Marvin Minsky: Health, population and the human mind

Tłumaczenie: Joanna Stefanska Korekta: Krystian Aparta

If you ask people about what part of psychology do they think is hard,

Jeśli zapytać ludzi, co w psychologii jest ich zdaniem trudne,

and you say, "Well, what about thinking and emotions?"

jeśli porównać myślenie i emocje,

Most people will say, "Emotions are terribly hard.

większość powie: "Emocje są strasznie trudne.

They're incredibly complex. They can't -- I have no idea of how they work.

Są niezmiernie złożone - nie mam pojęcia, jak działają.

But thinking is really very straightforward:

A myślenie jest naprawdę proste:

it's just sort of some kind of logical reasoning, or something.

to takie jakby logiczne rozumowanie, czy coś w tym rodzaju.

But that's not the hard part."

Ale to nie to jest trudne".

So here's a list of problems that come up.

I tu pojawia się szereg problemów.

One nice problem is, what do we do about health?

Na przykład - co robimy dla zdrowia?

The other day, I was reading something, and the person said

Parę dni temu czytałem coś, gdzie autor stwierdził,

probably the largest single cause of disease is handshaking in the West.

że prawdopodobnie najważniejszym źródłem chorób na Zachodzie jest uścisk dłoni.

And there was a little study about people who don't handshake,

Zrobiono nieduże badanie o ludziach, którzy nie podają ręki,

and comparing them with ones who do handshake.

porównując ich z tymi, którzy podają,

And I haven't the foggiest idea of where you find the ones that don't handshake,

choć nie mam bladego pojęcia, gdzie można znaleźć tych, co nie podają,

because they must be hiding.

bo chyba muszą się ukrywać.

And the people who avoid that

Ludzie, którzy tego unikają,

have 30 percent less infectious disease or something.

zapadają na choroby zakaźne około 30% rzadziej.

Or maybe it was 31 and a quarter percent.

A może to było 31 i jedna czwarta procenta.

So if you really want to solve the problem of epidemics and so forth,

Więc jeśli naprawdę chcemy rozwiązać problem epidemii,

let's start with that. And since I got that idea,

zacznijmy od tego. Odkąd wpadłem na ten pomysł,

I've had to shake hundreds of hands.

musiałem uścisnąć setki dłoni.

And I think the only way to avoid it

Chyba jedynym sposobem, by tego uniknąć,

is to have some horrible visible disease,

jest zapaść na okropną, dobrze widoczną chorobę,

and then you don't have to explain.

i wtedy nie trzeba się tłumaczyć.

Education: how do we improve education?

Edukacja: jak poprawić edukację?

Well, the single best way is to get them to understand

Najlepszym sposobem jest sprawić, by ludzie zrozumieli,

that what they're being told is a whole lot of nonsense.

że to, co im się wmawia, to wielki stek bzdur.

And then, of course, you have to do something

I wtedy, oczywiście, trzeba coś zrobić,

about how to moderate that, so that anybody can -- so they'll listen to you.

by kontrolować te bzdury i by każdy zaczął słuchać ciebie.

Pollution, energy shortage, environmental diversity, poverty.

Zanieczyszczenie, niedobór energii, bioróżnorodność, bieda...

How do we make stable societies? Longevity.

Jak stworzyć stabilne społeczeństwo? Długowieczność.

Okay, there're lots of problems to worry about.

Mamy więc sporo problemów na głowie.

Anyway, the question I think people should talk about --

Pytanie, o którym moim zdaniem powinno się rozmawiać,

and it's absolutely taboo -- is, how many people should there be?

jednak to temat tabu - "Ilu powinno być ludzi na świecie?"

And I think it should be about 100 million or maybe 500 million.

Myślę, że około 100 milionów, albo może 500 milionów.

And then notice that a great many of these problems disappear.

Wtedy większość takich problemów zniknie.

If you had 100 million people

Gdyby żyło tu 100 milionów ludzi,

properly spread out, then if there's some garbage,

odpowiednio rozproszonych, śmieci wyrzucało by się,

you throw it away, preferably where you can't see it, and it will rot.

najlepiej gdzieś, gdzie ich nie widać, i by sobie gniły.

Or you throw it into the ocean and some fish will benefit from it.

Albo można wrzucić je do oceanu i jakieś ryby skorzystają.

The problem is, how many people should there be?

Ale problemem jest, ilu ludzi powinno żyć?

And it's a sort of choice we have to make.

To wybór, którego musimy dokonać.

Most people are about 60 inches high or more,

Większość ludzi ma 150 cm wzrostu lub więcej,

and there's these cube laws. So if you make them this big,

więc jeśli zmieni się ich rozmiar do takiego...

by using nanotechnology, I suppose --

Za pomocą nanotechnologii, jak sądzę...

(Laughter)

(Śmiech)

-- then you could have a thousand times as many.

...możemy ich mieć tysiąc razy więcej.

That would solve the problem, but I don't see anybody

To by rozwiązało problem, ale nie słyszałem,

doing any research on making people smaller.

żeby ktoś prowadził badania nad zmniejszaniem ludzi.

Now, it's nice to reduce the population, but a lot of people want to have children.

Bardzo fajnie jest ograniczyć populację, ale wielu ludzi chce mieć dzieci.

And there's one solution that's probably only a few years off.

I jest tylko jedno rozwiązanie, które możemy wkrótce osiągnąć.

You know you have 46 chromosomes. If you're lucky, you've got 23

Mamy 46 chromosomów. Jeśli masz szczęście, dostajesz po 23

from each parent. Sometimes you get an extra one or drop one out,

od każdego z rodziców, czasami jeden mniej lub więcej,

but -- so you can skip the grandparent and great-grandparent stage

ale można przeskoczyć etap dziadków i pradziadków

and go right to the great-great-grandparent. And you have 46 people

i zabrać się od razu do prapradziadków. Mamy więc 46 osób,

and you give them a scanner, or whatever you need,

dajemy im skaner, czy co tam trzeba,

and they look at their chromosomes and each of them says

a oni patrzą na swoje chromosomy i każdy mówi

which one he likes best, or she -- no reason to have just two sexes

który mu lub jej się podoba, nawet nie ma powodu ograniczać się do 2 płci.

any more, even. So each child has 46 parents,

Każde dziecko ma więc 46 rodziców.

and I suppose you could let each group of 46 parents have 15 children.

Załóżmy, że pozwolimy każdej grupie 46 rodziców mieć 15 dzieci,

Wouldn't that be enough? And then the children

czy to nie wystarczy?

would get plenty of support, and nurturing, and mentoring,

Dzieci dostawałyby mnóstwo wsparcia, wychowania i opieki,

and the world population would decline very rapidly

a światowa populacja zmniejszałaby się bardzo szybko

and everybody would be totally happy.

i wszyscy byliby całkowicie zadowoleni.

Timesharing is a little further off in the future.

Dzielenie się czasem to kwestia nieco odleglejszej przyszłości.

And there's this great novel that Arthur Clarke wrote twice,

Jest taka świetna powieść, którą Arthur Clarke napisał dwukrotnie,

called "Against the Fall of Night" and "The City and the Stars."

pod tytułem "Przeciw nadejściu nocy" oraz "Miasto i gwiazdy".

They're both wonderful and largely the same,

Obie są wspaniałe i prawie takie same,

except that computers happened in between.

poza tym, że w międzyczasie wynaleziono komputery.

And Arthur was looking at this old book, and he said, "Well, that was wrong.

Arthur spojrzał na starszą książkę i uznał, że czegoś jej brak.

The future must have some computers."

W przyszłości muszą znaleźć się komputery.

So in the second version of it, there are 100 billion

Więc w drugiej wersji jest 100 miliardów,

or 1,000 billion people on Earth, but they're all stored on hard disks or floppies,

czy 1000 miliardów ludzi na Ziemi, ale wszyscy są zarchiwizowani na dyskach, dyskietkach,

or whatever they have in the future.

czy co tam mają w przyszłości.

And you let a few million of them out at a time.

I wypuszcza się tylko po kilka milionów ludzi naraz.

A person comes out, they live for a thousand years

Osoba wychodzi, żyje przez tysiąc lat,

doing whatever they do, and then, when it's time to go back

robiąc co tam ma do zrobienia, a potem czas wracać,

for a billion years -- or a million, I forget, the numbers don't matter --

na miliard lat, albo milion, zapomniałem, liczby nie są tu ważne.

but there really aren't very many people on Earth at a time.

Ale dzięki temu na Ziemi nie ma naraz zbyt wielu ludzi.

And you get to think about yourself and your memories,

Możesz przemyśleć siebie i swoje wspomnienia,

and before you go back into suspension, you edit your memories

a zanim cię znów zawieszą, możesz przeredagować wspomnienia,

and you change your personality and so forth.

zmienić osobowość i tak dalej.

The plot of the book is that there's not enough diversity,

Myślą przewodnią książki jest to, że za mało tam różnorodności

so that the people who designed the city

i ludzie, którzy zaprojektowali miasto

make sure that every now and then an entirely new person is created.

dbają o to, by co jakiś czas tworzona była zupełnie nowa osoba.

And in the novel, a particular one named Alvin is created. And he says,

Powstaje szczególny osobnik, nazwany Alvinem.

maybe this isn't the best way, and wrecks the whole system.

Uznaje, że nie jest to najlepszy system i go rozsadza.

I don't think the solutions that I proposed

Nie sądzę, by rozwiązania, które zaproponowałem,

are good enough or smart enough.

były dostatecznie dobre, czy mądre.

I think the big problem is that we're not smart enough

Myślę, że poważnym problemem jest to, że nie jesteśmy dość mądrzy,

to understand which of the problems we're facing are good enough.

by pojąć, które z naszych problemów są dostatecznie ważkie.

Therefore, we have to build super intelligent machines like HAL.

Dlatego musimy zbudować superinteligentne maszyny, jak HAL.

As you remember, at some point in the book for "2001,"

Jak pamiętacie, w pewnym momencie książkowej wersji "Odysei 2001",

HAL realizes that the universe is too big, and grand, and profound

HAL zdaje sobie sprawę, że wszechświat jest zbyt duży, wspaniały i głęboki

for those really stupid astronauts. If you contrast HAL's behavior

dla tych głupków, astronautów. Jeśli przeciwstawić zachowanie HAL-a

with the triviality of the people on the spaceship,

trywialności ludzi na statku kosmicznym,

you can see what's written between the lines.

widać, co się kryje między wierszami.

Well, what are we going to do about that? We could get smarter.

Co zamierzamy z tym zrobić? Moglibyśmy zmądrzeć.

I think that we're pretty smart, as compared to chimpanzees,

Myślę, że jesteśmy dość mądrzy, w porównaniu z szympansami,

but we're not smart enough to deal with the colossal problems that we face,

ale nie dość mądrzy, by uporać się z naszymi kolosalnymi problemami,

either in abstract mathematics

czy to w abstrakcyjnej matematyce,

or in figuring out economies, or balancing the world around.

czy w rozważaniach ekonomicznych, czy w poszukiwaniu równowagi w świecie.

So one thing we can do is live longer.

Możemy też żyć dłużej.

And nobody knows how hard that is,

Nikt nie wie, jakie to trudne,

but we'll probably find out in a few years.

ale pewnie dowiemy się za kilka lat.

You see, there's two forks in the road. We know that people live

Są dwie drogi. Wiemy, że ludzie żyją

twice as long as chimpanzees almost,

prawie dwa razy dłużej niż szympansy,

and nobody lives more than 120 years,

i nikt nie żyje dłużej niż 120 lat,

for reasons that aren't very well understood.

z powodów, których za dobrze nie rozumiemy.

But lots of people now live to 90 or 100,

Ale wielu ludzi żyje dziś 90 lub 100 lat,

unless they shake hands too much or something like that.

o ile nie podają zbyt często ręki, czy coś...

And so maybe if we lived 200 years, we could accumulate enough skills

Jeśli żylibyśmy 200 lat, moglibyśmy nagromadzić wystarczająco umiejętności

and knowledge to solve some problems.

i wiedzy, by rozwiązać niektóre problemy.

So that's one way of going about it.

To jedna możliwość.

And as I said, we don't know how hard that is. It might be --

I jak mówiłem, nie wiemy, jakie to trudne.

after all, most other mammals live half as long as the chimpanzee,

W końcu większość innych ssaków żyje o połowę krócej niż szympansy,

so we're sort of three and a half or four times, have four times

a my żyjemy jakieś 3½ lub 4 razy dłużej,

the longevity of most mammals. And in the case of the primates,

niż większość ssaków. Jeśli chodzi o naczelne,

we have almost the same genes. We only differ from chimpanzees,

mamy prawie te same geny. Różnimy się od szympansów,

in the present state of knowledge, which is absolute hogwash,

przy obecnym stanie wiedzy, a to i tak kompletne brednie,

maybe by just a few hundred genes.

może tylko o kilkaset genów.

What I think is that the gene counters don't know what they're doing yet.

Ale genowi rachmistrze wciąż raczej nie wiedzą za dobrze, co robią.

And whatever you do, don't read anything about genetics

Cokolwiek robicie, nie czytajcie nic o genetyce,

that's published within your lifetime, or something.

co opublikowano za waszego życia.

(Laughter)

(Śmiech)

The stuff has a very short half-life, same with brain science.

To ma bardzo krótki okres półrozpadu, tak samo jak w naukach o mózgu.

And so it might be that if we just fix four or five genes,

Może jeśli naprawimy cztery czy pięć genów,

we can live 200 years.

będziemy mogli żyć 200 lat.

Or it might be that it's just 30 or 40,

A może tylko 30 lub 40,

and I doubt that it's several hundred.

ale wątpię, by miało to być kilkaset.

So this is something that people will be discussing

O tym właśnie ludzie będą dyskutować,

and lots of ethicists -- you know, an ethicist is somebody

także etycy. Wiecie, etyk to ktoś,

who sees something wrong with whatever you have in mind.

kto widzi coś złego we wszystkim, o czym myślisz.

(Laughter)

(Śmiech)

And it's very hard to find an ethicist who considers any change

Bardzo trudno znaleźć etyka, który uważałby jakiekolwiek zmiany

worth making, because he says, what about the consequences?

za warte dokonania, bo zaraz zapyta o ich konsekwencje.

And, of course, we're not responsible for the consequences

Ale oczywiście, nie jesteśmy odpowiedzialni za konsekwencje tego,

of what we're doing now, are we? Like all this complaint about clones.

co robimy teraz, prawda? Na przykład to całe narzekanie na klonowanie.

And yet two random people will mate and have this child,

A jednak dwoje przypadkowych ludzi łączy się w parę, ma dziecko,

and both of them have some pretty rotten genes,

a oboje mają dość kiepskie geny,

and the child is likely to come out to be average.

więc dziecko ma duże szanse wyjść przeciętne.

Which, by chimpanzee standards, is very good indeed.

Co jak na standardy szympansie, jest bardzo dobrym wynikiem.

If we do have longevity, then we'll have to face the population growth

Długowieczność nie usunie problemu przeludnienia.

problem anyway. Because if people live 200 or 1,000 years,

Bo jeśli ludzie będą żyć 200 lub 1000 lat,

then we can't let them have a child more than about once every 200 or 1,000 years.

nie można im pozwolić na posiadanie dziecka częściej niż raz na 200 lub 1000 lat.

And so there won't be any workforce.

Więc nie będzie siły roboczej.

And one of the things Laurie Garrett pointed out, and others have,

A jedną ze spraw, na które zwróciła uwagę Laurie Garrett,

is that a society that doesn't have people

jest to, że społeczeństwo, które nie ma obywateli w wieku produkcyjnym

of working age is in real trouble. And things are going to get worse,

jest w prawdziwych tarapatach. A będzie coraz gorzej,

because there's nobody to educate the children or to feed the old.

bo nie ma nikogo, kto by uczył dzieci, albo karmił starców.

And when I'm talking about a long lifetime, of course,

Kiedy mówię o długim życiu,

I don't want somebody who's 200 years old to be like our image

to oczywiście nie chcę, by osoba w wieku 200 lat wyglądała jak nasza wizja

of what a 200-year-old is -- which is dead, actually.

tego, czym jest wiek 200 lat - czyli bycie trupem.

You know, there's about 400 different parts of the brain

Istnieje około 400 różnych części mózgu,

which seem to have different functions.

które wydają się mieć różne funkcje.

Nobody knows how most of them work in detail,

Nikt nie wie, jak większość z nich dokładnie działa,

but we do know that there're lots of different things in there.

ale wiemy, że jest tam mnóstwo różnych rzeczy,

And they don't always work together. I like Freud's theory

które nie zawsze współpracują.

that most of them are cancelling each other out.

Lubię teorię Freuda mówiącą, że większość z nich wyklucza się nawzajem.

And so if you think of yourself as a sort of city

Jeśli myślisz o sobie jako o mieście,

with a hundred resources, then, when you're afraid, for example,

w którym są setki zasobów, kiedy się obawiasz, możesz

you may discard your long-range goals, but you may think deeply

porzucić swoje długoterminowe cele, ale możesz też zastanowić się

and focus on exactly how to achieve that particular goal.

i skupić na tym, jak dokładnie osiągnąć ten konkretny cel.

You throw everything else away. You become a monomaniac --

Wszystko inne odrzucasz. Stajesz się monomaniakiem,

all you care about is not stepping out on that platform.

obchodzi cię tylko, by nie wypaść z tego pociągu.

And when you're hungry, food becomes more attractive, and so forth.

Kiedy jesteś głodny, jedzenie staje się atrakcyjniejsze, itd.

So I see emotions as highly evolved subsets of your capability.

Dlatego emocje to dla mnie wyspecjalizowane moduły naszych możliwości.

Emotion is not something added to thought. An emotional state

Emocje nie są czymś dodawanym do myśli. Stan emocjonalny

is what you get when you remove 100 or 200

to coś, co zostaje, gdy usuniesz 100 lub 200 zasobów,

of your normally available resources.

do których normalnie masz dostęp.

So thinking of emotions as the opposite of -- as something

Myślenie o emocjach jako o czymś przeciwnym

less than thinking is immensely productive. And I hope,

lub mniej ważnym od myślenia jest ogromnie produktywne. Mam nadzieję,

in the next few years, to show that this will lead to smart machines.

że w najbliższych latach to doprowadzi do mądrych maszyn.

And I guess I better skip all the rest of this, which are some details

Chyba najlepiej, jeśli pominę całą resztę, bo to szczegóły tego,

on how we might make those smart machines and --

jak można by zrobić te mądre maszyny.

(Laughter)

(Śmiech)

-- and the main idea is in fact that the core of a really smart machine

Kluczowa jest idea, że rdzeniem naprawdę mądrej maszyny

is one that recognizes that a certain kind of problem is facing you.

jest to, że rozpoznaje ona, że stajesz przed pewnym problemem.

This is a problem of such and such a type,

Jest to problem konkretnego rodzaju

and therefore there's a certain way or ways of thinking

i dlatego istnieje pewien sposób myślenia

that are good for that problem.

odpowiedni dla tego problemu.

So I think the future, main problem of psychology is to classify

Dlatego w przyszłości głównym problemem psychologii będzie klasyfikacja

types of predicaments, types of situations, types of obstacles

typów kłopotów, sytuacji, przeszkód,

and also to classify available and possible ways to think and pair them up.

oraz dostępnych i możliwych sposobów myślenia, a potem ich dopasowanie.

So you see, it's almost like a Pavlovian --

Czyli to prawie jak u Pawłowa...

we lost the first hundred years of psychology

Straciliśmy pierwsze 100 lat psychologii

by really trivial theories, where you say,

na trywialne teorie mówiące o tym,

how do people learn how to react to a situation? What I'm saying is,

jak ludzie uczą się i reagują w różnych sytuacjach.

after we go through a lot of levels, including designing

Chodzi mi o to, że przeszliśmy wiele poziomów, w tym projektowanie

a huge, messy system with thousands of ports,

wielkich niechlujnych systemów, złożonych z tysięcy części,

we'll end up again with the central problem of psychology.

a wracamy do centralnego problemu psychologii.

Saying, not what are the situations,

Rozważając nie sytuacje,

but what are the kinds of problems

ale rodzaje problemów

and what are the kinds of strategies, how do you learn them,

i rodzaje strategii, oraz jak się ich uczyć,

how do you connect them up, how does a really creative person

jak je łączyć, jak naprawdę kreatywny człowiek

invent a new way of thinking out of the available resources and so forth.

tworzy nowy sposób myślenia na podstawie dostępnych zasobów.

So, I think in the next 20 years,

Jeśli w ciągu następnych 20 lat

if we can get rid of all of the traditional approaches to artificial intelligence,

uda nam się wyzbyć tradycyjnego podejścia do sztucznej inteligencji,

like neural nets and genetic algorithms

w rodzaju sieci neuronowych, algorytmów genetycznych

and rule-based systems, and just turn our sights a little bit higher to say,

i systemów reguł decyzyjnych, a sięgniemy wzrokiem nieco dalej,

can we make a system that can use all those things

czy stworzymy system, który to wykorzysta

for the right kind of problem? Some problems are good for neural nets;

do odpowiednich problemów? Z niektórymi radzą sobie sieci neuronowe,

we know that others, neural nets are hopeless on them.

wobec innych są bezradne.

Genetic algorithms are great for certain things;

Algorytmy genetyczne mają swoje zastosowania;

I suspect I know what they're bad at, and I won't tell you.

chyba wiem, w czym są kiepskie i wam tego nie powiem.

(Laughter)

(Śmiech)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)