Ken Jennings: Watson, Jeopardy and me, the obsolete know-it-all

Ken Jennings: "Watson, Riziko! ve ben", modası geçmiş "herşeyi bilen" adam...

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Ekin Özçelik Gözden geçirme: Altan Atabarezz

In two weeks time, that's the ninth anniversary

İki hafta içinde, o kutsal "Riziko!"(Jeopardy) yarışması

of the day I first stepped out onto that hallowed "Jeopardy" set.

sahnesine adım atmamın dokuzuncu yıl dönümü olacak.

I mean, nine years is a long time.

Dokuz yıl uzun bir zaman süresi.

And given "Jeopardy's" average demographics,

Ve "Riziko'nun" ortalama demografiklerine bakıldığında,

I think what that means

düşünüyorum ki, bu beni izleyen çoğu insanın...

is most of the people who saw me on that show are now dead.

artık ölmüş olduğu anlamına geliyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But not all, a few are still alive.

Ama hepsi değil, bir kısmı hala hayatta.

Occasionally I still get recognized at the mall or whatever.

Bazı zamanlar, alışveriş merkezlerinde falan tanındığım oluyor.

And when I do, it's as a bit of a know-it-all.

Ve tanındığım zaman, beni bir çeşit "herşeyi bilen" tarzında tanıyorlar.

I think that ship has sailed, it's too late for me.

Bana göre, o gemi çoktan limanı terketti, benim için çok geç artık.

For better or for worse, that's what I'm going to be known as,

Ama iyi ya da kötü, ben öyle biliniyor olacağım,

as the guy who knew a lot of weird stuff.

bütün garip şeyleri bilen adam olarak.

And I can't complain about this.

Ve bunu şikayet edemem.

I feel like that was always sort of my destiny,

Her zaman bunu kaderim olarak hissettim,

although I had for many years been pretty deeply in the trivia closet.

her ne kadar, yıllarca genel kültür alanıyla gizlice ilgilenmiş olmama rağmen.

If nothing else, you realize very quickly as a teenager,

Her şey bir yana, bir genç olarak çabucak farkediyorsunuz ki,

it is not a hit with girls to know Captain Kirk's middle name.

Kaptan Kirk'in göbek adını bilerek kızlara asılamazsınız.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And as a result, I was sort of the deeply closeted kind of know-it-all for many years.

Ve sonuçta, bir nevi "herşeyi bilen" sıfatımı insanlardan gizlemiştim

But if you go further back, if you look at it, it's all there.

Ama geriye dönüp baktığınızda, herşey ortada.

I was the kind of kid who was always bugging Mom and Dad

Annesini ve babasını, sürekli okuduğu muhteşem gerçeklerle...

with whatever great fact I had just read about --

rahatsız eden bir çocuktum--

Haley's comet or giant squids

Halley kuyruklu yıldızı veya devasa kalamarlar

or the size of the world's biggest pumpkin pie or whatever it was.

veya dünyadaki en büyük balkabağı turtasının büyüklüğü veya başka şeyler.

I now have a 10-year-old of my own who's exactly the same.

Şimdi de benim aynım olan 10 yaşında bir çocuğum var.

And I know how deeply annoying it is, so karma does work.

Ve bunun ne kadar gıcık olduğunu biliyorum, yani karma çalışıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I loved game shows, fascinated with game shows.

Ve bilgi yarışmalarını çok severdim, büyülenirdim...

I remember crying on my first day of kindergarten back in 1979

Anaokulunun ilk gününde ağladığımı hatırlıyorum, yıl 1979

because it had just hit me, as badly as I wanted to go to school,

çünkü her ne kadar okula gitmeyi isteseydim de,

that I was also going to miss "Hollywood Squares" and "Family Feud."

"Hollywood Kareleri"ni ve "Aileler Yarışıyor"u özleyeceğimi farketmiştim.

I was going to miss my game shows.

Bilgi yarışmalarımı özleyecektim.

And later, in the mid-'80s,

Ve daha sonra 80'lerin ortasında,

when "Jeopardy" came back on the air,

"Riziko!" tekrar yayınlanmaya başladığında,

I remember running home from school every day to watch the show.

programı izlemek için okuldan eve koştuğumu hatırlıyorum.

It was my favorite show, even before it paid for my house.

Benim en sevdiğim televizyon programıydı, evimin parasını vermeden önce bile.

And we lived overseas, we lived in South Korea where my dad was working,

Ve yurtdışında yaşıyorduk, babamın çalıştığı yerde, Güney Kore'de.

where there was only one English language TV channel.

Orada bir tek İngilizce kanalı vardı.

There was Armed Forces TV,

Silahlı Kuvvetler kanalı,

and if you didn't speak Korean, that's what you were watching.

ve Korece konuşmuyorsanız, izleyeceğiniz kanal oydu.

So me and all my friends would run home every day and watch "Jeopardy."

Yani, ben ve arkadaşlarım her gün eve koşup "Riziko!"yu izliyorduk.

I was always that kind of obsessed trivia kid.

Ben her zaman o genel kültüre takıntılı bir çocuk olmuşumdur.

I remember being able to play Trivial Pursuit against my parents back in the '80s

80'lerde,oyunun meşhur olduğu zamanlar.

and holding my own, back when that was a fad.

kendi başıma aileme karşı Trivial Pursuit oynardım.

There's a weird sense of mastery you get

Garip bir his oluyor içinizde, bir çeşit ustalık hissi,

when you know some bit of boomer trivia that Mom and Dad don't know.

anneniz ve babanızdan daha fazla genel kültür bildiğinizde.

You know some Beatles factoid that Dad didn't know.

Babanızın bilmediği küçük bir Beatles gerçeği biliyorsunuz.

And you think, ah hah, knowledge really is power --

Ve diyorsunuz ki, bilgi gerçekten de güçtür--

the right fact deployed at exactly the right place.

tam yerinde ortaya çıkan, gerçek bilgi.

I never had a guidance counselor

Hiçbir zaman bir genel kültür bilgisinin gerçek bir...

who thought this was a legitimate career path,

kariyer seçeneği olduğunu düşünen bir danışmanım olmadı,

that thought you could major in trivia

genel kültür dalında anadal yapmak,

or be a professional ex-game show contestant.

ya da profesyonel bir bilgi yarışması katılımcısı olmak.

And so I sold out way too young.

Ve genç bir yaşta bıraktım.

I didn't try to figure out what one does with that.

Birisinin öyle bir şeyle neler yapabileceğini anlamaya uğraşmadım.

I studied computers because I heard that was the thing,

O zamanlar yaygın olduğu için bilgisayar bölümünde okudum,

and I became a computer programmer --

ve programcı oldum--

not an especially good one,

ve çok da iyi olmayan bir programcı,

not an especially happy one at the time when I was first on "Jeopardy" in 2004.

2004 de "Büyük Risk"e katıldığımda çok da mutlu olmayan bir programcı.

But that's what I was doing.

Ama yaptığım iş buydu.

And it made it doubly ironic -- my computer background --

Ve bu da durumumu ironik bir hale getirdi-- bilgisayarlarla olan geçmişim--

a few years later, I think 2009 or so,

bir kaç yıl sonra, 2009 civarında

when I got another phone call from "Jeopardy" saying,

"Riziko!"dan bir telefon geldi ve

"It's early days yet, but IBM tells us

"Daha erken ama, IBM bize...

they want to build a supercomputer to beat you at 'Jeopardy.'

seni yarışmada yenebilecek bir süperbilgisayar geliştirdiğini söylüyor,

Are you up for this?"

buna hazır mısın? " diye sordular.

This was the first I'd heard of it.

Bu onu ilk duyduğum andı.

And of course I said yes, for several reasons.

Tabi ki de, evet dedim, birkaç nedenden dolayı.

One, because playing "Jeopardy" is a great time.

İlki, "Riziko!"da yarışarak, güzel zaman geçiriyordum.

It's fun. It's the most fun you can have with your pants on.

Eğlenceliydi, pantolonunuz üstünüzdeyken, yapabileceğiniz en büyük eğlence.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I would do it for nothing.

Ve karşılığında hiç bir şey almasam bile yapardım.

I don't think they know that, luckily,

Şansıma onlar bunu bilmiyor,

but I would go back and play for Arby's coupons.

ama geri dönüp "Arby's" kuponları için bile oynarım.

I just love "Jeopardy," and I always have.

"Riziko!"yu seviyorum ve her zaman sevdim.

And second of all, because I'm a nerdy guy and this seemed like the future.

İkincisi, ben biraz inek biriyim, ve bu bana gelecekte olacak gibi geldi.

People playing computers on game shows

Bilgi yarışmalarında insanların bilgisayara karşı yarışması,

was the kind of thing I always imagined would happen in the future,

bu tarz bir şey gelecekte olacak diye hep hayal etmişimdir,

and now I could be on the stage with it.

ve şimdi de bununla aynı sahnede olabilirdim.

I was not going to say no.

Hayır demeyecektim.

The third reason I said yes

Üçüncü neden ise,

is because I was pretty confident that I was going to win.

kazanabileceğimden bayağı emindim.

I had taken some artificial intelligence classes.

Bazı yapay zeka dersleri almıştım ve

I knew there were no computers that could do what you need to do to win on "Jeopardy."

biliyordum ki, bilgisayarlar "Riziko!"yu kazanmak için gereken şeyi yapamazlardı.

People don't realize how tough it is to write that kind of program

İnsanlar o tarz bir programı yazmanın ne kadar zor olduğunun farkında değil,

that can read a "Jeopardy" clue in a natural language like English

"Riziko!"da bir ipucunu İngilizce gibi doğal bir dilde okuyup

and understand all the double meanings, the puns, the red herrings,

anlamak, bütün yan anlamları, mecazları, kelime oyunlarını,

unpack the meaning of the clue.

ipucununun asıl anlamını çıkarmak.

The kind of thing that a three- or four-year-old human, little kid could do,

Üç-dört yaşındaki bir çocuğun yapabileceği bir şey,

very hard for a computer.

bilgisayarlar için çok zordur.

And I thought, well this is going to be child's play.

Ve düşündüm ki bu bir çocuk oyuncağı olacak.

Yes, I will come destroy the computer and defend my species.

Evet, bilgisayarları yenecek ve türümü savunacaktım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But as the years went on,

Ama, yıllar geçtikçe,

as IBM started throwing money and manpower and processor speed at this,

IBM bu iş için para, insan gücü ve işlemci hızı ortaya koyduğunda,

I started to get occasional updates from them,

onlardan bazı güncel bilgiler almaya ve...

and I started to get a little more worried.

...endişelenmeye başladım.

I remember a journal article about this new question answering software that had a graph.

Bu soru cevaplayan yazılım hakkında, okuduğum bir makaleyi hatırladım.

It was a scatter chart showing performance on "Jeopardy,"

Bir nokta grafiği vardı, "Riziko!"da yarışmacı performanslarını gösteren,

tens of thousands of dots representing "Jeopardy" champions up at the top

En tepede "Riziko!"yu kazananları ifade eden binlerce nokta...

with their performance plotted on number of --

ve performansları-- cevapladıkları sorular üzerine diyecektim

I was going to say questions answered, but answers questioned, I guess,

ama soruladıkları cevaplar demek daha doğru olur--

clues responded to --

cevap verilen ipuçları-- denk geliyordu.

versus the accuracy of those answers.

Grafik, performansları, cevapların doğruluğuyla karşılaştırıyordu.

So there's a certain performance level that the computer would need to get to.

Yani, bilgisayarın erişmesi gereken belli bir seviye vardı.

And at first, it was very low.

Ve en başta bu çok düşüktü.

There was no software that could compete at this kind of arena.

Bu tip bir alanda yarışabilecek bir yazılım yoktu.

But then you see the line start to go up.

Ama daha sonra bu çizginin yukarı doğru gitmeye başladığını görüyordunuz.

And it's getting very close to what they call the winner's cloud.

Ve bizim şampiyonlar bulutu dediğimiz kümeye çok yaklaşmıştı.

And I noticed in the upper right of the scatter chart

Ve grafiğin üst sağ köşesinde, diğerlerinden daha koyu, kimi siyah...

some darker dots, some black dots, that were a different color.

bir kaç değişik renkte nokta fark ettim.

And thought, what are these?

Ve düşündüm ki bunlar ne ?

"The black dots in the upper right represent 74-time 'Jeopardy' champion Ken Jennings."

"Sağ üst köşedeki siyah noktalar, yarışmayı 74 kere kazanan Ken Jennings'i temsil ediyor."

And I saw this line coming for me.

Ve gördüm ki, bu çizgi bana doğru geliyor.

And I realized, this is it.

Fark ettim ki, durum ortada.

This is what it looks like when the future comes for you.

Gelecek size doğru geldiğinde tablo budur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's not the Terminator's gun sight;

Terminatör' ün silah görüşü değil;

it's a little line coming closer and closer to the thing you can do,

senin yapabildiğine gün gittikçe yaklaşan o ince çizgi,

the only thing that makes you special, the thing you're best at.

seni özel kılan tek şeye, en iyi yaptığın şeye.

And when the game eventually happened about a year later,

Er ya da geç, bir yıl sonra kadar, yarışma yapıldığında,

it was very different than the "Jeopardy" games I'd been used to.

benim katıldığım "Riziko!" programlarından daha farklıydı.

We were not playing in L.A. on the regular "Jeopardy" set.

Los Angeles'ta bildiğimiz "Riziko!"yu oynamıyorduk.

Watson does not travel.

"Watson" (IBM'in süperbilgisayarı) seyahat etmez.

Watson's actually huge.

"Watson" aslında çok büyük.

It's thousands of processors, a terabyte of memory,

Binlerce işlemci, bir terabayt hafıza,

trillions of bytes of memory.

milyarlarca bayttan oluşan bir hafıza.

We got to walk through his climate-controlled server room.

Watson'ın klima kotrollü sunucu odasının içinden geçip, yürüdük.

The only other "Jeopardy" contestant to this day I've ever been inside.

Şu güne kadar içine girdiğim tek "Riziko!" yarışmacısı. (gülüşmeler)

And so Watson does not travel.

Anlaşıldığı üzere, Watson seyehat etmez.

You must come to it; you must make the pilgrimage.

Sizin ona gitmeniz lazım; bu lütufta bulunmanız lazım.

So me and the other human player

Böylece, ben ve diğer yarışmacı kişi

wound up at this secret IBM research lab

Westchester vilayetindeki, karlı ormanlar arasındaki...

in the middle of these snowy woods in Westchester County

gizli IBM araştırma laboratuvarına gittik,

to play the computer.

bilgisayara karşı yarışmak için.

And we realized right away

Ve o an fark ettik ki,

that the computer had a big home court advantage.

bilgisayarın büyük bir saha avantajı vardı.

There was a big Watson logo in the middle of the stage.

Sahnenin ortasında kocaman bir "Watson" logosu vardı.

Like you're going to play the Chicago Bulls,

Hani, Chicago Bulls'a karşı oynarsınız da

and there's the thing in the middle of their court.

sahanın ortasında kocaman bir logoları olur.

And the crowd was full of IBM V.P.s and programmers

Ayrıca, kalabalık tümüyle IBM yöneticileri ve programcılarından oluşuyordu,

cheering on their little darling,

"bir taneleri" için tezahürat yapıyorlardı,

having poured millions of dollars into this

bu proje için milyon dolarlar harcadıktan sonra

hoping against hope that the humans screw up,

ümitsizce istiyorlardı ki, insanlar kaybetsin,

and holding up "Go Watson" signs

ve "Haydi Watson" tabelaları tutuyorlardı

and just applauding like pageant moms every time their little darling got one right.

ve çocuklarını destekleyen anneler gibi, her doğru cevapta onu alkışlıyorlardı.

I think guys had "W-A-T-S-O-N" written on their bellies in grease paint.

Galiba, bazıları boyayla karınlarının üstüne "W-A-T-S-O-N" yazmışlardı.

If you can imagine computer programmers with the letters "W-A-T-S-O-N" written on their gut,

Eğer göbeklerine "W-A-T-S-O-N" yazmış bilgisayar programcılıarını, hayal ederseniz

it's an unpleasant sight.

çok da hoş bir görüntü değil.

But they were right. They were exactly right.

Ama haklıydılar, tam olarak haklıydılar.

I don't want to spoil it, if you still have this sitting on your DVR,

Eğer yarışmayı kaydedip hala izlemediyseniz, sizin için sürprizi bozmak istemem...

but Watson won handily.

ama Watson üstün bir şekilde kazandı.

And I remember standing there behind the podium

Hala hatırlarım, kürsünün arkasında dururken,

as I could hear that little insectoid thumb clicking.

böceksi tıklamayı hala duyuyordum.

It had a robot thumb that was clicking on the buzzer.

Watson'ın robotsu bir parmağı vardı ve zile basıyordu.

And you could hear that little tick, tick, tick, tick.

Ve siz de kısık sesli "tick,tick,tick,tick" sesini duyuyordunuz.

And I remember thinking, this is it.

Hatırlıyorum da, bunun son olduğu düşündüm.

I felt obsolete.

Demode olmuş hissettim.

I felt like a Detroit factory worker of the '80s

80'lerde Detroit'te bir işçi olduğumu hissettim,

seeing a robot that could now do his job on the assembly line.

bir robotun benim bir zamanlar yaptığım işi yaptığını.

I felt like quiz show contestant was now the first job that had become obsolete

Bilgi yarışması katılımcılığı, düşünen bilgisayarlar çağında

under this new regime of thinking computers.

demode olan ilk işti,

And it hasn't been the last.

Ve sonuncusu da değil.

If you watch the news, you'll see occasionally --

Eğer haberleri seyrediyorsanız, görürsünüz ki--

and I see this all the time --

ve ben bunu çoğu zaman görüyorum--

that pharmacists now, there's a machine that can fill prescriptions automatically

eczanelerde, ilaçlarınızı, eczacının yardımı olmadan,

without actually needing a human pharmacist.

otomatik olarak veren makinalar var.

And a lot of law firms are getting rid of paralegals

Ve çoğu avukatlık bürosu, hukuk stajyerlerin işine son veriyor,

because there's software that can sum up case laws and legal briefs and decisions.

çünkü, dosyaları okuyup, davaları özetleyen ve karar veren yazılımlar var.

You don't need human assistants for that anymore.

Artık bunları yapmak için de insanlara ihtiyaç yok.

I read the other day about a program where you feed it a box score

Bir gün, bir amerikan futbolu,

from a baseball or football game

ya da beyzball maçının skorlarını girince

and it spits out a news article as if a human had watched the game

size bir insan yazmış gibi, gazete haberi

and was commenting on it.

yapan bir yazlım hakkında okudum.

And obviously these new technologies can't do as clever or creative a job

Açıkça görülüyor ki, yeni teknolojiler yerlerini aldıkları

as the humans they're replacing,

insanlar gibi yaratıcı ve zekice işleri yapamazlar

but they're faster, and crucially, they're much, much cheaper.

ama daha hızlılar ve en önemlisi çok ama çok daha ucuzlar.

So it makes me wonder what the economic effects of this might be.

Bu da beni olayın ekonomik etkilerinin neler olabilceği üzerine düşündürdü.

I've read economists saying that, as a result of these new technologies,

Ekonomistlerin bu yeni teknolojiler sayesinde,

we'll enter a new golden age of leisure

lüksün hakim olduğu altın çağa gireceğimizi,

when we'll all have time for the things we really love

geçekten yapmak istedğimiz şeylere zaman harcayacağımızı, çünkü, yapmak istemedğimiz...

because all these onerous tasks will be taken over by Watson and his digital brethren.

işlerin Watson ve onun dijital kardeşleri tarafından devrelınacağını söylediğini okudum

I've heard other people say quite the opposite,

Ama başkalarının da tam tersini söylediği duydum,

that this is yet another tier of the middle class

bunun orta sınıf için başka bir seviye olduğunu,

that's having the thing they can do taken away from them by a new technology

yapabildikleri şeyin yeni bir teknoloji tarafından ellerinden alınmasının

and that this is actually something ominous,

aslında uğursuz bir şey olduğu ve

something that we should worry about.

hakkında endişelenmemiz gereken bir şey olduğunu söyleyenler...

I'm not an economist myself.

Ben ekonomist değilim.

All I know is how it felt to be the guy put out of work.

Bildiğim tek şey, kullanılmaz olmanın verdiği his.

And it was friggin' demoralizing. It was terrible.

Ve o da yüksek derecede demoralize eden bir şey. Berbat bir şey.

Here's the one thing that I was ever good at,

Mesela, benim iyi olduğum bir şey vardı ve

and all it took was IBM pouring tens of millions of dollars and its smartest people

IBM yanlızca milyonlarca dolar ve en zeki çalışanlarını harcayarak,

and thousands of processors working in parallel

aynı anda çalışan binlerce işlemci kullanarak

and they could do the same thing.

aynı şeyi yaptılar.

They could do it a little bit faster and a little better on national TV,

Televizyondaki halinden biraz daha hızlı ve iyi yapabilirler,

and "I'm sorry, Ken. We don't need you anymore."

ve "Kusura bakma Ken. Sana daha fazla ihtiyacımız yok." diyebilirler.

And it made me think, what does this mean,

Bu da beni düşündürdü, bu ne anlama geliyor,

if we're going to be able to start outsourcing,

eğer işleri makinelere vermeye başlayacaksak

not just lower unimportant brain functions.

beyin fonksiyonlarını sadece azaltmak anlamına mı geliyor.

I'm sure many of you remember a distant time

Eminim ki çoğunuz hatırlarsınız, uzun bir zaman önce

when we had to know phone numbers, when we knew our friends' phone numbers.

telefon numaralarını bilmek zorundaydık, ya da arkadaşlarımızın numaralarını.

And suddenly there was a machine that did that,

Ve birden, bunu yapan bir makine ortaya çıktı.

and now we don't need to remember that anymore.

ve artık bir daha numara ezberlememize gerek kalmadı.

I have read that there's now actually evidence

Aslında, hipocampus, beyinin ilişkileri düzenleyen kısmının

that the hippocampus, the part of our brain that handles spacial relationships,

Navigasyon cihazı gibi aletler kullanan insanlarda

physically shrinks and atrophies

fiziksel olarak küçüldüğüne ve köreldiğine dair

in people who use tools like GPS,

kanıt olduğunu okudum,

because we're not exercising our sense of direction anymore.

çünkü artık beynimizin yön verme duygusunu çalıştırmıyoruz

We're just obeying a little talking voice on our dashboard.

Sadece, bize nereye gitmemizi söyleyen küçük ekrana uyuyoruz.

And as a result, a part of our brain that's supposed to do that kind of stuff

Sonuç olarak da beynimizin o tarz işleri yapan kısmı

gets smaller and dumber.

küçülüyor ve salaklaşıyor.

And it made me think, what happens when computers are now better

Bu da aklıma bazı sorular getiriyor. Bilgisayarlar...

at knowing and remembering stuff than we are?

bir şeyleri bilmede ve hatırlamada daha iyi olunca ne olacak?

Is all of our brain going to start to shrink and atrophy like that?

Beynimizin tamamı küçülmeye ve körelmeye mi başlayacak ?

Are we as a culture going to start to value knowledge less?

Toplum olarak bilgiye daha mı az değer vermeye başlayacağız ?

As somebody who has always believed in the importance of the stuff that we know,

Bilmeye her zaman değer veren birisi olarak,

this was a terrifying idea to me.

bu fikir benim için korkunçtu.

The more I thought about it, I realized, no, it's still important.

Daha çok düşündükçe, farkettim ki, hayır bu hala önemli.

The things we know are still important.

Bildiğimiz şeyler hala önemli.

I came to believe there were two advantages

Bir şeyleri bilen insanlarlın

that those of us who have these things in our head have

"Ha, evet, bir dakika, Google'dan bakıyorum" diyen insanlara

over somebody who says, "Oh, yeah. I can Google that. Hold on a second."

göre iki avantajı olduğunu düşünüyorum.

There's an advantage of volume, and there's an advantage of time.

Birisi miktar, diğeri ise zaman avantajı.

The advantage of volume, first,

Miktarın avantajı,

just has to do with the complexity of the world nowadays.

günümüzün dünyasının karmaşıklığıyla alakalı.

There's so much information out there.

Erişebileceğimiz o kadar fazla bilgi var ki.

Being a Renaissance man or woman,

Bir Rönesans adamı veya kadını olmak,

that's something that was only possible in the Renaissance.

sadece Rönesans döneminde mümkündü.

Now it's really not possible

Şu an bildiğimiz her alanda eğitim sahibi

to be reasonably educated on every field of human endeavor.

olmak pek de mümkün değil.

There's just too much.

Ortada çok fazla bilgi var.

They say that the scope of human information

Diyorlar ki, her 18 ay,

is now doubling every 18 months or so,

insanoğlunun bilgisi, yani dünyada olan bilgiler

the sum total of human information.

iki katına çıkıyor.

That means between now and late 2014,

Demek oluyor ki, şu an ve 2014 arasında,

we will generate as much information, in terms of gigabytes,

geçmiş yıllarda insanların bildikleri kadar,

as all of humanity has in all the previous millenia put together.

bilgi üretmiş olacağız.

It's doubling every 18 months now.

Her 18 ay, iki katına çıkıyor.

This is terrifying because a lot of the big decisions we make

Bu korkutucu bir tablo, çünkü aldığımız bütün kararlar,

require the mastery of lots of different kinds of facts.

farklı alanlarda bildiğimiz bilgilerin ustalığını gerektirir.

A decision like where do I go to school? What should I major in?

Nerede okuyayım, hangi alanda ana dal yapayım gibi kararlar ?

Who do I vote for?

Kime oy vereyim ?

Do I take this job or that one?

Bu işi mi seçeyim, şu işi mi ?

These are the decisions that require correct judgments

Bu kararlar, bir çok farklı bilgilerin

about many different kinds of facts.

doğru bir şekilde yargılanmasıyla alınır.

If we have those facts at our mental fingertips,

Eğer o bilgiler zihninizin ucundaysa,

we're going to be able to make informed decisions.

bilerek karar vermek daha kolay olur.

If, on the other hand, we need to look them all up,

Ama, tam tersi, her şeyi bir yerden bakmamız gerekirse,

we may be in trouble.

başımız belada olabilir.

According to a National Geographic survey I just saw,

Okuduğum bir National Geographic anketinde,

somewhere along the lines of 80 percent

Amerikan başkanlık seçimlerinde, dış politika gibi konularda

of the people who vote in a U.S. presidential election about issues like foreign policy

oy veren insanların yüzde 80'i,

cannot find Iraq or Afghanistan on a map.

Irak'ı veya Afganistan'ı haritada bulamıyorlar.

If you can't do that first step,

Eğer daha bu ilk adımı beceremiyorsanız,

are you really going to look up the other thousand facts you're going to need to know

Amerikan dış politikasında ustalaşmak için

to master your knowledge of U.S. foreign policy?

öğrenmeniz gereken binlerce bilgiyi de araştıracak mısınız?

Quite probably not.

Bu çok da olası değil.

At some point you're just going to be like,

Bir noktada, diyeceksin ki,

"You know what? There's too much to know. Screw it."

"Boşver, bilinmesi gereken çok şey var. Salla gitsin."

And you'll make a less informed decision.

Ve böylece daha az bilinçli bir karar vereceksiniz.

The other issue is the advantage of time that you have

Diğer konu ise,eğer her şey parmak uçuşlarınızda ise,

if you have all these things at your fingertips.

elinizde olan zaman avantajı.

I always think of the story of a little girl named Tilly Smith.

Her zaman Tilly Smith adında küçük bir kızın hikayesi aklıma gelir.

She was a 10-year-old girl from Surrey, England

Surrey, İngiltere'den, 10 yaşında bir kız,

on vacation with her parents a few years ago in Phuket, Thailand.

ailesiyle bir kaç sene önce Phuket,Tayland'da tatile gider.

She runs up to them on the beach one morning

Bir sabah plajda onların yanına koşar,

and says, "Mom, Dad, we've got to get off the beach."

ve der ki "Anne,Baba, plajı terk etmemiz lazım."

And they say, "What do you mean? We just got here."

Ailesi sorar " Ne demek ? Daha şimdi buraya geldik."

And she said, "In Mr. Kearney's geography class last month,

Ve kız da der ki "Bay Kearney, geçen ay coğrafya sınıfında,

he told us that when the tide goes out abruptly out to sea

bize dalgalar birden denizden çekilirse ve uzaklarda

and you see the waves churning way out there,

sarsılır gibi dursa, bunun tsunamiye bir işaret olduğunu

that's the sign of a tsunami, and you need to clear the beach."

ve plajı terketmemiz gerektiğini anlattı.

What would you do if your 10-year-old daughter came up to you with this?

Eğer sizin 10 yaşındaki kızınız size böyle bir şeyle gelse, ne yapardınız ?

Her parents thought about it,

Ailesi bunun hakkında düşündü,

and they finally, to their credit, decided to believe her.

ve sonunda ona güvenerek, ona inanmaya karar verdiler

They told the lifeguard, they went back to the hotel,

Can kurtarana haber verdiler, ve otele geri döndüler,

and the lifeguard cleared over 100 people off the beach, luckily,

ve cankurtaran oradaki 100 den fazla kişiyi uzaklaştırdı,

because that was the day of the Boxing Day tsunami,

çünkü o gün 2004 Hint okyanusu tsunamisinin olduğu gündü,

the day after Christmas, 2004,

Noel'den sonraki gün, 2004'te,

that killed thousands of people in Southeast Asia and around the Indian Ocean.

tsunami Güneydoğu Asya ve Hint Okyanusu kıyısında binlerce insanın hayatına mal oldu.

But not on that beach, not on Mai Khao Beach,

Ama o plajdaki, Mai Khao plajındaki, insanları değil,

because this little girl had remembered one fact from her geography teacher a month before.

çünkü o küçük kız, bir ay önceki coğrafya sınıfından bir bilgi hatırladı.

Now when facts come in handy like that --

İşte öyle bilgiler, o tarz zamanlarda işinize yarıyor--

I love that story because it shows you the power of one fact,

Bu hikayeyi severim çünkü size bilginin gücünü gösterir,

one remembered fact in exactly the right place at the right time --

doğru zamanda, doğru yerde hatırlanmış bir bilgi--

normally something that's easier to see on game shows than in real life.

normalde bu tarz şeyleri gerçek hayattan ziyade bilgi yarışmalarında görürsünüz.

But in this case it happened in real life.

Ama bu durumda, gerçek hayatta oldu.

And it happens in real life all the time.

Ve çoğu zaman da olur.

It's not always a tsunami, often it's a social situation.

Her zaman tsunami değil, genellikle sosyal durumlarda.

It's a meeting or job interview or first date

Bir toplantıda, buluşmada ya da iş görüşmesinde,

or some relationship that gets lubricated

veya iki insan ortak bilgiler bildiklerini fark edince,

because two people realize they share some common piece of knowledge.

ilerleyen bir ilişki.

You say where you're from, and I say, "Oh, yeah."

Nereden olduğunu söylersin ve ben "Aa,evet." derim,

Or your alma mater or your job,

ya da mezun olduğun üniversite veya iş,

and I know just a little something about it,

ve ben bunun hakkında muhabbet edecek kadar

enough to get the ball rolling.

bir şeyler bilirim.

People love that shared connection that gets created

İnsanlar o oluşan paylaşılan bağlantıyı severler

when somebody knows something about you.

birisi sizin hakkınızda bir şey bilince.

It's like they took the time to get to know you before you even met.

Sanki daha önce zaman harcayıp, o insanı tanımışsınız gibi.

That's often the advantage of time.

Bu genelde, zaman avantajı.

And it's not effective if you say, "Well, hold on.

Ayrıca, "Bir dakika, sen Frago, Kuzey Dakota'dansın.

You're from Fargo, North Dakota. Let me see what comes up.

Ne gelecek bir bakayım, Aaa, evet Roger Maris...

Oh, yeah. Roger Maris was from Fargo."

de Fargo'dandı." demek çok da verimli değil.

That doesn't work. That's just annoying.

Bu böyle olmaz, bu sadece sinir bozucu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The great 18th-century British theologian and thinker, friend of Dr. Johnson,

18. yüzyıl İngiliz düşünürü ve ilahiyatçısı, Dr.Johnson'ın arkadaşı,

Samuel Parr once said, "It's always better to know a thing than not to know it."

Samuel Parr demiş ki " Bir şeyi bilmek, her zaman o şeyi bilmemekten iyidir."

And if I have lived my life by any kind of creed, it's probably that.

Ve eğer hayatımı bir söze göre yaşadıysam, o söz budur.

I have always believed that the things we know -- that knowledge is an absolute good,

Her zaman bildiğimiz şeylere inandım-- bilginin kesinlikle iyi olduğuna,

that the things we have learned and carry with us in our heads

öğrendiğimiz şeyler ve kafamızda taşıdığımız şeyler...

are what make us who we are,

...bizi biz yapan şeylerdir,

as individuals and as a species.

birey ya da insanoğlu olarak.

I don't know if I want to live in a world where knowledge is obsolete.

Bilginin değersiz olduğu bir dünyada yaşamak istiyor muyum bilmiyorum.

I don't want to live in a world where cultural literacy has been replaced

Kültürel okur yazarlığın (çn.genel kültürün)...

by these little bubbles of specialty,

özel bir kaç kabiliyetle yer değiştirdiği bir dünyada yaşamak istemiyorum,

so that none of us know about the common associations

hiç birimizin uygarlığımızı birbirine bağlayan

that used to bind our civilization together.

ortak birlikteliklerden haberdar olmadığımız bir dünyada...

I don't want to be the last trivia know-it-all

Dünyadaki son "herşeyi bilen" adam olmak istemiyorum,

sitting on a mountain somewhere,

bir yerde dağın tepesinde,

reciting to himself the state capitals and the names of "Simpsons" episodes

kendi kendine başkentleri ve "Simpsons" bölümlerinin isimlerini,

and the lyrics of Abba songs.

ve ABBA şarkılarının sözlerini ezberlemek istemiyorum.

I feel like our civilization works when this is a vast cultural heritage that we all share

Bence, uygarlığımız, paylaştığımız büyük bir kültürel bir miras olunca,

and that we know without having to outsource it to our devices,

bunu bilince ve bunu teknolojik araçlara,arama motorlarına

to our search engines and our smartphones.

ve telefonlarımıza bırakmayınca, yürüyor.

In the movies, when computers like Watson start to think,

Filmlerde, Watson gibi bilgisayarlar düşünmeye başlayınca,

things don't always end well.

işin sonu çoğu zaman iyi bitmez...

Those movies are never about beautiful utopias.

O filmler, hiç bir zaman güzel ütopyalar olmuyor.

It's always a terminator or a matrix or an astronaut getting sucked out an airlock in "2001."

Bir terminatör veya matrix veya "2001" filminde uzay boşluğuna çekilen bir astronot...

Things always go terribly wrong.

Olaylar her zaman korkunç bir şekilde kötüye gider.

And I feel like we're sort of at the point now

Ve hissediyorum ki, biz böyle bir noktadayız,

where we need to make that choice of what kind of future we want to be living in.

nasıl bir gelecekte yaşamak istediğimizi seçmemiz gerekiyor.

This is a question of leadership,

Bu bir liderlik sorunu,

because it becomes a question of who leads the future.

çünkü geleceği kim yönetecek sorusuna dönüşüyor.

On the one hand, we can choose between a new golden age

Bir tarafta, bilginin daha önce olmadığı kadar

where information is more universally available

evrensel olarak ulaşılabilir olduğu,

than it's ever been in human history,

bilginin ve cevapların her zaman parmak uçlarımızda

where we all have the answers to our questions at our fingertips.

olduğu bir altın çağ ile

And on the other hand,

diğer tarafta,

we have the potential to be living in some gloomy dystopia

makinaların dünyayı ele geçirdiği,

where the machines have taken over

neyi bilip bilmediğimizin önemli olmadığına karar verdiğimiz,

and we've all decided it's not important what we know anymore,

bilginin önemli olmadığı, (çünkü herşey internette)

that knowledge isn't valuable because it's all out there in the cloud,

bu yüzden niye birşey öğrenmeyle uğraşalım ki diye düşündüğümüz

and why would we ever bother learning anything new.

umutsuz bir distopyada yaşama potansiyeli arasında seçeceğiz.

Those are the two choices we have. I know which future I would rather be living in.

Elimizdeki iki seçenek bu. Ben kendim hangi gelecekte yaşamak istiyorum biliyorum.

And we can all make that choice.

Ve hepimiz o seçimi yapabiliriz.

We make that choice by being curious, inquisitive people who like to learn,

Bu seçimi, meraklı,öğrenmeye açık,sorgulayan,

who don't just say, "Well, as soon as the bell has rung and the class is over,

"Zil çalar çalmaz, ders biter, öğrenmeme gerek yok." demeyen

I don't have to learn anymore,"

bireyler olarak yapabiliriz, veya

or "Thank goodness I have my diploma. I'm done learning for a lifetime.

"Tanrıya şükür, diplomamı aldım, hayatım boyunca başka

I don't have to learn new things anymore."

şeyler öğrenmeme gerek yok." dememeliyiz.

No, every day we should be striving to learn something new.

Her gün yeni şeyler öğrenmek için çalışmalıyız.

We should have this unquenchable curiosity for the world around us.

Etrafımızdakiler için dindirilemeyen bir merakımız olmalı.

That's where the people you see on "Jeopardy" come from.

"Riziko!"da gördüğünüz insanlar buralardan geliyor.

These know-it-alls, they're not Rainman-style savants

"Herşeyi bilen" insanlar, Yağmur Adam tipi bilginleri değil,

sitting at home memorizing the phone book.

evde oturan, telefon rehberlerini ezberleyen tipler değil.

I've met a lot of them.

Çoğuyla tanıştım.

For the most part, they are just normal folks

Çoğu kısımda, bu insanlar normal insanlar,

who are universally interested in the world around them, curious about everything,

sadece evrensel olarak çevrelerindeki şeylerle fazla ilgilenen insanlar.

thirsty for this knowledge about whatever subject.

Bilgi için her zaman aç olan insanlar.

We can live in one of these two worlds.

Bu iki dünyandan birinde yaşayabilirsiniz...

We can live in a world where our brains, the things that we know,

Beynimizin, bildiğimiz şeylerin bizi özel yaptığı bir dünya...

continue to be the thing that makes us special,

ya da bütün bilgileri Watson gibi

or a world in which we've outsourced all of that to evil supercomputers from the future like Watson.

şeytani süperbilgisayarlara kaptırdığımız bir dünyada yaşayabiliriz.

Ladies and gentlemen, the choice is yours.

Bayanlar ve baylar, seçim sizin.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.