A personal health coach for those living with chronic diseases | Priscilla Pemu

Çeviri: Rüya Atlıbatur Gözden geçirme: Can Boysan

When I first became a doctor

Doktor olduğum ilk zamanlarda

in Benin City, Nigeria,

Benin City, Nijerya'da,

some 30-odd years ago,

yaklaşık 30 kusür yıl önce,

I was drawn to help people live full lives.

insanların yaşaması için çalışmaktan yorulmuştum.

But often, I found myself feeling impotent.

Ama çoğunlukla kendimi aciz hissediyordum.

Here I was, a brand-new doctor with all these skills,

Tüm yetenekleriyle yepyeni bir doktor olarak buradaydım

but I couldn't cure my patients who had chronic diseases --

ama kalp, astım, diyabet gibi kronik hastalıkları olan

illnesses like heart disease, asthma, diabetes --

hastalarımı tedavi edemiyordum

and needed more than just handing them a prescription

ve onlara sadece bir reçete vermekten

ya da işimi iyi yaptığımı göstermek için

or providing grief counseling in the office to get the job done.

acılarını paylaşmaktan başka şeylere ihtiyacım vardı.

Fast-forward 15 years later:

Hızlı geçen 15 yılın ardından,

I'm in Atlanta, Georgia;

Atlanta, Georgia'dayım,

it's a different world,

farklı bir dünya

but it was déjà vu all over again.

ama her şey sil baştan dejavü idi.

As doctors, we see our patients who have chronic illnesses

Doktorlar olarak kronik rahatsızlıklara sahip hastalarımızı

in an episodic way.

belirli aralıklarla görüyorduk.

In between,

İçlerinde,

the patients have to learn how to make a lot of decisions for themselves.

kendileri için pek çok kararı nasıl vereceğini öğrenmek zorunda olanlar vardı.

I'll give you examples.

Size örnekler vereceğim.

If you have medications you're supposed to take every day,

Her gün almanız gereken ilaçlarınız varsa

what do you do when you're sick?

hasta olduğunuzda ne yaparsınız?

Hâlâ o ilaçları almaya devam etmeniz gerekir mi?

Are you still supposed to take it?

How do you recognize a complication when it happens?

Bir komplikasyon olursa nasıl fark edersiniz?

How do you recognize a side effect when it happens?

Bir yan etki olursa nasıl fark edersiniz?

What do you do with it?

Bu durumda ne yaparsınız?

In addition to all of this,

Tüm bunlara ilaveten

they're dealing with the inevitable loneliness, isolation and anxiety

kronik hastalıklarla mücadele edenler kaçınılmaz yalnızlık, tecrit,

that people who have chronic illnesses deal with.

ve endişe ile de mücadele ediyorlar.

In the US alone, six in 10 adults have a chronic illness.

Sadece Amerika'da 10 yetişkinin 6'sının kronik hastalığı var.

That's 125 million people.

Bu 125 milyon insan demek.

A recent report from the Robert Wood Johnson Foundation

Robert Wood Johnson Vakfı'nın geçenlerde yayınladığı rapor,

showed that health habits account for 50 percent

insanların sağlıkla ilgili edindikleri alışkanlıkların

of the health outcomes that people experience,

tetkik sonuçlarının yüzde 50'sini etkilediğini,

while medical care only accounts for 20 percent.

medikal tedavinin ise yalnızca yüzde 20'sini etkilediğini gösterdi.

In fact, the Centers for Disease Control

Aslında, ABD Hastalık Denetleme Merkezleri,

says that if we could eliminate smoking,

sigarayı, fiziksel hareketsizliği

physical inactivity and poor nutrition,

ve kötü beslenmeyi bırakabilirsek

that we can prevent 80 percent of heart disease,

kalp krizini yüzde 80, tip 2 diyabeti yüzde 80

80 percent of type 2 diabetes

ve kanseri yüzde 40 oranında

and 40 percent of cancer.

önleyebileceğimizi söylüyor.

But we also know

Ancak biz sağlıkla ilgili alışkanlıklarımızın

that changing health behaviors is very difficult.

değişmesinin de çok zor olduğunu biliyoruz.

So we asked the question:

Bu yüzden şu soruyu sorduk:

What if we could create a resource

Ya biz, insanların sağlık alışkanlıklarının

that could motivate people to change health behavior?

değişmesi için onları motive edecek bir yol bulursak?

The truth is, there are a lot of these resources out there

Gerçek şu ki, insanlara öz yönetim denen becerileri kazandıracak

that help people acquire these so-called self-management skills.

pek çok yardımcı kaynak mevcut.

But many a time, they're not easily accessible or relatable,

Ancak çoğu zaman bu kaynaklar, özellikle dil ve kültür gibi bariyerlerin yanında

particularly to individuals within minority and underserved communities,

ön yargıyla yüzleşen ve sağlık sigortası kapsamlı olmayan

who face bias in addition to barriers like language and culture

azınlık gruplar ve hizmetlerin yetersiz olduğu toplumlar için

and inadequate health insurance coverage.

kolay erişilebilir ve ilişkilendirilebilir olmuyor.

And so in the last 12 years,

Bu yüzden son 12 yılda,

my colleagues and I at Morehouse School of Medicine

meslektaşlarım ve ben Morehouse Tıp Fakültesi'nde

have created a technology-based application

kronik hastalıkları tedavi eden teknoloji tabanlı

to assist with chronic illness care.

bir uygulama oluşturduk.

It's freely available on the web

Uygulamalarda ve internette ücretsiz olarak kullanılabilir.

and as an app.

And what we do is get people to track variables --

Burada yaptığımız, insanların kan basıncı, kan şekeri gibi

blood pressure, blood sugar --

değişken değerlerini takip etmek

and then report it back to them in a color-coded format.

ve sonra renk kodlu formatta bunu rapor etmek.

So green would indicate a healthy range,

Yeşil renk sağlıklı bir aralığı,

and red would indicate a problem that needs something done about it.

kırmızı renk bir problem olduğunu

ve bir şeyler yapılması gerektiğini gösteriyor.

We link these stats to a curriculum.

Bu istatistikleri bir programa bağlıyoruz.

The curriculum helps the individual learn about their health condition,

Program, kronik hastalık ne olursa olsun,

kişinin sağlık durumuyla ilgili bilgi edinmesine yardımcı oluyor.

whatever the chronic illness is.

They also work with a health coach

Ayrıca, hastalıklarına ait komplikasyonların

to learn self-management skills,

önüne geçilmesine yönelik olarak

skills that'll help them prevent complications of their illness.

öz yönetim becerilerinin geliştirilmesi için sağlık koçuyla çalışıyorlar.

In order for the coach to be successful,

Koçlar başarılı olmak için

they have to be able to gain the trust

çalıştıkları kişilerin

of the individual that they're working with.

güvenlerini kazanmak zorundalar.

We tested this application

Bu uygulamayı, sağlık koçlarının tıbbi asistanlar olduğu kliniklerde

in clinics, where the health coaches were medical assistants,

ve sağlık koçlarının

sağlık bakanlığındaki gönüllülerden oluştuğu büyük bir kilisede test ettik.

and in a large urban church,

where the health coaches were volunteers from the health ministry.

A year later, a third of the participants

Bir yıl sonra katılımcıların üçte biri

were able to acquire three new self-management skills

üç yeni öz yönetim becerisi edinmişlerdi

and maintain them to the extent that it was able to improve

ve kan basınçlarını, kan şekerlerini

their blood pressures, their blood sugar

ve egzersizlerini

and their exercise.

düzenleyebilir hale gelmişlerdi.

Now, what was simple yet fascinating to us

Şu an, basit ama bizi büyüleyen şey

was that the group from the church did just as well or even better

kilisedeki grubun, tamamen tıbbi bakım altındaki gruptan

than the group that were under purely medical care.

daha iyi sonuçlar çıkarmasıydı.

And we wanted to learn why that was.

Bu durumun sebebini öğrenmek istiyorduk.

So we looked a little further into the research --

Böylelikle, 400 saat süren

400 hours of recorded conversation --

küçük çaplı bir araştırma yaptık

and what we learned was that the coaches from the church

ve kilisedeki koçların hastalarla

did have more time to spend with the patients,

daha çok vakit geçirdiğini öğrendik,

they had access to the patients' families,

onların nelere ihtiyaçları olduğunu anlamak

and so they could figure out what people needed

ve gereken kaynakları onlara temin etmek için

and provide those resources for them.

hastaların aileleriyle bir araya gelmişlerdi.

My team and I call this "culturally congruent coaching."

Takımım ve ben bu duruma "kültürel açıdan uyumlu koçluk" adını verdik.

To illustrate this concept of culturally congruent coaching,

Kültürel açıdan uyumlu koçluk konseptini tasvir etmek için

I want to tell you about one of our patients.

hastalarımızdan birini size bahsetmek istiyorum.

I'll call her Ms. Bertha.

Kendisine Bertha hanım diyeceğim.

So Ms. Bertha is an 83-year-old lady with diabetes and hypertension.

Bertha, 83 yaşında hiper tansiyonu ve diyabeti olan yaşlı bir hanım.

She was assigned to Anne, her health coach in the church.

Kilisede kendisine sağlık koçluğu yapmak üzere Anne atandı.

Anne also happened to be a family friend to Ms. Bertha for many years,

Anne ayrıca Bayan Bertha'ya yıllarca aile dostu oldu

and they were fellow congregants.

ve cemaat arkadaşı oldular.

Anne observed after the first few visits

Anne, ilk birkaç ziyaretten sonra

that even though Ms. Bertha faithfully recorded her stats,

Bertha'nın sonuçlarını dikkatle kaydetmesine rağmen

they were all showing up as red.

hep kırmızı çıktığını gözlemledi.

So she probed a little deeper

Böylelikle Bertha'ya neler olduğunu anlamak için

to try to understand what was going on with Ms. Bertha,

biraz daha araştırma yaptı

and Ms. Bertha gave her the real-real.

ve Bertha ona gerçeği söyledi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

She told her that there were times

Ona, ilaçların garip hissettirdiğini

when her medications made her feel weird,

ve bu yüzden bazen ilaçları

and she wouldn't take them the way they were prescribed,

reçetedeki şekliyle almadığını anlattı

because she thought it was due to the medicines

çünkü ilaçlar yüzünden böyle olduğunu düşündü

but she didn't tell her doctor that.

ama doktoruna bunu söylemedi.

She also skipped out on some doctor appointments

Ayrıca, çeşitli nedenlerden dolayı,

for a variety of reasons,

bazı doktor randevularına gitmedi,

but one of them was she wasn't doing better

randevularından biri iyi geçmedi

and she didn't want to make her doctor mad,

ve doktorunu kızdırmak istemedi,

so she just didn't go.

bu yüzden bir daha gitmedi.

So Anne talked to Ms. Bertha

Böylece Anne, Bertha'yla konuştu

and asked her to bring her daughter in for the next visit, which she did.

ve sonraki gideceği vizite kızını götürmesini istedi.

O da öyle yaptı.

And at that visit,

Bu vizitte,

Anne was able to print out a log of all these stats

Anne, Bertha'nın

that Ms. Bertha had been collecting,

toplanan tüm sonuç çıktılarını yazdırdı

gave them to her and encouraged them to go see the doctor together,

ve ona verip

onları doktora birlikte gitme konusunda cesaretlendirdi.

which they did.

Onlar da öyle yaptılar.

With that information,

Bu bilgiyle

the doctor was able to make changes to Ms. Bertha's treatment.

doktor, Bertha'nın tedavisinde değişiklikler yaptı.

Within three months, Ms. Bertha's numbers were all in the green.

Üç ay içinde Bertha'nın değerlerinin hepsi yeşili gösteriyordu.

No one was more excited or surprised than Ms. Bertha herself.

Hiç kimse Bertha'nın kendisi kadar heyecanlı ve şaşkın olamazdı.

Now, Anne was successful as a health coach

Anne başarılı bir sağlık koçu olmuştu

because she cared enough to go below the surface

çünkü onu yeterince önemseyerek konunun derinine inmiş

and probe Ms. Bertha's deep culture

ve Bertha'nın kültürünü iyice araştırıp

and was able to reach her at that level.

onun seviyesine erişmişti.

She knew how to listen,

O, nasıl dinleyeceğini

and she knew how to ask the right questions

ve gerekeni elde etmek için

to get to what was needed.

nasıl doğru soru soracağını biliyordu.

We all have deep unconscious rules

Hepimizin bilinçaltında, sağlıkla ilgili aldığı kararları

that drive the way we make our health decisions.

vermesine neden olan karmaşık düşünceler var.

That's our culture.

Bu bizim kültürümüz.

The relationship and the conversation between Anne and Ms. Bertha

Anne ile Bertha arasındaki ilişki ve konuşmalar,

illustrates what's possible

hastalarımızla, arkadaşlarımızla

when we have conversations with our patients,

ve komşularımızla derin kültür seviyesi üzerine

our friends and our neighbors

sohbet ettiğimizde nelerin

on a deep cultural level.

mümkün olduğunu gösteriyor.

And personally, I'm beyond excited

Kişisel olarak, kültürel açıdan uyumlu koçluğun bu basit konseptinin,

to think that with this simple concept of culturally congruent coaching,

kronik hastalığı olan 125 milyon Amerikalının

we could change the lives of 125 million Americans

ve dünyadaki pek çok kişinin

and many others across the world

hayatını değiştirebileceğini düşünmek beni çok heyecanlandırıyor.

that are living with chronic diseases.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)