Regina Dugan: From mach-20 glider to hummingbird drone

Tłumaczenie: Agata Leśnicka Korekta: Rysia Wand

You should be nice

Powinniście być mili

to nerds.

dla kujonów.

In fact, I'd go so far as to say,

Pokusiłabym się nawet o stwierdzenie,

if you don't already have a nerd in your life,

że jeśli nie znacie żadnego kujona,

you should get one.

to powinniście poznać.

I'm just saying.

Tak na marginesie.

Scientists and engineers

Naukowcy i inżynierowie

change the world.

zmieniają świat.

I'd like to tell you

Chciałabym opowiedzieć

about a magical place called DARPA

o magicznym miejscu zwanym DARPA,

where scientists and engineers

gdzie naukowcy i inżynierowie

defy the impossible

przekraczają granice możliwości

and refuse to fear failure.

i nie boją się porażki.

Now these two ideas

Te dwa problemy

are connected more than you may realize,

są bardziej połączone niż myślicie,

because when you remove the fear of failure,

ponieważ po usunięciu strachu przed porażką,

impossible things

rzeczy niemożliwe

suddenly become possible.

nagle stają się możliwe.

If you want to know how,

Jeśli chcecie wiedzieć jak,

ask yourself this question:

zadajcie sobie to pytanie:

What would you attempt to do

Na co byś się odważył wiedząc,

if you knew you could not fail?

że nie poniesiesz klęski?

If you really ask yourself

Jeśli naprawdę zadacie sobie to pytanie,

this question,

Jeśli naprawdę zadacie sobie to pytanie,

you can't help but feel uncomfortable.

poczujecie się niekomfortowo.

I feel a little uncomfortable.

Ja się tak trochę czuję.

Because when you ask it,

Ponieważ gdy je zadacie,

you begin to understand

zaczynacie rozumieć,

how the fear of failure constrains you,

jak strach przed upadkiem ogranicza,

how it keeps us

powstrzymuje nas

from attempting great things,

przed próbami osiągnięcia wielkich rzeczy

and life gets dull,

i życie staje się nudne,

amazing things stop happening.

niezwykłe rzeczy przestają się zdarzać.

Sure, good things happen,

Jasne, dobre rzeczy się zdarzają,

but amazing things

ale niezwykłe

stop happening.

już nie.

Now I should be clear,

Powinnam się jasno wyrażać,

I'm not encouraging failure,

nie zachęcam do klęski,

I'm discouraging

odradzam

fear of failure.

strach przed nią.

Because it's not failure itself

Nie klęska sama w sobie

that constrains us.

nas ogranicza.

The path to truly new,

Droga do zupełnie nowych,

never-been-done-before things

dziewiczych osiągnięć

always has failure along the way.

zawsze wiąże się z klęską.

We're tested.

Jesteśmy testowani.

And in part, that testing feels an appropriate part

To testowanie zdaje się być odpowiednim etapem

of achieving something great.

na drodze do wielkich osiągnięć.

Clemenceau said,

Clemenceau powiedział:

"Life gets interesting when we fail,

"Życie jest interesujące kiedy upadamy,

because it's a sign

ponieważ to jest znak,

that we've surpassed ourselves."

że przeszedłeś samego siebie".

In 1895,

W 1895

Lord Kelvin declared

Lord Kelvin zadeklarował,

that heavier-than-air flying machines

że latające maszyny cięższe od powietrza

were impossible.

nie mogą istnieć.

In October of 1903,

W październiku 1903,

the prevailing opinion

przeważająca opinia

of expert aerodynamicists

ekspertów aerodynamiki mówiła

was that maybe in 10 million years

że może za 10 milionów lat

we could build an aircraft that would fly.

uda nam się zbudować samolot, który będzie latał.

And two months later on December 17th,

A dwa miesiące później, 17 grudnia,

Orville Wright powered the first airplane

Orville Wright przeleciał pierwszym samolotem

across a beach in North Carolina.

przez plażę w Północnej Karolinie.

The flight lasted 12 seconds

Lot trwał 12 sekund

and covered 120 feet.

na długości 36,5 metra.

That was 1903.

To był 1903.

One year later,

Rok później,

the next declarations of impossibilities began.

miały miejsce następne deklaracje niemożliwości.

Ferdinand Foch, a French army general

Ferdinand Foch, francuski generał

credited with having one of the most original and subtle minds

ponoć jeden z najbardziej oryginalnych i subtelnych umysłów

in the French army,

w armii francuskiej powiedział:

said, "Airplanes are interesting toys,

"Samoloty to ciekawe zabawki,

but of no military value."

ale nie mają wartości wojskowej".

40 years later,

40 lat później,

aero experts coined the term transonic.

eksperci powietrzni wymyślili termin "transsoniczny".

They debated, should it have one S or two?

Zastanawiali się, czy powinien mieć jedno czy dwa "s".

You see, they were having trouble in this flight regime,

Mieli problemy z tym rodzajem lotów

and it wasn't at all clear

i nie było wcale jasne,

that we could fly faster than the speed of sound.

że da się latać z prędkością ponaddźwiękową.

In 1947,

W 1947 roku

there was no wind tunnel data

nie było badań w tunelu aerodynamicznym

beyond Mach 0.85.

powyżej prędkości 0,85 macha.

And yet,

Mimo tego,

on Tuesday, October 14th, 1947,

we wtorek, 14 października 1947 roku,

Chuck Yeager climbed into the cockpit

Chuck Yeager wszedł do kokpitu

of his Bell X-1

swojego Bell X-1

and he flew

i poleciał

towards an unknown possibility,

w kierunku nieznanych możliwości

and in so doing,

i tym sposobem,

he became the first pilot

został pierwszym pilotem,

to fly faster than the speed of sound.

który leciał szybciej niż prędkość dźwięku.

Six of eight Atlas rockets

Sześć z ośmiu rakiet nośnych Atlas

blew up on the pad.

wybuchło na wyrzutni.

After 11 complete mission failures,

Po serii 11 niepowodzeń,

we got our first images from space.

otrzymaliśmy pierwsze zdjęcia z kosmosu.

And on that first flight

I podczas tego pierwszego lotu,

we got more data

zebraliśmy więcej danych

than in all U-2 missions combined.

niż podczas wszystkich misji U-2 razem wziętych.

It took a lot of failures

Trzeba było wieku klęsk,

to get there.

żeby się znaleźć w tym miejscu.

Since we took to the sky,

Od kiedy wyruszyliśmy w stronę nieba,

we have wanted to fly

chcieliśmy latać

faster and farther.

szybciej i dalej.

And to do so,

Aby to zrobić,

we've had to believe in impossible things.

musieliśmy uwierzyć w niemożliwe.

And we've had to refuse

I musieliśmy odrzucić

to fear failure.

strach przed klęską.

That's still true today.

To jest prawdą do dziś.

Today, we don't talk about flying transonically,

Dziś nie mówimy o lataniu transsonicznym

or even supersonically,

ani nawet supersonicznym,

we talk about flying hypersonically --

mówimy o lataniu hipersonicznym,

not Mach 2 or Mach 3, Mach 20.

nie 2, 3 machy, ale 20.

At Mach 20,

Z prędkością 20 machów

we can fly from New York to Long Beach

możemy lecieć z Nowego Jorku do Long Beach

in 11 minutes and 20 seconds.

w 11 minut i 20 sekund.

At that speed,

z tą prędkością,

the surface of the airfoil

powierzchnia profilu lotniczego

is the temperature of molten steel --

ma temperaturę topionej stali:

3,500 degrees Fahrenheit --

3500 stopni Farenheita -

like a blast furnace.

jak w wielkim piecu.

We are essentially burning the airfoil

W skrócie, spalamy profil lotniczy

as we fly it.

lecąc samolotem.

And we are flying it,

Latamy nim

or trying to.

a w każdym razie próbujemy.

DARPA's hypersonic test vehicle

Hipersoniczny pojazd testowy DARPA

is the fastest maneuvering aircraft

to najszybszy statek powietrzny

ever built.

jaki kiedykolwiek zbudowano.

It's boosted to near-space

Wystrzelony jest blisko przestrzeni kosmicznej

atop a Minotaur IV rocket.

na rakiecie Minotaur IV.

Now the Minotaur IV has too much impulse,

Minotaur IV ma za duży pęd,

so we have to bleed it off

więc musimy go spowolnić

by flying the rocket

wypuszczając rakietę

at an 89 degree angle of attack

o kącie natarcia 89 stopni

for portions of the trajectory.

w części trajektorii.

That's an unnatural act

To jest nienaturalna czynność

for a rocket.

dla rakiety.

The third stage has a camera.

Trzeci etap ma kamerę.

We call it rocketcam.

Nazywamy ją rocketcam.

And it's pointed

Jest skierowana

at the hypersonic glider.

na szybowiec hipersoniczny.

This is the actual rocketcam footage

To jest prawdziwy film z rocketcam

from flight one.

z pierwszego lotu.

Now to conceal the shape, we changed the aspect ratio a little bit.

Aby ukryć kształt, zmieniliśmy trochę pole widzenia.

But this is what it looks like

Ale tak to wygląda

from the third stage of the rocket

na trzecim etapie rakiety

looking at the unmanned glider

patrząc jak szybowiec bezzałogowy

as it heads into the atmosphere

zmierza w kierunku atmosfery

back towards Earth.

i z powrotem na Ziemię.

We've flown twice.

Lecieliśmy dwa razy.

In the first flight,

Podczas pierwszego lotu,

no aerodynamic control of the vehicle.

nie mieliśmy kontroli aerodynamicznej pojazdu.

But we collected more hypersonic flight data

ale zebraliśmy więcej danych hipersonicznych z lotu

than in 30 years

niż przez 30 lat

of ground-based testing combined.

testów naziemnych.

And in the second flight,

Podczas drugiego lotu,

three minutes of fully-controlled,

trzy minuty w pełni kontrolowanego

aerodynamic flight

lotu aerodynamicznego

at Mach 20.

z prędkością 20 machów.

We must fly again,

Musimy polecieć jeszcze raz,

because amazing, never-been-done-before things

ponieważ niezwykłe, nigdy wcześniej niedokonane rzeczy

require that you fly.

wymagają, żeby latać.

You can't learn to fly at Mach 20

Nie nauczysz się latać z prędkością 20 machów

unless you fly.

jeśli nie będziesz latał.

And while there's no substitute for speed,

Podczas gdy prędkość jest najważniejsza,

maneuverability is a very close second.

zwrotność jest zaraz za nią.

If a Mach 20 glider takes 11 minutes and 20 seconds

Jeśli szybowiec 20 machów leci w 11 minut 20 sekund

to get from New York to Long Beach,

z Nowego Jorku do Long Beach,

a hummingbird would take,

kolibrowi zajęłoby to

well, days.

całe dni.

You see, hummingbirds are not hypersonic,

Kolibry nie są hipersoniczne,

but they are maneuverable.

ale mają dużą zwrotność.

In fact, the hummingbird is the only bird

Kolibry są też jedynymi ptakami,

that can fly backwards.

które mogą latać do tyłu.

It can fly up, down,

Może lecieć w górę, w dół,

forwards, backwards,

do przodu, do tyłu,

even upside-down.

nawet do góry nogami.

And so if we wanted to fly in this room

Jeśli byśmy chcieli polatać w tym pokoju

or places where humans can't go,

lub w miejscach niedostępnych dla ludzi,

we'd need an aircraft

potrzebowalibyśmy samolotu

small enough and maneuverable enough

na tyle małego i zwrotnego

to do so.

żeby na to pozwolił.

This is a hummingbird drone.

To jest zdalnie sterowany koliber.

It can fly in all directions,

Może latać we wszystkich kierunkach

even backwards.

nawet do tyłu.

It can hover and rotate.

może się unosić w powietrzu i obracać.

This prototype aircraft

Ten prototyp statku powietrznego

is equipped with a video camera.

jest zaopatrzony w kamerę wideo.

It weighs less than one AA battery.

waży mniej niż jedna bateria AA.

It does not eat nectar.

Nie żywi się nektarem.

In 2008,

W 2008 roku,

it flew for a whopping 20 seconds,

leciał całe 20 sekund,

a year later, two minutes,

a rok później, dwie minuty,

then six,

potem sześć,

eventually 11.

aż w końcu 11.

Many prototypes crashed -- many.

Wiele prototypów się rozbiło.

But there's no way

Ale nie da się nauczyć

to learn to fly like a hummingbird

latać jak koliber,

unless you fly.

jeśli nie polecisz.

(Applause)

(Brawa)

It's beautiful, isn't it.

Piękne, prawda?

Wow.

Wow.

It's great.

Świetne.

Matt is the first ever hummingbird pilot.

Matt jest pierwszym pilotem kolibra.

(Applause)

(Brawa)

Failure is part of creating

Klęska jest częścią tworzenia

new and amazing things.

nowych i wspaniałych rzeczy.

We cannot both fear failure

Nie możemy jednocześnie obawiać się upadku

and make amazing new things --

i tworzyć nowych wspaniałych rzeczy -

like a robot

jak roboty

with the stability of a dog on rough terrain,

ze stabilnością psa na wyboistym terenie,

or maybe even ice;

albo nawet na lodzie;

a robot that can run like a cheetah,

robot, który może biegać jak gepard,

or climb stairs like a human

lub wchodzić po schodach jak człowiek

with the occasional clumsiness of a human.

ze sporadyczną niezdarnością człowieka.

Or perhaps, Spider Man

A może Człowiek-Pająk

will one day be Gecko Man.

stanie się kiedyś Człowiekiem-Gekonem.

A gecko can support

Gekon może utrzymać

its entire body weight

ciężar całego ciała

with one toe.

na jednym palcu.

One square millimeter of a gecko's footpad

Jeden milimetr kwadratowy stopy gekona

has 14,000 hair-like structures

ma 14000 struktur podobnych do włosa

called setae.

zwanych setami.

They are used to help it grip to surfaces

Pomagają trzymać się powierzchni

using intermolecular forces.

dzięki oddziaływaniom międzycząsteczkowym.

Today we can manufacture structures

Dziś możemy tworzyć struktury

that mimic the hairs of a gecko's foot.

podobne do włosów na stopie gekona.

The result,

W rezultacie mamy

a four-by-four-inch

10 x 10 cm

artificial nano-gecko adhesive.

sztuczny nano-gekonowy klej.

can support a static load

Może utrzymać ciężar

of 660 pounds.

660 funtów.

That's enough to stick

Wystarczy, żeby przykleić

six 42-inch plasma TV's to your wall,

6 42-calowych telewizorów do ściany,

no nails.

bez użycia gwoździ.

So much for Velcro, right?

Rzep wysiada, prawda?

And it's not just passive structures,

I nie chodzi tylko o struktury pasywne,

it's entire machines.

ale o całe maszyny.

This is a spider mite.

To jest roztocze.

It's one millimeter long,

Ma milimetr długości,

but it looks like Godzilla

ale wygląda jak Godzilla

next to these micromachines.

w zestawieniu z tymi mikromaszynami.

In the world of Godzilla spider mites,

W świecie roztoczy Godzilli,

we can make millions of mirrors,

możemy stworzyć miliony luster,

each one-fifth the diameter

każde o średnicy 1/5

of a human hair,

ludzkiego włosa

moving at hundreds of thousands of times per second

poruszające się setki tysięcy razy na sekundę

to make large screen displays,

aby wyświetlić duże obrazy,

so that we can watch movies like "Godzilla"

żebyśmy mogli oglądać takie filmy jak Godzilla

in high-def.

w wysokiej rozdzielczości.

And if we can build machines

A jeśli możemy budować maszyny

at that scale,

na taką skalę

what about Eiffel Tower-like trusses

co z kratownicami w stylu wieży Eiffela

at the microscale?

w skali mikro?

Today we are making metals

Dziś robimy metale

that are lighter than Styrofoam,

lżejsze niż styropian

so light

tak lekkie,

they can sit atop a dandelion puff

że mogą leżeć na dmuchawcu

and be blown away

i zostać zdmuchnięte

with a wisp of air --

lekkim powiewem wiatru,

so light

tak lekkie,

that you can make a car that two people can lift,

że można zrobić samochód, który podniosą dwie osoby,

but so strong

ale tak mocny,

that it has the crash-worthiness of an SUV.

że ma wytrzymałość SUV'a.

From the smallest wisp of air

Od najlżejszego powiewu powietrza

to the powerful forces of nature's storms.

do potężnych sił burz.

There are 44 lightning strikes per second

Co sekundę dookoła świata następują

around the globe.

44 uderzenia pioruna.

Each lightning bolt heats the air

Każdy piorun podgrzewa powietrze

to 44,000 degrees Fahrenheit --

do 44000 stopni Farenheita -

hotter than the surface of the Sun.

więcej niż temperatura Słońca.

What if we could use

A co jeśli moglibyśmy użyć

these electromagnetic pulses

te pulsy elektromagnetyczne

as beacons,

jako drogowskazy

beacons in a moving network

w poruszającej się sieci

of powerful transmitters?

silnych przekaźników?

Experiments suggest

Eksperymenty sugerują,

that lightning could be the next GPS.

że piorun mógłby być kolejnym GPS'em.

Electrical pulses form the thoughts in our brains.

Impulsy elektryczne wytwarzane przez myśli.

Using a grid the size of your thumb,

Używając sieci wielkości kciuka,

with 32 electrodes

z 32 elektrodami

on the surface of his brain,

na powierzchni mózgu,

Tim uses his thoughts

Tim używa swoich myśli

to control an advanced prosthetic arm.

aby sterować zaawansowaną protezą ręki.

And his thoughts

Jego myśli

made him reach for Katie.

sprawiły, że sięgnął do Katie.

This is the first time

Po raz pierwszy

a human has controlled a robot

człowiek kontroluje robota

with thought alone.

samą myślą.

And it is the first time

I po raz pierwszy

that Tim has held Katie's hand

Tim trzyma Katie za rękę

in seven years.

od siedmiu lat.

That moment mattered

Ten moment miał znaczenie

to Tim and Katie,

dla Tima i Katie,

and this green goo

a ta zielona breja

may someday matter to you.

może kiedyś mieć znaczenie dla was.

This green goo

Ta zielona breja

is perhaps the vaccine that could save your life.

może być szczepionką ratującą wam życie.

It was made in tobacco plants.

Została zrobiona z tytoniu.

Tobacco plants

Z tytoniu

can make millions of doses of vaccine

można zrobić miliony dawek szczepionki

in weeks instead of months,

w tygodnie zamiast miesięcy,

and it might just be

i być może jest to

the first healthy use of tobacco ever.

pierwsze zdrowe zastosowanie tytoniu.

And if it seems far-fetched

Jeśli wydaje się naciągane,

that tobacco plants could make people healthy,

że tytoń może uzdrowić ludzi,

what about gamers that could solve problems

co powiedzie na to, że użytkownicy gier komputerowych

that experts can't solve?

mogliby rozwiązywać problemy niedostępne dla ekspertów?

Last September,

We wrześniu ubiegłego roku

the gamers of Foldit

gracze w Foldit

solved the three-dimensional structure

rozwiązali strukturę trójwymiarową

of the retroviral protease

proteazy retrowirusa,

that contributes to AIDS in rhesus monkeys.

która przyczynia się do AIDS u rezusów.

Now understanding this structure

Rozumienie tej struktury

is very important for developing treatments.

jest ważne w leczeniu.

For 15 years,

Przez 15 lat,

it was unsolved

nie było rozwiązane

in the scientific community.

w społeczności naukowej.

The gamers of Foldit

Grający w Foldit

solved it in 15 days.

rozwiązali to w 15 dni.

Now they were able to do so

Byli w stanie to zrobić

by working together.

pracując razem.

They were able to work together

Byli w stanie pracować razem,

because they're connected by the Internet.

bo mogą się łączyć przez Internet.

And others, also connected to the Internet,

A inni, tez podłączeni do Internetu,

used it as an instrument of democracy.

używali go jako narzędzia demokracji.

And together

I wspólnie,

they changed the fate of their nation.

zmienili losy swojego narodu.

The Internet is home to two billion people,

Internet jest domem 2 miliardów ludzi.

or 30 percent of the world's population.

30 procent populacji świata.

It allows us to contribute

Pozwala nam udzielać się

and to be heard

i być wysłuchanymi

as individuals.

jako jednostki.

It allows us to amplify

Pozwala nam

our voices and our power

wzmocnić głosy i zwiększyć moc

as a group.

dzięki wspólnocie.

But it too had humble beginnings.

Ale on też miał skromne początki.

In 1969, the internet was but a dream,

W 1969, internet był tylko marzeniem,

a few sketches on a piece of paper.

kilkoma rysunkami na kawałku papieru.

And then on October 29th,

A potem, 29 października,

the first packet-switched message was sent

pierwsza komutacja pakietów

from UCLA to SRI.

została wysłana z UCLA do SRI.

The first two letters of the word "Login,"

Dwie pierwsze litery słowa "Login",

that's all that made it through --

to wszystko co dało się wysłać,

an L and an O --

jedno L i O,

and then a buffer overflow crashed the system.

a potem przeciążenie zawiesiło system.

(Laughter)

(Śmiech)

Two letters,

Dwie litery,

an L and an O,

L i O,

now a worldwide force.

a teraz światowa moc.

So who are these scientists and engineers

Kim więc są ci naukowcy i inżynierowie

at a magical place called DARPA?

w magicznym miejscu zwanym DARPA?

They are nerds,

Są kujonami,

and they are heroes among us.

są bohaterami wśród nas.

They challenge existing perspectives

Podważają istniejące perspektywy

at the edges of science

na granicach nauki

and under the most demanding of conditions.

i w najbardziej wymagających warunkach.

They remind us

Przypominają nam,

that we can change the world

że możemy zmienić świat

if we defy the impossible

jeśli stawimy czoła niemożliwemu

and we refuse to fear failure.

i nie będziemy bać się klęski.

They remind us

Przypominają nam,

that we all have nerd power.

że wszyscy mamy moc kujona.

Sometimes we just forget.

Czasami o tym zapominamy.

You see, there was a time

Był czas,

when you weren't afraid of failure,

kiedy nie baliście się niepowodzenia,

when you were a great artist or a great dancer

kiedy byliście wielkimi artystami albo tancerzami,

and you could sing, you were good at math,

mogliście śpiewać, byliście dobrzy z matematyki,

you could build things, you were an astronaut,

mogliście budować, byliście astronautami,

an adventurer, Jacques Cousteau,

poszukiwaczami przygód, Cousteau,

you could jump higher, run faster,

mogliście wyżej skakać, szybciej biegać,

kick harder than anyone.

kopać silniej niż ktokolwiek inny.

You believed in impossible things

Wierzyliście w niemożliwe

and you were fearless.

i byliście nieustraszeni.

You were totally and completely in touch

Byliście w kontakcie

with your inner superhero.

z superbohaterem w waszym wnętrzu.

Scientists and engineers

Naukowcy i inżynierowie

can indeed change the world.

mogą zmienić świat.

So can you.

Ty też.

You were born to.

Po to się urodziłeś.

So go ahead,

Więc dalej,

ask yourself,

zapytaj siebie,

what would you attempt to do

co byś spróbował zrobić,

if you knew you could not fail?

gdybyś wiedział, że nie możesz ponieść klęski?

Now I want to say,

Chcę teraz powiedzieć,

this is not easy.

że to nie jest łatwe.

It's hard to hold onto this feeling,

Ciężko jest trwać w tym przekonaniu,

really hard.

naprawdę ciężko.

I guess in some way,

Do pewnego stopnia

I sort of believe it's supposed to be hard.

chyba wierzę, że powinno być ciężko.

Doubt and fear always creep in.

Wątpliwość i strach zawsze się zakradną.

We think someone else, someone smarter than us,

Myślimy, że ktoś inny, mądrzejszy niż my,

someone more capable,

bardziej uzdolniony,

someone with more resources will solve that problem.

z lepszymi zasobami rozwiąże ten problem.

But there isn't anyone else;

Ale nie ma nikogo innego;

there's just you.

tylko ty.

And if we're lucky,

I jeśli mamy szczęście,

in that moment,

w tej chwili,

someone steps into that doubt and fear,

ktoś wchodzi w to zwątpienie i strach,

takes a hand and says,

wyciąga rękę i mówi:

"Let me help you believe."

"Pozwól, że pomogę ci uwierzyć."

Jason Harley did that for me.

Jason Harley zrobił to dla mnie.

Jason started at DARPA

Jason zaczął w DARPA

on March 18th, 2010.

18 marca 2010 roku.

He was with our transportation team.

Był w naszym zespole transportującym.

I saw Jason nearly every day,

Widziałam go codziennie,

sometimes twice a day.

czasem dwa razy na dzień.

And more so than most,

I bardziej niż inni,

he saw the highs and the lows,

widział wzloty i upadki

the celebrations and the disappointments.

radości i rozczarowania.

And on one particularly dark day for me,

Pewnego wyjątkowo czarnego dla mnie dnia

Jason sat down

Jason usiadł

and he wrote an email.

i napisał email.

He was encouraging,

Był krzepiący

but firm.

i delikatny.

And when he hit send,

I kiedy nacisnął "wyślij"

he probably didn't realize what a difference it would make.

nie mógł wiedzieć jaki skutek odniesie.

It mattered to me.

Było to dla mnie ważne.

In that moment

W tym momencie

and still today

i dziś także

when I doubt,

kiedy wątpię,

when I feel afraid,

kiedy się obawiam,

when I need to reconnect

potrzebuje odnaleźć

with that feeling,

to uczucie,

I remember his words,

pamiętam jego słowa,

they were so powerful.

były takie silne.

Text: "There is only time enough to iron your cape

Tekst: "starczy ci czasu tylko na wyprasowanie peleryny

and back to the skies for you."

i musisz wracać do nieba".

♫ Superhero, superhero. ♫

♫Superbohater, Superbohater ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫Superbohater, Superbohater ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫Superbohater, Superbohater ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫Superbohater, Superbohater ♫

♫ Superhero, superhero. ♫

♫Superbohater, Superbohater ♫

Voice: Because that's what being a superhero is all about.

Głos: Bo o to chodzi w byciu superbohaterem.

RD: "There is only time enough

"Masz tylko chwilę

to iron your cape

na prasowanie peleryny

and back to the skies for you."

i musisz wracać do nieba".

And remember,

I pamiętajcie,

be nice to nerds.

bądźcie mili dla kujonów.

(Applause)

(Brawa)

Thank you. Thank you.

Dziękuję. Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Chris Anderson: Regina, thank you.

Chris Anderson: Dziękuję.

I have a couple of questions.

Mam kilka pytań.

So that glider of yours,

Ten szybowiec,

the Mach 20 glider,

20 machów,

the first one, no control, it ended up in the Pacific I think somewhere.

pierwszy bez kontroli, wylądował zdaje się gdzieś w Pacyfiku.

RD: Yeah, yeah. It did. (CA: What happened on that second flight?)

RD: Zgadza się. (CA: co się stało podczas drugiego lotu?)

Yeah, it also went into the Pacific. (CA: But this time under control?)

Też wylądował w Pacyfiku. (CA:ale tym razem mieliście kontrolę?)

We didn't fly it into the Pacific.

Nie kierowaliśmy go na Pacyfik.

No, there are multiple portions of the trajectory

Jest wiele części trajektorii

that are demanding

które są wymagające

in terms of really flying at that speed.

jeśli chodzi o latanie z tą właśnie prędkością.

And so in the second flight,

Więc podczas drugiego lotu,

we were able to get three minutes

udało nam się osiągnąć 3 minuty

of fully aerodynamic control of the vehicle before we lost it.

w pełni aerodynamicznej kontroli pojazdu zanim go straciliśmy.

CA: I imagine you're not planning to open up to passenger service

CA: Rozumiem, że nie macie zamiaru otwarcia lotów pasażerskich

from New York to Long Beach anytime soon.

z Nowego Jorku do Long Beach w najbliższym czasie.

RD: It might be a little warm.

RD: Mogłoby być za ciepło.

CA: What do you picture that glider being used for?

CA: Do czego chcesz wykorzystywać ten szybowiec?

RD: Well our responsibility

RD: Naszym zadaniem

is to develop the technology for this.

jest rozwinięcie tej technologii.

How it's ultimately used

Jak będzie wykorzystana

will be determined by the military.

będzie zależało od wojska.

Now the purpose of the vehicle though,

Celem tego pojazdu,

the purpose of the technology,

celem całej technologii

is to be able to reach anywhere in the world

jest dotarcie do każdego miejsca na świecie

in less than 60 minutes.

w mniej niż 60 minut.

CA: And to carry a payload

CA: I mieć ładowność

of more than a few pounds? (RD: Yeah.)

większą niż kilka funtów? (RD: Tak.)

Like what's the payload it could carry?

Jaki załadunek mógłby unieść?

RD: Well I don't think we ultimately know what it will be, right.

RD: Raczej nie wiemy tego do końca.

We've got to fly it first.

Musimy nim najpierw polecieć.

CA: But not necessarily just a camera?

CA: Ale niekoniecznie tylko kamera?

RD: No, not necessarily just a camera.

RD: Nie, niekoniecznie.

CA: It's amazing.

CA: Niezwykłe.

The hummingbird?

Koliber?

RD: Yeah?

Tak?

CA: I'm curious, you started your beautiful sequence on flight

Jestem ciekaw, zaczęłaś tą piękną sekwencję lotu

with a plane kind of trying to flap its wings

samolotem usiłującym machać skrzydłami

and failing horribly,

bez powodzenia,

and there haven't been that many planes built since

i od tamtej pory nie zbudowano wielu samolotów,

that flap wings.

które machają skrzydłami.

Why did we think that this was the time to go biomimicry

Czemu myśleliśmy, że nadszedł czas naśladować naturę

and copy a hummingbird?

i kopiować kolibra?

Isn't that a very expensive solution

Czy to nie jest drogie rozwiązanie

for a small maneuverable flying object?

dla małego zwrotnego obiektu latającego?

RD: So I mean, in part,

RD: Po części

we wondered if it was possible to do it.

zastanawialiśmy się, czy to jest możliwe.

And you have to revisit these questions

i trzeba powrócić do tych pytań

over time.

po jakimś czasie.

The folks at AeroVironment

Ludzie w AeroVironment

tried 300 or more different wing designs,

próbowali 300 lub więcej projektów skrzydeł,

12 different forms of the avionics.

12 różnych form awioniki.

It took them 10 full prototypes

Po 10 pełnych prototypach

to get something that would actually fly.

uzyskali coś, co umiało latać.

But there's something really interesting

Ale jest coś bardzo interesującego

about a flying machine

w latającej maszynie,

that looks like something you'd recognize.

która wygląda jak coś znajomego.

So we often talk about stealth

Rozmawiamy o stealth

as a means for avoiding any type of sensing,

jako sposobie unikania wszelkiego rodzaju radarów

but when things looks just natural,

a kiedy coś wygląda naturalnie,

you also don't see them.

nie widzisz tego.

CA: Ah. So it's not necessarily just the performance.

CA: Więc nie chodzi o samo działanie.

It's partly the look. (RD: Sure.)

Chodzi o wygląd. (RD: Pewnie.)

It's actually, "Look at that cute hummingbird

"Spójrz na tego uroczego kolibra

flying into my headquarters."

który wleciał nam do kwatery głównej".

(Laughter)

(śmiech)

Because I think, as well as the awe of looking at that,

Myślę, że patrząc na niego z zachwytem

I'm sure some people here are thinking,

ludzie myślą:

technology catches up so quick,

technologia tak szybko się rozwija,

how long is it

za ile czasu

before some crazed geek with a little remote control

jakiś szalony wynalazca z małym pilotem

flies one through a window of the White House?

wleci takim przez okno Białego Domu?

I mean, do you worry about the Pandora's box issue here?

Nie martwisz się, że to sytuacja jak z puszką pandory?

RD: Well look, our singular mission

RD: Naszą jedyną misją

is the creation and prevention of strategic surprise.

jest tworzenie i zapobieganie niespodziankom strategicznym.

That's what we do.

Tym się zajmujemy.

It would be inconceivable

To nie do pojęcia,

for us to do that work

byśmy wykonując tę pracę

if we didn't make people excited and uncomfortable with the things that we do

nie wywoływali podniecenia i dyskomfortu

at the same time.

jednocześnie.

It's just the nature of what we do.

Na tym polega nasza praca.

Now our responsibility

Naszą odpowiedzialnością

is to push that edge.

jest przesuwanie tej granicy.

And we have to be, of course, mindful and responsible

Musimy być ostrożni i odpowiedzialni za to,

of how the technology is developed

jak technologia się rozwija

and ultimately used,

i jak się jej używa,

but we can't simply close our eyes

ale nie możemy zamknąć oczu

and pretend that it isn't advancing; it's advancing.

i udawać, że nie ma postępu, skoro jest.

CA: I mean, you're clearly a really inspiring leader.

CA: Jasno widać, że jesteś inspirującym przywódcą.

And you persuade people

Przekonujesz ludzi

to go to these great feats of invention,

do podejmowania prób wynalazków,

but at a personal level,

ale na poziomie osobistym

in a way I can't imagine doing your job.

nie mogę sobie wyobrazić robienia tego, co ty.

Do you wake up in the night sometimes,

Budzisz się czasem w nocy,

just asking questions

zadając pytania

about the possibly unintended consequences

o niezamierzone konsekwencje

of your team's brilliance?

geniuszu twojego zespołu?

RD: Sure.

RD: Oczywiście.

I think you couldn't be human

Myślę, że nie można być człowiekiem

if you didn't ask those questions.

nie zadając tych pytań.

CA: How do you answer them?

CA: Jak na nie odpowiadasz?

RD: Well I don't always have answers for them, right.

RD: Nie zawsze znajduję na nie odpowiedź.

I think that we learn

Myślę, że się uczymy.

as time goes on.

Z biegiem czasu.

My job is one of the most exhilarating jobs you could have.

Mam chyba najbardziej ekscytująca pracę pod słońcem.

I work with some of the most amazing people.

Pracuję z fantastycznymi ludźmi.

And with that exhilaration,

I z tą ekscytacją

comes a really deep sense

przychodzi głębokie poczucie odpowiedzialności.

of responsibility.

przychodzi głębokie poczucie odpowiedzialności.

And so you have on the one hand

Z jednej strony

this tremendous lift

niesamowity poryw

of what's possible

możliwości

and this tremendous seriousness

i ogromna powaga tego,

of what it means.

co oznacza.

CA: Regina, that was jaw-dropping, as they say.

CA: Aż szczęka opada, jak to mawiają.

Thank you so much for coming to TED. (RD: Thank you.)

Dziękuję za przyjście do TED. (RD: Dziękuję.)

(Applause)

(Brawa)