How I'm Working for Change Inside My Church | Chelsea Shields | TED Talks

Çeviri: Yunus ASIK Gözden geçirme: Berfin Nur Şahin

Religion is more than belief.

Din inançtan fazlasıdır.

It's power, and it's influence.

Din güç ve etkidir.

And that influence affects all of us,

Her gün inancımız ne olursa olsun

every day, regardless of your own belief.

bu etki hepimize tesir eder.

Despite the enormous influence of religion on the world today,

Dinin günümüzdeki devasa etkisine rağmen

we hold them to a different standard of scrutiny and accountability

onu toplumun diğer bütün sektörlerinden

than any other sector of our society.

farklı bir şekilde inceler ve sorumlu tutarız.

For example, if there were a multinational organization,

Örneğin, bugün eğer hiçbir kadının

government or corporation today

lider konumunda olamayacağını söyleyen

that said no female could be on a leadership board,

bir hükûmet ya da şirket olsaydı,

not one woman could have a decision-making authority,

hiçbir kadının karar verme yetkisi olamaz,

not one woman could handle any financial matter,

hiçbir kadın herhangi bir finansal işle ilgilenemez,

we would have outrage.

öfkelenirdik.

There would be sanctions.

Yaptırımlar olurdu.

And yet this is a common practice in almost every world religion today.

Bu hemen hemen bugün dünyadaki bütün dinlerde yaygın bir uygulama.

We accept things in our religious lives

Dünyevi hayatta kabul etmediğimiz şeyleri

that we do not accept in our secular lives,

dini yaşamımızda kabul ediyoruz.

and I know this because I've been doing it for three decades.

Bunu biliyorum çünkü 30 yıldır böyle yapıyorum.

I was the type of girl that fought every form of gender discrimination growing up.

Büyürken her türlü cinsiyet ayrımcılığıyla savaşan bir kızdım.

I played pickup basketball games with the boys and inserted myself.

Erkeklerle sokak basketbolu oynardım ve kendimi aralarına sokardım.

I said I was going to be the first female President of the United States.

Birleşik Devletler'in ilk kadın başkanı olacağımı söylerdim.

I have been fighting for the Equal Rights Amendment,

40 yıldır unutulmuş olan

which has been dead for 40 years.

Eşit Hakların Düzenlenmesi için savaşıyordum.

I'm the first woman in both sides of my family

Ailemin her iki tarafında da evin dışında çalışan

to ever work outside the home and ever receive a higher education.

ve yüksek eğitim seviyesine ulaşan ilk kadındım.

I never accepted being excluded because I was a woman,

Dinim dışında, hiçbir zaman kadın olduğum için

except in my religion.

dışlanmayı kabul etmedim.

Throughout all of that time,

Bu süre boyunca,

I was a part of a very patriarchal orthodox Mormon religion.

son derece ataerkil olan Ortodoks Mormon dininin bir parçasıydım.

I grew up in an enormously traditional family.

Aşırı derecede geleneksel bir ailede büyüdüm.

I have eight siblings, a stay-at-home mother.

Sekiz kardeşim ve evden çıkmayan bir annem var.

My father's actually a religious leader in the community.

Babam aslında bir cemaatte dini liderdi.

And I grew up in a world believing that my worth and my standing

Değerimin ve saygınlığımın bütün hayatım boyunca bildiğim

was in keeping these rules that I'd known my whole life.

bu kurallara göre belirlendiğine inanarak büyüdüm.

You get married a virgin, you never drink alcohol,

Bakire evlen, asla alkol kullanma,

you don't smoke, you always do service,

sigara içme. her zaman hizmet et,

you're a good kid.

iyi bir çocuk ol.

Some of the rules we had were strict,

Kurallarımızdan bazıları katıydı,

but you followed the rules because you loved the people

ama kurallara insanları sevdiğin için uyardın

and you loved the religion and you believed.

ve dinini sevdiğin, inandığın için.

Everything about Mormonism determined what you wore,

Mormonizmle ilgili her şey ne giyeceğini, kimle çıkacağını,

who you dated, who you married.

kimle evleneceğini belirlerdi.

It determined what underwear we wore.

Hangi iç çamaşırını giyeceğini belirlerdi.

I was the kind of religious where everyone I know

Kendim de dâhil tanıdığım herkesin

donated 10 percent of everything they earned to the church,

kazandıklarının %10'unu kiliseye bağışladığı türden

including myself.

bir dindendim.

From paper routes and babysitting, I donated 10 percent.

Gazete dağıtımından ve bebek bakıcılığından %10 bağışlardım.

I was the kind of religious where I heard parents tell children

Annelerin çocuklarına şunu anlattığını duyduğum bir dindardım,

when they're leaving on a two-year proselytizing mission

iki yıllık misyonerlik görevi için ayrılırken,

that they would rather have them die

onursuzca eve dönüp

than return home without honor, having sinned.

günah işlemek yerine ölmeyi tercih ederlerdi.

I was the type and the kind of religious

Her yıl gay olduğu için

where kids kill themselves every single year

toplum önüne çıkmaktan korkan çocukların

because they're terrified of coming out to our community as gay.

kendini öldürdüğü türden bir dindenim.

But I was also the kind of religious

Ama bunların yanında benim dinimde,

where it didn't matter where in the world I lived,

dünyanın neresinde olursam olayım,

I had friendship, instantaneous mutual aid.

birbirimize derhal yardım edeceğimiz arkadaşlıklarım vardı.

This was where I felt safe. This is certainty and clarity about life.

Bu güvenli hissettiğim yerdi. Yaşam hakkındaki kesinlik ve berraklıktı.

I had help raising my little daughter.

Küçük kızımı yetiştirmek için yardım aldım.

So that's why I accepted without question that only men can lead,

Bu yüzden hiç soru sormadan sadece erkeklerin yönetmesini kabul ettim

and I accepted without question

ve hiçbir şey sormadan

that women can't have the spiritual authority of God on the Earth,

kadınların papazlık dediğimiz, Tanrı'nın dünyadaki ruhsal yetkisine

which we call the priesthood.

sahip olamayacağını kabul ettim.

And I allowed discrepancies between men and women in operating budgets,

Erkekler ve kadınlar arasında işletme bütçesi, disiplin kurulları

disciplinary councils, in decision-making capacities,

ve karar verme kapasitesindeki farklılıkları kabul ettim

and I gave my religion a free pass

ve dinime izin verdim,

because I loved it.

çünkü dinimi seviyordum.

Until I stopped,

Durana kadar,

and I realized that I had been allowing myself to be treated

gerçek erkek işlerinin destek personeli olarak muamele görmeme

as the support staff to the real work of men.

olanak sağladığımı fark ettim.

And I faced this contradiction in myself,

Kendi içimde bu çelişkiyle yüzleştim

and I joined with other activists in my community.

ve toplumdaki diğer aktivistlere katıldım.

We've been working very, very, very hard for the last decade and more.

Son 10 yıldır ve daha fazla zamandır çok çok sıkı çalıştık.

The first thing we did was raise consciousness.

Yaptığımız ilk şey bilinci yükseltmekti.

You can't change what you can't see.

Görmediğin şeyi değiştiremezsin.

We started podcasting, blogging, writing articles.

Podcastlar yayınlamaya, blog kullanmaya, makaleler yazmaya başladık.

I created lists of hundreds of ways

Toplumumuzda kadınlarla erkeklerin

that men and women are unequal in our community.

eşit olmadığı yüzlerce yönü listeledim.

The next thing we did was build advocacy organizations.

Yaptığımız bir sonraki şey, savunma örgütleri inşa etmekti.

We tried to do things that were unignorable,

Kilisede pantolon giymek ve erkeklerin toplantılarına gitmek gibi

like wearing pants to church and trying to attend all-male meetings.

göz ardı edilemez şeyler yapmaya çalıştık.

These seem like simple things,

Bunlar kolay şeyler gibi görünüyor

but to us, the organizers, they were enormously costly.

fakat bize yani organizatörlere göre, hepsi inanılmaz derecede zordu.

We lost relationships. We lost jobs.

Dostluklarımızı kaybettik. İşlerimizi kaybettik.

We got hate mail on a daily basis.

Günlük olarak nefret postaları aldık.

We were attacked in social media and national press.

Yerli basın tarafından sosyal medyada saldırıya uğradık.

We received death threats.

Ölüm tehditleri aldık.

We lost standing in our community. Some of us got excommunicated.

Toplumdaki saygınlığımızı kaybettik. Bazılarımız aforoz edildi.

Most of us got put in front of a disciplinary council,

Çoğumuz disiplin kurulu önüne çıkarıldı

and were rejected from the communities that we loved

ve çok sevdiğimiz toplumumuz tarafından reddedildi,

because we wanted to make them better, because we believed that they could be.

çünkü biz onları daha iyi yapmak istedik, çünkü daha iyi olabileceğimize inandık.

And I began to expect this reaction from my own people.

Kendi insanımdan gelen bu tepkiyi normal karşılamaya başladım.

I know what it feels like when you feel like someone's trying to change you

Biri seni değiştirmeye ya da eleştirmeye çalıştığında,

or criticize you.

nasıl hissedildiğini biliyorum.

But what utterly shocked me was throughout all of this work

Ama bütün bu işler boyunca beni tamamıyla şok eden

I received equal measures of vitriol from the secular left,

dindar olmayan sol kesimden de dindar olan sağ kesimin hararetiyle

the same vehemence as the religious right.

eşit ölçüde iğneleyici söz işitmemiz oldu.

And what my secular friends didn't realize was that this religious hostility,

Laik arkadaşlarımın fark edemediği şu söylemlerin din düşmanlığı olduğuydu.

these phrases of, "Oh, all religious people are crazy or stupid."

"Tüm dindar insanlar deli ya da aptal."

"Don't pay attention to religion."

"Dine önem vermeyin."

"They're going to be homophobic and sexist."

"Onlar homofobik ve cinsiyetçi olacaklar."

What they didn't understand

Bu tür bir düşmanlığın

was that that type of hostility did not fight religious extremism,

aşırı dincilikle kavga etmek olmadığını anlamadılar,

it bred religious extremism.

bu aşırı dinciliği besliyordu.

Those arguments don't work, and I know because I remember

Bu argümanların işe yaramayacağını biliyorum,

someone telling me that I was stupid for being Mormon.

çünkü biri bana da Mormon olduğum için aptal olduğumu söylemişti.

And what it caused me to do was defend myself and my people

Bu kendimi, insanlarımı, inandığım her şeyi

and everything we believe in, because we're not stupid.

savunmama neden olmuştu, çünkü biz aptal değiliz.

So criticism and hostility doesn't work, and I didn't listen to these arguments.

Yani eleştiri ve düşmanlık işe yaramıyor ve ben bu argümanları dinlemedim.

When I hear these arguments, I still continue to bristle,

Bu argümanları duyduğumda, hâlâ tüylerim diken diken oluyor,

because I have family and friends.

çünkü ailem ve arkadaşlarım var.

These are my people, and I'm the first to defend them,

Bunlar benim insanlarım ve onları ilk savunan benim,

but the struggle is real.

ama mücadelem gerçek.

How do we respect someone's religious beliefs

Hâlâ bu inançlarını diğerlerinde yol açabileceği

while still holding them accountable for the harm or damage

kötülük ya da zarardan onları sorumlu tutarken,

that those beliefs may cause others?

birilerinin inançlarına nasıl saygı gösteririz?

It's a tough question. I still don't have a perfect answer.

Bu zor bir soru. Hâlâ mükemmel bir cevabım yok.

My parents and I have been walking on this tightrope for the last decade.

Ailem ve ben bu cambaz ipi üzerinde 10 yıldır yürüyoruz.

They're intelligent people. They're lovely people.

Onlar zeki insanlar. Onlar sevgi dolu insanlar.

And let me try to help you understand their perspective.

Onların bakış açısını anlamanız için size yardım etmeye çalışayım.

In Mormonism, we believe that after you die,

Mormonizm'de, eğer kurallara uyarsan,

if you keep all the rules and you follow all the rituals,

tüm dini ritüelleri uygularsan,

you can be together as a family again.

öldükten sonra tekrar ailenle birlikte olacağına inanırız.

And to my parents, me doing something as simple

Ebeveynlerime göre, şu an kolsuz bir üst giymem kadar

as having a sleeveless top right now, showing my shoulders,

basit bir şey olan omuzlarımın görünüyor olması,

that makes me unworthy.

beni değersiz yapıyor.

I won't be with my family in the eternities.

Sonsuza kadar ailemle birlikte olmayacağım.

But even more, I had a brother die in a tragic accident at 15,

Ama daha fazlası, 15 yaşında trajik bir kazada ölen bir kardeşim vardı

and something as simple as this means we won't be together as a family.

ve bunun anlamı, en basitinden, bir daha bir aile olarak bir arada olamayacağımız.

And to my parents, they cannot understand

Ailem neden moda ya da kadın hakları gibi

why something as simple as fashion or women's rights

basit şeylerin kardeşimi bir daha görmemi

would prevent me from seeing my brother again.

engelleyeceğini anlayamıyor.

And that's the mindset that we're dealing with,

İşte uğraştığımız zihniyet bu

and criticism does not change that.

ve eleştirmek bunu değiştirmez.

And so my parents and I have been walking this tightrope,

Bu yüzden ailem ve ben ip üstünde yürüyor,

explaining our sides, respecting one another,

kendimizi açıklıyor, birbirimize saygı duyuyoruz,

but actually invalidating each other's very basic beliefs

ama aslında hayatlarımızı yaşayarak birbirimizin çok basit inançlarını

by the way we live our lives, and it's been difficult.

geçersiz kılıyoruz ve bu çok zor oluyor.

The way that we've been able to do that

Bunu yapabiliyor olmanın yolu

is to get past those defensive shells

savunma kalkanlarını geride bırakmaktır

and really see the soft inside of unbelief and belief

ve inandıklarının ya da inanmadıklarının yumuşak taraflarını görebilmektir

and try to respect each other while still holding boundaries clear.

ve de sınırları açık tutarken birbirine saygı duymaya çalışmaktır.

The other thing that the secular left and the atheists and the orthodox

Laik sol, ateist, ortodoks ve dindarların tümünün

and the religious right, what they all don't understand

anlamadığı diğer bir şey de,

was why even care about religious activism?

neden dini aktivizmin umursanması gerektiği?

I cannot tell you the hundreds of people who have said,

Yüzlerce insanın "Dinini sevmiyorsan bırak onu."

"If you don't like religion, just leave."

dediğini söyleyemeyeceğim.

Why would you try to change it?

Neden bunu değiştirmeye çalışıyorsun.

Because what is taught on the Sabbath

Çünkü Sebt günlerinde,

leaks into our politics, our health policy,

politikamızdaki çatlaklar, sağlık politikamız

violence around the world.

ve dünya üzerindeki şiddeti öğrendik.

It leaks into education, military, fiscal decision-making.

Eğitimin, askeriyenin, mali kararların içine sızıyor.

These laws get legally and culturally codified.

Bu kurallar yasal ve kültürel olarak yazılı hâle geliyor.

In fact, my own religion has had an enormous effect on this nation.

Gerçekten, benim dinimin milletimin üstünde devasa bir etkisi var.

For example, during Prop 8, my church raised over 22 million dollars

Örneğin, Kaliforniya Öneri 8 boyunca kilisem Kaliforniya'daki

eşcinsel evliliklerle mücadele edebilmek için

to fight same-sex marriage in California.

22 milyon doların üstünde bağışa ulaştı.

Forty years ago, political historians will say,

Kırk yıl önce, siyasi tarihçiler şöyle der,

that if it wasn't for the Mormon opposition to the Equal Rights Amendment,

Eşit Haklar Kanunu'na Mormon muhalefeti olmasaydı,

we'd have an Equal Rights Amendment in our Constitution today.

şu anda anayasamızda Eşit Haklar Kanunu olurdu.

How many lives did that affect?

Bu kaç yaşamı etkiledi?

And we can spend time fighting every single one

Bütün bu ince kanun ve kuralların her biri için

of these little tiny laws and rules,

zamanımızı harcayıp mücadele edebiliriz

or we can ask ourselves,

ya da kendimize şunu sorabiliriz:

why is gender inequality the default around the world?

Neden cinsiyet eşitsizliği tüm dünya çapında ihmal ediliyor?

Why is that the assumption?

Bu tavır neden?

Because religion doesn't just create the roots of morality,

Çünkü din sadece ahlakın kökenini oluşturmadı.

it creates the seeds of normality.

Normalliğin tohumlarını yarattı.

Religions can liberate or subjugate,

Dinler serbest bırakabilir ya da hükmü altına alabilir,

they can empower or exploit, they can comfort or destroy,

güçlendirebilir ya da sömürebilir, rahatlatabilir ya da yıkabilir

and the people that tip the scales over to the ethical and the moral

ve insanlar üzerindeki bu kıstaslarda etik ve ahlaki olarak

are often not those in charge.

genellikle sorumlu olanlar yetkili değildir.

Religions can't be dismissed or ignored.

Dinler kovulamaz ya da görmezden gelinemez.

We need to take them seriously.

Onları gerçekten ciddiye almalıyız.

But it's not easy to influence a religion, like we just talked about.

Ama az önce de konuştuğum gibi bir dini etkilemek kolay değil.

But I'll tell you what my people have done.

Size insanların ne yaptığını söyleyeceğim.

My groups are small, there's hundreds of us,

Bizim grublarımız küçük, bizden yüzlerce var,

but we've had huge impact.

fakat devasa bir etkimiz var.

Right now, women's pictures are hanging in the halls next to men

Şu anda, ilk kez kadınların resimleri salonlarda erkeklerin

for the first time.

yanına asılıyor.

Women are now allowed to pray in our church-wide meetings,

Kadınlar artık kiliselerdeki geniş toplantılarda dua edebiliyorlar

and they never were before in the general conferences.

ve eskiden asla genel konferanslarda bulunamazlardı.

As of last week, in a historic move,

Geçen hafta, tarihi bir hareket olarak,

three women were invited down to three leadership boards

üç kadın bütün kiliseleri denetleyecek olan liderlik kuruluna

that oversee the entire church.

davet edildi.

We've seen perceptual shifts in the Mormon community

Mormon toplumunda cinsiyet eşitsizliğinin konuşulmasına

that allow for talk of gender inequality.

izin veren algısal değişimler gördük.

We've opened up space, regardless of being despised,

Daha muhafazakar kadınların adım atması ve gerçek değişim için

for more conservative women to step in and make real changes,

bir alan açtık, küçümsensek dahi,

and the words "women" and "the priesthood" can now be uttered in the same sentence.

"kadınlar" ve "papazlık" kelimeleri artık aynı cümlede kullanılabiliyor.

I never had that.

Bu hiç olmamamıştı.

My daughter and my nieces are inheriting a religion that I never had,

Kızım ve yeğenlerim benim hiç sahip olmadığım bir din mirasını devralıyor,

that's more equal -- we've had an effect.

daha fazla eşit -- etkimiz oldu.

It wasn't easy standing in those lines

Bu saflarda erkek toplantılarına girmeye çalışmak

trying to get into those male meetings.

kolay değildi.

There were hundreds of us,

Yüzlerce kişi, sırayla,

and one by one, when we got to the door,

kapıyı açtığımızda

we were told, "I'm sorry, this meeting is just for men,"

"Üzgünüm, bu toplantı sadece erkekler için" derlerdi

and we had to step back and watch men get into the meeting

ve geri çekilip içeri giren, 12 kadar küçük yaştaki

as young as 12 years old,

biz çizgide dururken kavalyelik edilerek

escorted and walked past us as we all stood in line.

bizi geride bırakıp giden erkeklerin toplantıya girmesini izlerdik.

But not one woman in that line will forget that day,

Fakat, çizgideki o kadınlardan hiçbiri o günü unutmayacak.

and not one little boy that walked past us will forget that day.

ve bizi geride bırakıp giden hiçbir çocuk o günü unutmayacak.

If we were a multinational corporation or a government, and that had happened,

Eğer çok uluslu bir şirket olsaydık ve bu yaşansaydı

there would be outrage,

bu hakaret olurdu

but we're just a religion.

fakat biz sadece bir diniz.

We're all just part of religions.

Hepimiz sadece dinlerin bir parçasıyız.

We can't keep looking at religion that way,

Dine bu şekilde bakıp durmaya devam edemeyiz,

because it doesn't only affect me, it affects my daughter

çünkü bu sadece beni etkilemiyor, kızımı etkiliyor

and all of your daughters and what opportunities they have,

ve hepinizin kızlarını ve onların sahip olduğu fırsatları,

what they can wear, who they can love and marry,

ne giyebildiklerini, kime âşık olup kimle evlenebileceklerini,

if they have access to reproductive healthcare.

üreme sağlığına erişimi olup olmadığını.

We need to reclaim morality in a secular context

Laik bağlamda ahlakı geliştirmemiz gerekiyor,

that creates ethical scrutiny and accountability

bu dünyadaki bütün dinler için etik inceleme

for religions all around the world,

ve hesap verebilirliği oluşturur

but we need to do it in a respectful way

fakat bunu saygılı bir şekilde yapmaya ihtiyacımız var,

that breeds cooperation and not extremism.

bu iş birliğini doğurur, fanatizmi değil.

And we can do it through unignorable acts of bravery,

Bunu cinsiyet eşitliği için ayağa kalkarak

standing up for gender equality.

cesaretin görmezden gelinemez etkisiyle yapabiliriz.

It's time that half of the world's population

Şu an dünya nüfusunun yarısının dünya çapındaki

had voice and equality within our world's religions,

dinlerimiz, kiliselerimiz, sinagoglarımız,

churches, synagogues, mosques and shrines around the world.

camilerimiz ve türbelerimizde sesi ve eşitliği olmasının zamanı.

I'm working on my people. What are you doing for yours?

Ben kendi insanlarım için çalışıyorum. Siz sizinkiler için ne yapıyorsunuz?

(Applause)

(Alkışlar)