Marvin Minsky: Health, population and the human mind

Marvin Minsky on health and the human mind

Çeviri: Suleyman Cengiz Gözden geçirme: Yunus ASIK

İnsanlara psikolojinin hangi parçasının zor olduğunu sorsanız

If you ask people about what part of psychology do they think is hard,

ve "Düşünmek mi, duygular mı?" deseniz.

Birçok insan der ki: "Duygular çok zor.

and you say, "Well, what about thinking and emotions?"

Çok fazla karmaşıklar. Nasıl çalıştıklarına dair hiçbir fikrim yok."

Most people will say, "Emotions are terribly hard.

Fakat düşünmek gerçekten çok basittir:

They're incredibly complex. They can't -- I have no idea of how they work.

Sadece mantıklı düşünme veya ona benzer bir şey.

Fakat bu zor olan kısmı değil.

But thinking is really very straightforward:

it's just sort of some kind of logical reasoning, or something.

İşte karşımıza çıkan problemlerin bir listesi.

"Sağlık hakkında ne yapıyoruz?" güzel bir soru.

But that's not the hard part."

Geçen gün bir şey okuyordum ve diyordu ki,

So here's a list of problems that come up.

One nice problem is, what do we do about health?

Batıda hastalığın muhtemelen en büyük nedeni tokalaşmaktır.

The other day, I was reading something, and the person said

probably the largest single cause of disease is handshaking in the West.

Tokalaşmayan insanlar hakkında ve onları

tokalaşanlarla karşılaştıran çok az araştırma vardı.

And there was a little study about people who don't handshake,

Tokalaşmayanları nerede bulacağım konusunda en küçük bir fikrim yok

and comparing them with ones who do handshake.

çünkü saklanıyor olmalılar.

And I haven't the foggiest idea of where you find the ones that don't handshake,

Bundan kaçınan insanlar

because they must be hiding.

yüzde 30 daha az bulaşıcı hastalık veya benzer bir şeye yakalanıyorlar.

And the people who avoid that

Belki de yüzde 31 çeyrektir bu oran.

have 30 percent less infectious disease or something.

Yani eğer epidemi vb problemleri gerçekten çözmek istiyorsanız, bununla başlayalım.

Or maybe it was 31 and a quarter percent.

Bu fikri edindiğimden bu yana,

So if you really want to solve the problem of epidemics and so forth,

yüzlerce el sıkmak zorunda kaldım.

let's start with that. And since I got that idea,

I've had to shake hundreds of hands.

Sanırım bundan kaçınmanın tek yolu,

korkunç görünen bir hastalığa sahip olmak

And I think the only way to avoid it

ve böylece açıklama yapmak zorunda kalmazsınız.

Eğitim: Eğitimi nasıl geliştiririz?

is to have some horrible visible disease,

and then you don't have to explain.

Tek iyi yol onlara anlatılanların

Education: how do we improve education?

bir sürü saçmalık olduğunu anlamalarını sağlamaktır.

Well, the single best way is to get them to understand

Sonra, elbette, bunu yumuşatmak için

bir şey yapmalısınız ki sizi dinlesinler.

that what they're being told is a whole lot of nonsense.

And then, of course, you have to do something

Kirlilik, enerji kısıntısı, çevresel farklılık, fakirlik.

about how to moderate that, so that anybody can -- so they'll listen to you.

Dengeli topluluklar nasıl oluştururuz? Uzun ömürlülük.

Pollution, energy shortage, environmental diversity, poverty.

Peki, endişe edilecek çok problem var.

How do we make stable societies? Longevity.

Neyse, sanırım insanların konuşmaları gereken soru

-- bu kesinlikle yasaktır -- ne kadar insanın olması gerektiğidir?

Okay, there're lots of problems to worry about.

Anyway, the question I think people should talk about --

and it's absolutely taboo -- is, how many people should there be?

Sanırım 100 milyon veya 500 milyon civarında olmalı.

And I think it should be about 100 million or maybe 500 million.

Sonra bu problemlerin büyük kısmının kaybolacağına dikkat edin.

Eğer düzgünce yayılmış 100 milyon insan olsaydı,

And then notice that a great many of these problems disappear.

If you had 100 million people

sonra etrafa biraz çöp atmış olsaydınız,

properly spread out, then if there's some garbage,

tercihen görmediğiniz bir yere, bu çürüyecektir.

you throw it away, preferably where you can't see it, and it will rot.

Veya okyanusa atarsınız ve balıklar faydalanır.

Problem, kaç insanın bulunması gerektiğidir?

Or you throw it into the ocean and some fish will benefit from it.

Yapmamız gereken bir çeşit tercihdir.

Çoğu kimse yaklaşık 1,5 metre veya fazladır

The problem is, how many people should there be?

And it's a sort of choice we have to make.

ve bir de şu küp yasaları var.

Yani onları, nanoteknoloji kullanarak bu kadar küçük yaparsanız, sanırım --

Most people are about 60 inches high or more,

and there's these cube laws. So if you make them this big,

(Gülüşmeler)

bu durumda bin katı kadar fazlasına sahip olurdunuz.

by using nanotechnology, I suppose --

Bu, problemi çözerdi ama insanları daha küçültecek

çalışmalar yapan kimseyi görmüyorum.

(Laughter)

-- then you could have a thousand times as many.

Şimdi, nüfusu azaltmak hoştur ama çoğu kimse çocuk istiyor.

That would solve the problem, but I don't see anybody

doing any research on making people smaller.

Muhtemelen birkaç yıl uzakta tek çözüm var.

Now, it's nice to reduce the population, but a lot of people want to have children.

46 kromozomun olduğunu biliyorsunuz.

And there's one solution that's probably only a few years off.

Eğer şanslıysan her bir ebeveynden 23 adet gelir.

You know you have 46 chromosomes. If you're lucky, you've got 23

Bazen bir fazla veya bir eksik olur,

from each parent. Sometimes you get an extra one or drop one out,

böylece büyük ebeveyn ve büyük büyük ebeveyn aşamasını atlarsın

ve doğrudan büyük-büyük-büyük ebeveyne gidersin.

but -- so you can skip the grandparent and great-grandparent stage

46 insan olur

and go right to the great-great-grandparent. And you have 46 people

ve onlara bir tarayıcı verirsin veya her ne gerekirse

ve onlar kromozomlarına bakıp her biri,

and you give them a scanner, or whatever you need,

hangisini en çok sevdiğini söyler --

and they look at their chromosomes and each of them says

sadece iki cinsiyet olması için artık sebep yok zaten.

which one he likes best, or she -- no reason to have just two sexes

Böylece her çocuğun 46 ebeveyni olur

ve her 46 ebeveynlik grubun 15 çocuğunun olmasına izin verebildiğini varsayayım.

any more, even. So each child has 46 parents,

Bu yeterli olmaz mıydı?

and I suppose you could let each group of 46 parents have 15 children.

Sonra çocuklar hayli destek, terbiye ve eğitim alacaklardı.

Dünya nüfusu çok çabuk düşecekti

Wouldn't that be enough? And then the children

would get plenty of support, and nurturing, and mentoring,

ve herkes çok mutlu olacaktı.

Zaman paylaşımı biraz daha ötede, gelecekte.

and the world population would decline very rapidly

Bir de Arthur Clarke'ın iki kez yazdığı, "Against the Fall of Night"

and everybody would be totally happy.

Timesharing is a little further off in the future.

ve "Şehir ve Yıldızlar" adlı şu harika roman var.

And there's this great novel that Arthur Clarke wrote twice,

Her ikisi de muhteşem ve arada ortaya çıkan

called "Against the Fall of Night" and "The City and the Stars."

bilgisayarlar hariç, neredeyse aynı.

Arthur bu eski kitaba bakıyordu ve "Şey, bu yanlış olmuş.

They're both wonderful and largely the same,

except that computers happened in between.

Gelecekte bilgisayarlar bulunmalıydı." dedi.

And Arthur was looking at this old book, and he said, "Well, that was wrong.

Böylece ikinci sürümünde Dünya'da 100 milyon

The future must have some computers."

veya 1 milyar insan bulunuyor

So in the second version of it, there are 100 billion

ama hepsi sabit disklerde, disketlerde veya gelecekteki

or 1,000 billion people on Earth, but they're all stored on hard disks or floppies,

benzer bir şeyde depolanmışlardır.

Bunların birkaç milyonu bir anda dışardadır.

or whatever they have in the future.

Bir insan çıkar, bir şeylerle uğraşarak bin yıl kadar yaşar

And you let a few million of them out at a time.

A person comes out, they live for a thousand years

ve sonra, bir milyar veya bir milyon yıl için

geri gitme zamanı geldiğinde, unutuyorum, sayılar önemli değil

doing whatever they do, and then, when it's time to go back

ama Dünya üstünde aynı anda gerçekten çok insan yok.

for a billion years -- or a million, I forget, the numbers don't matter --

Kendin ve anıların hakkında düşünürsün

but there really aren't very many people on Earth at a time.

ve askıya geri dönmeden önce anılarını düzeltirsin

And you get to think about yourself and your memories,

ve kişiliğini değiştirirsin falan.

and before you go back into suspension, you edit your memories

Kitabın anafikri yeterince çeşitlilik olmadığıdır,

and you change your personality and so forth.

bu yüzden şehri tasarlayan insanlar

The plot of the book is that there's not enough diversity,

ara sıra tamamen yeni bir insan yaratıldığını garantiye almaktadırlar.

so that the people who designed the city

Romanda, Alvin isimli belirli biri yaratılır.

make sure that every now and then an entirely new person is created.

Der ki, belki en iyi yol bu olmayabilir ve tüm sistemi mahveder.

And in the novel, a particular one named Alvin is created. And he says,

Önerdiğim çözümlerin yeterince iyi

maybe this isn't the best way, and wrecks the whole system.

veya yeterince zekice olduğunu düşünmüyorum.

Sanırım asıl büyük problem, karşılaştığımız problemlerin

I don't think the solutions that I proposed

are good enough or smart enough.

hangisinin yeterince iyi olduğunu anlayacak kadar zeki olmayışımız.

I think the big problem is that we're not smart enough

Bu nedenle HAL gibi süper zeki makineler yapmalıyız.

to understand which of the problems we're facing are good enough.

Hatırlarsın, "2001" kitabının bir yerinde

Therefore, we have to build super intelligent machines like HAL.

HAL, şu gerçekten aptal astronotlar için evrenin çok büyük, muhteşem

As you remember, at some point in the book for "2001,"

ve derin olduğunu farkeder.

HAL realizes that the universe is too big, and grand, and profound

Eğer HAL'in davranışını,

uzay gemisindeki insanların basitlikleriyle karşılaştırırsan

for those really stupid astronauts. If you contrast HAL's behavior

satır aralarında ne yazdığını görebilirsin.

with the triviality of the people on the spaceship,

Peki bu konuda ne yapacağız? Daha zeki olabilirdik.

Şempanzelere göre oldukça zekiyiz sanırım,

you can see what's written between the lines.

Well, what are we going to do about that? We could get smarter.

ama karşılaştığımız dev problemlerle uğraşacak kadar zeki sayılmayız,

I think that we're pretty smart, as compared to chimpanzees,

ne soyut matematikte,

but we're not smart enough to deal with the colossal problems that we face,

ne ekonomileri anlamada, ne de dünyamızı dengelemede.

either in abstract mathematics

Öyleyse yapabileceğimiz tek şey uzun yaşamak

or in figuring out economies, or balancing the world around.

ve kimse ne kadar zor olduğunu bilmez

ama muhtemelen birkaç yıla bulacağız.

So one thing we can do is live longer.

Bakın, yol ikiye ayrılıyor.

And nobody knows how hard that is,

İnsanların neredeyse şempanzelerin iki katı uzun yaşadığını biliyoruz

but we'll probably find out in a few years.

You see, there's two forks in the road. We know that people live

ve kimse 120 yıldan fazla yaşamaz,

twice as long as chimpanzees almost,

çok iyi anlaşılmayan sebeplerden ötürü.

and nobody lives more than 120 years,

Ama çoğu kimse şu an 90 veya 100 yıl yaşıyor,

tabii fazla tokalaşma vb yapmadıkça.

for reasons that aren't very well understood.

But lots of people now live to 90 or 100,

Yani belki 200 yıl yaşarsak bazı problemleri çözmek için

unless they shake hands too much or something like that.

yeterince beceri ve bilgi edinebiliriz.

And so maybe if we lived 200 years, we could accumulate enough skills

İşte problemi halletme yollarından biri.

and knowledge to solve some problems.

Dediğim gibi, ne kadar zor olduğunu bilmiyoruz.

Kısaca diğer tüm memeliler şempanzenin yarısı kadar fazla yaşarlar,

So that's one way of going about it.

And as I said, we don't know how hard that is. It might be --

böylece biz, çoğu memelinin ömrünün üç buçuk veya dört katı yaşarız.

after all, most other mammals live half as long as the chimpanzee,

so we're sort of three and a half or four times, have four times

Primatlar düşünüldüğünde, neredeyse aynı genlere sahibiz.

the longevity of most mammals. And in the case of the primates,

Sadece şempanzelerden farklıyız,

tamamen değersiz şimdiki bilgi düzeyinde,

we have almost the same genes. We only differ from chimpanzees,

yalnızca birkaç yüz genle belki.

in the present state of knowledge, which is absolute hogwash,

Sanırım gen sayıcıları hala ne yaptıklarını bilmiyorlar.

Ne yaparsanız yapın, sakın hayat sürecinizde yayınlanan

maybe by just a few hundred genes.

genetik hakkındaki şeyleri okumayın.

What I think is that the gene counters don't know what they're doing yet.

(Gülüşmeler)

And whatever you do, don't read anything about genetics

Maddenin çok kısa bir yarılanma süresi var, beyin boyutuyla aynı.

that's published within your lifetime, or something.

(Laughter)

Sadece dört veya beş geni düzeltirsek,

The stuff has a very short half-life, same with brain science.

200 yıl yaşayabilmemiz mümkün.

And so it might be that if we just fix four or five genes,

Veya tahmini 30 ila 40 olsa,

belki birkaç yüz olabilir.

we can live 200 years.

Yani insanların tartışacağı bir mesele bu

Or it might be that it's just 30 or 40,

ve çoğu etikçinin, bilirsiniz, bir etikçi aklınızda olan

and I doubt that it's several hundred.

So this is something that people will be discussing

her şeyde yanlış bir şeyler gören kişidir.

and lots of ethicists -- you know, an ethicist is somebody

(Gülüşmeler)

Yapmaya değer bir değişiklik olduğuna inanan bir etikçi bulmak çok zordur

who sees something wrong with whatever you have in mind.

(Laughter)

çünkü ya sonuçlar diye sorar.

And it's very hard to find an ethicist who considers any change

Tabii ki, şu an yaptıklarımızın sonuçlarından sorumlu değiliz,

worth making, because he says, what about the consequences?

öyle değil mi?

And, of course, we're not responsible for the consequences

Tüm bu klonlar hakkındaki şikayet gibi.

Yine de iki rastgele insan evlenecek ve çocukları olacak,

of what we're doing now, are we? Like all this complaint about clones.

her ikisinin de hayli bozuk bazı genleri olur

And yet two random people will mate and have this child,

ve çocuk muhtemelen normal doğacak.

and both of them have some pretty rotten genes,

Şempanze standartlarında cidden çok iyi.

and the child is likely to come out to be average.

Eğer hayatımız uzun olursa, nüfus artış problemiyle yüzleşmek zorunda kalacağız.

Which, by chimpanzee standards, is very good indeed.

Çünkü 200 veya 1000 yıl yaşarsak,

If we do have longevity, then we'll have to face the population growth

her 200 veya 1000 yılda bir defadan fazla çocuk sahibi olmalarına izin veremeyiz.

problem anyway. Because if people live 200 or 1,000 years,

then we can't let them have a child more than about once every 200 or 1,000 years.

Bu durumda işgücü olmayacak.

Laurie Garrett'ın belirttiği şeylerden biri,

And so there won't be any workforce.

çalışma yaşında nüfusu olmayan toplumların başı dertte.

And one of the things Laurie Garrett pointed out, and others have,

is that a society that doesn't have people

Daha da kötüleşecek

çünkü çocukları eğitecek veya yaşlıları besleyecek kimse yok.

of working age is in real trouble. And things are going to get worse,

Uzun yaşam süresi hakkında konuştuğumda, tabii ki,

because there's nobody to educate the children or to feed the old.

200 yaşında olan birinin, 200 yaşındaki -ki aslında ölü olan-

And when I'm talking about a long lifetime, of course,

bizim görüntümüze benzemesini istemem.

I don't want somebody who's 200 years old to be like our image

Bilirsiniz, beynin farklı işlevlere sahip gibi görünen

of what a 200-year-old is -- which is dead, actually.

yaklaşık 400 farklı bölümü vardır.

Çoğunun detaylı olarak nasıl çalıştıklarını kimse bilmez

You know, there's about 400 different parts of the brain

ama içeride çok sayıda farklı şey olduğunu biliyoruz.

which seem to have different functions.

Nobody knows how most of them work in detail,

Her zaman birlikte çalışmazlar.

Çoğunun diğerini sıfırladığı şeklindeki Freud'un teorisini severim.

but we do know that there're lots of different things in there.

Eğer kendinizi yüzlerce kaynağı olan

And they don't always work together. I like Freud's theory

that most of them are cancelling each other out.

bir tür şehir gibi düşünüyorsanız o halde, mesela korktuğunuzda,

And so if you think of yourself as a sort of city

uzun vadeli hedeflerinizi iptal edebilirsiniz, ama daha derin düşünebilir

with a hundred resources, then, when you're afraid, for example,

ve tamamen o belirli hedefi nasıl başaracağınıza odaklanabilirsiniz.

you may discard your long-range goals, but you may think deeply

Diğer herşeyi atarsınız. Saplantılı biri olursunuz --

and focus on exactly how to achieve that particular goal.

tüm umursadığınız bu platformdan dışarı çıkmamaktır.

You throw everything else away. You become a monomaniac --

Aç olduğunuzda, yemek daha çekici olur falan.

all you care about is not stepping out on that platform.

Böylece becerilerinizin çokca gelişmiş alt kümeleri olarak duyguları görüyorum.

And when you're hungry, food becomes more attractive, and so forth.

So I see emotions as highly evolved subsets of your capability.

Duygu sadece düşünceye eklenmiş bir şey değildir.

Duygusal bir durum, genelde müsait kaynaklarınızın 100

Emotion is not something added to thought. An emotional state

veya 200 tanesini çıkardığınızda elde ettiğinizdir.

is what you get when you remove 100 or 200

Yani duyguları, düşünmekten az bir şeyin zıttı gibi düşünmek

of your normally available resources.

son derece verimlidir.

So thinking of emotions as the opposite of -- as something

Umarım gelecek birkaç yılda, bunun göstergesi olan akıllı makineler çıkacak.

less than thinking is immensely productive. And I hope,

Sanırım gerisi çok önemli değil, bu akıllı makineleri

in the next few years, to show that this will lead to smart machines.

nasıl yapacağımız hakkındaki detaylar.

And I guess I better skip all the rest of this, which are some details

(Gülüşmeler)

on how we might make those smart machines and --

Aslında ana fikir, gerçekten akıllı bir makine,

(Laughter)

bir problemle karşı karşıya kaldığınızı farkeder.

-- and the main idea is in fact that the core of a really smart machine

Problem buna benzer bir şeydir

is one that recognizes that a certain kind of problem is facing you.

ve bu nedenle böyle bir problem için iyi olacak

This is a problem of such and such a type,

belli bir düşünme yolu veya yolları vardır.

and therefore there's a certain way or ways of thinking

Sanırım gelecek, piskolojinin ana problemi

çıkmazları, durumları, engelleri sınıflandırmak

that are good for that problem.

So I think the future, main problem of psychology is to classify

ve bunları düşünüp eşleştirecek uygun

types of predicaments, types of situations, types of obstacles

ve olası düşünce yollarını da sınıflandırmaktır.

Görüyorsunuz ya, nerdeyse Pavlovcu gibi --

and also to classify available and possible ways to think and pair them up.

gerçekten basit teorilerle

piskolojinin ilk yüz yılını kaybettik;

So you see, it's almost like a Pavlovian --

insanlar nasıl öğrenir, bir duruma nasıl reaksiyon verir?

we lost the first hundred years of psychology

Söylediğim şey, binlerce portu bulunan büyük, devasa sistem

by really trivial theories, where you say,

how do people learn how to react to a situation? What I'm saying is,

tasarlamayı da içeren birçok seviyeyi atladıktan sonra

after we go through a lot of levels, including designing

tekrar piskolojinin asıl problemi ile yüzleşeceğiz.

a huge, messy system with thousands of ports,

Durumlar nedir değil, benim belirttiğim

we'll end up again with the central problem of psychology.

problem türleri nelerdir

ve strateji türleri nelerdir, bunları nasıl öğrenirsiniz,

Saying, not what are the situations,

bunları nasıl birleştirirsiniz, gerçekten yaratıcı biri

but what are the kinds of problems

uygun kaynaklar arasından yeni bir düşünme yolu nasıl bulur falan.

and what are the kinds of strategies, how do you learn them,

how do you connect them up, how does a really creative person

Sanırım gelecek 20 senede

invent a new way of thinking out of the available resources and so forth.

eğer yapay zekaya geleneksel yaklaşımlardan sıyrılabilirsek,

So, I think in the next 20 years,

sinir ağları, genetik algoritmalar ve kurallı sistemler gibi

if we can get rid of all of the traditional approaches to artificial intelligence,

ve fikrimizi sadece biraz daha yükseğe yöneltirsek mesela,

like neural nets and genetic algorithms

tüm bu şeyleri doğru problem türü için kullanabilen bir sistem yapabilir miyiz?

and rule-based systems, and just turn our sights a little bit higher to say,

Bazı problemler sinir ağları için iyidir, ama geriye kalanlar,

can we make a system that can use all those things

sinir ağları için umut vadetmiyor.

for the right kind of problem? Some problems are good for neural nets;

Genetik algoritmalar belli şeyler için harika,

we know that others, neural nets are hopeless on them.

hangi konuda kötü olduklarında şüpheliyim ve söylemeyeceğim.

Genetic algorithms are great for certain things;

(Gülüşmeler)

Teşekkürler.

I suspect I know what they're bad at, and I won't tell you.

(Alkışlar)

(Laughter)

Thank you.

(Applause)