How I'm Working for Change Inside My Church | Chelsea Shields | TED Talks

Translator: Hoang Phan Reviewer: Ngoc Dung Tran

Religion is more than belief.

Tôn giáo còn hơn cả đức tin.

It's power, and it's influence.

Tôn giáo có sức mạnh, và ảnh hưởng.

And that influence affects all of us,

Và sức ảnh hưởng này lan tỏa đến tất cả chúng ta,

every day, regardless of your own belief.

mỗi ngày, bất kể đức tin của bạn là gì.

Despite the enormous influence of religion on the world today,

Mặc cho sự ảnh hưởng to lớn của tôn giáo lên thế giới ngày nay,

we hold them to a different standard of scrutiny and accountability

chúng ta xem nó như là tiêu chuẩn về suy xét và trách nhiệm.

than any other sector of our society.

hơn bất cứ lĩnh vực nào của xã hội.

For example, if there were a multinational organization,

Ví dụ, nếu có một tổ chức đa quốc gia,

government or corporation today

chính phủ và các liên đoàn ngày nay

that said no female could be on a leadership board,

nói rằng phụ nữ không được làm lãnh đạo

not one woman could have a decision-making authority,

không được đưa ra quyền quyết định trong chính quyền,

not one woman could handle any financial matter,

không được giải quyết các vấn đề tài chính,

we would have outrage.

chúng ta sẽ bị coi thường.

There would be sanctions.

Sẽ có chế tài.

And yet this is a common practice in almost every world religion today.

Đây là thực tiễn chung trong hầu hết tôn giáo ngày nay.

We accept things in our religious lives

Ta chấp nhận mọi điều trong đời sống tôn giáo

that we do not accept in our secular lives,

mà không chấp nhận trong cuộc sống thường nhật,

and I know this because I've been doing it for three decades.

tôi biết được vì tôi đã làm điều này trong 3 thập kỉ

I was the type of girl that fought every form of gender discrimination growing up.

Tôi là 1 cô gái chống đối việc phân biệt giới tính đang dần lớn lên

I played pickup basketball games with the boys and inserted myself.

tôi chơi bóng rổ với bọn con trai

I said I was going to be the first female President of the United States.

Tôi từng nói mình sẽ là nữ tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ

I have been fighting for the Equal Rights Amendment,

Tôi đã đấu tranh cho việc Sửa đổi quyền bình đẳng,

which has been dead for 40 years.

đã chìm nghỉm trong 40 năm

I'm the first woman in both sides of my family

Tôi là người phụ nữ đầu tiền trong cả hai phía của gia đình

to ever work outside the home and ever receive a higher education.

vừa làm việc xa nhà vừa hoàn thành cao học,

I never accepted being excluded because I was a woman,

Tôi chưa từng chấp nhận bị loại trừ khỏi mọi việc vì mình là phụ nữ

except in my religion.

ngoại trừ tôn giáo của tôi.

Throughout all of that time,

Trong thời gian qua

I was a part of a very patriarchal orthodox Mormon religion.

tôi là thành phần gia trưởng ở tôn giáo Mormon

I grew up in an enormously traditional family.

Tôi được dưỡng dục ở 1 gia đình truyền thống

I have eight siblings, a stay-at-home mother.

tôi có 8 anh chị em và người mẹ nội trợ.

My father's actually a religious leader in the community.

bố tôi thường là người lãnh đạo tôn giáo trong cộng đồng

And I grew up in a world believing that my worth and my standing

Và tôi lớn lên ở một nơi tin rằng giá trị và địa vị của bản thân

was in keeping these rules that I'd known my whole life.

luôn được giữ trong các quy tắc mà tôi đã biết trong suốt cuộc đời.

You get married a virgin, you never drink alcohol,

Phải cưới người phụ nữ trinh nguyên, không uống rượu

you don't smoke, you always do service,

Không hút thuốc, tự phục vụ bản thân

you're a good kid.

Là 1 đứa con ngoan

Some of the rules we had were strict,

Có 1 vài quy tắc "khó nhằn" mà bạn phải tuân theo

but you followed the rules because you loved the people

nhưng bạn sẽ làm vì mọi người

and you loved the religion and you believed.

bởi bạn tin và yêu nơi bạn sinh ra

Everything about Mormonism determined what you wore,

Tôn giáo Mormon quyết định mọi thứ

who you dated, who you married.

người bạn hẹn hò, người bạn đời của ban

It determined what underwear we wore.

thậm chí cả đồ lót của bạn.

I was the kind of religious where everyone I know

Tôi là cô gái theo tôn giáo mà mọi người tôi biết

donated 10 percent of everything they earned to the church,

luôn gửi 10% đồ đến nhà thờ

including myself.

bao gồm cả tôi.

From paper routes and babysitting, I donated 10 percent.

Từ những người đưa báo tới giữ trẻ, Tôi dành tặng 10% những gì mình có

I was the kind of religious where I heard parents tell children

Tôi là dạng tôn giáo mà tại đó tôi nghe cha mẹ khuyên con cái

when they're leaving on a two-year proselytizing mission

rằng khi chùng thực hiện nhiệm vụ cải đạo trong 2 năm

that they would rather have them die

thì chúng nên giết họ

than return home without honor, having sinned.

hơn là trở về nhà mà mất hết danh dự, nang tội lỗi trên mình.

I was the type and the kind of religious

Tôi là dạng tôn giáo

where kids kill themselves every single year

nơi mà trẻ em giết nhau mỗi năm

because they're terrified of coming out to our community as gay.

bởi chúng bị khủng hoảng khi bước ra trước công chúng như là người đồng tính.

But I was also the kind of religious

Nhưng tôi cũng là dạng tôn giáo

where it didn't matter where in the world I lived,

Nơi mà không cần biết thế nào nơi mà tôi sống,

I had friendship, instantaneous mutual aid.

Tôi có bạn bè đễ hỗ trợ lẫn nhau ngay tức thì.

This was where I felt safe. This is certainty and clarity about life.

là nơi tôi an toàn và giúp tôi sáng suốt

I had help raising my little daughter.

Tôi đã được giúp đỡ trong việc nuôi con.

So that's why I accepted without question that only men can lead,

Đây là lý do tôi chấp nhận hoàn toàn rằng chỉ có đàn ông có thể dẫn đầu,

and I accepted without question

và tôi cũng ủng hộ hoàn toàn

that women can't have the spiritual authority of God on the Earth,

rằng phụ nữ không thể có quyền thiêng liêng của Chúa trên trái đất,

which we call the priesthood.

mà chúng ta thường gọi là thầy tu.

And I allowed discrepancies between men and women in operating budgets,

Và tôi cho phép sự khác nhau giữa nam và nữ trong việc phân bố ngân sách,

disciplinary councils, in decision-making capacities,

hội đồng công giáo, trong quyền quyết định,

and I gave my religion a free pass

và tôi tin tôn giáo mình một cách mù quáng

because I loved it.

chỉ bởi vì tôi yêu thích nó.

Until I stopped,

Cho đến khi tôi dừng lại,

and I realized that I had been allowing myself to be treated

và tôi nhận ra tôi đã cho phép bản thân mình bị đối xử

as the support staff to the real work of men.

như là nhân viên hỗ trợ trong thế giới của đàn ông.

And I faced this contradiction in myself,

Và tôi đối mặt với sự mâu thuẩn trong chính bản thân mình,

and I joined with other activists in my community.

và tôi tham gia vào các hoạt động xã hội trong cộng đồng.

We've been working very, very, very hard for the last decade and more.

Chúng tôi đã làm việc cật lực trong 10 năm gần đây và hơn thế nữa.

The first thing we did was raise consciousness.

Điều đầu tiên chúng tôi làm là nâng cao ý thức thức.

You can't change what you can't see.

Bạn không thể thay đổi thứ bạn không thấy.

We started podcasting, blogging, writing articles.

Chúng tôi bắt đầu viết blog, các bài báo.

I created lists of hundreds of ways

Tôi tạo ra danh sách các điều

that men and women are unequal in our community.

thể hiện sự bất bình đẳng nam nữ trong xã hội

The next thing we did was build advocacy organizations.

Điều tiếp theo chúng tôi làm là xây dựng tổ chức luật sư.

We tried to do things that were unignorable,

Chúng tôi cố gắng làm các việc để gây chú ý,

like wearing pants to church and trying to attend all-male meetings.

như là mặc quần dài tới nhà thờ và tham gia các buổi họp mặt của phụ nữ.

These seem like simple things,

Điều này thoat nhìn có vẻ đơn giản,

but to us, the organizers, they were enormously costly.

Nhưng với chúng tôi - ban tổ chức, nó phải trả một cái giá rất lớn.

We lost relationships. We lost jobs.

Chúng tôi mất các mối quan hệ, công việc.

We got hate mail on a daily basis.

nhận các thư đe dọa

We were attacked in social media and national press.

bị tân công trên các phương tiện truyền thông và đám đông

We received death threats.

bị dọa giết.

We lost standing in our community. Some of us got excommunicated.

chúng tôi mất địa vị trong cộng đồng. một vài người bị đuổi khỏi tôn giáo.

Most of us got put in front of a disciplinary council,

Phần lớn chúng tôi bị đưa ra hội đồng công giáo,

and were rejected from the communities that we loved

và bị chối bỏ khỏi cộng đồng

because we wanted to make them better, because we believed that they could be.

bởi vì chúng tôi muốn họ tốt hơn, bởi vì chúng tôi tin rằng chúng tôi có thể.

And I began to expect this reaction from my own people.

Và tôi bắt đầu mong đợi phản ứng này từ mọi người.

I know what it feels like when you feel like someone's trying to change you

Tôi biết cảm giác ra sao khi một người cố gắng thay đổi

or criticize you.

hay chỉ trích bạn.

But what utterly shocked me was throughout all of this work

Nhưng điều đặc biệt khiến tôi bị shock là sau những việc làm của mình,

I received equal measures of vitriol from the secular left,

tôi nhận được những lời nói cay độc từ nhà dòng,

the same vehemence as the religious right.

cũng dữ dội như quyền tôn giáo.

And what my secular friends didn't realize was that this religious hostility,

Và những người bạn từ nhà dòng của tôi không nhận ra đây là sự thù địch tôn giáo,

these phrases of, "Oh, all religious people are crazy or stupid."

Những cụm từ, " Ô, những người theo tôn giáo thường điên loạn và ngu ngốc".

"Don't pay attention to religion."

"Đừng chú ý đến tôn giáo'.

"They're going to be homophobic and sexist."

"Họ sẽ trở nên phân biệt giới tính".

What they didn't understand

Cái mà họ không hiểu được

was that that type of hostility did not fight religious extremism,

chính là kiểu thù địch đó không đấu tranh chống lại chủ nghĩa cực đoan tôn giáo,

it bred religious extremism.

mà nó sinh ra chủ nghĩa cực đoan tôn giáo.

Those arguments don't work, and I know because I remember

Những tranh luận trên không có kết quả, và tôi biết điều đó bởi tôi nhớ ra rằng

someone telling me that I was stupid for being Mormon.

một người nào đó nói rằng tôi thật ngu ngốc khi trở thành hội viên hội Mormon.

And what it caused me to do was defend myself and my people

Và nó khiến tôi phải bảo vệ chính bản thân mình và những người xung quanh

and everything we believe in, because we're not stupid.

và mọi thứ chúng tôi tin tưởng, bởi vì chúng tôi không ngu ngốc.

So criticism and hostility doesn't work, and I didn't listen to these arguments.

Vì vậy chỉ trích và chống đối không hiệu quả, và tôi không nghe theo những tranh luận này.

When I hear these arguments, I still continue to bristle,

Khi tôi nghe những điều này, tôi vẫn tiếp tục đứng vững,

because I have family and friends.

bởi vì tôi có gia đình và bạn bè,

These are my people, and I'm the first to defend them,

đó là những người, mà tôi phải bảo vệ đầu tiên,

but the struggle is real.

nhưng cuộc chiến đấu là sự thật.

How do we respect someone's religious beliefs

Sao chúng ta có thể tôn trọng niềm tin tôn giáo của một người

while still holding them accountable for the harm or damage

trong khi vẫn cho họ chịu trách nhiệm về nỗi nguy hại và tổn thương

that those beliefs may cause others?

mà niềm tin của họ có thể gây ra cho người khác?

It's a tough question. I still don't have a perfect answer.

Đây là câu hỏi khó. Tôi hiện tại vẫn chưa có câu trả lời hoàn hảo.

My parents and I have been walking on this tightrope for the last decade.

Cha mẹ và tôi vẫn đang trong tình thế chênh vênh này trong 10 năm vừa qua.

They're intelligent people. They're lovely people.

Họ là những người thông minh. Họ là những người tốt bụng.

And let me try to help you understand their perspective.

Và để tôi giúp bạn hiểu được tầm nhìn của họ.

In Mormonism, we believe that after you die,

Trong giáo hội Mormohn, chúng tôi tin rằng sau khi chết,

if you keep all the rules and you follow all the rituals,

nếu bạn theo đúng luật lệ và các lễ nghi,

you can be together as a family again.

bạn có thể đoàn tụ với gia đình lần nữa.

And to my parents, me doing something as simple

và theo như cha mẹ mình, khi tôi làm một việc đơn giản như

as having a sleeveless top right now, showing my shoulders,

không ngủ một đêm, mặc áo hở vai,

that makes me unworthy.

sẽ khiến tôi không xứng đáng nữa.

I won't be with my family in the eternities.

Tôi sẽ không được đoàn tụ với gia đình vĩnh viễn.

But even more, I had a brother die in a tragic accident at 15,

Hơn thế nữa, tôi có người anh trai chết trong một tai nạn lúc 15 tuổi,

and something as simple as this means we won't be together as a family.

và những việc đơn giản như vậy sẽ khiến gia đình chúng tôi không đươc đoàn tụ.

And to my parents, they cannot understand

Với cha mẹ tôi, họ không thể hiểu được

why something as simple as fashion or women's rights

tại sao những thứ đơn giản như thời trang hoặc quyền phụ nữ

would prevent me from seeing my brother again.

có thể quan trọng hơn việc gặp anh của mình.

And that's the mindset that we're dealing with,

Và đó là quan niệm sống mà chúng tôi đang cố giải quyết

and criticism does not change that.

và sự chỉ trích không thay đổi được điều đó.

And so my parents and I have been walking this tightrope,

Vì vậ tôi và cha mẹ đang đi giải quyết tình thế chênh vênh này

explaining our sides, respecting one another,

giải thích lý lẽ của mình, tôn trọng lẩn nhau,

but actually invalidating each other's very basic beliefs

nhưng không xóa bỏ những đức tin cơ bản của người khác

by the way we live our lives, and it's been difficult.

bằng cách sống của chính mình, và nó rất khó để thực hiện.

The way that we've been able to do that

Cách mà chúng tôi có thể thực hiện

is to get past those defensive shells

là vượt qua lớp vỏ phòng thủ

and really see the soft inside of unbelief and belief

cho đến khi thấy được sự mỏng manh giữa niềm tin và sự hoài nghi

and try to respect each other while still holding boundaries clear.

và cố gắng tôn trọng lẫn nhau trong trong khi vẫn giữ được ranh giới này.

The other thing that the secular left and the atheists and the orthodox

Những điều khác mà những người tu sỹ, người theo thuyết vô thần

and the religious right, what they all don't understand

và những luật giáo, những điều mà họ không hiểu

was why even care about religious activism?

là tại sao không quan tâm đến hoạt động tôn giáo?

I cannot tell you the hundreds of people who have said,

Tôi không thể nhớ biết bao nhiêu người đã nói,

"If you don't like religion, just leave."

"Nếu bạn không thích tôn giáo, cứ bỏ nó."

Why would you try to change it?

Tại sao bạn không cố gắng thay đổi nó?

Because what is taught on the Sabbath

Bởi vì những điều đã được dạy trong ngày Sabbath

leaks into our politics, our health policy,

xâm nhập vào nền chính trị, vào chế độ chăm sóc sức khỏe,

violence around the world.

sự bạo lực trên toàn thế giới.

It leaks into education, military, fiscal decision-making.

Nó xâm nhập vào nên giáo dục, quân sự, quyết định tài chính.

These laws get legally and culturally codified.

Những luật lệ này được hợp pháp và sửa đổi văn hóa.

In fact, my own religion has had an enormous effect on this nation.

Trong thực tế, tôn giáo của tôi có ảnh hưởng rất to lớn tới đất nước.

For example, during Prop 8, my church raised over 22 million dollars

Chẳng hạn, trong suốt Prop 8, nhà thờ của chúng tôi quyên góp hơn 22 triệu đô

to fight same-sex marriage in California.

để chống lại hôn nhân đồng tính ở California.

Forty years ago, political historians will say,

40 năm trước, các nhà sử học chính trị sẽ nói rằng,

that if it wasn't for the Mormon opposition to the Equal Rights Amendment,

rằng nếu không phải giáo hội Mormon chống lại quyền bình đẳng giới,

we'd have an Equal Rights Amendment in our Constitution today.

chúng ta đã có thể có quyền bình đẳng giới trong hiến pháp ngày nay.

How many lives did that affect?

Bao nhiêu cuộc đời có thể được thay đổi?

And we can spend time fighting every single one

Và chúng ta có thể dành thời gian đấu tranh cho từng điều

of these little tiny laws and rules,

của những luật lệ nhỏ này,

or we can ask ourselves,

hoặc chúng ta có thể hỏi bản thân mình,

why is gender inequality the default around the world?

phải chăng sự bất bình đẳng đã được măc định trên toàn thế giới?

Why is that the assumption?

Tại sao lại có giả định này?

Because religion doesn't just create the roots of morality,

Bởi vì tôn giáo không chỉ tạo ra nguồn gốc của đạo đức,

it creates the seeds of normality.

nó còn tạo ra các tiêu chuẩn khac.

Religions can liberate or subjugate,

Tôn giáo có thể giải phóng hoặc chinh phúc

they can empower or exploit, they can comfort or destroy,

Nó có thể trao quyền hoặc bóc lột, Nó có thể an ủi hoặc hủy diệt,

and the people that tip the scales over to the ethical and the moral

và những người đẩy cán cân cân bằng vượt khỏi các giới hạn đạo đức

are often not those in charge.

thường không phải là những người chịu trách nhiệm.

Religions can't be dismissed or ignored.

Tôn giáo không thể bị giải tán hoặc phớt lờ.

We need to take them seriously.

Chúng ta phải xem xét chúng một cách nghiêm túc.

But it's not easy to influence a religion, like we just talked about.

Nhưng thật khó để gây ảnh hưởng đến tôn giáo, như chúng tôi vừa đề cập.

But I'll tell you what my people have done.

Nhưng tôi sẽ nói với bạn những điều mà chúng tôi đã làm được.

My groups are small, there's hundreds of us,

Chúng tôi chỉ là một nhóm nhỏ, khoảng vài trăm người,

but we've had huge impact.

Nhưng chúng tôi có ảnh hưởng to lớn.

Right now, women's pictures are hanging in the halls next to men

Ngay lúc này, những tấm hình phụ nữ được treo trên tiền sảnh kế bên đàn ông

for the first time.

lần đầu tiên.

Women are now allowed to pray in our church-wide meetings,

Phụ nữ bây giờ đã được cho phép để cầu nguyện trong các buổi họp lớn,

and they never were before in the general conferences.

và họ chưa bao giờ được quyền như vậy trước đây trong các buổi họp chung.

As of last week, in a historic move,

Trong tuần trươc, trong một bước đi lịch sử,

three women were invited down to three leadership boards

3 người phụ nữ đã được mời vào ban lãnh đạo

that oversee the entire church.

quản lý cả nhà thờ.

We've seen perceptual shifts in the Mormon community

Chúng tôi đã thấy được sự thay đổi nhận thức trong cộng đồng Mormon

that allow for talk of gender inequality.

trong việc cho phép nói chuyện về bất bình đẳng giới.

We've opened up space, regardless of being despised,

Chúng tôi đả mở ra không gian, không sợ bị xem thường

for more conservative women to step in and make real changes,

cho những người phụ nữ bảo thủ tham gia và làm nên sự thay đổi thực sự,

and the words "women" and "the priesthood" can now be uttered in the same sentence.

và những từ 'Phụ nữ' hay 'thầy tu' bây giờ có thể hoàn toàn được dùng trong 1 câu.

I never had that.

Chúng ta chưa bao giờ có điều đó.

My daughter and my nieces are inheriting a religion that I never had,

Con tôi va cháu tôi được kế thừa tôn giáo mà tôi chưa bao giờ được hưởng,

that's more equal -- we've had an effect.

đó là công bằng hơn - chúng tôi đã tạo ra ảnh hưởng.

It wasn't easy standing in those lines

Thật sự là không dể

trying to get into those male meetings.

để nói những điều này trong các buổi gặp gỡ của phụ nữ.

There were hundreds of us,

Có hàng trăm người như chúng tôi,

and one by one, when we got to the door,

và từng người một, khi chúng tôi đến trước cửa,

we were told, "I'm sorry, this meeting is just for men,"

luôn có câu nói," Tôi xin lỗi buổi họp này chỉ dành cho đàn ông,"

and we had to step back and watch men get into the meeting

và chúng tôi phải lùi lại và xem những người đàn ông bước vào buổi họp

as young as 12 years old,

ngay khi chúng tôi mới 12 tuổi,

escorted and walked past us as we all stood in line.

bước qua chúng tôi mặc dù chúng tôi vẫn đứng trong hàng.

But not one woman in that line will forget that day,

Nhưng không một người phụ nữ nào trong hàng quên ngày đó,

and not one little boy that walked past us will forget that day.

cũng như không một cậu bé nào bước qua chúng tôi mà quên nó.

If we were a multinational corporation or a government, and that had happened,

Nếu chúng tôi là một tổ chức đa quốc gia hoặc chính phủ, và điều đó xảy ra,

there would be outrage,

đó sẽ là sự xúc phạm,

but we're just a religion.

nhưng chúng tôi chỉ là một tôn giáo.

We're all just part of religions.

Tất cả chúng tôi chỉ là một phần của tôn giáo.

We can't keep looking at religion that way,

Chúng tôi không thể cứ nhìn tôn giáo tiếp diễn theo cách đó,

because it doesn't only affect me, it affects my daughter

bởi vì nó không chỉ ảnh hưởng đến tôi, mà còn có con tôi

and all of your daughters and what opportunities they have,

và co của bạn và những cơ hội mà chúng có thể có,

what they can wear, who they can love and marry,

quần áo của chúng, người yêu và vợ chồng chúng,

if they have access to reproductive healthcare.

nếu chúng có thể tiếp cận đến sự chăm sóc sức khỏe sinh sản.

We need to reclaim morality in a secular context

Chúng ta phải đòi lại công bằng trong bối cảnh đời thường

that creates ethical scrutiny and accountability

mà sẽ tạo ra sự giám sát đạo đức và trách nhiệm

for religions all around the world,

cho tất cả tôn giáo trên thế giới,

but we need to do it in a respectful way

nhưng chúng ta phải làm điều đó bằng một cách thận trọng

that breeds cooperation and not extremism.

để tạo ra sự hợp tác và không cực đoan.

And we can do it through unignorable acts of bravery,

Và chúng ta có thể làm nó thông qua hành động dũng cảm,

standing up for gender equality.

đứng lên vì bình đẳng giới.

It's time that half of the world's population

Đây là thời điểm mà một nửa dân số thế giới

had voice and equality within our world's religions,

có tiếng nói và quyền bình đẳng trong các tôn giáo,

churches, synagogues, mosques and shrines around the world.

nhà thờ, giáo đường, nhà thờ Hồi giáo và đền thờ trên toàn thế giới.

I'm working on my people. What are you doing for yours?

Tôi đang làm việc với người của tôi. Các bạn đã làm gì cho chính mình?

(Applause)

(Vỗ tay)