Regina Dugan: From mach-20 glider to hummingbird drone

Regina Dugan: 20 Mach'lık uçaktan sinekkuşu şeklinde insansız hava aracına

Çeviri: Mehmet Emin Yildiz Gözden geçirme: banu yobas

You should be nice

Uçuk zekalılara karşı

to nerds.

nazik olmalısınız.

In fact, I'd go so far as to say,

Aslında söylenecek daha fazla şey var,

if you don't already have a nerd in your life,

eğer halihazırda hayatınızda bir ileri zekalı yoksa

you should get one.

bir tane edinmelisiniz.

I'm just saying.

Sadece bir öneri.

Scientists and engineers

Bilim adamları ve mühendisler

change the world.

dünyayı değiştirir.

I'd like to tell you

Size bilim adamları ve mühendislerin

about a magical place called DARPA

imkansıza meydan okudukları

where scientists and engineers

ve hata yapma korkusunu reddetikleri

defy the impossible

DARPA adlı mucizevi bir yerden

and refuse to fear failure.

bahsetmek istiyorum.

Now these two ideas

Bu iki düşünce

are connected more than you may realize,

kavrayabileceğinizden daha fazla birbiriyle irtibatlıdır,

because when you remove the fear of failure,

çünkü hata yapma korkusunu kaldırdığınızda

impossible things

imkansız şeyler

suddenly become possible.

bir anda mümkün olur.

If you want to know how,

Nasıl olduğunu anlamak isterseniz

ask yourself this question:

kendinize şu soruyu sorun:

What would you attempt to do

Hataya düşemeyeceğinizi bilseydiniz,

if you knew you could not fail?

ne yapmaya teşebbüs ederdiniz?

If you really ask yourself

Bu soruyu kendinize

this question,

cidden sorarsanız,

you can't help but feel uncomfortable.

kendinizi rahatsız hissetmekten alıkoyamazsınız.

I feel a little uncomfortable.

Ben kendimi biraz rahatsız hissederim.

Because when you ask it,

Çünkü bunu kendinize sorduğunuzda,

you begin to understand

hata yapma korkusunun

how the fear of failure constrains you,

sizi nasıl kısıtladığını,

how it keeps us

bizi harika şeyler yapmaktan

from attempting great things,

nasıl alıkoyduğunu ve hayatın

and life gets dull,

nasıl donuklaştığını, şaşırtıcı şeylerin

amazing things stop happening.

oluşunu nasıl durduğunu anlamaya başlarsınız.

Sure, good things happen,

Elbette, iyi şeyler olur,

but amazing things

ama şaşırtıcı şeyler

stop happening.

artık olmayacaktır.

Now I should be clear,

Şimdi net olmalıyım,

I'm not encouraging failure,

hataya teşvik etmiyorum,

I'm discouraging

hata yapma korkusundan

fear of failure.

vazgeçirmeye çalışıyorum.

Because it's not failure itself

Çünkü bizi kısıtlayan şey

that constrains us.

hatanın kendisi değil.

The path to truly new,

Gerçekten yeni bir yol,

never-been-done-before things

daha önce hiç yapılmamış şeyler,

always has failure along the way.

yol boyunca hep sorun çıkarır.

We're tested.

Bunu denedik.

And in part, that testing feels an appropriate part

Bu duygular kısmen harika bir şeyi başarmanın

of achieving something great.

bir parçasıdırlar.

Clemenceau said,

Clemenceau der ki:

"Life gets interesting when we fail,

"Hata yaptığımızda hayat ilgi çekici hale gelir,

because it's a sign

çünkü bu

that we've surpassed ourselves."

kendimizi aştığımızın bir işaretidir."

In 1895,

1895 yılında,

Lord Kelvin declared

Lord Kelvin

that heavier-than-air flying machines

havadan hafif uçan makinaların

were impossible.

imkansız olduğunu söyledi.

In October of 1903,

Ekim 1903'te

the prevailing opinion

uzman aerodinamikçilerin

of expert aerodynamicists

hakim görüşü uçabilen

was that maybe in 10 million years

bir hava aracı yapabilmek için belki 10 milyon yıla

we could build an aircraft that would fly.

ihtiyacımız olduğu yönünüdeydi.

And two months later on December 17th,

İki ay sonra 17 Aralık'ta,

Orville Wright powered the first airplane

Orville Wright, Kuzey Carolina'da

across a beach in North Carolina.

bir sahilde ilk uçağı uçurdu.

The flight lasted 12 seconds

Uçuş 12 saniye sürdü

and covered 120 feet.

ve bu sürede yaklaşık 37 metre yol katedildi.

That was 1903.

Bu 1903'te oldu.

One year later,

Bir yıl sonra

the next declarations of impossibilities began.

yeni imkansızlık beyanları başladı.

Ferdinand Foch, a French army general

Fransız ordusunda

credited with having one of the most original and subtle minds

özgün ve ince bir zekaya sahip olduğu düşünülen

in the French army,

bir Fransız generali Ferdinand Foch şöyle dedi:

said, "Airplanes are interesting toys,

"Uçaklar ilginç oyuncaklar,

but of no military value."

fakat askerî bir değerleri yok."

40 years later,

40 yıl sonra,

aero experts coined the term transonic.

havacılık uzmanları transonik diye bir terim icad ettiler.

They debated, should it have one S or two?

Bu kelimede iki tane mi S olmalı yoksa bir tane mi diye tartıştılar.

You see, they were having trouble in this flight regime,

Uçuşun bu fazı biraz sorunluydu

and it wasn't at all clear

ve ses hızından daha hızlı

that we could fly faster than the speed of sound.

uçabileceğimiz tam olarak net değildi.

In 1947,

1947 yılında,

there was no wind tunnel data

0,85 Mach'ı aşan hızlara ilişkin (Mach 1 ses hızı)

beyond Mach 0.85.

rüzgar tüneli datası yoktu.

And yet,

Sonra,

on Tuesday, October 14th, 1947,

14 Ekim 1947 Salı günü,

Chuck Yeager climbed into the cockpit

Chuck Yeager Bell X-1'in

of his Bell X-1

kokpitine çıktı

and he flew

ve bilinmeyen

towards an unknown possibility,

bir ihtimale doğru uçtu

and in so doing,

ve bunu yaparak

he became the first pilot

ses hızından daha hızlı uçan

to fly faster than the speed of sound.

ilk pilot oldu.

Six of eight Atlas rockets

Atlas roketlerinin

blew up on the pad.

sekizinden altısı henüz rampadayken infilak etti.

After 11 complete mission failures,

Tam 11 başarısız girişimden sonra,

we got our first images from space.

uzaydan ilk kareleri alabildik.

And on that first flight

Ve bu ilk uçuşta

we got more data

bütün U-2 görevlerinin toplamından

than in all U-2 missions combined.

daha fazla veri aldık.

It took a lot of failures

Oraya varmak için çok sayıda

to get there.

fiyasko yaşandı.

Since we took to the sky,

Göğe çıktığımızdan beri

we have wanted to fly

daha hızlı ve daha fazla

faster and farther.

uçmak ister olduk.

And to do so,

Bunu yapmak için,

we've had to believe in impossible things.

imkansız şeylere inanmak zorundaydık.

And we've had to refuse

Ve hata korkusunu

to fear failure.

reddetmek durumundaydık.

That's still true today.

Bu bugün de geçerliliğini koruyor.

Today, we don't talk about flying transonically,

Bugün transonik uçuştan bahsetmeyeceğiz,

or even supersonically,

hatta süpersonikten de bahsetmeyeceğiz,

we talk about flying hypersonically --

hipersonik uçuştan bahsedeğiz ki bununla

not Mach 2 or Mach 3, Mach 20.

2 Mach, 3 Mach gibi hızlardan değil 20 Mach'a varan hızları kastediyorum.

At Mach 20,

20 Mach'ta,

we can fly from New York to Long Beach

New York'tan Long Beach'e

in 11 minutes and 20 seconds.

11 dakika 20 saniyede uçabiliriz.

At that speed,

Ve bu hızda,

the surface of the airfoil

kanat yüzeyindeki sıcaklık

is the temperature of molten steel --

eriyik çeliğin sıcaklığına yani

3,500 degrees Fahrenheit --

yaklaşık 1930 santigrat dereceye varır ki

like a blast furnace.

bu adeta maden eritme ocağının ortam sıcaklığıdır.

We are essentially burning the airfoil

Aslında bununla uçarken kanat yapısını

as we fly it.

bir nevi yakmış oluyoruz.

And we are flying it,

Evet onunla uçtuk ya da

or trying to.

en azından denedik.

DARPA's hypersonic test vehicle

DARPA'nın hipersonik test aracı

is the fastest maneuvering aircraft

şu ana kadar yapılmış en hızlı

ever built.

manevra kabiliyetine sahip uçak.

It's boosted to near-space

Bu araç Minotaur IV roketinin tepesinde

atop a Minotaur IV rocket.

uzaya yakın bir noktaya kadar itildi.

Now the Minotaur IV has too much impulse,

Minotaur IV çok fazla itkiye sahip

so we have to bleed it off

ve bu yüksek itkiyi,

by flying the rocket

izlenecek yolu yatay ve dikeyde bölmek suretiyle

at an 89 degree angle of attack

roketle 89 derecelik bir hücum açısıyla

for portions of the trajectory.

uçuş yaparak sınırlamak zorundaydık.

That's an unnatural act

Bu bir roket için doğal olmayan

for a rocket.

bir eylem.

The third stage has a camera.

Üçüncü aşamada bir kameramız var.

We call it rocketcam.

Biz buna rocketcam diyoruz.

And it's pointed

Ve bu hipersonik aracımıza

at the hypersonic glider.

sabitlenmiş halde.

This is the actual rocketcam footage

Bu görüntü ilk uçuşta

from flight one.

rocketcam tarafından çekildi.

Now to conceal the shape, we changed the aspect ratio a little bit.

Kanat kesit şeklini gizlemek için görüntü oranını biraz değiştirdik.

But this is what it looks like

Fakat bu kare insansız hava aracını

from the third stage of the rocket

üçüncü roketin ayrılması anında

looking at the unmanned glider

ön kısmı atmosfere

as it heads into the atmosphere

arka kısmı da yeryüzüne yönelmiş

back towards Earth.

şekilde gösteriyor.

We've flown twice.

İki uçuş gerçekleştirdik.

In the first flight,

İlk uçuşta aracın

no aerodynamic control of the vehicle.

aerodinamik kontrolü yoktu.

But we collected more hypersonic flight data

Ama 30 yıl içinde üretilmiş

than in 30 years

yer bazlı hipersonik uçuş verisinden

of ground-based testing combined.

daha fazlasını topladık.

And in the second flight,

İkinci seferde ise

three minutes of fully-controlled,

20 Mach hızda

aerodynamic flight

tam aerodinamik kontrollü

at Mach 20.

üç dakikalık bir uçuş gerçekleştirdik.

We must fly again,

Tekrar uçmamız gerekiyor,

because amazing, never-been-done-before things

çünkü şaşırtıcı ve daha önce yapılmamış şeyler

require that you fly.

uçmanızı gerektiriyor.

You can't learn to fly at Mach 20

20 Mach'ta uçmayı,

unless you fly.

o hızda uçmadan öğrenemezsiniz.

And while there's no substitute for speed,

Hızın yerini alabilecek bir şey yokken

maneuverability is a very close second.

manevra kabiliyeti oldukça yakın bir destekçidir.

If a Mach 20 glider takes 11 minutes and 20 seconds

Eğer 20 Mach hızla uçan bir hava aracı

to get from New York to Long Beach,

New York'tan Long Beach'e 11 dakika, 20 saniye'de varabiliyorsa

a hummingbird would take,

bir sinek kuşunun bu yolu alması

well, days.

günler sürer.

You see, hummingbirds are not hypersonic,

Bilirsiniz sinek kuşları hipersonik uçmazlar

but they are maneuverable.

fakat manevra kabiliyetleri vardır.

In fact, the hummingbird is the only bird

Aslında sinek kuşları

that can fly backwards.

geriye doğru uçabilen tek kuştur.

It can fly up, down,

Onlar yukarı, aşağı,

forwards, backwards,

ileri, geri,

even upside-down.

hatta başaşağı bile uçabilirler.

And so if we wanted to fly in this room

Eğer bu salonda ya da insanın uçamayacağı

or places where humans can't go,

kadar küçük bir yerde uçmak isteseydik,

we'd need an aircraft

bunu yapabilmek için

small enough and maneuverable enough

yeterince küçük ve manevra kabiliyetine sahip

to do so.

bir uçağa ihtiyaç duyardık

This is a hummingbird drone.

Bu bir sinek kuşu.

It can fly in all directions,

Her yöne doğru uçabiliyor,

even backwards.

hatta geriye doğru bile.

It can hover and rotate.

Sabit durabiliyor, dönebiliyor.

This prototype aircraft

Bu prototip uçak

is equipped with a video camera.

bir video kamera ile de donatıldı.

It weighs less than one AA battery.

Ağırlığı bir kalem pilden daha az.

It does not eat nectar.

Bitki özü ile beslenmiyor.

In 2008,

2008 yılında,

it flew for a whopping 20 seconds,

20 saniye kadar uçmuştu,

a year later, two minutes,

bir yıl sonra iki dakikaya,

then six,

sonra altı dakikaya,

eventually 11.

ve nihayet 11 dakikaya kadar uçabildi.

Many prototypes crashed -- many.

Çok prototip kırıldı -- pek çok.

But there's no way

Fakat sinek kuşu gibi

to learn to fly like a hummingbird

uçmayı öğrenmek için

unless you fly.

uçmaktan başka yol yok.

(Applause)

(Alkışlar)

It's beautiful, isn't it.

Güzel değil mi?

Wow.

Vay.

It's great.

Harika.

Matt is the first ever hummingbird pilot.

Matt ilk sinek kuşu pilotu.

(Applause)

(Alkışlar)

Failure is part of creating

Hata, yeni ve şaşırtıcı şeyleri

new and amazing things.

ortaya çıkarmanın bir parçasıdır.

We cannot both fear failure

Hem korkup hem de aynı anda

and make amazing new things --

yeni harikalar yapamayız --

like a robot

mesela bu robot gibi

with the stability of a dog on rough terrain,

zorlu arazi şartlarında veya buz üzerinde

or maybe even ice;

bir köpek dengesine sahip,

a robot that can run like a cheetah,

çita gibi koşabilen

or climb stairs like a human

ya da basamakları insan gibi çıkan

with the occasional clumsiness of a human.

ve insan gibi nadiren sakarlıklar yapan bir robot...

Or perhaps, Spider Man

Veya belki, Örümcek Adam

will one day be Gecko Man.

belki bir gün Geko Adam olacak.

A gecko can support

Bir geko kertenkelesi

its entire body weight

tüm vücut ağırlığını

with one toe.

bir parmağı ile taşıyabilir.

One square millimeter of a gecko's footpad

Bir geko kertenkelesinin ayağının

has 14,000 hair-like structures

bir milimetre karesinde saça benzeyen

called setae.

setae denen kıllardan 14.000 adet vardır.

They are used to help it grip to surfaces

Bu kıllar moleküller arası kuvvetleri

using intermolecular forces.

kullanarak yüzeylere tutunmayı sağlar.

Today we can manufacture structures

Bugün biz geko kertenkelesinin ayağındaki

that mimic the hairs of a gecko's foot.

kıllara benzeyen yapılar üretebiliyoruz.

The result,

Sonuç;

a four-by-four-inch

10x10 cm ebatlarında

artificial nano-gecko adhesive.

suni bir nano-geko yapışkan.

can support a static load

Bu yapışkan 300 kg ağırlığında

of 660 pounds.

durağan bir yükü çekebiliyor.

That's enough to stick

Bu 106 ekran bir plazma televizyonu

six 42-inch plasma TV's to your wall,

çivi kullanmadan duvara sabitlemek

no nails.

için yeterlidir.

So much for Velcro, right?

Cırt cırt bantlara göre çok daha kuvvetli, değil mi?

And it's not just passive structures,

Bunlar sadece pasif yapılar değil,

it's entire machines.

tümüyle makinalar.

This is a spider mite.

Bu bir örümcek akarı (mite).

It's one millimeter long,

Sadece bir milimetre uzunluğunda,

but it looks like Godzilla

fakat küçük bir makinanın yanında

next to these micromachines.

adeta Godzilla gibi duruyor.

In the world of Godzilla spider mites,

Godzilla örümcek akarının dünyasında,

we can make millions of mirrors,

"Godzilla" gibi bir filmi

each one-fifth the diameter

yüksek çözünürlükte izleyebilmek için

of a human hair,

geniş bir ekran elde etmek üzere

moving at hundreds of thousands of times per second

herbiri insan saçının beşte biri çapında

to make large screen displays,

saniyede yüzlerce hatta binlerce kez dönen

so that we can watch movies like "Godzilla"

milyonlarca ayna yapabiliriz.

in high-def.

milyonlarca ayna yapabiliriz.

And if we can build machines

Bu ölçekte makineler

at that scale,

yapabilirsek,

what about Eiffel Tower-like trusses

Eiffel Tower benzeri bir iskelet yapı

at the microscale?

mikro ölçekte nasıl olurdu?

Today we are making metals

Bugün suni köpükten daha hafif

that are lighter than Styrofoam,

metaller üretiyoruz,

so light

öyle hafif ki,

they can sit atop a dandelion puff

karahindiba çiçeğinin puf kısmı üzerinde durabiliyor

and be blown away

ve ufak bir rüzgarla

with a wisp of air --

savrulabiliyorlar --

so light

öyle hafif ki,

that you can make a car that two people can lift,

onunla iki insanın taşıyabileceği ağırlıkta

but so strong

fakat çarpışmaya bir arazi aracı kadar

that it has the crash-worthiness of an SUV.

dayanıklı bir araç yapabilirsiniz.

From the smallest wisp of air

En cılız rüzgardan

to the powerful forces of nature's storms.

doğadaki en güçlü fırtınalara kadar

There are 44 lightning strikes per second

dünyada her saniyede 44 yıldırım

around the globe.

oluşmaktadır.

Each lightning bolt heats the air

Her yıldırım dizisi havayı

to 44,000 degrees Fahrenheit --

24.500 dereceye yakın ısıtır.

hotter than the surface of the Sun.

Bu Güneş'in yüzey sıcaklığından bile yüksektir.

What if we could use

Bu elektromanyetik sinyalleri

these electromagnetic pulses

hareket eden güçlü transmitörler

as beacons,

ağında

beacons in a moving network

yol gösterici olarak kullanabilseydik

of powerful transmitters?

ne olurdu?

Experiments suggest

Deneyler yıldırımların gelecekte

that lightning could be the next GPS.

GPS'lerin yerini alabileceğini söylüyor.

Electrical pulses form the thoughts in our brains.

Elektrik sinyalleri beynimizdeki düşünceleri biçimlendirir.

Using a grid the size of your thumb,

Beyin yüzeyi üzerinde başparmağı büyüklüğünde

with 32 electrodes

32 elektrotluk

on the surface of his brain,

bir yapı kullanarak

Tim uses his thoughts

Tim, düşüncelerini

to control an advanced prosthetic arm.

ileri düzey bir protez kolu kontrol etmek için kullanıyor.

And his thoughts

Ve onun düşünceleri onu

made him reach for Katie.

Katie'ye ulaştırıyor.

This is the first time

Bu, insanın sadece düşünce ile .

a human has controlled a robot

kontrol edebildiği

with thought alone.

ilk robottur.

And it is the first time

Ve bu Tim'in Katie'nin elini yedi sene içinde ilk defa tuttuğu andır.

that Tim has held Katie's hand

Ve bu Tim'in Katie'nin elini

in seven years.

yedi sene içinde ilk defa tuttuğu andır.

That moment mattered

Bu an Kim ve Katie için

to Tim and Katie,

çok önemliydi

and this green goo

ve bu yeşil yapışkan

may someday matter to you.

bir gün sizin için de önem ifade edebilir.

This green goo

Bu yeşil yapışkan

is perhaps the vaccine that could save your life.

hayatınızı koruyan bir aşı olabilir.

It was made in tobacco plants.

Bu madde tütün bitkisinden elde edildi.

Tobacco plants

Tütün, milyonlarca doz aşıyı

can make millions of doses of vaccine

birkaç ay yerine birkaç haftada

in weeks instead of months,

üretebilir ve bu,

and it might just be

tütünün ilk faydalı tüketimi

the first healthy use of tobacco ever.

olabilir.

And if it seems far-fetched

Tütünün insanları sağlıklı yapabileceği

that tobacco plants could make people healthy,

akla uzak gelebilir

what about gamers that could solve problems

peki oyun meraklılarının uzmanların çözemediği

that experts can't solve?

problemleri çözebilmesine ne demeli?

Last September,

Geçtiğimiz Eylül ayında,

the gamers of Foldit

Foldit oyununu oynayanlar

solved the three-dimensional structure

al yanaklı maymunlarda AIDS'e sebebiyet veren

of the retroviral protease

retroviral bir protezin

that contributes to AIDS in rhesus monkeys.

üç boyutlu yapısını çözdüler.

Now understanding this structure

Bu yapının anlaşılması

is very important for developing treatments.

tedavilerin geliştirilmesi için çok önemli.

For 15 years,

Bu konu 15 yıl boyunca

it was unsolved

bilimsel topluluk tarafından

in the scientific community.

çözülememişti.

The gamers of Foldit

Foldit oyununu oynayanlar ise

solved it in 15 days.

15 günde çözdüler.

Now they were able to do so

Bunu birlikte çalışarak

by working together.

başarabildiler.

They were able to work together

Birlikte çalışabildiler,

because they're connected by the Internet.

çünkü internet üzerinden irtibatlıydılar.

And others, also connected to the Internet,

Ve diğer insanlar da internet üzerinden irtibat kurarak

used it as an instrument of democracy.

onu demokrasinin bir aracı olarak kullandılar.

And together

Ve birlikte

they changed the fate of their nation.

kendi uluslarının akıbetini değiştirdiler.

The Internet is home to two billion people,

İnternet iki milyar insana

or 30 percent of the world's population.

-ya da dünya nüfusunun yüzde otuzuna- ev sahipliği yapıyor.

It allows us to contribute

İnternet bizim birey olarak

and to be heard

katkıda bulunmamız

as individuals.

ve duyulmamıza izin veriyor.

It allows us to amplify

Bizim sesimizi ve gücümüzü

our voices and our power

grup olarak yükseltmemize

as a group.

izin verir.

But it too had humble beginnings.

Fakat oldukça mütevazi bir kökene sahiptir.

In 1969, the internet was but a dream,

1969 yılında, internet birkaç kağıt parçası üzerindeki

a few sketches on a piece of paper.

çizim dışında bir rüyaydı.

And then on October 29th,

29 Ekim'de ilk paket santrali mesajı

the first packet-switched message was sent

UCLA'dan (Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi)

from UCLA to SRI.

SRI'ya (Stanford Araştırma Enstitüsü) gönderildi.

The first two letters of the word "Login,"

"Login" kelimesinin ilk iki harfi

that's all that made it through --

yani bir adet L ve

an L and an O --

bir de O gönderildi

and then a buffer overflow crashed the system.

ve sonrasında arabellek aşımı sebebiyle sistem çöktü.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Two letters,

İki harf,

an L and an O,

L ve O

now a worldwide force.

şimdi dünya çapında bir güç.

So who are these scientists and engineers

DARPA denen mucizevi yerdeki

at a magical place called DARPA?

bilim adamları ve mühendisler kimler?

They are nerds,

Onlar uçuklar

and they are heroes among us.

ve onlar içimizdeki kahramanlar.

They challenge existing perspectives

Onlar en fazla emek isteyen durumların altında

at the edges of science

bilimin kıyılarının

and under the most demanding of conditions.

mevcut perspektifleri ile mücadele halindeler.

They remind us

Bizlere dünyayı

that we can change the world

değiştirebileceğimizi hatırlatıyorlar.

if we defy the impossible

İmkansıza meydan okursak

and we refuse to fear failure.

hata yapma korkusunu reddedebiliriz.

They remind us

Hepimizin uçuk zekanın gücüne

that we all have nerd power.

sahip olduğumuzu hatırlatıyorlar.

Sometimes we just forget.

Bazen unutuyoruz.

You see, there was a time

Gördüğünüz gibi

when you weren't afraid of failure,

bir zamanlar hata yapmaktan korkmazdınız

when you were a great artist or a great dancer

harika bir artist veya bir dansçıydınız

and you could sing, you were good at math,

şarkı söyleyebiliyor, matematikte iyi olabiliyordunuz

you could build things, you were an astronaut,

Birşeyler inşa edebiliyor, bir astronot oluyordunuz

an adventurer, Jacques Cousteau,

Jacques Cousteau gibi maceracı oluyordunuz

you could jump higher, run faster,

daha yükseğe zıplayabiliyor, daha hızlı koşabiliyordunuz

kick harder than anyone.

herkesten daha sıkı tekmeleyebiliyordunuz.

You believed in impossible things

İmkansız şeylere inanmıştınız

and you were fearless.

ve korkusuzdunuz.

You were totally and completely in touch

İçinizdeki süper kahramanla

with your inner superhero.

tamamen temas içindeydiniz.

Scientists and engineers

Bilim adamları ve mühendisler

can indeed change the world.

dünyayı gerçekten değiştirebilirler.

So can you.

Siz de tabi.

You were born to.

Bunun için doğdunuz.

So go ahead,

Öyleyse devam edin,

ask yourself,

şu soruyu kendinize sorun:

what would you attempt to do

Hataya düşemeyeceğinizi bilseydiniz,

if you knew you could not fail?

ne yapmaya teşebbüs ederdiniz?

Now I want to say,

Tabi bunun kolay olmadığını

this is not easy.

söylemek isterim.

It's hard to hold onto this feeling,

Bu duyguyu muhafaza etmek zor,

really hard.

gerçekten zor.

I guess in some way,

Bunu bir şekilde tahmin ediyorum,

I sort of believe it's supposed to be hard.

Bu zor olmalı, buna bir şekilde inanıyorum.

Doubt and fear always creep in.

Şüphe ve korku herzaman insanın içine süzülüverir.

We think someone else, someone smarter than us,

Bizden daha zeki daha kapasiteli

someone more capable,

daha fazla kaynaklara sahip birilerinin

someone with more resources will solve that problem.

bu problemi çözeceğine inanırız.

But there isn't anyone else;

Fakat başka hiçkimse yok;

there's just you.

sadece siz varsınız.

And if we're lucky,

Eğer tam şu anda

in that moment,

şanslıysak,

someone steps into that doubt and fear,

biri bu şüphe ve korkulara yönelir

takes a hand and says,

ona el verir ve

"Let me help you believe."

"İnanmana yardım edeyim." der.

Jason Harley did that for me.

Jason Harley bunu benim için yaptı.

Jason started at DARPA

Jason 18 Mart 2010'da DARPA'da

on March 18th, 2010.

çalışmaya başladı.

He was with our transportation team.

Bizim ulaşım ekibimizdeydi.

I saw Jason nearly every day,

Jason'ı hemen hergün görüyordum,

sometimes twice a day.

bazen günde iki kere görüyordum.

And more so than most,

Sonra o herşeyden fazla

he saw the highs and the lows,

zirveleri ve dipleri,

the celebrations and the disappointments.

zaferleri ve hayal kırıklıklarını gördü.

And on one particularly dark day for me,

Ve özellikle benim için karanlık bir günde

Jason sat down

Jason oturdu ve

and he wrote an email.

bir mail yazdı.

He was encouraging,

Beni cesaretlendiriyordu,

but firm.

güçlü bir şekilde.

And when he hit send,

Maili yolladığında ne tür bir değişikliğe

he probably didn't realize what a difference it would make.

yol açabileceğinin muhtemelen farkında değildi.

It mattered to me.

O anda benim için çok önemliydi.

In that moment

O anda ve

and still today

bugün bile

when I doubt,

şüpheye düştüğümde,

when I feel afraid,

korktuğumda,

when I need to reconnect

bu duyguyla tekrar

with that feeling,

irtibat kurmam gerektiğinde,

I remember his words,

onun sözlerini hatırlıyorum,

they were so powerful.

çok güçlü sözlerdi.

Text: "There is only time enough to iron your cape

Metin: "Sadece pelerinini ütülemeye ve

and back to the skies for you."

gökyüzüne dönmeye yetecek kadar vaktin var."

♫ Superhero, superhero. ♫

♫ Süper Kahraman, süper kahraman. ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫ Süper Kahraman, süper kahraman. ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫ Süper Kahraman, süper kahraman. ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫ Süper Kahraman, süper kahraman. ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫ Süper Kahraman, süper kahraman. ♫

Voice: Because that's what being a superhero is all about.

Ses: Çünkü bu süper kahraman olmanın ta kendisidir.

RD: "There is only time enough

RD: "Sadece pelerinini ütülemeye

to iron your cape

ve gökyüzüne dönmeye

and back to the skies for you."

yetecek kadar vaktin var."

And remember,

Ve hatırlayın,

be nice to nerds.

Uçuk zekalılara karşı nazik olun.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you. Thank you.

Teşekkürler. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Regina, thank you.

Chris Anderson: Regina teşekkür ederim.

I have a couple of questions.

Birkaç sorum olacak.

So that glider of yours,

Yaptığınız hava aracı ile ilgili,

the Mach 20 glider,

20 Mach hızla giden,

the first one, no control, it ended up in the Pacific I think somewhere.

ilk uçuşta kontrol edemediniz ve bildiğim kadarıyla Pasifik'e düştü.

RD: Yeah, yeah. It did. (CA: What happened on that second flight?)

RD: Evet, evet. Öyle oldu. (CA: Peki ikinci uçuşta ne oldu?)

Yeah, it also went into the Pacific. (CA: But this time under control?)

Evet, yine Pasifik'e düştü. (CA: Bu sefer kontrollü olarak mı?)

We didn't fly it into the Pacific.

Onu Pasifik'e düşsün diye uçurmadık.

No, there are multiple portions of the trajectory

Aslında bu hızda uçabilmek için

that are demanding

katedilmek istenen pekçok yörünge vardı.

in terms of really flying at that speed.

katedilmek istenen pek çok yörünge vardı.

And so in the second flight,

İkinci uçuşta,

we were able to get three minutes

hava aracını kaybetmeden önce

of fully aerodynamic control of the vehicle before we lost it.

aerodinamik olarak tamamen kontrol edebildik.

CA: I imagine you're not planning to open up to passenger service

CA: Sanırım yakın zamanda New York'tan Long Beach'e

from New York to Long Beach anytime soon.

yolcu taşımayı planlamıyorsunuz.

RD: It might be a little warm.

RD: Bu biraz sıcak olabilir.

CA: What do you picture that glider being used for?

CA: Bu hava aracını ne için kullanmayı hayal ediyorsunuz?

RD: Well our responsibility

RD: Bizim sorumluluğumuz

is to develop the technology for this.

bunun için teknoloji geliştirmek.

How it's ultimately used

Bunun nasıl kullanılacağına

will be determined by the military.

ordu karar verecek.

Now the purpose of the vehicle though,

Bu hava aracının amacı,

the purpose of the technology,

teknolojinin amacı

is to be able to reach anywhere in the world

dünyanın herhangi bir yerine

in less than 60 minutes.

60 dakikadan az bir sürede ulaşabilmektir.

CA: And to carry a payload

CA: Ve birkaç pound'dan

of more than a few pounds? (RD: Yeah.)

daha kıymetli yük taşımak için? (RD: Evet.)

Like what's the payload it could carry?

Ne tür bir yük taşıyabilir?

RD: Well I don't think we ultimately know what it will be, right.

RD: Olmadan bilemeyiz, değil mi?

We've got to fly it first.

Önce uçmamız gerekiyor.

CA: But not necessarily just a camera?

CA: Ama sadece kamera ile değil, öyle değil mi?

RD: No, not necessarily just a camera.

RD: Hayır, sadece kamera ile değil.

CA: It's amazing.

CA: Bu harika.

The hummingbird?

Sinek kuşu

RD: Yeah?

RD: Evet

CA: I'm curious, you started your beautiful sequence on flight

CA: Merak ediyorum, kanatlarını çırpan bir çeşit uçakla

with a plane kind of trying to flap its wings

güzel bir şekilde uçuşlara başladınız

and failing horribly,

ve korkunç bir şekilde başarısız oldunuz,

and there haven't been that many planes built since

ve kanat çırpan bir uçak

that flap wings.

bundan önce yoktu.

Why did we think that this was the time to go biomimicry

Niçin bunun doğayı taklid etme zamanı olduğunu düşündünüz

and copy a hummingbird?

ve sinek kuşunu kopyaladınız?

Isn't that a very expensive solution

Bu uçarken manevra yapabilen

for a small maneuverable flying object?

küçük bir nesne için çok pahalı bir çözüm değil mi?

RD: So I mean, in part,

RD: Demek istediğim, kısmen

we wondered if it was possible to do it.

bunun mümkün olup olmadığını merak ettik.

And you have to revisit these questions

Bu soruları zamanla tekrar

over time.

gözden geçirmelisiniz.

The folks at AeroVironment

AeroVironment'teki insanlar

tried 300 or more different wing designs,

300 veya daha fazla sayıda kanat

12 different forms of the avionics.

12 farklı aviyonik ekipman denediler.

It took them 10 full prototypes

Gerçekten uçabilecek 10 eksiksiz

to get something that would actually fly.

prototip yaptılar.

But there's something really interesting

Fakat burada gördüğünüz şekliyle

about a flying machine

bir uçan makine yapmakla ilgili

that looks like something you'd recognize.

ilginç bir şey var.

So we often talk about stealth

Sıklıkla herhangi bir şekilde hissedilmekten

as a means for avoiding any type of sensing,

kaçınma anlamında gizlilikten bahsederiz.

but when things looks just natural,

Ama bazı şeyler doğal göründüklerinde

you also don't see them.

onları aynı zamanda görmezsiniz.

CA: Ah. So it's not necessarily just the performance.

CA: Hmm. Yani bu sadece performans için değil.

It's partly the look. (RD: Sure.)

Kısmen görünüşle alakalı. (RD: Tabi)

It's actually, "Look at that cute hummingbird

Bu şöyle bir şey, "Karargahım üzerinde uçan

flying into my headquarters."

şu sevimli sinek kuşuna da bakın."

(Laughter)

(Kahkahalar)

Because I think, as well as the awe of looking at that,

Bu şeye korkuyla karışık saygı ile bakarken

I'm sure some people here are thinking,

insanların burada bazı konularda düşüncelere daldıklarına eminim.

technology catches up so quick,

Teknoloji hızla gelişiyor.

how long is it

Teknoloji çılgını birinin uzaktan kumandayla

before some crazed geek with a little remote control

Beyaz Saray'ın camından uçarak girmesinden önce

flies one through a window of the White House?

bu gelişme ne kadar sürer?

I mean, do you worry about the Pandora's box issue here?

Kastettiğim; Pandora'nın kutusu sorunu hakkında endişeli misiniz?

RD: Well look, our singular mission

RD: Bakın, bizim tek görevimiz

is the creation and prevention of strategic surprise.

stratejik sürprizlerin yaratılması ve önlenmesidir.

That's what we do.

Yaptığımız şey bu.

It would be inconceivable

İnsanları heyecanlandırmasaydık

for us to do that work

ve yaptığımız şeylerle rahatsız etmeseydik

if we didn't make people excited and uncomfortable with the things that we do

bu işi yapmak anlaşılmaz olurdu

at the same time.

aynı zamanda.

It's just the nature of what we do.

Bu bizim işimizin bir doğası.

Now our responsibility

Bizim sorumluluğumuz

is to push that edge.

bu nokta üzerinde durmak.

And we have to be, of course, mindful and responsible

Tabii ki teknolojinin nasıl geliştiği

of how the technology is developed

ve sonunda nasıl kullanılacağı ile ilgili

and ultimately used,

düşünceli ve sorumluluk sahibi olmak zorundayız.

but we can't simply close our eyes

Ama sadece gözlerimizi yumup

and pretend that it isn't advancing; it's advancing.

teknoloji gelişmiyor gibi yapamayız, gelişiyor çünkü.

CA: I mean, you're clearly a really inspiring leader.

CA: İlham veren bir lider olduğun açık.

And you persuade people

Benim hayal edemeyeceğim bir şekilde

to go to these great feats of invention,

insanları bu icatları üretme başarısını göstermeleri için

but at a personal level,

kişisel düzeyde ikna ediyorsun.

in a way I can't imagine doing your job.

bir açıdan senin işini yaptığımı düşünemiyorum.

Do you wake up in the night sometimes,

Bazı geceler uyanıp

just asking questions

kendine ekibinin parlak başarılarının

about the possibly unintended consequences

olumsuz sonuçlar doğurmasıyla ilgili

of your team's brilliance?

sorular sorduğun olur mu?

RD: Sure.

RD: Tabi.

I think you couldn't be human

Bence böyle sorular sormazsanız

if you didn't ask those questions.

insan olamazsınız.

CA: How do you answer them?

CA: Peki o soruları nasıl cevaplarsın?

RD: Well I don't always have answers for them, right.

RD: Aslında o sorular için her zaman cevabım yok.

I think that we learn

Bence zaman aktıkça

as time goes on.

öğreniyoruz.

My job is one of the most exhilarating jobs you could have.

Benim mesleğim sahip olunabilecek en mutluluk verici işlerden biri.

I work with some of the most amazing people.

Harika insanlarla birlikte çalışıyorum.

And with that exhilaration,

Bu mutlulukla birlikte

comes a really deep sense

insan gerçekten derin bir

of responsibility.

sorumluluk duygusuyla doluyor.

And so you have on the one hand

Tabi bu bir yandan yaptıklarımızın neye yol açabileceğine

this tremendous lift

ve ne anlama geldiğine dair

of what's possible

olağanüstü bir olasılık hesabı yapmayı

and this tremendous seriousness

ve olayın ciddiyetini düşünmemize

of what it means.

sebebiyet veriyor.

CA: Regina, that was jaw-dropping, as they say.

CA: Regina, bu halk tabiriyle insanın ağzını açık bırakan bir konuşmaydı.

Thank you so much for coming to TED. (RD: Thank you.)

TED'e geldiğin için çok teşekkür ederim. (RD: Teşekkürler.)

(Applause)

(Alkışlar)