Teddy Cruz: How architectural innovations migrate across borders

Teddy Cruz: Mimari yenilik nasıl sınırların ötesine göç eder

Çeviri: Banu Akkok Gözden geçirme: ilker gül

The urban explosion

Geçtiğimiz yıllarda yaşanan ekonomik sıçramadan

of the last years of economic boom

kaynaklanan kentsel patlama,

also produced dramatic marginalization,

dünyanın birçok bölgesinde

resulting in the explosion of slums

dramatik bir kutuplaşmaya ve

in many parts of the world.

varoş mahallelerinin çoğalmasına neden oldu.

This polarization of enclaves of mega-wealth

Mega-zenginliği çevreleyen

surrounded by sectors of poverty

fakir bölgelerin yarattığı bu kutuplaşma

and the socioeconomic inequalities they have engendered

ve getirdiği sosyo-ekonomik eşitsizlik

is really at the center of today's urban crisis.

günümüzde kentsel krizin merkezini oluşturmakta.

But I want to begin tonight

Ben bu geceye, kentsel krizin

by suggesting that this urban crisis

yalnızca ekonomik ve çevresel değil

is not only economic or environmental.

özellikle bir kültürel bir kriz olduğunu

It's particularly a cultural crisis,

önererek başlamak istiyorum.

a crisis of the institutions

Bence , bu kriz,

unable to reimagine the stupid ways

gelişen aptalca oluşumları öngöremeyen,

which we have been growing,

petrol düşkünü, bencil şehirleşme ile

unable to challenge the oil-hungry,

baş edemeyen kurumların krizi.

selfish urbanization that have perpetuated

Bencil şehirleşme Güney Kaliforniya'dan New York'a, Dubai'ye kadar

cities based on consumption,

from southern California to New York to Dubai.

tüketim üzerine yapılanan şehirlerde süre gitmekte.

So I just really want to share with you a reflection

Sizinle şu yansımayı paylaşmak istiyorum.

that the future of cities today

Günümüzde, şehirlerin geleceği

depends less on buildings

binalardan çok,

and, in fact, depends more

sosyo-ekonomik ilişkilerin

on the fundamental reorganization of socioeconomic relations,

yeniden organizasyonuna bağlı.

that the best ideas in the shaping

Kentin geleceğini biçimlendirecek

of the city in the future

en iyi fikirler

will not come from enclaves of economic power

ekonomik güç veya servet

and abundance,

çevresinden gelmeyecek,

but in fact from sectors of conflict and scarcity

ama çatışma ve fakirliğin olduğu çevrelerden gelecek.

from which an urgent imagination

İvedi bir hayal gücü kentin gelişimi konusunda

can really inspire us to rethink urban growth today.

yeniden düşünmemize bizi gerçekten teşvik edebilir.

And let me illustrate what I mean

Çatışma bölgelerini yaratıcılık limanları

by understanding or engaging sites of conflict

olarak görmekten ne kastettiğimi

as harboring creativity, as I briefly introduce you

açıklamama izin verin.

Sizi Tijuana- San Diego sınır bölgesi ile tanıştırmak istiyorum.

to the Tijuana-San Diego border region,

Burası, bir mimar olarak uygulamalarımı

which has been the laboratory to rethink my practice as an architect.

yeniden değerlendirmem için bir laboratuvar görevi görmüştür.

This is the wall, the border wall,

San Diego ve Tijuana'yı,

that separates San Diego and Tijuana,

Latin Amerika ve ABD'yi ayıran

Latin America and the United States,

bir sınır duvarı bulunmakta.

a physical emblem

Bu duvar,

of exclusionary planning policies

dünyadaki ayrımcı planlama politikalarının,

that have perpetuated the division

toplumların, yetki alanlarının

of communities, jurisdictions

and resources across the world.

ve kaynakların bölünmesinin

somut bir sembolü.

In this border region, we find

Bu sınır bölgesinde,

some of the wealthiest real estate,

San Diego eteklerinde yer alan

as I once found in the edges of San Diego,

diğer bölgelerde olduğu gibi,

barely 20 minutes away

oldukça zengin gayrimenkul bölgelerine rastlarız.

from some of the poorest settlements in Latin America.

Bu bölgeler Latin Amerika'daki

And while these two cities have the same population,

en fakir yerleşimlerden en fazla 20 dakika uzaklıkta.

San Diego has grown six times larger than Tijuana

Son on yılda, San Diego,

in the last decades,

Tijuana'dan 6 kat daha fazla büyüdü.

immediately thrusting us to confront

Bu durum, gerginlik ve çatışma ile

the tensions and conflicts

daha yoğun olarak ve geniş çerçevede

between sprawl and density,

yüz yüze gelmemize neden oluyor.

which are at the center of today's discussion

Bu durum, çevresel sürdürülebilirlik konusundaki

about environmental sustainability.

bugünkü tartışmamızın merkezini oluşturuyor.

So I've been arguing in the last years

Son yıllarda,

that, in fact, the slums of Tijuana can teach a lot

Tijuana varoşlarının

San Diego'nun zengin banliyölerine

to the sprawls of San Diego

when it comes to socioeconomic sustainability,

sosyo-ekonomik sürdürülebilirlik konusunda

that we should pay attention and learn

birçok şey öğretebileceğini savunuyorum.

from the many migrant communities

Duvarın iki yakasındaki göçmen toplumlara

on both sides of this border wall

kulak vererek birçok şey öğrenebiliriz.

so that we can translate their informal processes

Onların şehirleşme konusundaki

of urbanization.

gayri resmi süreçlerini anlayabiliriz.

What do I mean by the informal in this case?

Gayri resmi demekle ne kastediyorum?

I'm really just talking about

Aslında, göçmen toplumların kendilerine dayatılan

the compendium of social practices of adaptation

kentleşme konusundaki ekonomik ve politik talimatları

that enable many of these migrant communities

ihlal etmelerini sağlayan

to transgress imposed political and economic recipes

sosyal uygulamaların bütününü

of urbanization.

anlatmaya çalışıyorum.

I'm talking simply about the creative intelligence

Basit anlamda, aşağıdan yukarıya doğru olan

of the bottom-up,

yaratıcı zekadan bahsediyorum.

whether manifested in the slums of Tijuana

Tijuana'nın varoşlarında San Dieogo'nun atıklarıyla

that build themselves, in fact, with the waste of San Diego,

inşa etmelerine değinmek istiyorum.

or the many migrant neighborhoods in Southern California

Güney Kaliforniya'daki birçok göçmen mahalle

that have begun to be retrofitted with difference

son on yıl içinde

in the last decades.

farklı bir tadilata başladı.

So I've been interested as an artist

Ben bir sanatçı olarak

in the measuring, the observation,

bu sınırda yaşanan

of many of the trans-border informal flows

sınır-ötesi gayriresmi akışları

across this border:

gözlemlemeye ve değerlendirmeye çalışıyorum.

in one direction, from south to north,

Bir yönde, güneyden kuzeye

the flow of immigrants into the United States,

ABD'ye doğru bir göçmen akımı var.

and from north to south the flow of waste

Diğer yönde ise, kuzeyden güneye, Kalifornia'dan Tijuna'ya

from southern California into Tijuana.

atıklar gitmekte.

I'm referring to the recycling

Savaş sonrası bungalovların

of these old post-war bungalows

geri dönüşümünü gözlemleyebiliriz.

that Mexican contractors bring to the border

Son on yıl içinde, Amerikalı inşaat firmaları

as American developers are disposing of them

banliyöleri genişletme çalışmaları sırasında bungalovları atmakta,

in the process of building a more inflated version

Meksikalı müteahhitler de bunları

of suburbia in the last decades.

sınıra getiriyor.

So these are houses waiting to cross the border.

Bunlar sınırı geçmek için bekleyen evler.

Not only people cross the border here,

Burada, yalnızca insanlar sınırı geçmiyor,

but entire chunks of one city move to the next,

bir kentin bütün parçaları geçiyor.

and when these houses are placed on top of these steel frames,

Bu evler çelik çerçevelerinin üzerine yerleştirilirken

they leave the first floor to become the second

ilk katı boş bırakılarak

to be in-filled with more house,

küçük işletmeli evler oluşturuluyor.

with a small business.

This layering of spaces and economies

Alanların ve ekonomilerin bu şekilde katmanlaşması

is very interesting to notice.

oldukça dikkat çekici ve ilginç.

But not only houses, also small debris

San Diego'dan Tijuana'ya

from one city, from San Diego, to Tijuana.

yalnızca evler değil, farklı atıklar da taşınıyor.

Probably a lot of you have seen the rubber tires

Birçoğunuz, büyük ihtimalle, istinat duvarlarında kullanılan

that are used in the slums to build retaining walls.

araba lastiklerini görmüşsünüzdür.

But look at what people have done here in conditions

Sosyo-ekonomik aciliyet durumundaki insanların

of socioeconomic emergency.

burada ne yaptığını izliyoruz.

They have figured out how to peel off the tire,

Etkin bir istinat duvarı inşa etmek için

how to thread it and interlock it

bir lastiği nasıl sıyıracaklarını, nasıl düzenleyeceklerini ve

to construct a more efficient retaining wall.

nasıl birbirine bağlayacaklarını bulmuşlardır .

Or the garage doors that are brought

San Diego'dan kamyonlar ile getirilen garaj kapıları

from San Diego in trucks

Tijuana'yı çevreleyen birçok varoş bölgesinde

to become the new skin of emergency housing

acil ev yapımında kullanılarak

in many of these slums

evlerin yüzeyini oluşturmuş.

surrounding the edges of Tijuana.

So while, as an architect,

Bir mimar olarak,

this is a very compelling thing to witness,

bu yaratıcı zekaya şahit olmak ,

this creative intelligence,

oldukça ilgi uyandırıcı.

I also want to keep myself in check.

Ancak, kendimi de uyarmak istiyorum.

I don't want to romanticize poverty.

Fakirliği romantikleştirmek istemiyorum.

I just want to suggest

Bu gayri resmi organizasyon

that this informal urbanization

yalnızca bir riskin yansıması değil,

is not just the image of precariousness,

aynı zamanda, buradaki gayri resmiliğin

that informality here, the informal,

bir dizi sosyo-ekonomik ve politik prosedürün görüntüsü

is really a set of socioeconomic and political procedures

olduğunu düşünüyorum.

that we could translate as artists,

Biz sanatçılar, bunu

that this is about a bottom-up urbanization

aşağıdan yukarıya şehirleşme

that performs.

şeklinde görebiliriz.

See here, buildings are not important

Burada, binaların yalnızca

just for their looks,

görünüşlerinin önemli olmadığını,

but, in fact, they are important for what they can do.

aslında, gerçekte , neye yaradıklarının önemli olduğunu ayrımsıyoruz.

They truly perform as they transform through time

Toplumlar boş alanlar, sınırlar ve kaynaklar

için müzakerelerde bulunurken

and as communities negotiate

ve bir dönüşüm gerçekleştirirken

the spaces and boundaries and resources.

bir icraat ortaya koyarlar.

So while waste flows southbound,

İnsanlar dolar için kuzeye giderken,

people go north in search of dollars,

atıklar da güneye doğru gidiyor.

and most of my research has had to do

Araştırmamda, çoğunlukla

with the impact of immigration

ABD'nin birçok mahallesinde , - özellikle San Diego'da - yaşanan

in the alteration of the homogeneity

tektürelliğin değişimi üzerinde

of many neighborhoods in the United States,

göçmenliğin etkisini araştırdım.

particularly in San Diego.

Güney Kalifornia'nın geleceğinin

And I'm talking about how this begins to suggest

that the future of Southern California

yaygın kentleşmenin - abartılı şekilde ---

depends on the retrofitting

küçük sosyal ve ekonomik programlarla

of the large urbanization -- I mean, on steroids --

uyumlaştırılmasına bağlı olduğunu

with the small programs,

söylemeye çalışıyorum.

social and economic.

I'm referring to how immigrants,

Göçmenlerin bu mahallelere geldikleri zaman,

when they come to these neighborhoods,

bir garaja gayri resmi bir ekonomik birim eklediklerinde,

they begin to alter the one-dimensionality

veya genişleyen aileleri için ek bir bölüm ilave ettiklerinde,

of parcels and properties

into more socially and economically complex systems,

arsaların ve gayrimenkullerin tek yönlülüğünü

as they begin to plug an informal economy into a garage,

ekonomik ve sosyal olarak daha karmaşık bir sisteme

or as they build an illegal granny flat

doğru nasıl değiştirdiklerinden bahsediyorum.

to support an extended family.

This socioeconomic entrepreneurship

Bu mahallelerde görülen sosyo-ekonomik girişimcilik

on the ground within these neighborhoods

gerçekten daha kapsayıcı ve adil

really begins to suggest ways of translating that

yeni arazi kullanım politikaları gerektiği

into new, inclusive and more equitable

konusunu ortaya çıkarıyor.

land use policies.

So many stories emerge from these dynamics

Boş alanların dönüşümü ile ilgili

of alteration of space,

dinamiklerden birçok ilginç hikaye çıkıyor.

such as "the informal Buddha,"

Bir örnek , "gayri resmi Buda tapınağı".

which tells the story of a small house

Bu küçük bir evin hikayesi.

that saved itself, it did not travel to Mexico,

Bu ev Meksika'ya taşınmamış, olduğu gibi korunmuş

but it was retrofitted in the end

ama uygun şekilde yeniden donatılarak bir Budist tapınağına dönüştürülmüş.

into a Buddhist temple,

Bu şekilde, bu küçük ev

and in so doing,

this small house transforms or mutates

bireysel bir konut olmaktan çıkmış,

mahalleye hizmet seren, küçük, mikro düzeyde bir

from a singular dwelling

into a small, or a micro, socioeconomic

sosyo-ekonomik ve kültürel bir yapıya

and cultural infrastructure inside a neighborhood.

dönüşmüş, mutasyona uğramış.

So these action neighborhoods, as I call them,

Mahallelerde oluşan bu tür etkinlikler

vatandaşlığın yeniden yorumlanması konusunda

really become the inspiration

to imagine other interpretations of citizenship

gerçek bir ilham kaynağı oluyor.

Bunun aslında ulus-devlet aidiyeti ile pek ilgisi yoktur.

that have less to do, in fact,

with belonging to the nation-state,

Daha çok vatandaşlık kavramını ve

and more with upholding the notion of citizenship

şehirdeki boş alanlar konusundaki

as a creative act

kurumsal protokollerin yeniden düzenlenmesini sağlayan

that reorganizes institutional protocols

yaratıcı eylemleri

in the spaces of the city.

anlamakla ilgili.

As an artist, I've been interested, in fact,

Bir sanatçı olarak,

in the visualization of citizenship,

vatandaşlık kavramının görselleştirilmesi ile ilgileniyorum.

the gathering of many anecdotes, urban stories,

Kentlerdeki boş alanlar ve sosyal süreç arasındaki

ilişkiyi anlatmak için

in order to narrativize the relationship

birçok şehir hikayesi ile

between social processes and spaces.

ilgili anekdotlar topladım.

This is a story of a group of teenagers

Bir başka hikaye ise, bir grup gencin

that one night, a few months ago,

birkaç ay önce, bir gece

decided to invade this space under the freeway

otoyolun atındaki alanı istila etmeleri ve

to begin constructing their own skateboard park.

kendi kay kay parklarını inşa etmeye başlamaları hakkında.

With shovels in hand, they started to dig.

Bu gençler ellerinde kürekler ile kazmaya başlamış,

Two weeks later, the police stopped them.

ancak iki hafta sonra, polis onları durdurarak

They barricaded the place,

alanın çevresine engel koymuş

and the teenagers were evicted,

ve gençleri alandan atmıştır.

and the teenagers decided to fight back,

Ancak gençler, bu duruma karşı koymaya karar verdi.

not with bank cards or slogans

Ama bunu banka kartları yada sloganlar ile değil

but with constructing a critical process.

çok kritik bir süreç oluşturarak yaptılar.

The first thing they did was to recognize

İlk yaptıkları şey, bu alan ile ilgili

the specificity of political jurisdiction

politik yetki sınırlarını belirlemekti.

inscribed in that empty space.

They found out that they had been lucky

Şanslı olduklarını,

because they had not begun to dig

çünkü kazmaya başladıkları alanın

under Caltrans territoy.

Caltrans bölgesine ait olmadığını fark ettiler.

Caltrans is a state agency that governs the freeway,

Caltrans, otoyollarını yöneten bir devlet kurumudur.

so it would have been very difficult to negotiate with them.

ve onlarla pazarlık yapmak çok zor olabilirdi.

They were lucky, they said, because they began

Otoyol ayağının altından kazmaya

to dig under an arm of the freeway

başladıkları için şanslı olduklarını söylediler.

that belongs to the local municipality.

Bu alan yerel belediyeye aitti.

They were also lucky, they said,

Ayrıca, kazmaya başladıkları yerdeki

because they began to dig in a sort of

yetki sınırlarının Bermuda üçgenindeki

Bermuda Triangle of jurisdiction,

gibi olduğu için de şanslı olduklarını gördüler.

between port authority, airport authority,

Liman idaresi, havaalanı idaresi,

two city districts, and a review board.

iki şehir bölgesi ve bir değerlendirme kurulu.

All these red lines are the invisible

Bu boş alana yönelik

political institutions that were inscribed

yetki sahibi bütün politik kurumların

in that leftover empty space.

kırmızı çizgileri görünmez haldeydi.

With this knowledge, these teenagers

Kentliler tarafından

as skaters confronted the city.

kaykaycı olarak bilinen bu gençler

They came to the city attorney's office.

elde ettikleri bilgilerle şehir savcılığına gittiler.

The city attorney told them

Savcı onlara

that in order to continue the negotiation

müzakerelere devam edebilmeleri için

they had to become an NGO,

STK olmaları gerektiğini söyledi.

and of course they didn't know what an NGO was.

Elbette STK nedir bilmiyorlardı.

They had to talk to their friends in Seattle

Seattle'daki benzer bir deneyim yaşayan

who had gone through the same experience.

arkadaşları ile konuştular.

And they began to realize the necessity

Daha iyi organize olmaları

to organize themselves even deeper

gerektiğinin farkına vardılar.

and began to fundraise, to organize budgets,

Finans bulmaya, bütçelerini organize etmeye başladılar.

to really be aware of all the knowledge

Ayrıca, San Diego şehir yönetmeliğinde yer alan

embedded in the urban code in San Diego

bilgileri anlamaya çalıştılar.

so that they could begin to redefine

Böylece, şehirdeki halka açık alan kavramını

the very meaning of public space in the city,

yeniden tanımlamaya,

expanding it to other categories.

farklı kategoriler ile genişletmeye başladılar.

At the end, the teenagers won the case

Sonunda, gençler elde ettikleri bilgiler ile davayı kazandı ve

with that evidence, and they were able

otoyolun altında kendi kaykay parklarını

to construct their skateboard park

inşa edebildiler.

under that freeway.

Now for many of you, this story

Bu hikaye, birçoğunuza

might seem trivial or naive.

önemsiz yada naif gelebilir.

For me as an architect, it has become

Ancak, bir mimar olarak benim için

a fundamental narrative,

çok önemli bir hikaye.

because it begins to teach me

Çünkü, bana küçük bir grubun

that this micro-community

yalnızca halka açık alanlara konusunda

not only designed another category of public space

but they also designed the socioeconomic protocols

ayrıca bu alanın uzun dönem sürdürülebilirliğinin

that were necessary to be inscribed in that space

sağlanması için gerekli olan sosyoekonomik protokolleri de

for its long-term sustainability.

değiştirebildiğini göstermiştir.

They also taught me

Ayrıca,

- sınırın iki yakasındaki göçmenlerde olduğu gibi -

that similar to the migrant communities

on both sides of the border,

çatışmanın yaratıcı bir araç olarak

they engaged conflict itself as a creative tool,

kullanımını göstermektedir.

because they had to produce a process

Çünkü, bir süreç yaşamak zorundaydılar ve

that enabled them to reorganize resources

bu durum onların kaynakları ve şehrin politikalarını

and the politics of the city.

yeniden organize edebilmelerini sağladı.

In that act, that informal,

Bu eylem, bu gayri resmi,

bottom-up act of transgression,

aşağıdan yukarıya gelişen ihlal eylemi,

really began to trickle up

yavaş yavaş, yukarıdan aşağıya doğru olan

to transform top-down policy.

politikaların dönüşümünü başlattı.

Now this journey from the bottom-up

Yukarıdan aşağıya olan sürecin

to the transformation of the top-down

aşağıdan yukarıya doğru dönüşümünü

is where I find hope today.

bugün ben bir umut olarak görüyorum.

And I'm thinking of how these modest alterations

Dünyada birçok kentinde,

alan ve yönetmeliklerle ilgili olarak gerçekleşen

with space and with policy

mütevazi değişikliklerin,

in many cities in the world,

toplumların kollektif hayal gücü ile

in primarily the urgency

yönetim, sosyal organizasyon ve altyapı konularında

of a collective imagination

o topluma uygun bir format yaratması

as these communities

reimagine their own forms of governance,

ile ilgili olduğunu düşünüyorum.

social organization, and infrastructure,

Bu konu, gerçekten

really is at the center

kentleşmede demokratik politikalarının

of the new formation

yeniden şekillendirilmesinin

of democratic politics of the urban.

merkezinde yer almakta.

It is, in fact, this that could become the framework

Ayrıca, bir kentte

for producing new social

yeni, adil bir sosyal ve ekonomik yapının

and economic justice in the city.

çerçevesini oluşturabilir.

I want to say this and emphasize it,

Bu konuyu gündeme getirmek ve vurgulamak istiyorum,

because this is the only way I see

çünkü tüketim kentleşmesinden kurtulmamız

that can enable us to move

from urbanizations of consumption

ve üretim mahalleleri haline gelebilmemiz için

to neighborhoods of production today.

bunu tek yol olarak görüyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)