Robert Ballard: Exploring the ocean's hidden worlds

Translator: Quỳnh Lý Reviewer: Thu Ha Tran

Tôi sẽ trình bày câu hỏi đầu tiên.

Nước ta hiện có hai chương trình thám hiểm.

Một là NASA.

NASA có sứ mệnh khám phá bầu trời rộng lớn và vũ trụ bao la,

nơi ai ai cũng ước ao được đặt chân đến.

Ta có vệ tinh Sputnik, ta có tên lửa Saturn,

The first question is this.

và ta có rất nhiều cách để thám hiểm không gian.

Our country has two exploration programs.

One is NASA, with a mission to explore the great beyond,

Hai là NOAA, một cơ quan chính phủ khác với chương trình thám hiểm đại dương.

to explore the heavens, which we all want to go to if we're lucky.

NOAA là tên viết tắt của Cơ quan Quản lí Khí quyển và Đại Dương.

And you can see we have Sputnik, and we have Saturn,

Câu hỏi mà tôi đặt ra là thế này:

and we have other manifestations of space exploration.

“Tại sao ta lại phớt lờ các đại dương?”

Well, there's also another program,

Tôi sẽ giải thích cho các bạn vì sao tôi hỏi câu đó.

in another agency within our government, in ocean exploration.

Khoản ngân sách hàng năm chi cho NASA để NASA thám hiểm không gian trong một năm

It's in NOAA, the National Oceanic and Atmospheric Administration.

And my question is this: "why are we ignoring the oceans?"

đủ để tài trợ cho NOAA thám hiểm đại dương trong 1.600 năm.

Here's the reason, or not the reason, but here's why I ask that question.

Tại sao ta cứ phải nhìn lên trên? Trên đó có thiên đường ư?

If you compare NASA's annual budget to explore the heavens,

Còn dưới đại dương là địa ngục? Đây là vấn đề về tín ngưỡng sao?

that one-year budget would fund NOAA's budget

Tại sao mọi người lại sợ đại dương?

to explore the oceans for 1,600 years.

Hay mọi người cho rằng đại dương chỉ là một nơi tối tăm u ám

Why? Why are we looking up? Is it because it's heaven?

chẳng có gì để ta khám phá?

Tôi sẽ đưa các bạn lên chuyến thám hiểm 72% của hành tinh này trong 16 phút,

And hell is down here? Is it a cultural issue?

Why are people afraid of the ocean?

các bạn hãy chuẩn bị sẵn sàng đi nhé.

Or do they just assume the ocean is just a dark, gloomy place

Giờ ta sẽ cùng nhau đắm mình vào thế giới của tôi.

Tôi sẽ cố gắng diễn đạt thật dễ hiểu.

that has nothing to offer?

Tôi sẽ nói ngay trước khi mình quên mất.

I'm going to take you on a 16-minute trip on 72 percent of the planet, so buckle up.

Mọi thứ tôi sắp trình bày với các bạn

không hề có trong sách vở của tôi thời tôi còn đi học.

OK. And what we're going to do

Thậm chí đến cả giáo trình đại học của tôi cũng không hề đề cập đến.

is we're going to immerse ourselves in my world.

And what I'm going to try -- I hope I make the following points.

Tôi là một nhà địa vật lý học.

I'm going to make it right now in case I forget.

Lúc học sách về Khoa học Trái Đất, tôi đã phải trả lời sai để được điểm cao.

Everything I'm going to present to you

was not in my textbooks when I went to school.

Chúng tôi đã từng chế nhạo thuyết trôi dạt lục địa,

And most of all, it was not even in my college textbooks.

cũng như chu kì kiến tạo mảng vớ vẩn của Marshall Kay.

I'm a geophysicist, and all my Earth science books when I was a student --

Đối với ngày nay thì nó vớ vẩn thật,

nhưng nó từng là một quy luật địa chất, kiến tạo theo phương thẳng đứng.

I had to give the wrong answer to get an A.

Mọi thứ chúng ta sắp khám phá trên chuyến thám hiểm đại dương này

We used to ridicule continental drift. It was something we laughed at.

hầu hết được phát hiện một cách tình cờ.

We learned of Marshall Kay's geosynclinal cycle, which is a bunch of crap.

In today's context, it was a bunch of crap,

Hầu hết các phát hiện đều là tình cờ.

Chúng tôi dự định tìm một thứ gì đó nhưng lại tìm ra một thứ khác.

but it was the law of geology, vertical tectonics.

Và mọi thứ chúng ta sắp thảo luận

All the things we're going to walk through

in our explorations and discoveries of the oceans

chỉ là một phần nghìn của đại dương khi ta nhìn lướt qua,

were mostly discoveries made by accident.

đó là tất cả những gì chúng tôi từng thấy.

Ở đây tôi có một tấm hình.

Mostly discoveries made by accident.

Nó mô tả thứ ta thấy được nếu lược bỏ đi những vùng nước.

We were looking for something and found something else.

Trông nó có vẻ giống một tấm bản đồ,

And everything we're going to talk about

nhưng đây không phải là bản đồ.

represents a one tenth of one percent glimpse, because that's all we've seen.

Thật ra tôi còn một bản nữa ở văn phòng.

Mỗi khi tôi hỏi ai đó rằng “Tại sao ở đây có núi, ở đây thì không?“,

I have a characterization.

This is a characterization of what it would look like if you could remove the water.

họ sẽ cho tôi những câu trả lời như “Trời ạ, tôi không biết”.

It gives you the false impression it's a map.

It is not a map.

“Đó là đới đứt gãy à? Hay là điểm nóng?”

In fact, I have another version at my office

Không đâu, đó là nơi duy nhất tàu thuyền có thể đi lại đó.

and I ask people, "Why are there mountains here, on this area here,

Phần lớn của bán cầu Nam vẫn chưa được khai phá.

Số tàu thám hiểm đại dương ở đó hiện nay còn thua cả thời của Thuyền trưởng Cook.

but there are none over here?" And they go, "Well, gee,

I don't know," saying,

"Is it a fracture zone? Is it a hot spot?"

Giờ ta sẽ cùng đắm mình vào 72% của hành tinh này,

No, no, that's the only place a ship's been.

Most of the southern hemisphere is unexplored.

vì thật ngây thơ khi nghĩ rằng chỉ lục địa mới có tài nguyên trù phú.

We had more exploration ships down there

during Captain Cook's time than now. It's amazing.

(Cười)

All right. So we're going to immerse ourselves

Có một điều khá là buồn cười.

in the 72 percent of the planet because, you know,

Chúng ta cứ mải chơi trò được mất, còn gọi là trò chơi có tổng bằng không.

it's really naive to think that the Easter Bunny

Khi ta được thứ gì đó, ai đó sẽ mất đi một thứ khác.

put all the resources on the continents.

Tôi tin ta có thể phát triển kinh tế một cách thuần túy.

(Laughter)

Còn vô số tiềm năng chưa được khai phá, 72% của Trái Đất chẳng hạn.

You know, it's just ludicrous.

Một lát nữa tôi sẽ trình bày rõ hơn.

We are always, constantly playing the zero sum game.

50% của nước Mỹ nằm dưới lòng đại dương.

You know, we're going to do this, we're going to take it away from something else.

50% đó, nơi ta có đầy đủ quyền hợp pháp để làm bất cứ điều gì ta muốn

I believe in just enriching the economy.

And we're leaving so much on the table, 72 percent of the planet.

nằm dưới lòng đại dương.

And as I will point out later in the presentation,

Bản đồ sao Hỏa của ta còn rõ hơn 50% đó.

50 percent of the United States of America lies beneath the sea.

Tại sao vậy?

Lúc tôi mới bắt đầu, mọi thứ rất khó khăn.

50 percent of our country that we own, have all legal jurisdiction,

have all rights to do whatever we want, lies beneath the sea

Thật ra, chuyến thám hiểm đầu tiên của tôi là vào năm 17 tuổi.

and we have better maps of Mars than that 50 percent.

Đã 49 năm trôi qua. Giờ tôi đã 66 tuổi.

Why? OK. Now, I began my explorations the hard way.

Lúc đó tôi ra khơi trên tàu Scripps.

Tàu chúng tôi suýt bị đắm khi va phải một đợt sóng dữ.

Lúc đó tôi còn quá trẻ, tôi đã nghĩ mọi thứ rất tuyệt!

Back then -- actually my first expedition

Tôi từng chơi lướt sóng và nghĩ đó là một con sóng tuyệt vời.

was when I was 17 years old. It was 49 years ago.

Lúc đó tàu suýt bị đắm, tuy nhiên tôi lại bắt đầu say mê với việc thám hiểm.

Do the math, I'm 66. And I went out to sea on a Scripps ship

Suốt 49 năm qua, tôi đã đi 120, 121 chuyến và con số đó vẫn còn tiếp tục tăng.

and we almost got sunk by a giant rogue wave,

and I was too young to be -- you know, I thought it was great!

Thời đó, cách duy nhất để xuống đáy biển

I was a body surfer and I thought, "Wow, that was an incredible wave!"

là chui vào một cái tàu lặn rất nhỏ rồi lặn xuống dưới đó.

And we almost sank the ship, but I became enraptured

with mounting expeditions. And over the last 49 years,

Tôi đã dùng qua nhiều loại tàu lặn sâu như Tàu Alvin, tàu Sea Cliff, tàu Cyana,

I've done about 120, 121 -- I keep doing them -- expeditions.

và tất cả các tàu lặn sâu chúng tôi có, cả thảy là tám chiếc.

But in the early days, the only way I could get to the bottom

Vào một ngày suôn sẻ, bốn hoặc năm người trong số chúng tôi

was to crawl into a submarine, a very small submarine,

and go down to the bottom.

sẽ ở độ sâu trung bình của Trái Đất,

I dove in a whole series of different deep diving submersibles.

có lẽ là bốn hoặc năm người trong số vài tỉ người hiện nay.

Alvin and Sea Cliff and Cyana,

and all the major deep submersibles we have, which are about eight.

Và rất khó để lặn trực tiếp xuống đó.

Nhưng lúc đó tôi rất nhiệt huyết,

In fact, on a good day, we might have four or five human beings

và những năm khi tôi tốt nghiệp là thời sơ khai của thuyết kiến tạo mảng.

at the average depth of the Earth --

Chúng tôi nhận ra rằng dãy núi lớn nhất Trái Đất

maybe four or five human beings out of whatever billions we've got going.

đang nằm dưới lòng đại dương.

Sống núi ngầm đó uốn lượn như đường may trên quả bóng chày.

And so it's very difficult to get there, if you do it physically.

Tấm hình này dùng phép chiếu Mercator.

But I was enraptured, and in my graduate years

Nhưng nếu dùng phép chiếu đồng diện tích,

ta sẽ thấy rặng núi này chiếm đến 23% tổng diện tích bề mặt Trái Đất.

was the dawn of plate tectonics. And we realized

that the greatest mountain range on Earth lies beneath the sea.

Một rặng núi chiếm gần một phần tư hành tinh của chúng ta.

The mid-ocean ridge runs around like the seam on a baseball.

Neil Armstrong-Buzz Aldrin lên mặt trăng còn trước khi ta đến được rặng núi này.

This is on a Mercator projection.

But if you were to put it on an equal area projection,

Vậy là ta lên mặt trăng đánh gôn

trước khi đặt chân đến nơi lớn nhất của chính hành tinh mình.

you'd see that the mid-ocean ridge covers 23 percent

of the Earth's total surface area.

Và như các nhà khoa học Trái Đất khác, chúng tôi hứng thú với dãy núi này

Almost a quarter of our planet is a single mountain range

không chỉ vì kích thước của nó

and we didn't enter it until after Neil Armstrong

and Buzz Aldrin went to the moon.

mà còn vì vai trò của nó trong sự hình thành vỏ ngoài Trái Đất.

So we went to the moon, played golf up there,

Nó nằm dọc theo sống núi ngầm giữa biển, nơi các mảng kiến tạo đang tách rời.

before we went to the largest feature on our own planet.

Cũng giống như một sinh vật sống, khi ta rạch sống núi ra,

And our interest in this mountain range, as Earth scientists in those days,

dòng máu nóng sẽ tuôn trào và hồi phục vết thương từ quyển mềm,

was not only because of its tremendous size, dominating the planet,

sau đó dần đông lại, tạo ra các tế bào mới và di chuyển theo phương ngang.

but the role it plays in the genesis of the Earth's outer skin.

Because it's along the axis of the mid-ocean ridge

Nhưng chưa ai thật sự xuống nơi mà ta gọi là Thung lũng Tách giãn,

where the great crustal plates are separating.

And like a living organism, you tear it open,

cho đến khi nhóm bảy người chúng tôi đi tàu lặn xuống đó vào hè năm 1973, 1974.

it bleeds its molten blood, rises up to heal that wound

from the asthenosphere, hardens, forms new tissue and moves laterally.

Chúng tôi là những người đầu tiên đến được Thung lũng Tách giãn.

But no one had actually gone down

Chúng tôi đã lặn sâu xuống đó.

into the actual site of the boundary of creation as we call it --

Hình ảnh này là thật, tuy nhiên ở dưới đó tối đen như mực,

into the Rift Valley -- until a group of seven of us

bởi các hạt photon không thể xuống được độ sâu trung bình của biển, tầm 3.660 m.

crawled in our little submarines in the summer of 1973, 1974

Độ sâu của Thung lũng Tách giãn là vào khoảng 2.740 m.

and were the first human beings to enter the Great Rift Valley.

Phần lớn của Trái Đất không nhận được hơi ấm từ Mặt Trời.

We went down into the Rift Valley.

This is all accurate except for one thing -- it's pitch black.

Phần lớn của Trái Đất luôn nằm trong bóng tối.

Cũng vì vậy, dưới đáy biển sâu không thể xảy ra hiện tượng quang hợp.

It's absolutely pitch black, because

photons cannot reach the average depth of the ocean,

Và vì không có hiện tượng quang hợp nên thực vật không thể tồn tại.

which is 12,000 feet. In the Rift Valley, it's 9,000 feet.

Kết quả là có rất ít động vật sống ở đó.

Most of our planet does not feel the warmth of the sun.

Đó là điều chúng tôi tưởng.

Most of our planet is in eternal darkness.

Vậy nên lúc đầu, chúng tôi chỉ tập trung khám phá thung lũng đó,

And for that reason, you do not have photosynthesis in the deep sea.

cũng như quan sát các đặc trưng núi lửa dọc theo sống núi gần 67.600 km đó.

And with the absence of photosynthesis

you have no plant life, and as a result,

you have very little animal life living in this underworld.

Dọc theo cấu trúc này là hàng chục nghìn núi lửa đang hoạt động.

Or so we thought. And so in our initial explorations,

we were totally focused on exploring the boundary of creation,

Hàng chục nghìn ngọn núi lửa đang âm ỉ.

Số núi lửa hoạt động dưới biển nhiều hơn gấp một trăm lần so với trên đất liền.

looking at the volcanic features running along that entire 42,000 miles.

Thì ra nơi này cực kỳ sống động chứ không hề buồn tẻ hay tối tăm.

Running along this entire 42,000 miles

are tens of thousands of active volcanoes.

Và lúc đó nó bắt đầu được mổ xẻ ra.

Tens of thousands of active volcanoes.

Nhưng vào thời đó, chúng tôi gặp phải một vấn đề.

There are more active volcanoes beneath the sea

Chúng tôi không hiểu sao núi có thể hình thành do sức căng của nước.

than on land by two orders of magnitude.

So, it's a phenomenally active region,

Theo thuyết kiến tạo mảng, nếu các địa mảng gặp nhau,

it's not just a dark, boring place. It's a very alive place.

chúng sẽ xô vào nhau, khiến lớp vỏ dày hơn và dần nhô cao lên.

And it's then being ripped open.

Đó là lý do trên Đỉnh Everest có vỏ sò. Không phải do lụt, chúng đã bị đẩy lên đó.

But we were dealing with a particular scientific issue back then.

We couldn't understand why you had a mountain under tension.

Chúng tôi hiểu núi hình thành do lực nén

In plate tectonic theory, we knew that if you had plates collide,

nhưng không hiểu sao núi lại có thể hình thành do sức căng.

it made sense: they would crush into one another,

Theo lý thuyết thì không. Cho đến khi đồng nghiệp tôi nói,

you would thicken the crust, you'd uplift it.

“Có vẻ là phồng do nhiệt, và sống núi là nơi nhiệt độ thay đổi”.

That's why you get, you know, you get seashells up on Mount Everest.

Chúng tôi quyết định cùng nhau xem thử.

It's not a flood, it was pushed up there.

Chúng tôi đã thử thăm dò nhiệt nhiều nơi.

We understood mountains under compression,

Mọi thứ đều hợp lý, ngoại trừ việc bị thiếu nhiệt ở trục giữa.

but we could not understand why we had a mountain under tension.

Nơi đó nóng, nhưng lại không đủ nóng.

It should not be. Until one of my colleagues said,

Chúng tôi đưa ra vô số giả thuyết như có người dưới biển ăn cắp nó.

"It looks to me like a thermal blister, and the mid-ocean ridge

must be a cooling curve." We said, "Let's go find out."

Có rất nhiều giả thuyết.

Nhưng chỉ có một lý giải hợp lý: là do suối nước nóng.

We punched a bunch of heat probes. Everything made sense,

Ở đây phải có suối nước nóng ngầm.

except, at the axis, there was missing heat. It was missing heat.

Chúng tôi đã đến đó để tìm phần nhiệt bị thiếu.

Chúng tôi men theo dãy núi này, dọc theo vùng rạn nứt Galapagos,

It was hot. It wasn't hot enough.

So, we came up with multiple hypotheses:

there's little green people down there taking it;

và cuối cùng đã tìm ra phần nhiệt bị thiếu.

there's all sorts of things going on.

Mọi thứ đều rất tuyệt diệu. Những đường rãnh núi rất hùng vĩ.

But the only logical [explanation] was that there were hot springs.

So, there must be underwater hot springs.

Chúng tôi đến đó bằng tàu lặn.

We mounted an expedition to look for the missing heat.

Chúng tôi lấy nhiệt kế để vào đó và thấy nó tăng rất cao.

And so we went along this mountain range, in an area along Galapagos Rift,

Người hoa tiêu đã nhận xét rằng “Nhiệt độ cao đó”.

(Cười)

and did we find the missing heat.

Chúng tôi nhận ra nhiệt kế được làm từ cùng một chất.

It was amazing. These giant chimneys, huge giant chimneys.

Nó có thể chảy. Nhiệt độ là 340 độ C, đủ cao để làm chảy chì.

We went up to them with our submersible.

We wanted to get a temperature probe, we stuck it in there,

Đây là hình ảnh thật của nó trên Sống núi Juan de Fuca.

looked at it -- it pegged off scale.

The pilot made this great observation: "That's hot."

Các bạn đang nhìn một chiếc đại phong cầm thải hóa chất dưới đại dương.

(Laughter)

And then we realized our probe was made out of the same stuff --

Mọi thứ trong hình này đều là loại tốt: đồng, chì, bạc, kẽm, và vàng.

it could have melted. But it turns out the exiting temperature

Vậy là Thỏ Phục Sinh đã đặt một vài thứ dưới đáy biển.

was 650 degrees F, hot enough to melt lead.

This is what a real one looks like, on the Juan de Fuca Ridge.

Chúng tôi cũng tìm thấy các trầm tích chứa kim loại nặng ở rặng núi này.

What you're looking at is an incredible pipe organ

Chúng tôi đã phát hiện ra trữ lượng lớn quặng kim loại loại tốt dọc rặng núi này,

of chemicals coming out of the ocean.

Everything you see in this picture is commercial grade:

thế nhưng nó đã bị lu mờ bởi những phát hiện sau đó.

copper, lead, silver, zinc and gold.

So the Easter Bunny has put things in the ocean floor,

Chúng tôi đã phát hiện ra sự sống dồi dào ở nơi nó lẽ ra không thể tồn tại.

and you have massive heavy metal deposits

Những con giun ống khổng lồ cao ba mét.

that we're making in this mountain range.

Tôi đã phải dùng rượu vodka ngâm nó vì chúng tôi không mang theo phóc môn.

We're making huge discoveries of large commercial-grade ore

along this mountain range, but it was dwarfed by what we discovered.

Chúng tôi đã tìm thấy những vò sỏ khổng lồ nằm trên khối đá cằn cỗi.

We discovered a profusion of life,

Khi chúng tôi mở vỏ sò ra, sinh vật bên trong nhìn không giống sò.

in a world that it should not exist [in]. Giant tube worms, 10 feet tall.

Khi chúng tôi rạch chúng ra, giải phẫu của chúng cũng không giống sò.

I remember having to use vodka -- my own vodka -- to pickle it

Chúng không có miệng, ruột, hay hệ tiêu hóa.

because we don't carry formaldehyde.

Chúng đã bị chiếm bởi một sinh vật khác, một loài vi khuẩn.

We went and found these incredible clam beds

sitting on the barren rock. Large clams,

Loài vi khuẩn đó đã tìm ra cách bắt chước quang tổng hợp trong bóng tối

and when we opened them, they didn't look like a clam.

thông qua một quá trình mà giờ ta gọi là hóa tổng hợp.

And when we cut them open, they didn't have the anatomy of a clam.

Những điều này không hề có trong sách vở của tôi.

No mouth, no gut, no digestive system.

Their bodies had been totally taken over

Chúng tôi chưa từng biết về hệ thống sống này.

Chúng tôi cũng không mong sẽ gặp được nó.

by another organism, a bacterium, that had figured out

Chúng tôi vô tình gặp phải nó khi đang tìm phần nhiệt bị thiếu.

how to replicate photosynthesis in the dark,

Vì vậy, chúng tôi muốn đẩy nhanh quá trình này.

through a process we now call chemosynthesis.

Chúng tôi muốn giảm thời gian đi tàu lặn đến độ sâu trung bình 2.740 m đó.

None of it in our textbooks. None of this in our textbooks.

We did not know about this life system.

Sáng mất hai tiếng rưỡi để đến đó, chiều mất hai tiếng rưỡi để về nhà.

We were not predicting it.

Mất tổng cộng năm tiếng để đi làm.

We stumbled on it, looking for some missing heat.

Khi ở đáy biển thì trung bình cứ ba tiếng ta đi được 1,6 km.

So, we wanted to accelerate this process.

(Cười)

We wanted to get away from this silly trip, up and down on a submarine:

Rặng núi dài 67.600 km có rất nhiều thứ để nghiên cứu nhưng không hề dễ đến.

average depth of the ocean, 12,000 feet;

Vì vậy tôi bắt đầu chế tạo công nghệ hiện diện từ xa mới.

two and half hours to get to work in the morning;

two and half hours to get to home. Five hour commute to work.

Tôi sử dụng hệ thống robot để chúng thay tôi xuống đó.

Three hours of bottom time, average distance traveled -- one mile.

(Laughter)

Chúng tôi bắt đầu sử dụng hệ thống mới

On a 42,000 mile mountain range. Great job security, but not the way to go.

và tiếp tục khám phá những điều phi thường với công nghệ robot này.

Một lần nữa, điều tình cờ đã xảy ra ở một nơi khác của sống núi giữa biển này.

So, I began designing a new technology of telepresence,

using robotic systems to replicate myself,

Các nhà khoa học đã đến đó xem và gặp được nhiều dạng sống lạ thường.

so I wouldn't have to cycle my vehicle system.

We began to introduce that in our explorations,

Những sinh vật mới chưa ai từng thấy qua.

and we continued to make phenomenal discoveries

Nhưng quan trọng hơn, họ đã tìm ra các cấu trúc kì lạ khó hiểu dưới đó.

with our new robotic technologies. Again, looking for something else,

moving from one part of the mid-ocean ridge to another.

Điều bất hợp lý là chúng không ở trên một buồng mắc-ma nào.

The scientists were off watch and they came across incredible life forms.

Chúng không thể xuất hiện ở đó. Và chúng tôi gọi nó là Thành phố Mất tích.

Thành phố Mất tích đặc trưng bởi những cấu trúc đá vôi và bể bơi ngược.

They came across new creatures they had not seen before.

But more importantly, they discovered

Các bạn hãy xem này.

edifices down there that they did not understand.

Làm sao có thể úp ngược nước xuống?

That did not make sense. They were not above a magma chamber.

Chúng tôi đã đi xuống bên dưới thăm dò và phát hiện nó có độ pH như nước tẩy rửa.

They shouldn't be there. And we called it Lost City.

And Lost City was characterized by these incredible limestone formations

Các vi khuẩn hóa tổng hợp vẫn có thể sinh sống ở đó, ở nơi mà độ là pH 11.

and upside down pools. Look at that.

Chúng vẫn có thể sống ở môi trường khắc nghiệt này.

Lúc đó, các miệng phun thủy nhiệt ở môi trường có tính axit.

How do you do that? That's water upside down.

Trái lại, ở môi trường có tính kiềm với pH 11, sự sống vẫn tồn tại.

We went in underneath and tapped it, and we found that it had the pH of Drano.

Hóa ra sự sống vượt xa những gì chúng ta từng nghĩ.

The pH of 11, and yet it had chemosynthetic bacteria living in it

Một phát hiện tình cờ khác là vào hai năm trước,

and at this extreme environment.

khi chúng tôi làm việc ngoài khơi Santorini.

And the hydrothermal vents were in an acidic environment.

Lúc đó mọi người đang tắm nắng trên bờ, không hay biết rằng ở lòng chảo gần đó,

All the way at the other end, in an alkaline environment,

chúng tôi đã tìm ra các lỗ phun thủy nhiệt và nhiều hệ thống sống khác.

at a pH of 11, life existed.

So life was much more creative than we had ever thought.

Chúng chỉ nằm cách nơi họ tắm nắng 3,2 km

Again, discovered by accident. Just two years ago

vậy mà họ không hề biết đến sự tồn tại của chúng.

working off Santorini, where people are sunning themselves on the beach,

Một lần nữa, chúng tôi dừng lại ở bờ biển.

unbeknownst to them in the caldera nearby,

we found phenomenal hydrothermal vent systems

Gần đây, chúng tôi lặn ở vịnh Mexico để tìm các bể nước,

and more life systems.

This was two miles from where people go to sunbathe,

lần này là tìm bể bơi không úp ngược.

and they were oblivious to the existence of this system.

Các bạn sẽ nghĩ mình đang ở trên cạn cho đến khi thấy một chú cá bơi qua.

Again, you know, we stop at the water's edge.

Đây là một số bể nước muối hình thành bởi các vòm muối.

Recently, diving off -- in the Gulf of Mexico, finding pools of water,

Gần đó là metan. Tôi chưa từng thấy núi lửa metan.

this time not upside down, right side up.

Thay vì dung nham, chúng phun trào các bong bóng metan lớn.

Bingo. You'd think you're in air, until a fish swims by.

Và chúng tạo ra những ngọn núi lửa này,

You're looking at brine pools formed by salt diapirs.

còn các dòng chảy không phải là dung nham mà là bùn từ trong Trái Đất.

Near that was methane. I've never seen volcanoes of methane.

Tôi chưa từng thấy thứ này trước đó.

Tiếp theo, dưới đại dương, ngoài lịch sử tự nhiên còn có lịch sử nhân loại.

Instead of belching out lava, they were belching out

big, big bubbles of methane. And they were creating these volcanoes,

Chúng tôi đã phát hiện ra tàu Titanic.

and there were flows, not of lava,

Lúc đó ta nhận ra đại dương sâu thẳm chính là bảo tàng lón nhất Trái Đất.

but of the mud coming out of the Earth but driven by --

Đại dương ẩn chứa nhiều lịch sử hơn tất cả các bảo tàng gộp lại.

I've never seen this before.

Moving on, there's more than just natural history beneath the sea --

Vậy mà ta chỉ mới bắt đầu thám hiểm nó.

Tìm chúng trong trạng thái được bản quản.

human history. Our discoveries of the Titanic.

Chúng tôi tìm thấy chiếc Bismarck ở độ sâu 4.877 m.

Rồi chúng tôi tìm thấy chiếc Yorktown.

The realization that the deep sea is the largest museum on Earth.

Người ta luôn hỏi: “Phải chiếc đó không?”

Thì đuôi tàu có ghi “Yorktown” mà.

It contains more history than all of the museums on land combined.

(Cười)

And yet we're only now penetrating it.

Gần đây người ta tập trung tìm kiếm lịch sử thời xưa.

Finding the state of preservation.

Thời đó có bao nhiêu thủy thủ xui xẻo? Đáp án là cả triệu người.

We found the Bismarck in 16,000 feet. We then found the Yorktown.

Chúng tôi phát hiện ra những thứ này dọc những tuyến đường thời xưa

People always ask, "Did you find the right ship?"

nơi chúng lẽ ra không nên tồn tại.

It said Yorktown on the stern.

Chiếc tàu này đắm 100 năm trước khi Chúa sinh ra đời.

(Laughter)

More recently, finding ancient history.

Chiếc này thì đắm khi đang chở một đền thờ La Mã được xây sẵn.

How many ancient mariners have had a bad day? The number's a million.

Còn chiếc này đắm vào thời Homer, chừng năm 750 trước công nguyên.

We've been discovering these along ancient trade routes,

Gần đây hơn, chúng tôi thám hiểm Biển Đen.

where they're not supposed to be.

This shipwreck sank 100 years before the birth of Christ.

Vì không có oxi nên nơi đó là khu dự trữ hydro sunfua lớn nhất Trái Đất.

This one sank carrying a prefabricated, Home Depot Roman temple.

Các con tàu đắm được bảo quản nguyên vẹn.

And then here's one that sank at the time of Homer, at 750 B.C.

Toàn bộ đều còn nguyên như mới. Chúng tôi bắt đầu khai quật chúng.

Chúng tôi mong các thi thể còn nguyên vẹn và vẫn giữ được ADN.

More recently, into the Black Sea, where we're exploring.

Because there's no oxygen there, it's the largest reservoir

Hãy nhìn xem, vẫn còn vết khắc của người thợ mộc.

Hãy nhìn tình trạng của các cổ vật này.

of hydrogen sulfide on Earth. Shipwrecks are perfectly preserved.

Các bạn có thể thấy sáp ong đang rỉ ra. Chúng đã bị niêm kín lại.

All their organics are perfectly preserved. We begin to excavate them.

Chiếc tàu này đắm vào 1.500 năm trước.

We expect to start hauling out the bodies in perfect condition with their DNA.

May mắn là chúng tôi đã thuyết phục được Quốc hội.

Look at the state of preservation --

Chúng tôi bắt đầu đến tòa báo The Hill và thuyết phục họ.

still the ad mark of a carpenter. Look at the state of those artifacts.

Gần đây chúng tôi đã mượn một chiếc từ Hải quân Hoa Kỳ.

You still see the beeswax dripping. When they dropped, they sealed it.

Chiếc Okeanos Explorer đã bắt đầu sứ mệnh.

Sứ mệnh của nó rất lớn lao: đó là đến nơi chưa ai từng đến trên Trái Đất.

This ship sank 1,500 years ago.

Fortunately, we've been able to convince Congress.

Hôm qua, khi tôi nhìn nó, nó còn đang ở Seatle.

We begin to go on the Hill and lobby.

And we stole recently a ship from the United States Navy.

(Vỗ tay)

Chiến dịch đã lên sóng vào hè này, một hành trình thám hiểm mới bắt đầu.

The Okeanos Explorer on its mission.

Its mission is as good as you could get.

Its mission is to go where no one has gone before on planet Earth.

Chúng tôi không biết sẽ tìm được gì với công nghệ này.

And I was looking at it yesterday, it's up in Seattle. OK.

Nhưng chắc chắn nó sẽ đến những nơi chưa được khai phá ở nước Mỹ.

Đây là một phần của nước Mỹ nằm dưới lòng đại dương.

(Applause)

It comes online this summer,

Đều là thuộc về chúng ta, vậy mà phần lãnh thổ phía Tây này

and it begins its journey of exploration.

But we have no idea what we're going find when we go out there with our technology.

chúng ta lại không hề có bản đồ về nó.

Ta có bản đồ sao Kim, nhưng không có bản đồ lãnh thổ phía Tây.

But certainly, it's going to be going to the unknown America.

This is that part of the United States that lies beneath the sea.

Chúng tôi không hề biết điều gì đang chờ đón chúng tôi.

Chúng tôi không biết sẽ tìm ra những gì,

We own all of that blue and yet,

có thể là một xác tàu đắm cổ xưa, nền văn minh Phoenicia ngoài khơi Brazil,

like I say, particularly the western territorial trust,

we don't have maps of them. We don't have maps of them.

hoăc một kiến tạo đá mới, sự sống mới.

Chúng tôi vận hành nó như phòng cấp cứu.

We have maps of Venus, but not of the western territorial trust.

Chúng tôi kết nối với trung tâm điều khiển thông qua đường dây vệ tinh băng thông cao

The way we're going to run this -- we have no idea what we're going to discover.

đến tòa nhà đang xây ở Đại học Rhode Island, gọi là Trung tâm Liên Không.

We have no idea what we're going to discover.

We're going to discover an ancient shipwreck, a Phoenician off Brazil,

Tại đó, chúng tôi sẽ vận hành nó giống như tàu ngầm hạt nhân,

or a new rock formation, a new life.

So, we're going to run it like an emergency hospital.

với hai đội thay phiên nhau vận hành 24 giờ không nghỉ.

We're going to connect our command center,

via a high-bandwidth satellite link to a building we're building

Khi tìm thấy thứ gì đó, ngay lập tức trung tâm điều khiển cũng sẽ thấy nó.

at the University of Rhode Island, called the Interspace Center.

Rồi nó cũng được kết nối qua internet.

And within that, we're going to run it just like you run a nuclear submarine,

Tốc độ internet mới với băng thông 10 GB khiến đường truyền cũ trông khá tệ hại.

blue-gold team, switching them off and on, running 24 hours a day.

A discovery is made, that discovery is instantly seen

Chúng tôi sẽ đến những nơi chưa ai biết.

Nó là trang giấy trắng của hành tinh này.

in the command center a second later.

Chúng tôi vẽ bản đồ khu vực trong vài giờ rồi phát nó đến các trường đại học lớn.

But then it's connected through Internet too --

the new Internet highway that makes Internet one

look like a dirt road on the information highway --

Hóa ra 90% các nhà hải dương học ở nước ta ở 12 trường đại học. Họ đều tham gia I-2.

with 10 gigabits of bandwidth.

We'll go into areas we have no knowledge of.

It's a big blank sheet on our planet. We'll map it within hours,

Sau đó chúng tôi có thể xây trung tâm chỉ huy.

Đây là trung tâm từ xa ở Đại học Washington.

have the maps disseminated out to the major universities.

Cô ấy đang nói chuyện với phi công. Cô ấy điều khiển từ nơi cách xa 8.000 km.

It turns out that 90 percent of all the oceanographic intellect

Nhưng tuyệt vời ở chỗ chúng tôi còn có thể phát cho trẻ nhỏ xem.

in this country are at 12 universities. They're all on I-2.

Chúng tôi có thể phát nó đi mọi nơi.

Mọi người có thể cùng theo dõi chuyến thám hiểm này.

We can then build a command center.

This is a remote center at the University of Washington.

Tôi vừa bắt đầu một chương trình, là Jim Young đã giúp tôi làm điều đó.

She's talking to the pilot. She's 5,000 miles away, but she's assumed command.

Nó tên là Dự án Jason.

Gần đây, chúng tôi bắt đầu chương trình với câu lạc bộ BGCA

But the beauty of this, too, is we can then disseminate it to children.

để có thể khuyến khích và cổ vũ bọn trẻ thông qua chuyến thám hiểm phát trực tiếp,

We can disseminate.

They can follow this expedition. I've started a program --

where are you Jim? Jim Young who helped me start a program

để bọn trẻ có thể thử tham gia thám hiểm.

Tôi sẽ không để người lớn điều khiển robot của tôi.

called the Jason Project. More recently, we've started a program

Các bạn đâu có hay chơi trò chơi điện tử.

with the Boys and Girls Clubs of America,

Tôi sẽ để một đứa trẻ không đủ giấy phép vận hành hệ thống điều khiển.

so that we can use exploration,

and the excitement of live exploration, to motivate them and excite them

(Vỗ tay)

Vì chúng tôi muốn tạo ra những lớp học cho thế hệ mai sau.

and then give them what they're already ready for.

Chúng tôi có nhiều đối thủ cạnh tranh, cần tạo động lực cho bọn trẻ ngay từ giờ.

I would not let an adult drive my robot.

You don't have enough gaming experience.

But I will let a kid with no license take over control of my vehicle system.

Ta sẽ có hoặc mất đi một kỹ sư hoặc nhà khoa học vào năm lớp tám.

(Applause)

Trò chơi chưa kết thúc, nó chỉ kết thúc khi bọn trẻ học xong lớp tám.

Because we want to create --

we want to create the classroom of tomorrow.

Ta không nên chỉ thấy tự hào về các trường đại học.

We have stiff competition and we need to motivate and it's all being done.

Các trường trung học cũng rất đáng tự hào.

Và khi có những trường trung học tốt nhất, ta sẽ đào tạo ra những đứa trẻ giỏi nhất.

You win or lose an engineer or a scientist by eighth grade.

Vì đó là điều chúng ta muốn. Đó là điều ta muốn.

The game is not over -- it's over by the eighth grade, it's not beginning.

Đây là một quý cô trẻ tuổi. Cô ấy không xem bóng đá hay bóng rổ.

We need to be not only proud of our universities.

We need to be proud of our middle schools.

Cô ấy xem thám hiểm phát trực tiếp từ cách xa hàng nghìn cây số,

And when we have the best middle schools in the world,

we'll have the best kids pumped out of that system, let me tell you.

và cô ấy vừa nhận ra mình đang nhìn thấy những gì.

Because this is what we want. This is what we want.

Và khi một người há hốc mồm kinh ngạc, ta có thể truyền thông tin.

Ta có thể truyền rất nhiều thông tin vì họ đã kích hoạt trạng thái học hỏi.

This is a young lady, not watching a football game,

not watching a basketball game.

(Vỗ tay)

Watching exploration live from thousands of miles away,

Tôi hy vọng trong tương lai, cô ấy sẽ trở thành một kỹ sư hoặc nhà khoa học

and it's just dawning on her what she's seeing.

luôn đấu tranh vì sự thật.

And when you get a jaw drop, you can inform.

Và câu hỏi cuối cùng của tôi là,

You can put so much information into that mind, it's in full [receiving] mode.

tại sao chúng ta không nghĩ tới việc sinh sống ngoài đại dương?

(Applause)

This, I hope, will be a future engineer

Trong khi ta có chương trình xây dựng nơi trú ẩn trên sao Hỏa,

và cả chương trình định cư trên Mặt Trăng,

or a future scientist in the battle for truth.

tại sao ta không có chương trình nào để định cư trên chính hành tinh của mình?

And my final question, my final question --

why are we not looking at moving out onto the sea?

Công nghệ luôn là trợ thủ đắc lực của chúng ta.

Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.

Why do we have programs to build habitation on Mars,

(Vỗ tay)

and we have programs to look at colonizing the moon,

but we do not have a program looking at how we colonize our own planet?

And the technology is at hand.

Thank you very much.

(Applause)