birleşik Devletleri'nin yüzde 50'si denizin altında yatmakta.

50 percent of our country that we own, have all legal jurisdiction,

Sahip olduğumuz ülkenin yüzde 50'si, tüm yasal yetkilerin olduğu,

have all rights to do whatever we want, lies beneath the sea

istediğimiz herşeyi yapmaya hakkımız olan kısım denizin altında yatıyor

and we have better maps of Mars than that 50 percent.

ve bu yüzde 50'lik kısıma kıyasla Mars'ı gösteren daha iyi hariyalarımız var.

Why? OK. Now, I began my explorations the hard way.

Neden? Pekala. Şimdi araştırmalarımıma zor yoldan başlıyorum.

Back then -- actually my first expedition

Çok önceleri --aslında ilk seferime

was when I was 17 years old. It was 49 years ago.

henüz 17 yaşındayken çıkmıştırm. 49 yıl önceydi.

Do the math, I'm 66. And I went out to sea on a Scripps ship

Hesabını yapın, 66 yaşındayım. Denize Scripps gemisiyle açıldım

and we almost got sunk by a giant rogue wave,

ve haydut bir dalga yüzünden az kalsın batıyorduk.

and I was too young to be -- you know, I thought it was great!

Orada olmak için çok gençtim --bilirsiniz, düşündüğümde inanılmaz birşeydi!

I was a body surfer and I thought, "Wow, that was an incredible wave!"

Ben bir vücut sörfcüsü gibiydim ve "Vay be, ne muhteşem bir dalga!" diye düşünüyordum.

And we almost sank the ship, but I became enraptured

Sonrasında neredeyse gemiyi batırıyorduk fakat birbirini destekleyen serüvenlerle

with mounting expeditions. And over the last 49 years,

başım dönmüştü bile. Ve 49 yıl boyunca

I've done about 120, 121 -- I keep doing them -- expeditions.

yaklaşık 120, 121 --hala devam etmekteyim-- sefer yaptım.

But in the early days, the only way I could get to the bottom

Fakat ilk zamanlarda aşağılara inebileceğim tek yol

was to crawl into a submarine, a very small submarine,

bir denizaltının, çok küçük bir denizaltının içine yatarak

and go down to the bottom.

en aşağılara doğru inmekti.

I dove in a whole series of different deep diving submersibles.

Birçok çeşit derin dalış denizaltısıyla dalışlar gerçekleştirdim.

Alvin and Sea Cliff and Cyana,

Alvin, Sea Cliff ve Cyana

and all the major deep submersibles we have, which are about eight.

ve sahip olduğumuz tüm temel derin denizaltılar; sanıyorsam bunlar sekiz civarında.

In fact, on a good day, we might have four or five human beings

Gerçekte, elverişli bir günde dünyanın ortalama bir derinliğinde bulunan

at the average depth of the Earth --

yaklaşık dört veya beş kişiyizdir --

maybe four or five human beings out of whatever billions we've got going.

diğer bir ifadeyle ne yapıyorlarsa artık onlarla meşgul olan milyanlarca insan arasından dört ve beş kişi.

And so it's very difficult to get there, if you do it physically.

Sonuçta fiziksel olarak yapmanız gerekiyorsa, oraya ulaşmak çok zor bir iş.

But I was enraptured, and in my graduate years

Fakat başım dönmüştü ve lisans üstü eğitimim zamanında

was the dawn of plate tectonics. And we realized

plaka tektoniği gündemdeydi. Farkettik ki

that the greatest mountain range on Earth lies beneath the sea.

dünyanın en büyük sıra dağları denizin altında uzanmaktaydı.

The mid-ocean ridge runs around like the seam on a baseball.

Okayonus ortası tepeler sanki bir beysbol topunun çevresindeki dikişler gibi uzanır.

This is on a Mercator projection.

Coğrafi ifadeyle bu Mercator projeksiyonunun üzerinde.

But if you were to put it on an equal area projection,

Ancak eğer bunu eşit alan projeksiyonuna yerleştirmeye kalkarsanız

you'd see that the mid-ocean ridge covers 23 percent

ara okyanus tepelerinin dünyanın toplam alanının

of the Earth's total surface area.

yüzde 23'ünü kapladığını bulursunuz.

Almost a quarter of our planet is a single mountain range

Neredeyse gezegenin bir çeğreği sadece tek bir sıra dağ gibi

and we didn't enter it until after Neil Armstrong

ve buraya Neil Armstrong ve Buzz Aldrin'in aya gitmesinden sonrasına kadar

and Buzz Aldrin went to the moon.

giremedik.

So we went to the moon, played golf up there,

Öyleyse aya gittik, orada golf oynadık ve bunu

before we went to the largest feature on our own planet.

kendi gezegenimizdeki en büyük şeye gitmeden önce yaptık.

And our interest in this mountain range, as Earth scientists in those days,

Günümüzün yerbilimcileri olarak bu sıra dağ üzerine olan ilgimiz,

was not only because of its tremendous size, dominating the planet,

sadece onun gezegende baskın inanılmaz boyutlarından ötürü değil

but the role it plays in the genesis of the Earth's outer skin.

aynı zamanda onun dünyanın dış kabuğunun oluşumundaki rolünden kaynaklanıyor.

Because it's along the axis of the mid-ocean ridge

Aynı zamanda bunun sebebi onun büyük kabuk plakalarının birbirinden ayrıldığı yerde

where the great crustal plates are separating.

okyanus ortası sırt ekseni boyunca uzanmasından kaynaklanıyor.

And like a living organism, you tear it open,

Ve tıpkı canlı bir organizma gibi onu yırtıp açarsanız

it bleeds its molten blood, rises up to heal that wound

erimiş kanını akıtır, bu yarayı iyileştirmek için

from the asthenosphere, hardens, forms new tissue and moves laterally.

astenosferden yükselir, sertleşir ve yeni bir doku oluşturarak yanlamasına hareket eder.

But no one had actually gone down

Fakat gerçek manası ile hiç kimse

into the actual site of the boundary of creation as we call it --

Rift Vadisi olarak adlandırdığımız bu yapımının sınırlarının bulunduğu yere

into the Rift Valley -- until a group of seven of us

yedimizden oluşan bir grup

crawled in our little submarines in the summer of 1973, 1974

1973/1974 yazında küçük denizaltılara girene kadar gitmedi

and were the first human beings to enter the Great Rift Valley.

ve bu ekibin üyeleri Büyük Rift Vadisi'ne giren ilk insanlar oldu.

We went down into the Rift Valley.

Rift Vadisi'nin içine indik,

This is all accurate except for one thing -- it's pitch black.

bu bir şey hariç tamamiyle net -- orası zifiri karanlık.

It's absolutely pitch black, because

Zifiri karanlık çünkü

photons cannot reach the average depth of the ocean,

güneş ışınları okyanusun ortalama derinliği olan 12.000 feet'e ulaşamaz.

which is 12,000 feet. In the Rift Valley, it's 9,000 feet.

Rift Vadisi'nin derinliği 9.000 feet.

Most of our planet does not feel the warmth of the sun.

Gezegenimizin büyük çoğunluğu güneşin ısısını hissedemez.

Most of our planet is in eternal darkness.

Gezegenimizin büyük çoğunluğu ebedi karanlıktadır.

And for that reason, you do not have photosynthesis in the deep sea.

Bu sebepten ötürü derin denizde fotosentez gerçekleşmez.

And with the absence of photosynthesis

Fotosentez olmayınca

you have no plant life, and as a result,

bitki yaşamı bulamazsınız ve sonuç olarak da

you have very little animal life living in this underworld.

bu yeraltı dünyasında yaşayan çok az hayvan bulursunuz.

Or so we thought. And so in our initial explorations,

Veya biz böyle düşündük. İlk aşama araştırmalarımızda

we were totally focused on exploring the boundary of creation,

tamamiyle gözlerimizi yapının sınırlarını araştırmaya,

looking at the volcanic features running along that entire 42,000 miles.

42.000 mil boyunca uzanan volkanik özelliklere bakmaya odaklamıştık.

Running along this entire 42,000 miles

Bu tüm 42.000 mil boyunca

are tens of thousands of active volcanoes.

onbinlerce etkin volkan bulunmakta.

Tens of thousands of active volcanoes.

Onbinlerce aktif volkandan bahsediyoruz.

There are more active volcanoes beneath the sea

Denizin altında karaya kıyasla

than on land by two orders of magnitude.

yaklaşık 100 kat daha fazla etkin volkan bulunmakta.

So, it's a phenomenally active region,

Yani burası olağanüstü aktif bir bölge.

it's not just a dark, boring place. It's a very alive place.

Sadece karanlık kasvetli bir yer değil. Bucası capcanlı bir yer.

And it's then being ripped open.

Ayrıca burası yırtıp açılan bir yer.

But we were dealing with a particular scientific issue back then.

Sonrasında özel bir bilimsel konuyla ilgilenmeye başladık.

We couldn't understand why you had a mountain under tension.

Anlayamadığımız şey bu gerginlik altında dağların nasıl bulunduğuydu.

In plate tectonic theory, we knew that if you had plates collide,

Plaka tektoniği teorisine göre eğer plakalar çarpışırsa

it made sense: they would crush into one another,

mantıklı olarak biri diğerinin içine geçebilir,

you would thicken the crust, you'd uplift it.

tabakayı kalınlaştırabilir veya onu yükseltebilir.

That's why you get, you know, you get seashells up on Mount Everest.

Deniz kabuklarını Everest Dağı'nın üstünde bulmanızın sebebi de budur.

It's not a flood, it was pushed up there.

Bu bir sel baskının değil tamamen yukarıya itilmenin bir neticesi.

We understood mountains under compression,

Basınç altındaki dağları anlamıştık,

but we could not understand why we had a mountain under tension.

falat anlayamadığımız şey sıkıştırma altında dağların nasıl bulunduğu mevzusuydu.

It should not be. Until one of my colleagues said,

Bu olmaması gereken birşey. Meslektaşlarımdan birisi bana gelip dedi ki;

"It looks to me like a thermal blister, and the mid-ocean ridge

"Bana termal kabarma gibi görünüyor ve okyanus ortası sırt bölgesi

must be a cooling curve." We said, "Let's go find out."

soğuyan bir dönemeç olmalı. Biz de ona " Haydi gidip bakalım" dedik.

We punched a bunch of heat probes. Everything made sense,

Bir yığın ısı sondası çaktık. Bir düzlemde ısı kaybı bulunması dışında

except, at the axis, there was missing heat. It was missing heat.

herşey mantıklı gidiyordu. Bir ısı kaybı mevcuttu.

It was hot. It wasn't hot enough.

Sıcaktı ama yeterince sıcak değildi.

So, we came up with multiple hypotheses:

Böylece birçok hipotez ortaya attık,

there's little green people down there taking it;

aşağıda küçük yeşil insanlar onu alıp götürüyordu gibi.

there's all sorts of things going on.

Bir yığın şey oluyordu.

But the only logical [explanation] was that there were hot springs.

Fakat en mantıklısı kaplıcaların varlığı ile açıklanabilirdi.

So, there must be underwater hot springs.

Bu yüzden deniz altında bir kaplıca var olmak zorundaydı.

We mounted an expedition to look for the missing heat.

Kayıp ısıyı aramak amacı ile bir araştırma başlattık.

And so we went along this mountain range, in an area along Galapagos Rift,

Bu amaçla Galapagos Çatlağı'nda uzanan bir alanda bu dağ silsilesi boyunca ilerledik

and did we find the missing heat.

ve kayıp ısının kaynağını bulduk.

It was amazing. These giant chimneys, huge giant chimneys.

Gerçekten inanılmazdı. Bu büyük, koskocaman bacalar.

We went up to them with our submersible.

Denizaltı araçlarımızla bunların üzerine çıktık.

We wanted to get a temperature probe, we stuck it in there,

Sıcaklık ölçümü almak istedik ve sondayı oraya yerleştirdik

looked at it -- it pegged off scale.

gözlemledik -- ölçün değerleri skalanın dışındaydı.

The pilot made this great observation: "That's hot."

Pilot şu büyük gözlemi yaptı: "Burası gerçekten sıcak."

(Laughter)

(Kahkahalar)

And then we realized our probe was made out of the same stuff --

Sonrasında farkettik ki sondamız herzaman ki malzemeden üretilmişti --

it could have melted. But it turns out the exiting temperature

erime şansı vardı. Fakat sonradan anlaşıldı ki buradaki sıcaklık

was 650 degrees F, hot enough to melt lead.

650 fahrenhayt dereceydi, yani kurşunu eritecek yeterlilikte değildi.

This is what a real one looks like, on the Juan de Fuca Ridge.

Bu Juan de Fuca Sırtı'nda bulunanlardan bir tanesi.

What you're looking at is an incredible pipe organ

Burada baktığınız ise okyanustan fışkıran

of chemicals coming out of the ocean.

kimyasallardan oluşan inanılmaz bir borulu org.

Everything you see in this picture is commercial grade:

Bu resimde gördüğünüz herşey ticari nitelikte:

copper, lead, silver, zinc and gold.

bakır, kurşun, gümüş, çinko ve altın.

So the Easter Bunny has put things in the ocean floor,

Yani Paskalya Tavşanı okyanus zeminine değişik şeyler bırakıyor

and you have massive heavy metal deposits

ve araştırma yaptığımız bu sıra dağ üzerinde

that we're making in this mountain range.

kocaman metal yataklarına sahipsiniz.

We're making huge discoveries of large commercial-grade ore

Bu sıradağ boyunca ticari değeri olan geniş cevher yatakları üzerine

along this mountain range, but it was dwarfed by what we discovered.

önemli keşifler yapıyoruz.

We discovered a profusion of life,

Var olmaması gereken bir dünyada

in a world that it should not exist [in]. Giant tube worms, 10 feet tall.

bol miktarda yaşam kaynağı keşfettik. 10 feet uzunluğunda dev tüp kurtları.

I remember having to use vodka -- my own vodka -- to pickle it

Onu örneklemek için votka -- kendi şahsi votkamı -- kullandığımı hatırlıyorum

because we don't carry formaldehyde.

çünkü formaldehit taşımıyorduk.

We went and found these incredible clam beds

Gittik ve bu inanılmaz midye yataklarını

sitting on the barren rock. Large clams,

çıplak kayalar üzerinde bulduk. O kadar büyük midyeler ki

and when we opened them, they didn't look like a clam.

onları açtığımızda artık midye gibi görünmüyorlardı.

And when we cut them open, they didn't have the anatomy of a clam.

Ayrıca onları kesip açtığımızda midyelerin anatomik özelliklerini göstermiyorlardı.

No mouth, no gut, no digestive system.

Ağız yok, mide yok, sindirim sistemi yok.

Their bodies had been totally taken over

Vücutlarının başka bir organizma, bir bakteri türü tarafından

by another organism, a bacterium, that had figured out

tamamen ele geçirilmişti. Sonrasında

how to replicate photosynthesis in the dark,

fotosentezi karanlıkta nasıl taklit ettiğini çözdük ki

through a process we now call chemosynthesis.

bu yöntemi şu anda kemosentez olarak adlandırıyoruz.

None of it in our textbooks. None of this in our textbooks.

Bu okul kitaplarında yok. Bunlarla ilgili hiçbir şey okul kitaplarında yok.

We did not know about this life system.

Bu yaşam sistemini hiç bilmiyorduk.

We were not predicting it.

Biz bunu tahmin etmiyorduk.

We stumbled on it, looking for some missing heat.

Kayıp ısı arayışımız konusunda tökezledik kaldık.

So, we wanted to accelerate this process.

Bu yüzden işleyişi biraz hızlandırmak istedik.

We wanted to get away from this silly trip, up and down on a submarine:

Denizaltı ile inip çıktığımız bu aptalca yolculuktan uzaklaşmak istedik:

average depth of the ocean, 12,000 feet;

okanusun ortalama derinliği 12.000 feet,

two and half hours to get to work in the morning;

sabahtan 2 buçuk saat işe başlamak için;

two and half hours to get to home. Five hour commute to work.

2 buçuk saat da eve dönmek için. Beş saatimiz yolda geçiyordu.

Three hours of bottom time, average distance traveled -- one mile.

Üç saat zeminde harcıyorduk. Gezdiğimiz ortalama mesafe -- bir mil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

On a 42,000 mile mountain range. Great job security, but not the way to go.

42.000 millik sıra dağın üzerindeydik. İş güvenliği çok iyiydi ancak gidilmesi gereken yol bu değildi.

So, I began designing a new technology of telepresence,

Bu yüzden bir çeşit uzaktan kontrol teknolojisi dizayn etmeye başladım.

using robotic systems to replicate myself,

Beni kopyalamak amacı ile robotik sistemi kullanacaktık.

so I wouldn't have to cycle my vehicle system.

Böylece araç sistemimi döndürüp durmak zorunda kalmayacaktım.

We began to introduce that in our explorations,

Bunları keşiflerimize entegre etmeye başladık

and we continued to make phenomenal discoveries

ve yeni robotik teknolojimizi kullanarak

with our new robotic technologies. Again, looking for something else,

inanılmaz keşifler yapmaya başladık. Yeniden başka bir şey arıyor,

moving from one part of the mid-ocean ridge to another.

okyanus ortasındaki tepenin bir kısmından diğerine hareket ediyorduk.

The scientists were off watch and they came across incredible life forms.

Bilim adamları gece gündüz çalıştı ve inanılmaz yaşam türleri ile karşı karşıya geldi.

They came across new creatures they had not seen before.

Daha önce hiç görmedikleri yeni yaratıklara rastladılar.

But more importantly, they discovered

Fakat daha önemlisi, aşağılarda

edifices down there that they did not understand.

anlayamadıkları yapılar keşfettiler.

That did not make sense. They were not above a magma chamber.

Anlam ifade etmiyordu. Mağma çemberinin üzerinde değillerdi.

They shouldn't be there. And we called it Lost City.

Burada olmamaları gerekiyordu. Bu yüzden onu Kayıp Şehir olarak isimlendirdik.

And Lost City was characterized by these incredible limestone formations

Kayıp Şehir bu inanılmaz kalker oluşumları ve

and upside down pools. Look at that.

ters dönmüş havuzların yanında karakterize edildi. Şuna bir bakın.

How do you do that? That's water upside down.

Bu nasıl olabilir? Bu ters şekilde duran şey su.

We went in underneath and tapped it, and we found that it had the pH of Drano.

Altına giderek ölçümler aldık ve gördük ki Drano'dakine bender bir pH a sahip.

The pH of 11, and yet it had chemosynthetic bacteria living in it

pH değeri 11 ve yine de içinde, bu uç noktada yaşayan

and at this extreme environment.

kemosentetik bakteriler var.

And the hydrothermal vents were in an acidic environment.

Hidrotermal bacalar asidik çevrede yer alıyorlar.

All the way at the other end, in an alkaline environment,

En ucunda ise bazik bir çevre yer alıyor.

at a pH of 11, life existed.

buranın pH'ı 11 ve yaşam bulunuyor.

So life was much more creative than we had ever thought.

Yaşam şimdiye kadar düşündüğümüzden çok daha yaratıcıydı.

Again, discovered by accident. Just two years ago

Yeniden, şans eseri yapılan bir keşif. Sadece iki yıl önce

working off Santorini, where people are sunning themselves on the beach,

insanların kumsalda güneşlendiği bir yer olan Santorini'de çalışırken

unbeknownst to them in the caldera nearby,

kimsenin haberi olmadığı yakın bir kalderada

we found phenomenal hydrothermal vent systems

inanılmaz hidrotermal baca sistemlerini

and more life systems.

ve daha fazla yaşam türünü bulduk.

This was two miles from where people go to sunbathe,

Burası insanların güneş banyosu yaptığı yere iki mil mesafedeydi

and they were oblivious to the existence of this system.

ve insanlar bu sistemin varlığı konusunda tamamen umursamazdı.

Again, you know, we stop at the water's edge.

Yeniden, bilirsiniz, suyun kenarında duruyoruz.

Recently, diving off -- in the Gulf of Mexico, finding pools of water,

Yakın zamanda Meksika Körfezi'ndeki dalışlarımızda bulduğumuz su havuzları,

this time not upside down, right side up.

bu kez ters değiller, doğru şekilde duruyorlar.

Bingo. You'd think you're in air, until a fish swims by.

Bingo. Bir balık yüzüp geçene kadar havada olduğunuzu düşünebilirsiniz.

You're looking at brine pools formed by salt diapirs.

Burada tuz diyapirlerinden oluşmuş tuzlu su havuzlarına bakıyoruz.

Near that was methane. I've never seen volcanoes of methane.

Bunun yanındaki metan. Daha evvel hiç metan volkanı görmemiştim.

Instead of belching out lava, they were belching out

Lav püskürtmek yerine buralardan

big, big bubbles of methane. And they were creating these volcanoes,

büyük çok büyük kabarçıklar püskürüyor. Bunlar volkanları oluşturuyordu

and there were flows, not of lava,

ve akan şey ise lav değil

but of the mud coming out of the Earth but driven by --

yeryüzünden çıkan ve gücünü buradan alan balçıktı.

I've never seen this before.

Daha evvel böyle birşey görmemiştim.

Moving on, there's more than just natural history beneath the sea --

Devam edersek; denizin altında yalnızca doğal kaynaklı bir tarihten fazlası var.

human history. Our discoveries of the Titanic.

İnsanlık tarihi. Titanic üzerine yaptığımız araştırmalarımız.

The realization that the deep sea is the largest museum on Earth.

Yeryüzünündeki en büyük müzenin derin deniz olduğunu farkedişimiz.

It contains more history than all of the museums on land combined.

Denizler karadaki tüm müzelerin toplamından daha fazla tarih barındırıyorlar.

And yet we're only now penetrating it.

Ama onu anlamaya henüz başlıyoruz.

Finding the state of preservation.

Muhafazanın ne ölçüde olduğunu buluşumuz.

We found the Bismarck in 16,000 feet. We then found the Yorktown.

Bismarck'ı 16.000 feet derinlikte bulduk. Daha sonra Yorktown'u bulduk.

People always ask, "Did you find the right ship?"

İnsanlar sürekli soruyor, "Doğru gemiyi mi buldunuz?"

It said Yorktown on the stern.

Teknenin kıç tarafında Yorktown yazıyordu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

More recently, finding ancient history.

Daha yakın bir zamanda antik dönem tarihine ilişkin buluşlarımız.

How many ancient mariners have had a bad day? The number's a million.

Kaç eski denizci kötü bir gün geçirmiştir? Bu sayı bir milyon.

We've been discovering these along ancient trade routes,

Bir süredir keşfini yaptığımız bu eski ticaret yolları

where they're not supposed to be.

olmaması gereken yerlerde bulundu.

This shipwreck sank 100 years before the birth of Christ.

Bu gemi enkazı İsa'nın doğumundan 100 yıl önce batmış.

This one sank carrying a prefabricated, Home Depot Roman temple.

Bu ise depoda tutulan prefabrik bir Roma tapınağı taşırken batmış.

And then here's one that sank at the time of Homer, at 750 B.C.

Ve burada ise Homer zamanında M.Ö. 750'de batmış bir tane.

More recently, into the Black Sea, where we're exploring.

Daha yakın zamana bakarsak, Karadeniz'i araştırıyoruz.

Because there's no oxygen there, it's the largest reservoir

Oksijen olmadığından, burası yeryüzündeki en geniş

of hydrogen sulfide on Earth. Shipwrecks are perfectly preserved.

hidrojen sülfit yatağı. Gemi enkazları mükemmel şekilde korunmuş.

All their organics are perfectly preserved. We begin to excavate them.

Organik yapılarının tamamı mükemmel şekilde korunmuş. Onları kazmaya başlıyoruz.

We expect to start hauling out the bodies in perfect condition with their DNA.

DNAları mükemmel durumda olan bedenleri çıkartmaya başlayacağımızı umuyoruz.

Look at the state of preservation --

Korumanın derecesine bir bakın --

still the ad mark of a carpenter. Look at the state of those artifacts.

marangozun marka reklamı hala duruyor. Şu eserlerin durumuna bir bakın.

You still see the beeswax dripping. When they dropped, they sealed it.

Damlayan balmumunu hala görebilirsiniz. Düştüklerinde onu kapatmışlar.

This ship sank 1,500 years ago.

Bu gemi 1.500 yıl önce batmış.

Fortunately, we've been able to convince Congress.

Ne mutlu ki meclisi ikna edebildik.

We begin to go on the Hill and lobby.

Hill binası ve kulislerle devam etmeye başladık.

And we stole recently a ship from the United States Navy.

Yakın zamanda Amerikan Donanması'ndan bir gemi aşırdık.

The Okeanos Explorer on its mission.

Okeanos Explorer şimdi görev başında.

Its mission is as good as you could get.

Onun görevi amaçladığımız ölçüde güzel.

Its mission is to go where no one has gone before on planet Earth.

Onun görevi Dünya'da daha evvel kimsenin gitmediği yerlere gitmek.

And I was looking at it yesterday, it's up in Seattle. OK.

Daha dün ona bakıyordum, şu an Seattle'da. Pekala.

(Applause)

(Alkış)

It comes online this summer,

Bu yaz devreye girecek

and it begins its journey of exploration.

ve keşif yolculuğuna başlayacak.

But we have no idea what we're going find when we go out there with our technology.

Elimizdeki teknoloji ile oralara gittiğimizde neler bulacağımız konusunda hiçbir fikrim yok.

But certainly, it's going to be going to the unknown America.

Fakat kesin olan şu ki bu bilinmeyen Amerika'ya gidiş olacak.

This is that part of the United States that lies beneath the sea.

Bu Amerika'nın denizler altında yatan bir parçası.

We own all of that blue and yet,

Bu maviliğin tamamına sahibiz ve

like I say, particularly the western territorial trust,

-- dediğim gibi, özellikle batı itimat bölgesi--

we don't have maps of them. We don't have maps of them.

henüz oraların ait haritalarımız yok. Oralara ait haritalarımız yok.

We have maps of Venus, but not of the western territorial trust.

Venüs'ün haritaları elimizde var fakat batı itimat bölgesi için aynı şey geçerli değil.

The way we're going to run this -- we have no idea what we're going to discover.

Bunu yürüteceğimiz yol -- henüz ne keşfedeceğimiz konusunda hiçbir fikrimiz yok.

We have no idea what we're going to discover.

Henüz ne keşfedeceğimiz konusunda hiçbir fikrimiz yok.

We're going to discover an ancient shipwreck, a Phoenician off Brazil,

Brezilya açıklarında eski bir Fenik batığını keşfedeceğiz

or a new rock formation, a new life.

veya yeni bir kaya oluşumunu, yeni bir yaşam türünü.

So, we're going to run it like an emergency hospital.

Böylece bunu sanki bir acil yardım hastanesi gibi çalıştıracağız.

We're going to connect our command center,

Komuta merkezimizi

via a high-bandwidth satellite link to a building we're building

yüksek bant aralığına sahip bir uydu kullanarak

at the University of Rhode Island, called the Interspace Center.

Rhode Üniversitesi'nde inşa ettiğimiz Ara Alan Merkezi'ne bağlayacağız.

And within that, we're going to run it just like you run a nuclear submarine,

Ve buradan onu tıpkı bir nükleer denizaltı gibi çalıştıracağız,

blue-gold team, switching them off and on, running 24 hours a day.

mavi-altın ekip onları kapatıp açacak, günün 24 saati çalışacak.

A discovery is made, that discovery is instantly seen

Bir keşif yapıldığında bu keşif

in the command center a second later.

bir saniye sonra komuta merkezinde görülecek.

But then it's connected through Internet too --

Fakat sonrasında internete de bağlantı olacak --

the new Internet highway that makes Internet one

yeni internet otoyolu ilk interneti

look like a dirt road on the information highway --

10 gigabitlik bant aralığı ile

with 10 gigabits of bandwidth.

bilgi otoyolundaki bir toprak yol gibi gösterecek.

We'll go into areas we have no knowledge of.

Hakkında hiç bilgimiz olmayan alanlara gireceğiz.

It's a big blank sheet on our planet. We'll map it within hours,

Bu gezegenimizde kocaman boş bir sayfa. Onu saatler içinde haritalandıracağız,

have the maps disseminated out to the major universities.

haritaları da büyük üniversitelere dağıtacağız.

It turns out that 90 percent of all the oceanographic intellect

Ortaya çıkıyor ki ülkemizdeki oşinografik aklın yüzde 90'ı

in this country are at 12 universities. They're all on I-2.

12 tane üniversitemizde. Hepsi I-2'da yer alıyorlar.

We can then build a command center.

Bir komuta merkezi inşa edebiliriz.

This is a remote center at the University of Washington.

Bu Washington Üniversitesi'ndeki bir uzaktan kumanda merkezi.

She's talking to the pilot. She's 5,000 miles away, but she's assumed command.

O pilotla konuşmakla. Burada 5.000 mil ötede fakat o komutayı eline almış durumda.

But the beauty of this, too, is we can then disseminate it to children.

Fakat bunun aynı zamanda güzel yanı tüm bunları çocuklarımıza ulaştırabiliriz.

We can disseminate.

Bunları yayabiliriz.

They can follow this expedition. I've started a program --

Onlar bu keşif seferini izleyebilirler. Bir program başlattım --

where are you Jim? Jim Young who helped me start a program

Jim neredesin? Jim Young, adını Jason Projesi koyduğumuz programı

called the Jason Project. More recently, we've started a program

başlatmamda yardımcı olan kişidir. Daha yakın zamanda,

with the Boys and Girls Clubs of America,

Amerika Erkekler ve Kızlar Klübü ile beraber bir program başlattık ki

so that we can use exploration,

böylece araştırmayı ve

and the excitement of live exploration, to motivate them and excite them

canlı araştırmanın heyecanını, onları motive etmek ve heyecanlandırmak için

and then give them what they're already ready for.

ve sonrasında onlara hazırlandıkları şeyi vermek için kullanabiliriz.

I would not let an adult drive my robot.

Yetişkin birisinin robotumu kontrol etmesine izin vermezdim.

You don't have enough gaming experience.

Sizin yeterli oyun tecrübeniz yok.

But I will let a kid with no license take over control of my vehicle system.

Fakat bir çocuk hiçbir yetki belgesi olmadan araç sistemimin kontrolünü alabilir.

(Applause)

(Alkış)

Because we want to create --

Çünkü yaratmak istediğimiz--

we want to create the classroom of tomorrow.

yarının dersliğini yaratmak istiyoruz.

We have stiff competition and we need to motivate and it's all being done.

Yoğun bir rekabet içindeyiz; motivasyona ihtiyacımız var ve bunun altından kalkıyoruz.

You win or lose an engineer or a scientist by eighth grade.

Bir mühendisi veya bir bilim adamını sekizinci sınıftan sonra kazanır ya da kaybedersiniz.

The game is not over -- it's over by the eighth grade, it's not beginning.

Oyun henüz bitmedi -- sekizinci sınıftan sonra bitiyor, başlamıyor.

We need to be not only proud of our universities.

Sadece üniversitelerimizle gurur duymamız yetmez.

We need to be proud of our middle schools.

Ortaokullarımızla da gurur duymalıyız.

And when we have the best middle schools in the world,

Ve dünyadaki en iyi ortaokula sahip olduğumuzda,

we'll have the best kids pumped out of that system, let me tell you.

söylememe izin verin, bu sistemden fışkıran en iyi çocuklara sahip olacağız.

Because this is what we want. This is what we want.

Çünkü biz bunu istiyoruz. Bunu istiyoruz.

This is a young lady, not watching a football game,

Bu genç bir bayan, futbol oyunu izlemiyor,

not watching a basketball game.

basketbol oyunu da izlemiyor.

Watching exploration live from thousands of miles away,

Binlerce mil uzaktan canlı bir araştırmayı izliyor,

and it's just dawning on her what she's seeing.

gördüğü şeylerle birlikte onun için gün yeni ağarıyor.

And when you get a jaw drop, you can inform.

Çenesinin düştüğünü görüyorsanız, bilgiyi de verebilirsiniz.

You can put so much information into that mind, it's in full [receiving] mode.

Bu aklın içine o kadar çok bilgi koyabilirsiniz ki, şu anda o tamamen alıcı modda.

(Applause)

(Alkış)

This, I hope, will be a future engineer

Bu, öyle umuyorum ki, gerçeğin savaşında

or a future scientist in the battle for truth.

geleceğin bir mühendisi veya geleceğin bir bilim adamı olacak.

And my final question, my final question --

Son sorum, son sorum şu --

why are we not looking at moving out onto the sea?

neden denizin üzerine taşınmanın yollarına bakmıyoruz?

Why do we have programs to build habitation on Mars,

Neden Mars üzerinde yaşam götürme programlarımız var

and we have programs to look at colonizing the moon,

ve neden ayda kolonileşmeye yönelik programlarımız var da

but we do not have a program looking at how we colonize our own planet?

neden kendi gezegenimizde kolonileşmeye yönelik bir programımız yok?

And the technology is at hand.

Teknoloji elimizde.

Thank you very much.

Hepinize çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)