Ken Jennings: Watson, Jeopardy and me, the obsolete know-it-all

Ken Jennings: Watson, Jeopardy và tôi, kẻ-biết-tuốt lỗi thời

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Nhon Tran Le Reviewer: Trinh Brunch

In two weeks time, that's the ninth anniversary

Hai tuần nữa, là kỷ niệm 9 năm

of the day I first stepped out onto that hallowed "Jeopardy" set.

kể từ ngày đầu tiên tôi bước chân vào game show Jeopardy thần thánh.

I mean, nine years is a long time.

9 năm quả là một thời gian dài,

And given "Jeopardy's" average demographics,

và đã có cuộc thống kê nhân khẩu về Jeopardy

I think what that means

rằng

is most of the people who saw me on that show are now dead.

những người thấy tôi trên chương trình đầu tiên đó giờ đã chết.

(Laughter)

(Tiếng cười) (Jeopardy là một gameshow nổi tiếng của Mỹ)

But not all, a few are still alive.

Nhưng không phải tất cả, một vài người vẫn còn đó.

Occasionally I still get recognized at the mall or whatever.

Đôi khi người ta vẫn nhận ra tôi tại siêu thị hoặc nơi nào đó.

And when I do, it's as a bit of a know-it-all.

Những lúc như thế, tôi giống như ngài-biết-tuốt,

I think that ship has sailed, it's too late for me.

nhưng con thuyền danh vọng đó giờ đã đi bỏ lại tôi.

For better or for worse, that's what I'm going to be known as,

Dù tốt hay xấu thì tôi cũng được mọi người biết như

as the guy who knew a lot of weird stuff.

một gã biết nhiều thứ kỳ quặc.

And I can't complain about this.

Tôi không phàn nàn về việc đó.

I feel like that was always sort of my destiny,

Tôi nghĩ nó giống như là một loại định mệnh,

although I had for many years been pretty deeply in the trivia closet.

mặc dù tôi đã tốn nhiều năm vào những thứ không quan trọng đó.

If nothing else, you realize very quickly as a teenager,

Chứ gì nữa, bạn dễ dàng nhận ra, ở tuổi teen

it is not a hit with girls to know Captain Kirk's middle name.

nếu biết tên lót của Captain Kirk cũng không gây ấn tượng được gì với các cô nàng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And as a result, I was sort of the deeply closeted kind of know-it-all for many years.

Và kết quả tôi đã giam mình làm ngài-biết-tuốt trong nhiều năm.

But if you go further back, if you look at it, it's all there.

Nhưng khi nhìn lại, bạn sẽ thấy tất cả vẫn còn đó.

I was the kind of kid who was always bugging Mom and Dad

Tôi từng là một loại trẻ nhỏ chuyên quấy rầy bố và mẹ với những thứ

with whatever great fact I had just read about --

hiện thực kỳ diệu mà mình vừa biết được --

Haley's comet or giant squids

sao chổi Haley hay mực ống khổng lồ,

or the size of the world's biggest pumpkin pie or whatever it was.

kích thước của chiếc bánh bí đỏ lớn nhất thế giới, đại loại như thế.

I now have a 10-year-old of my own who's exactly the same.

Bây giờ thì tôi có một đứa nhóc 10 tuổi y như vậy.

And I know how deeply annoying it is, so karma does work.

Và tôi đã biết việc đó phiền phức như thế nào, luật nhân quả báo ứng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I loved game shows, fascinated with game shows.

Tôi yêu các chương trình gameshow, hào hứng với chúng.

I remember crying on my first day of kindergarten back in 1979

Tôi nhớ mình đã khóc thế nào ngày đầu tiên đi mẫu giáo năm 1979

because it had just hit me, as badly as I wanted to go to school,

bởi vì, tuy rất thích đến trường, nhưng đến trường nghĩa là... tôi sẽ phải bỏ lỡ

that I was also going to miss "Hollywood Squares" and "Family Feud."

Hollywood Squares và Family Feud (những game show khác).

I was going to miss my game shows.

Tôi rất nhớ chúng.

And later, in the mid-'80s,

Sau đó, những năm 80

when "Jeopardy" came back on the air,

khi Jeopardy phát sóng trở lại,

I remember running home from school every day to watch the show.

Tôi nhớ mình đã chạy từ trường về nhà mỗi ngày để được xem nó.

It was my favorite show, even before it paid for my house.

Đó là chương trình yêu thích của tôi, ngay cả trước khi nó đã giúp tôi... trả tiền nhà.

And we lived overseas, we lived in South Korea where my dad was working,

Gia đình tôi sống ở nước ngoài, cha tôi làm việc ở Hàn Quốc

where there was only one English language TV channel.

chỗ đó chỉ có duy nhất một kênh truyền hình tiếng Anh.

There was Armed Forces TV,

Đó là Armed Forces TV

and if you didn't speak Korean, that's what you were watching.

và nếu bạn không biết tiếng Hàn thì đó là kênh duy nhất bạn có.

So me and all my friends would run home every day and watch "Jeopardy."

Đó là lý do tôi và những đứa bạn đều chạy về nhà mỗi ngày để xem Jeopardy.

I was always that kind of obsessed trivia kid.

Tôi luôn là một thằng bé đam mê tìm hiểu những thứ xung quanh.

I remember being able to play Trivial Pursuit against my parents back in the '80s

Tôi nhớ từ những năm 80, tôi đã có thể chơi thắng bố mẹ tôi trò Trivia Pursuit (game như jeopardy)

and holding my own, back when that was a fad.

điều đó quả thật thích thú.

There's a weird sense of mastery you get

Bạn sẽ có một cảm giác thông thái kỳ lạ

when you know some bit of boomer trivia that Mom and Dad don't know.

khi bạn biết nhiều hơn bố mẹ bạn.

You know some Beatles factoid that Dad didn't know.

Bạn biết những thông tin về Beatles mà bố bạn không biết,

And you think, ah hah, knowledge really is power --

và bạn nghĩ, à ha, kiến thức thực sự là sức mạnh --

the right fact deployed at exactly the right place.

sức mạnh phải được phát huy đúng chỗ.

I never had a guidance counselor

Tôi chưa từng gặp cố vấn nghề nghiệp nào

who thought this was a legitimate career path,

nghĩ rằng chuyện này là con đường sự nghiệp nghiêm túc,

that thought you could major in trivia

hay bạn có thể có chuyên ngành kiến thức chung chung

or be a professional ex-game show contestant.

hay trở thành một thí sinh thi game show chuyên nghiệp.

And so I sold out way too young.

Vậy nên tôi từ bỏ nó khi còn rất nhỏ.

I didn't try to figure out what one does with that.

Tôi đã không nghĩ ra nghề phù hợp với kiến thức mà mình có.

I studied computers because I heard that was the thing,

Tôi học ngành máy tính vì nghĩ nó là một thứ gì đó hay ho

and I became a computer programmer --

và tôi đã trở thành lập trình viên --

not an especially good one,

không phải là một người giỏi lắm

not an especially happy one at the time when I was first on "Jeopardy" in 2004.

không phải là một người đặc biệt hạnh phúc lắm cho đến khi tôi tham gia Jeopardy lần đầu năm 2004.

But that's what I was doing.

Nhưng đó là những gì tôi làm.

And it made it doubly ironic -- my computer background --

Và chuyện đó trớ trêu gấp bội -- nền tảng của tôi ngành máy tính --

a few years later, I think 2009 or so,

vài năm sau đó, tôi nhớ là khoảng 2009

when I got another phone call from "Jeopardy" saying,

khi tôi nhận một cuộc gọi từ Jeopardy rằng:

"It's early days yet, but IBM tells us

"Hơi sớm để thông báo, nhưng IBM nói với chúng tôi

they want to build a supercomputer to beat you at 'Jeopardy.'

họ muốn tạo một siêu máy tính có thể đánh bại anh trong Jeopardy.

Are you up for this?"

Anh có sẵn sàng cho chuyện này không?"

This was the first I'd heard of it.

Lần đầu tôi nghe được chuyện lạ vậy.

And of course I said yes, for several reasons.

Dĩ nhiên là tôi đồng ý, vì một vài lý do.

One, because playing "Jeopardy" is a great time.

Thứ nhất, bởi vì được chơi Jeopardy luôn là khoảng thời gian tuyệt vời.

It's fun. It's the most fun you can have with your pants on.

Nó thú vị, nó hầu như là trò hay ho nhất mà bạn có thể chơi khi còn mặc quần.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I would do it for nothing.

Tôi sẽ chơi nó cho dù không được gì.

I don't think they know that, luckily,

May là họ không biết điều đó,

but I would go back and play for Arby's coupons.

nhưng tôi sẽ trở lại và chơi để lấy thêm phần thưởng cho Arby.

I just love "Jeopardy," and I always have.

Đơn giản là tôi yêu Jeopardy và luôn luôn như thế.

And second of all, because I'm a nerdy guy and this seemed like the future.

Thứ hai, bởi vì tôi là một gã mọt sách trên máy tính và chuyện này có vẻ như có tương lai.

People playing computers on game shows

Người ta đấu nhau với máy tính trong trong game shows

was the kind of thing I always imagined would happen in the future,

là những gì tôi luôn tưởng tượng sẽ xảy ra trong tương lai

and now I could be on the stage with it.

và giờ thì tôi có thể dự phần vào chuyện đó.

I was not going to say no.

Tôi chưa từng nghĩ mình sẽ từ chối.

The third reason I said yes

Bởi vì lý do thứ 3 là

is because I was pretty confident that I was going to win.

tôi đã rất tự tin mình sẽ thắng.

I had taken some artificial intelligence classes.

Tôi đã từng học vài lớp về trí tuệ nhân tạo.

I knew there were no computers that could do what you need to do to win on "Jeopardy."

Tôi biết máy tính không thể làm được việc mà bạn cần làm để giành chiến thắng trong Jeopardy.

People don't realize how tough it is to write that kind of program

Mọi người không nhận thức được khó khăn như thế nào để viết được một chương trình

that can read a "Jeopardy" clue in a natural language like English

có thể đọc hiểu những manh mối mà Jeopardy đưa ra trong thứ ngôn ngữ tự nhiên như tiếng Anh

and understand all the double meanings, the puns, the red herrings,

và hiểu được những hàm ý những từ đồng nghĩa, đồng thanh hay cách chơi chữ

unpack the meaning of the clue.

để giải được những ý nghĩa của manh mối.

The kind of thing that a three- or four-year-old human, little kid could do,

Những thứ một đứa bé 3 hay 4 tuổi có thể làm được,

very hard for a computer.

nhưng sẽ rất khó cho một cái máy tính.

And I thought, well this is going to be child's play.

Tôi nghĩ sẽ như là một trò chơi trẻ con thôi.

Yes, I will come destroy the computer and defend my species.

Vâng, tôi sẽ tiêu diệt cái máy tính và bảo vệ giống loài của tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But as the years went on,

Nhưng năm tháng đi qua

as IBM started throwing money and manpower and processor speed at this,

IBM đã chi hàng đống tiền bạc và nhân lực cho những bộ vi xử lý,

I started to get occasional updates from them,

tôi cập nhật những thông tin từ họ,

and I started to get a little more worried.

và bắt đầu cảm thấy chút lo lắng.

I remember a journal article about this new question answering software that had a graph.

Tôi nhớ một bài báo khoa học về chuyện các phần mềm dùng để trả lời câu hỏi có một biểu đồ.

It was a scatter chart showing performance on "Jeopardy,"

Đó là một biểu đồ phân tán thể hiện khả năng trả lời trong Jeopardy,

tens of thousands of dots representing "Jeopardy" champions up at the top

hơn 10 ngàn đốm tròn ở phía trên thể hiện những nhà vô địch Jeopardy

with their performance plotted on number of --

với biểu hiện của họ trước những con số --

I was going to say questions answered, but answers questioned, I guess,

Tôi định nói câu hỏi được trả lời, nhưng câu trả lời được hỏi lại, tôi nghĩ

clues responded to --

những gợi ý cho câu hỏi --

versus the accuracy of those answers.

đối đầu với độ chính xác của những câu trả lời.

So there's a certain performance level that the computer would need to get to.

Đó là cấp độ xử lý nhất định mà máy tính phải đạt được.

And at first, it was very low.

Đầu tiên, nó rất chậm.

There was no software that could compete at this kind of arena.

Không có một phần mềm nào có thể chiến thắng trong lĩnh vực rộng như thế này.

But then you see the line start to go up.

Nhưng rồi bạn thấy biểu đồ bắt đầu đi lên.

And it's getting very close to what they call the winner's cloud.

Và nó bắt đầu gần bằng với vị trí của những nhà vô địch.

And I noticed in the upper right of the scatter chart

Tôi để ý phía góc trên bên phải

some darker dots, some black dots, that were a different color.

nơi cạnh những đốm đen đã có một màu khác.

And thought, what are these?

Nghĩ xem đó là gì?

"The black dots in the upper right represent 74-time 'Jeopardy' champion Ken Jennings."

"Những đốm đen đại diện cho 74 lần vô địch Jeopardy của Ken Jennings."

And I saw this line coming for me.

Tôi thấy nó đã tiến gần đến tôi,

And I realized, this is it.

và tôi biết chuyện xong rồi đó.

This is what it looks like when the future comes for you.

Tương lai đang đến có hình dạng như thế này.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It's not the Terminator's gun sight;

Nó không phải là nòng súng ngắm của "Terminator";

it's a little line coming closer and closer to the thing you can do,

nó là một đường đến ngày càng tiệm cận những gì bạn có thể làm,

the only thing that makes you special, the thing you're best at.

thứ duy nhất làm cho bạn trở nên đặc biệt, thứ mà bạn xuất sắc nhất.

And when the game eventually happened about a year later,

Và rồi cuộc chơi cũng đã diễn ra một năm sau,

it was very different than the "Jeopardy" games I'd been used to.

nó rất khác với những Jeopardy mà tôi từng quen thuộc.

We were not playing in L.A. on the regular "Jeopardy" set.

Chúng tôi không chơi ở LA như thường lệ.

Watson does not travel.

Watson (tên máy tính của IBM) không thể di chuyển.

Watson's actually huge.

Watson khổng lồ.

It's thousands of processors, a terabyte of memory,

Nó là hàng ngàn vi xử lý, một nghìn tỷ byte bộ nhớ,

trillions of bytes of memory.

tỷ tỷ byte bộ nhớ.

We got to walk through his climate-controlled server room.

Chúng tôi đi xuyên qua phòng điểu khiển server.

The only other "Jeopardy" contestant to this day I've ever been inside.

Đấu thủ Jeopardy duy nhất mà tôi từng đột nhập vào bên trong.

And so Watson does not travel.

Watson không thể di chuyển.

You must come to it; you must make the pilgrimage.

Bạn phải tìm đến Watson, bạn phải thực hiện chuyến hành hương.

So me and the other human player

Tôi và một người chơi khác

wound up at this secret IBM research lab

hồi hộp trong phòng nghiên cứu bí mật của IBM

in the middle of these snowy woods in Westchester County

giữa rừng mùa đông lạnh lẽo ở Westchester

to play the computer.

để đấu với một cái máy tính.

And we realized right away

Chúng tôi đã tức khắc nhận ra rằng

that the computer had a big home court advantage.

máy tính có lợi thế sân nhà rất lớn.

There was a big Watson logo in the middle of the stage.

Một logo Watson to ở giữa sân đấu.

Like you're going to play the Chicago Bulls,

Giống như bạn phải đấu với Chicago Bulls,

and there's the thing in the middle of their court.

đó là những gì ở giữa sân đấu.

And the crowd was full of IBM V.P.s and programmers

Còn xung quanh là đám đông gồm những sếp to và lập trình viên của IBM

cheering on their little darling,

cổ vũ cho cục cưng bé bỏng của họ,

having poured millions of dollars into this

thứ họ đã tốn hàng triệu đôla đầu tư

hoping against hope that the humans screw up,

hy vọng chống lại hy vọng rằng con người thất bại,

and holding up "Go Watson" signs

và họ cầm biểu ngữ "Cố lên Watson"

and just applauding like pageant moms every time their little darling got one right.

và vỗ tay như người mẹ cổ vũ cho đứa con cưng khi nó trả lời đúng.

I think guys had "W-A-T-S-O-N" written on their bellies in grease paint.

Tôi nghĩ một số gã dùng cả phấn nước trang điểm để vẽ lên bụng chữ "W-A-T-S-O-N".

If you can imagine computer programmers with the letters "W-A-T-S-O-N" written on their gut,

Nếu bạn có thể tưởng tượng những lập trình viên với chữ "W-A-T-S-O-N" được viết trên bụng như thế

it's an unpleasant sight.

chắc hẳn không dễ chịu gì.

But they were right. They were exactly right.

Nhưng họ đúng, họ toàn toàn đúng.

I don't want to spoil it, if you still have this sitting on your DVR,

Tôi không muốn nhiều chuyện phá hoại, nếu bạn vẫn đang coi chương trình

but Watson won handily.

nhưng Watson chiến thắng một cách thuận lợi.

And I remember standing there behind the podium

Tôi nhớ lúc đứng ở bục thi đấu

as I could hear that little insectoid thumb clicking.

tôi có thể nghe thấy tiếng nhịp tay nho nhỏ như tiếng côn trùng.

It had a robot thumb that was clicking on the buzzer.

Có một ngón tay robot nhịp nhịp trên nút bấm dành quyền trả lời,

And you could hear that little tick, tick, tick, tick.

và bạn có thể nghe những tiếng tic, tic, tic nho nhỏ.

And I remember thinking, this is it.

Tôi nhớ là mình đã nghĩ: thế là xong.

I felt obsolete.

Tôi cảm thấy mình bị lỗi thời rồi.

I felt like a Detroit factory worker of the '80s

Tôi cảm giác như là công nhân ở nhà máy Detroit những năm 80

seeing a robot that could now do his job on the assembly line.

nhìn con robot sau này đã thay họ làm việc trên dây chuyền lắp ráp.

I felt like quiz show contestant was now the first job that had become obsolete

Tôi cảm giác nghề đi thi trả lời câu hỏi là nghề đầu tiên trở nên lỗi thời

under this new regime of thinking computers.

dưới chế độ thống trị của những cỗ máy suy nghĩ.

And it hasn't been the last.

Vẫn chưa hết.

If you watch the news, you'll see occasionally --

Nếu bạn xem tin tức, bạn sẽ vô tình thấy --

and I see this all the time --

và tôi đã thấy nhiều lần --

that pharmacists now, there's a machine that can fill prescriptions automatically

ngành dược sĩ bây giờ, đã có máy chia thuốc theo đơn thuốc tự động

without actually needing a human pharmacist.

mà không thực sự cần một người dược sĩ.

And a lot of law firms are getting rid of paralegals

Và rất nhiều công ty luật sa thải những trợ lý luật sư

because there's software that can sum up case laws and legal briefs and decisions.

vì đã có phần mềm có thể thống kê những vụ kiện, bản tóm tắt và những phán quyết.

You don't need human assistants for that anymore.

Bạn không cần sự hỗ trợ của con người cho những việc như thế nữa.

I read the other day about a program where you feed it a box score

Tôi đã đọc ở đâu đó một chương trình bạn chỉ cần nạp vào nó tỉ số bàn thắng

from a baseball or football game

từ một trận đấu bóng chày hay bóng đá

and it spits out a news article as if a human had watched the game

nó sẽ phun ngược lại một bài báo về trận đấu đó, như thể một người đã xem trận đấu

and was commenting on it.

và bình luận về nó.

And obviously these new technologies can't do as clever or creative a job

Tất nhiên những công nghệ mới này không thể làm những việc đòi hỏi sự khéo léo hay sáng tạo

as the humans they're replacing,

như con người mà chúng đang thay thế,

but they're faster, and crucially, they're much, much cheaper.

nhưng nó nhanh hơn, cơ bản hơn và rẻ hơn rất rất rất nhiều.

So it makes me wonder what the economic effects of this might be.

Vậy nên nó làm tôi suy nghĩ đến những ảnh hưởng kinh tế của nó.

I've read economists saying that, as a result of these new technologies,

Tôi đọc thấy một nhà kinh tế học nói rằng, với những công nghệ này

we'll enter a new golden age of leisure

chúng ta sẽ tiến vào kỷ nguyên vàng son của sự thoải mái

when we'll all have time for the things we really love

khi tất cả chúng ta có thời gian làm những việc chúng ta thật sự thích

because all these onerous tasks will be taken over by Watson and his digital brethren.

bởi vì đã có Watson và những anh em kỹ thuật số của nó lo những việc nặng nhọc.

I've heard other people say quite the opposite,

Tôi cũng nghe những điều ngược lại hoàn toàn

that this is yet another tier of the middle class

rằng chuyện đó như thêm một trói buộc cho tầng lớp lao động

that's having the thing they can do taken away from them by a new technology

khi công ăn việc làm của họ sắp bị thứ công nghệ mới này cướp đi,

and that this is actually something ominous,

chuyện đó thật sự là không dễ chịu,

something that we should worry about.

chuyện đó làm cho bạn lo lắng.

I'm not an economist myself.

Tôi không phải nhà kinh tế

All I know is how it felt to be the guy put out of work.

tất cả những gì tôi biết là cảm giác một người bị cướp mất việc là như thế nào.

And it was friggin' demoralizing. It was terrible.

Nó làm người ta thật sự suy sụp. Nó thật kinh khủng.

Here's the one thing that I was ever good at,

Thứ duy nhất mà bạn giỏi

and all it took was IBM pouring tens of millions of dollars and its smartest people

bị cướp mất bởi hàng chục triệu đôla và những người thông minh nhất của IBM

and thousands of processors working in parallel

hàng ngàn bộ vi xử lý song song

and they could do the same thing.

và chúng có thể làm việc tương tự bạn.

They could do it a little bit faster and a little better on national TV,

Chúng có thể làm nhanh hơn và tốt hơn trên kênh truyền hình quốc gia,

and "I'm sorry, Ken. We don't need you anymore."

và "Xin lỗi, Ken. chúng tôi không cần cậu nữa".

And it made me think, what does this mean,

Chuyện này làm tôi nghĩ, cái gì thế này

if we're going to be able to start outsourcing,

nếu chúng ta đang bắt đầu thay thế

not just lower unimportant brain functions.

không chỉ những chức năng không quan trọng của bộ não.

I'm sure many of you remember a distant time

Tôi chắc tất nhiều bạn còn nhớ khoảng thời gian trước

when we had to know phone numbers, when we knew our friends' phone numbers.

khi chúng ta phải ghi nhớ số điện thoại của người quen và bạn bè.

And suddenly there was a machine that did that,

Rồi đột nhiên máy móc đã làm việc đó

and now we don't need to remember that anymore.

và bây giờ chúng ta không cần phải ghi nhớ nữa.

I have read that there's now actually evidence

Tôi đọc đâu đó chứng minh rằng bộ phận hippocampus - hồi hải mã

that the hippocampus, the part of our brain that handles spacial relationships,

bộ phận trong não trước của chúng ta, nắm giữ những mối quan hệ đặc biệt

physically shrinks and atrophies

bị teo nhỏ và hao mòn

in people who use tools like GPS,

trong những người sử dụng công cụ như GPS,

because we're not exercising our sense of direction anymore.

bởi vì chúng ta không luyện tập khả năng định hướng nữa.

We're just obeying a little talking voice on our dashboard.

Chúng ta chỉ việc tuân lệnh cái giọng chỉ bảo trên màn hình.

And as a result, a part of our brain that's supposed to do that kind of stuff

Hệ quả là phần não đúng ra được dùng cho việc định hướng

gets smaller and dumber.

dần trở nên teo nhỏ và vô dụng.

And it made me think, what happens when computers are now better

Nó làm tôi nghĩ, vậy chuyện gì xảy ra khi ngày nay máy tính tốt hơn chúng ta

at knowing and remembering stuff than we are?

trong việc nhận biết và ghi nhớ?

Is all of our brain going to start to shrink and atrophy like that?

Có phải bộ não của tất cả chúng ta đều bắt đầu teo nhỏ và hao mòn như vậy?

Are we as a culture going to start to value knowledge less?

Văn hoá chúng ta đang dần coi nhẹ giá trị của kiến thức sao?

As somebody who has always believed in the importance of the stuff that we know,

Với tư cách là một người luôn tin vào tầm quan trọng của những điều mà con người thật sự hiểu biết,

this was a terrifying idea to me.

suy nghĩ này làm tôi kinh hãi.

The more I thought about it, I realized, no, it's still important.

Càng nghĩ nhiều về nó tôi nhận ra: Không phải thế! Nó vẫn quan trọng.

The things we know are still important.

Những thứ chúng ta biết vẫn quan trọng.

I came to believe there were two advantages

Tôi tin

that those of us who have these things in our head have

những người có sẵn kiến thức trong đầu có hai lợi thế

over somebody who says, "Oh, yeah. I can Google that. Hold on a second."

trước những người kiểu: "Oh, vâng, tôi có thể Google nó, đợi chút".

There's an advantage of volume, and there's an advantage of time.

Đó là lợi thế về khối lượng và lợi thế về thời gian.

The advantage of volume, first,

Đầu tiên về khối lượng,

just has to do with the complexity of the world nowadays.

trong một thế giới phức tạp như ngày nay.

There's so much information out there.

Quá nhiều thông tin ngoài kia.

Being a Renaissance man or woman,

Để trở thành những nhà Phục Hưng

that's something that was only possible in the Renaissance.

là chuyện chỉ có thể trong thời Phục Hưng.

Now it's really not possible

Giờ thì không thể

to be reasonably educated on every field of human endeavor.

học cho hết những kiến thức trong tất cả lĩnh vực của loài người.

There's just too much.

Quá nhiều.

They say that the scope of human information

Người ta nói quy mô thông tin của loài người

is now doubling every 18 months or so,

đang được gấp đôi lên sau mỗi 18 tháng,

the sum total of human information.

tổng những kiến thức loài người.

That means between now and late 2014,

Nghĩa là từ giờ đến cuối năm 2014

we will generate as much information, in terms of gigabytes,

chúng ta sẽ tạo ra một lượng thông tin, nhìn góc độ gigabyte,

as all of humanity has in all the previous millenia put together.

bằng tổng thông tin loài người có được từ vài thiên niên kỷ trước cộng lại với nhau.

It's doubling every 18 months now.

Nó gấp đôi lên sau mỗi 18 tháng kể từ bây giờ.

This is terrifying because a lot of the big decisions we make

Điều này thật kinh khủng bởi vì rất nhiều quyết định chúng ta ra

require the mastery of lots of different kinds of facts.

dựa trên sự thấu hiểu nhiều dạng thông tin.

A decision like where do I go to school? What should I major in?

Quyết định kiểu như tôi nên học trường nào? Nên chọn chuyên ngành nào?

Who do I vote for?

Tôi sẽ bầu cho ai?

Do I take this job or that one?

Tôi nhận làm việc này hay việc kia?

These are the decisions that require correct judgments

Những quyết định này đòi hỏi sự đánh giá chính xác

about many different kinds of facts.

dựa trên nhiều loại thông tin khác nhau.

If we have those facts at our mental fingertips,

Nếu chúng ta có sẵn những thông tin này trong đầu,

we're going to be able to make informed decisions.

chúng ta có thể đi đến một quyết định đúng đắn.

If, on the other hand, we need to look them all up,

Ngược lại, nếu chúng ta phải tìm kiếm nó

we may be in trouble.

chúng ta có thể gặp rắc rối.

According to a National Geographic survey I just saw,

Theo một nghiên cứu trên National Geographic tôi vừa xem,

somewhere along the lines of 80 percent

đâu đó khoảng 80% người

of the people who vote in a U.S. presidential election about issues like foreign policy

tham gia bỏ phiếu bầu chọn tổng thống Hoa Kỳ vì vấn đề như chính sách ngoại giao

cannot find Iraq or Afghanistan on a map.

không tìm ra Iraq và Afghanistan trên bản đồ.

If you can't do that first step,

Nếu bạn không tự mình làm được việc đó,

are you really going to look up the other thousand facts you're going to need to know

liệu bạn có sẵn sàng tìm kiếm hàng ngàn thông tin khác mà bạn cần biết

to master your knowledge of U.S. foreign policy?

để nắm vững kiến thức về chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ?

Quite probably not.

Tất nhiên là không.

At some point you're just going to be like,

Có thể là bạn sẽ phản ứng kiểu:

"You know what? There's too much to know. Screw it."

"Bạn biết chứ? Quá nhiều thứ cần biết. Kệ nó đi".

And you'll make a less informed decision.

Và bạn sẽ ra một quyết định thiếu căn cứ.

The other issue is the advantage of time that you have

Vấn đề tiếp theo là lợi thế về thời gian mà bạn có

if you have all these things at your fingertips.

nếu bạn có tất cả kiến thức sẵn trong đầu.

I always think of the story of a little girl named Tilly Smith.

Tôi luôn nhớ câu chuyện về một bé gái tên Tilly Smith,

She was a 10-year-old girl from Surrey, England

10 tuổi đến từ vùng Surrey, nước Anh

on vacation with her parents a few years ago in Phuket, Thailand.

trong một chuyến du lịch cùng với bố mẹ của bé vài năm trước ở Phuket, Thái Lan.

She runs up to them on the beach one morning

Một buổi sáng nọ, em đã chạy ào đến nói với bố mẹ:

and says, "Mom, Dad, we've got to get off the beach."

"Bố, mẹ, chúng ta phải đi khỏi bãi biển ngay".

And they say, "What do you mean? We just got here."

Bố mẹ em hỏi: "Ý con là sao? Chúng ta vừa mới tới đây thôi mà".

And she said, "In Mr. Kearney's geography class last month,

Em trả lời: "Thầy Kearney trong giờ Địa Lý tháng trước nói rằng

he told us that when the tide goes out abruptly out to sea

khi những con sóng đánh ngược ra biển đột ngột

and you see the waves churning way out there,

và chúng ta thấy những con sóng đánh xoáy dữ dội ngoài xa

that's the sign of a tsunami, and you need to clear the beach."

đó là dấu hiệu của sóng thần, và mọi người phải đi khỏi bãi biển ngay".

What would you do if your 10-year-old daughter came up to you with this?

Bạn sẽ làm gì nếu một bé gái 10 tuổi chạy đến và nói với bạn như vậy?

Her parents thought about it,

Bố mẹ con bé đã suy nghĩ

and they finally, to their credit, decided to believe her.

và cuối cùng họ quyết định tin vào con bé.

They told the lifeguard, they went back to the hotel,

Họ nói cho cứu hộ rồi trở về khách sạn

and the lifeguard cleared over 100 people off the beach, luckily,

và cứu hộ đã sơ tán được hơn 100 người khỏi bờ biển, thật may mắn,

because that was the day of the Boxing Day tsunami,

vì đó là ngày sóng thần đã xảy ra, đúng ngày lễ Boxing Day

the day after Christmas, 2004,

một ngày sau giáng sinh 2004,

that killed thousands of people in Southeast Asia and around the Indian Ocean.

sóng thần đã lấy đi hàng ngàn mạng sống khắp Đông Nam Á và quanh Ấn Độ Dương.

But not on that beach, not on Mai Khao Beach,

Nhưng không phải trên bãi biển Mai Khao đó

because this little girl had remembered one fact from her geography teacher a month before.

mà là kiến thức từ giáo viên địa lý cô bé ghi nhớ một tháng trước.

Now when facts come in handy like that --

Kiến thức trở nên hữu ích như vậy đấy --

I love that story because it shows you the power of one fact,

tôi thích câu chuyển bởi vì nó cho bạn thấy sức mạnh của kiến thức

one remembered fact in exactly the right place at the right time --

một khi kiến thức được ghi nhớ và được sử dụng đúng nơi, đúng thời điểm --

normally something that's easier to see on game shows than in real life.

thường bạn chỉ thấy trên game show hơn là ngoài đời thực.

But in this case it happened in real life.

Nhưng trường hợp này đã xảy ra trong đời thật.

And it happens in real life all the time.

Nó luôn xảy ra trong đời thật.

It's not always a tsunami, often it's a social situation.

Không chỉ là sóng thần, mà những tình huống ngoài xã hội,

It's a meeting or job interview or first date

cuộc họp, phỏng vấn công việc hay là buổi hẹn hò đầu tiên

or some relationship that gets lubricated

hoặc những mối quan hệ bỗng trở nên suôn sẻ

because two people realize they share some common piece of knowledge.

bởi cả hai phía nhận ra họ có chung một số mảng kiến thức phổ thông.

You say where you're from, and I say, "Oh, yeah."

Bạn nói bạn từ đâu đến, tôi nói: "Ồ, vâng"

Or your alma mater or your job,

hay trường bạn học hay nghề nghiệp bạn làm,

and I know just a little something about it,

và tôi chỉ biết chút ít về nó

enough to get the ball rolling.

cũng đủ làm câu chuyện tiếp tục.

People love that shared connection that gets created

Con người thích sự chia sẻ kết nối được tạo ra này

when somebody knows something about you.

khi có ai đó biết chút gì đó về bạn.

It's like they took the time to get to know you before you even met.

Cảm giác giống như họ đã bỏ thời gian tìm hiểu trước khi gặp bạn.

That's often the advantage of time.

Thường đó là lợi thế về mặt thời gian.

And it's not effective if you say, "Well, hold on.

Nó sẽ không hiệu quả nếu bạn nói: "À, khoan đã.

You're from Fargo, North Dakota. Let me see what comes up.

Bạn đến từ Fargo, North Dakota. Để tôi xem nào.

Oh, yeah. Roger Maris was from Fargo."

Ồ, vâng, Roger Maris cũng đến từ Fargo."

That doesn't work. That's just annoying.

Nó không hiệu quả. Nó làm người ta thấy phiền thôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The great 18th-century British theologian and thinker, friend of Dr. Johnson,

Nhà tư tưởng, nhà thần học vĩ đại người Anh thế kỷ 18, bạn của Dr. Johnson,

Samuel Parr once said, "It's always better to know a thing than not to know it."

ngài Samuel Parr từng nói: "Sẽ luôn tốt hơn nếu bạn biết một chuyện hơn là bạn không biết".

And if I have lived my life by any kind of creed, it's probably that.

Và nếu tôi phải sống cuộc đời theo bất kỳ tín ngưỡng nào đó thì... chính là nó.

I have always believed that the things we know -- that knowledge is an absolute good,

Tôi đã luôn tin rằng những gì chúng ta biết -- những kiến thức chắc chắn là chuyện tốt,

that the things we have learned and carry with us in our heads

những thứ chúng ta đã học và cất giữ chúng trong đầu chúng ta

are what make us who we are,

là những thứ đã làm nên chúng ta

as individuals and as a species.

như những cá thể riêng biệt, như một giống loài.

I don't know if I want to live in a world where knowledge is obsolete.

Tôi không biết liệu tôi có muốn sống trong một thế giới mà nơi đó kiến thức là lạc hậu không.

I don't want to live in a world where cultural literacy has been replaced

Tôi không muốn sống trong một thế giới mà kỹ năng văn hóa bị thay thế

by these little bubbles of specialty,

bởi những trái bóng nhỏ đặc biệt này,

so that none of us know about the common associations

làm cho không ai trong chúng ta hiểu biết về những giao tiếp phổ thông

that used to bind our civilization together.

từng được dùng để kết nối những nền văn minh của chúng ta lại với nhau.

I don't want to be the last trivia know-it-all

Tôi không muốn tôi trở thành người-biết-tuốt cuối cùng

sitting on a mountain somewhere,

ngồi trên một ngọn núi đâu đó

reciting to himself the state capitals and the names of "Simpsons" episodes

tự kể lại tên những thủ phủ của các bang, tên những tập phim Simpsons

and the lyrics of Abba songs.

và mấy lời bài hát của nhóm Abba.

I feel like our civilization works when this is a vast cultural heritage that we all share

Tôi cảm thấy nền văn minh của chúng ta hiệu quả một khi những kiến thức văn hóa xã hội truyền thống

and that we know without having to outsource it to our devices,

chúng ta có, chúng ta biết mà không phải thuê các thiết bị bên ngoài, những cỗ máy tìm kiếm

to our search engines and our smartphones.

hay điện thoại thông minh giúp chúng ta lưu trữ.

In the movies, when computers like Watson start to think,

Trong điện ảnh, khi những cỗ máy như Watson bắt đầu biết suy nghĩ

things don't always end well.

mọi thứ luôn không có kết thúc tốt đẹp.

Those movies are never about beautiful utopias.

Những bộ phim ấy không bao giờ kết thúc có hậu.

It's always a terminator or a matrix or an astronaut getting sucked out an airlock in "2001."

Kiểu phim như "The Terminator" hay "Matrix" hay phi hành gia bị kẹt ngoài không gian trong phim "2001".

Things always go terribly wrong.

Mọi thứ luôn đi đến tồi tệ.

And I feel like we're sort of at the point now

Và tôi cảm giác chúng ta hiện đang ở thời điểm

where we need to make that choice of what kind of future we want to be living in.

cần đưa ra sự lựa chọn: loại tương lai nào mà chúng ta muốn sống trong đó.

This is a question of leadership,

Đây là câu hỏi cho những người lãnh đạo,

because it becomes a question of who leads the future.

bởi vì nó trở thành câu hỏi: ai sẽ dẫn dắt tương lai.

On the one hand, we can choose between a new golden age

Một mặt, chúng ta có thể chọn giữa một kỷ nguyên vàng son

where information is more universally available

nơi mà thông tin được phổ biến sẵn

than it's ever been in human history,

nhiều hơn bao giờ hết trong lịch sử nhân loại

where we all have the answers to our questions at our fingertips.

nơi chúng ta có câu trả lời cho tất cả câu hỏi trong tầm tay.

And on the other hand,

Mặt khác,

we have the potential to be living in some gloomy dystopia

chúng ta có khả năng phải sống ở nơi u ám đổ nát

where the machines have taken over

nơi mà máy móc nắm toàn quyền

and we've all decided it's not important what we know anymore,

và tất cả chúng ta quyết định rằng chuyện chúng ta biết gì không quan trọng nữa,

that knowledge isn't valuable because it's all out there in the cloud,

kiến thức không còn giá trị nữa bởi vì mọi thứ nằm sẵn trong đám mây (công nghệ điện toán đám mây)

and why would we ever bother learning anything new.

tại sao chúng ta phải mệt người cố gắng học thứ gì đó mới chi nữa.

Those are the two choices we have. I know which future I would rather be living in.

Đó là 2 sự lựa chọn chúng ta. Tôi thì biết mình thích cuộc sống như thế nào trong tương lai rồi.

And we can all make that choice.

Tất cả chúng ta có thể chọn sự chọn lựa đó,

We make that choice by being curious, inquisitive people who like to learn,

bằng cách hãy trở thành người ham hiểu biết, tìm tòi -- là người thích học hỏi

who don't just say, "Well, as soon as the bell has rung and the class is over,

chứ không phải chỉ nói:

I don't have to learn anymore,"

"Khi nào chuông reo thì lớp học sẽ kết thúc, ta không phải học thêm gì nữa,"

or "Thank goodness I have my diploma. I'm done learning for a lifetime.

hoặc "Cảm ơn chúa, tôi đã có tấm bằng, đời này chuyện học đến đây kết thúc.

I don't have to learn new things anymore."

Tôi sẽ không phải học thêm gì mới nữa cả."

No, every day we should be striving to learn something new.

Không, mỗi ngày chúng ta phải không ngừng học hỏi một cái gì đó mới.

We should have this unquenchable curiosity for the world around us.

Chúng ta phải có sự kiên trì học hỏi về thế giới xung quanh chúng ta.

That's where the people you see on "Jeopardy" come from.

Những người tham gia Jeopardy đến từ những nẻo đường đó.

These know-it-alls, they're not Rainman-style savants

Những người-biết-tuốt, họ là những bác học kiểu Rainman

sitting at home memorizing the phone book.

ngồi ở nhà và ghi nhớ danh bạ điện thoại.

I've met a lot of them.

Tôi đã gặp rất nhiều những người như họ.

For the most part, they are just normal folks

Về mọi mặt, họ là những người bình thường

who are universally interested in the world around them, curious about everything,

những người luôn thích thú những thứ xung quanh mình, tìm tòi khám phá chúng,

thirsty for this knowledge about whatever subject.

khát khao có kiến thức về tất cả lĩnh vực.

We can live in one of these two worlds.

Chúng ta có thể sống ở một trong hai thế giới đó.

We can live in a world where our brains, the things that we know,

Chúng ta có thể sống ở một thế giới -- nơi mà bộ óc và những điều chúng ta hiểu biết

continue to be the thing that makes us special,

tiếp tục làm chúng ta trở nên đặc biệt, hoặc

or a world in which we've outsourced all of that to evil supercomputers from the future like Watson.

ở thế giới khác chúng ta phụ thuộc tất cả vào những siêu cổ máy ma thuật đến từ tương lai như Watson.

Ladies and gentlemen, the choice is yours.

Kính thưa quý vị, sự lựa chọn là ở các bạn.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.