The inside story of the Paris climate agreement | Christiana Figueres

Çeviri: Mehmet Şeker Gözden geçirme: Reşat Bir

I have one more reason for optimism:

İyimserlik için bir sebebim daha var:

climate change.

İklim değişikliği.

Maybe you don't believe it, but here is the fact.

Belki buna inanmayacaksınız ama, işte gerçek.

On December 12, 2015,

12 Aralık 2015 tarihinde,

in Paris, under the United Nations,

Paris'te, Birleşmiş Milletler yönetiminde,

195 governments got together

195 hükûmet bir araya geldi

and unanimously --

ve oy birliği ile --

if you've worked with governments, you know how difficult that is --

hükûmetlerle çalıştıysanız, bunun ne kadar zor olduğunu bilirsiniz --

unanimously decided

en savunmasız insanları korumak

to intentionally change the course of the global economy

ve hepimizin hayatını iyileştirmek için

in order to protect the most vulnerable

küresel ekonomi rotasının kasıtlı olarak değiştirilmesine

and improve the life of all of us.

oy birliği ile karar verdi.

Now, that is a remarkable achievement.

İşte bu fevkalade bir başarıdır.

(Applause)

(Alkış)

But it is even more remarkable

Hatta, sadece birkaç yıl önce nerede olduğumuzu düşünürseniz

if you consider where we had been just a few years ago.

daha fevkalade bir başarıdır.

2009, Copenhagen.

Kopenhag, 2009.

Who remembers Copenhagen?

Kopenhag'ı kim hatırlıyor?

Well, after years of working toward a climate agreement,

Bir iklim anlaşması için yıllarca çalıştıktan sonra,

the same governments convened in Copenhagen

aynı hükûmetler Kopenhag'ta toplandı

and failed miserably.

ve son derece başarısız oldu.

Why did it fail miserably?

Peki neden son derece başarısız oldu?

For many different reasons,

Birçok farklı sebepten dolayı,

but primarily because of the deeply entrenched divide

ama temelde Küresel Kuzey ve Küresel Güney arasındaki

between the global North and the global South.

derinden kök salmış ayrım yüzünden başarısız oldu.

So now, six months after this failure,

Şimdi, bu başarısızlıktan 6 ay sonra,

I was called in to assume the responsibility

küresel iklim değişikliği müzakerelerinin

of the global climate change negotiations.

sorumluluğunu üstlenmek için çağrıldım.

You can imagine, the perfect moment to start this new job.

Hayal edebilirsiniz, bu yeni işe başlamak için en iyi zamanlama.

The global mood on climate change was in the trash can.

İklim değişikliği üzerine olan küresel ruh hâli çöp kutusunun içindeydi.

No one believed

Küresel anlaşmanın mümkün olabileceğine

that a global agreement could ever be possible.

hiç kimse inanmadı.

In fact, neither did I.

Aslında, ben de inanmadım.

If you promise not to tell anyone outside of this wonderful TED audience,

Bu harika TED seyircisinin dışındaki kimseye söylemeyeceğinize söz verirseniz,

I'm going to divulge a secret

tarih tarafından minnetle gömülen

that has been gratefully buried by history.

bir sırrı ortaya çıkaracağım.

On my first press conference,

İlk basın toplantımda,

a journalist asked, "Um, Ms. Figueres,

bir gazeteci; ''Bayan Figueres,

do you think that a global agreement is ever going to be possible?"

küresel bir anlaşmanın mümkün olabileceğini

düşünüyor musunuz?'' diye sordu.

And without engaging brain, I heard me utter,

Düşünmeksizin ağzımdan şu kelimeler döküldü:

"Not in my lifetime."

"Benim ömrüm elvermez."

Well, you can imagine the faces of my press team

Basın ekibimin, Kosta Rikalı

who were horrified at this crazy Costa Rican woman

yeni patronlarına bakarken

who was their new boss.

dehşete düşmüş yüzlerini tahmin edersiniz.

And I was horrified, too.

Ben de dehşete düşmüştüm.

Now, I wasn't horrified at me, because I'm kind of used to myself.

Şimdi kendime şaşırmıyorum, çünkü artık kendime alıştım.

I was actually horrified

Gerçekten de söylediğim şeylerin

at the consequences of what I had just said,

ve bütün evlatlarımızın yaşamak zorunda olduğu

at the consequences for the world

bir dünyanın varacağı sonuçlar

in which all our children are going to have to live.

It was frankly a horrible moment for me,

Açık konuşmak gerekirse benim için feci bir andı

and I thought, well, no, hang on,

ve düşündüm ki, şey, hayır, dur biraz,

hang on.

dur biraz.

Impossible is not a fact,

İmkânsızlık bir gerçek değildir,

it's an attitude.

bir düşüncedir.

It's only an attitude.

Sadece bir düşünce.

And I decided right then and there that I was going to change my attitude

Böylece, o anda ve orada düşüncemi değiştirmeye karar verdim

and I was going to help the world change its attitude on climate change.

ve dünyanın küresel ısınma hakkındaki duruşunu değiştirmesine yardım edecektim.

So I don't know --

Yani bilemiyorum --

No, just this? Thanks.

Hayır, sadece bu mu? Teşekkürler.

I don't know --

Eğer size

what you would do

işinizin dünyayı kurtarmak olduğu söylenseydi,

if you were told your job is to save the planet.

neler yapardınız bilemiyorum.

Put that on the job description.

İşte bunu iş tanımınızın içine yerleştirin.

And you have full responsibility,

Ayrıca bütün sorumluluk sizde

but you have absolutely no authority,

ancak hiçbir yetkiniz yok,

because governments are sovereign in every decision that they take.

çünkü hükûmetler aldıkları her kararda bağımsızdır.

Well, I would really love to know

Gerçekten de ilk Pazartesi gününüzde

what you would do on the first Monday morning,

ne yapacağınızı çok merak ediyorum

but here's what I did: I panicked.

fakat benim yaptığım şuydu: Panik oldum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And then I panicked again,

Tekrar panik oldum,

because I realized I have no idea how we're going to solve this problem.

çünkü bu problemi nasıl çözeceğimiz

konusunda hiçbir fikrim olmadığını fark ettim.

And then I realized I have no idea how we're going to solve this problem,

Ayrıca sonra yine bu problemi nasıl çözeceğimiz konusunda

hiçbir fikrim olmadığını fark ettim.

but I do know one thing:

Ancak tek bir şey biliyordum:

we have got to change the tone of this conversation.

Bu konuşmanın üslubunu değiştirmek zorundayız.

Because there is no way you can deliver victory

Çünkü iyimserlik olmadan

without optimism.

zafer kazanmanın bir yolu yok.

And here,

İşte,

I use optimism as a very simple word,

iyimserliği basit bir kelime olarak kullanıyorum

but let's understand it in its broader sense.

fakat gelin bunu daha geniş bir şekilde anlayalım.

Let's understand it as courage,

Hadi bunu cesaret olarak,

hope, trust, solidarity,

umut olarak, güven olarak, dayanışma olarak,

the fundamental belief that we humans can come together

biz insanları, bir araya getiren temel inançlar olarak anlayalım

and can help each other to better the fate of mankind.

ve insanlığın kaderini daha iyiye

götürmek için birbirimize yardım edebilelim.

Well, you can imagine that I thought that without that,

Bu olmadan Kopenhag felcinden kurtulabilememiz için

there was no way we were going to get out of the paralysis of Copenhagen.

bir yol olmadığını düşündüğümü tahmin edebiliyorsunuzdur.

And for six years,

Altı yıldır,

I have stubbornly, relentlessly injected optimism into the system,

inatla, bıkmadan usanmadan,

medyadan gelen sorular ne olursa olsun,

no matter what the questions from the press --

--daha da iyiye gittim--

and I have gotten better at those --

ve deliller ne kadar aksini işaret etse de

and no matter what the evidence to the contrary.

bu düzene iyimserlik aşıladım.

And believe you me, there has been a lot of contrary evidence.

Bana güvenin, aksi yönde çok fazla kanıt vardı.

But relentless optimism into the system.

Ancak karşısında da düzene doğru sonu gelmeyen bir iyimserlik vardı.

And pretty soon,

Yakın bir zaman sonra,

we began to see changes happening in many areas,

binlerce insanın zemin hazırladığı

precipitated by thousands of people,

birçok alanda meydana gelen değişiklikleri görmeye başladık,

including many of you here today,

buna bugün burada bulunan sizler de dâhilsiniz

and I thank you.

ve sizlere teşekkür ediyorum.

And this TED community will not be surprised

Bu TED topluluğu,

önemli değişikliğin meydana geldiği

if I tell you the first area

in which we saw remarkable change

ilk alanı söylediğimde şaşırmayacaktır.

was ...

O alan,

technology.

teknolojiydi.

We began to see that clean technologies,

Bizler, temiz teknolojide,

in particular renewable energy technologies,

özellikle de yenilenebilir enerji teknolojilerinde,

began to drop price and increase in capacity,

şu an şehrin tamamının

elektrik ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahip

to the point where today we are already building

yoğunlaştırılmış güneş enerjili

concentrated solar power plants

elektrik santrallerini inşa ettiğimiz süreçte

that have the capacity to power entire cities,

fiyatların düştüğünü ve kapasitenin arttığını görmeye başladık.

to say nothing of the fact of what we are doing on mobility

Taşınabilirlik ve akıllı binalar konusunda neler yaptığımızdan

and intelligent buildings.

bahsetmiyorum bile.

And with this shift in technologies,

Teknolojideki bu değişimle,

we were able to begin to understand

ekonomik dengede

that there was a shift in the economic equation,

bir değişikliğin olduğunu anlayabildik.

because we were able to recognize

Çünkü; evet biz iklim değişikliği için

that yes, there are huge costs to climate change,

yüksek maliyetlerin söz konusu olduğunu

and yes, there are compounded risks.

ve yine evet karmaşık riskler olduğunu fark edebiliyorduk.

But there also are economic advantages

Ancak, ekonomik avantajlar

and intrinsic benefits,

ve hakiki faydalar da var,

because the dissemination of the clean technologies

çünkü temiz teknolojinin yayılması

is going to bring us cleaner air,

bizlere daha temiz bir hava,

better health,

daha iyi bir sıhhat,

better transportation, more livable cities,

daha iyi ulaşım, daha yaşanılabilir şehirler,

more energy security,

daha iyi bir enerji güvencesi,

more energy access to the developing world.

gelişmekte olan ülkeler için daha fazla enerjiye ulaşım imkânı sağlayacak.

In sum, a better world than what we have now.

Kısaca, şu an yaşadığımız dünyadan daha iyi bir dünya.

And with that understanding,

Bu anlayışla

you should have witnessed, in fact, part of you were,

aslında bir kısmınız, öncelikle ulusal olmayan hükûmetler olmak üzere,

the spread of ingenuity and excitement

özel sektör, endüstrinin ileri gelenleri,

that went through, first through nonnational governments,

sigorta şirketleri, yatırımcılar,

the private sector, captains of industry, insurance companies,

şehirlerin öncüleri, inanç topluluklarından geçerek

investors, city leaders, faith communities,

hünerin ve heyecanın yayılmasına tanıklık etmiş olmalısınız.

because they all began to understand, this actually can be in their interest.

Çünkü bu grupların hepsi bu durumun

gerçekte kendi yararlarına olduğunu anlamaya başladı.

This can actually improve their bottom line.

Bu esasında onların kâr-zarar hanesini düzeltebilir.

And it wasn't just the usual suspects.

Ayrıca burada sadece olağan şüpheliler yoktu.

I have to tell you I had the CEO of a major, major oil and gas company

Size söylemeliyim ki; büyük ama çok büyük bir petrol ve gaz şirketinin

CEO'su geçen yılın başında bana geldi

come to me at the beginning of last year

and say --

ve,

privately, of course --

tabii ki gizlice,

he did not know how he was going to change his company,

şirketini nasıl değiştireceğini bilmediğini,

but he is going to change it,

fakat değiştireceğini söyledi.

because he's interested in long-term viability.

Çünkü uzun süre ayakta kalmak istiyordu.

Well, now we have a shift in the economic equation,

Yani, şimdi biz ekonomi dengesinde bir değişiklik yaşıyoruz

and with that, with broader support from everyone,

ve bununla birlikte, herkesten gelen destekle

it did not take very long before we saw that national governments

ulusal hükûmetlerin bu durumun

woke up to the fact that this is in their national interest.

kendi yararlarına olduğunu anlamalarını görmemiz çok uzun sürmedi.

And when we asked countries to begin to identify

Ayrıca ülkelere evrensel çabaya, kendi yararlarına olacak şekilde,

how they could contribute to global efforts

nasıl katkı sağlayabileceklerini belirlemek adına talepte bulunduk,

but based on their national interest,

189 countries out of 195,

195 ülkenin 189'u

189 countries sent their comprehensive climate change plans,

189 ülke, kendi öncelikleri ile kesişen

based on their national interest,

ve kendi milli sürdürülebilir kalkınma planları ile uyumlu,

concurrent with their priorities,

kendi yararlarını temel alan

consistent with their national sustainable development plans.

geniş çaplı küresel değişiklik planlarını gönderdiler.

Well,

Pekâlâ,

once you protect the core interests of nations,

bir kere ülkelerin temel çıkarlarını koruduğunuz zaman,

then you can understand that nations were ready

anlıyorsunuz ki; ülkeler ortak bir yolda,

to begin to converge onto a common path,

ortak bir güzergâhta birleşmeye hazırlarmış

onto a common direction of travel

ki bu güzergâh bizleri muhtemelen

that is going to take us probably several decades,

birkaç on yıl ileriye götürecek

but over those several decades is going to take us

ve bu sürede de yeni bir ekonomiye,

into the new economy,

hayli dirençli, karbondan arındırılmış bir ekonomiye

into a decarbonized, highly resilient economy,

geçiş olacak.

And the national contributions that are currently on the table

Ulusal hükûmetler adına

on behalf of national governments

hâlihazırda elimizde olan ulusal destekler

are insufficient to get us to a stabilized climate,

istikrarlı bir iklimi sağlamakta yetersiz.

but they are only the first step,

Ancak bunlar sadece ilk adımlar

and they will improve over time.

ve zamanla gelişecekler.

And the measurement, reporting and verification of all of those efforts

Ayrıca önlemler, tüm bu çabaların raporlanması ve doğrulanması

is legally binding.

yasal olarak bağlayıcı.

And the checkpoints that we're going to have every five years

Amacımızına doğru kümülatif gelişimi

değerlendirmek için her beş yılda bir

to assess collective progress towards our goal are legally binding,

ele alacağımız kontrol noktaları

yine yasal olarak bağlayıcı

and the path itself toward a decarbonized and more resilient economy

ve karbondan arındırılmış ve daha dirençli

bir ekonomiye giden bu güzergâh da

is legally binding.

yasal olarak bağlayıcı.

And here's the more important part:

İşte size en önemli kısım:

What did we have before?

Daha önce elimizde neler vardı?

A very small handful of countries

Tamamen yetersiz

ve dahası büyük ölçekte bir yük olarak algılanan

who had undertaken very reduced,

short-term emission reduction commitments

kısıtlı, kısa dönem karbon yayılımını

azaltma taahütlerini ortaya koyan

that were completely insufficient

bir avuç dolusu ülke.

and furthermore, largely perceived as a burden.

Now what do we have?

Şimdi ise elimizde neler var?

Now we have all countries of the world contributing with different intensities

Şimdi, hepsinin çevresel bütünlükle ortak bir amaca hizmet ettiği;

from different approaches in different sectors,

farklı alanlarda, farklı yaklaşımlarla,

but all of them contributing to a common goal

farklı yoğunlukta katkıda bulunan

and along a path

dünyanın tüm ülkelerine sahibiz.

with environmental integrity.

Well, once you have all of this in place

Yani, hepsini bir araya getirdiğinizde

and you have shifted this understanding,

ve anlayışı değiştirdiğinizde

then you see that governments were able to go to Paris

hükûmetlerin Paris'e gidebileceklerini

ve Paris Anlaşması'nı kabul edeceklerini görürsünüz.

and adopt the Paris agreement.

(Applause)

(Alkış)

So,

Böylece,

as I look back

şöyle 6 yıl

over the past six years,

geriye doğru baktığımda,

first I remember

ilk aklıma gelen şey

the day the Paris agreement was adopted.

Paris Anlaşması'nın kabul edildiği gün.

I cannot tell you the euphoria in the room.

Odadaki mutluluğu size tarif edemem.

5,000 people jumping out of their seats,

5.000 insan mutluluk

crying, clapping, screaming, yelling,

ve hâlâ gördükleri şeye olan inançsızlıkları arasındaki uçurumda

torn between euphoria and still disbelief at what they had just seen,

yerlerinden zıpladı, ağladı, alkışladı, bağırdı, çağırdı.

because so many people

Çünkü bu iş için

had worked for years towards this, and this was finally their reality.

birçok insan yıllarca çaba sarf etti ve sonunda bu iş gerçek oldu.

And it wasn't just those who had participated directly.

Sadece doğrudan katkıda bulunanlarla da sınırlı değildi.

A few weeks ago, I was with a colleague

Birkaç hafta önce, eşi Natasha'ya vermek istediği

who was trying to decide

Tahiti incisi hakkında karar vermeye çalışan

on a Tahitian pearl that he wanted to give to his wonderful wife Natasha.

bir meslektaşımla birlikteydim.

And once he had finally decided what he was going to buy,

En sonunda neyi almaya karar verdiğinde,

the jeweler said to him,

kuyumcu ona dedi ki:

"You know, you're very lucky that you're buying this now,

"Bilin ki şu an bunu aldığınız için çok şanslısınız,

because these pearls could go extinct very soon because of climate change."

çünkü bu inciler iklim değişikliğinden dolayı yok olma tehlikesi altındalar."

"But," the jeweler said, "have you heard,

"Ancak" dedi kuyumcu, "duydunuz mu?

the governments have just come to a decision,

hükûmetler ortak bir karar almışlar

and Tahiti could have a chance."

ve Tahiti'nin bir şansı olabilir."

Well, what a fantastic confirmation

Haklı olarak, belki de, belki de işte size umudun,

that perhaps, perhaps here is hope,

olası bir ihtimalin olduğuna dair

here is a possible chance.

ne mükemmel bir delil.

I'm the first one to recognize that we have a lot of work still to do.

Hâlâ yapmamız gereken çok iş olduğunun farkına varan ilk kişi benim.

We've only just started our work on climate change.

Küresel ısınma hakkında yapacağımız işe daha yeni başladık.

And in fact, we need to make sure that we redouble our efforts

Aslına bakarsanız, önümüzdeki kaçınılmaz beş yıl için

over the next five years that are the urgent five years.

çabamızı ikiye katladığımızdan emin olmalıyız.

But I do believe

Ama inanıyorum ki;

that we have come over the past six years

geçen altı yılı

from the impossible

imkânsızdan,

to the now unstoppable.

durmak bilmez bir hâle getirdik.

And how did we do that? By injecting transformational optimism

Peki bunu nasıl yaptık?

Bizi karşı karşıya olmaktan ortaklığa götüren,

that allowed us to go from confrontation to collaboration,

milli ve yerel menfaatlerin evrensel

that allowed us to understand that national and local interests

ihtiyaçlar karşısında çok da farklı bir konumda olmadığını

are not necessarily at odds with global needs,

ve eğer bunu anlayabilirsek bunları bir araya getirebileceğimizi

and that if we understand that, we can bring them together

ve ahenkli bir şekilde

kaynaştırabileceğimizi anlamamıza yardımcı olan

and we can merge them harmoniously.

dönüşümsel iyimserliği başkalarına aktararak.

And as I look forward to other global issues

Dikkatimizi vermemiz gereken diğer küresel meselelere

that will require our attention this century --

-- gıda güvencesi, su güvencesi, ev güvencesi, zorunlu göç --

food security, water security, home security, forced migration --

baktığımda, hâlâ daha bu problemleri nasıl çözeceğimizi

I see that we certainly do not know

tam olarak bilmediğimizi görüyorum.

how we are going to solve those problems yet.

But we can take a page out of what we have done on climate change

Ancak iklim değişikliği için

yaptığımız şeylerden bir şeyler çıkarabiliriz

and we can understand

ve sıfır toplam anlayışını yeniden yorumlamamız gerektiğini anlayabiliriz.

that we have got to reinterpret the zero-sum mentality.

Because we were trained to believe that there always are winners and losers,

Çünkü bizlere her daim bir kazanan ve bir kaybeden olduğu

and that your loss is my gain.

ve sizin kaybınızın benim kazancım olduğu öğretildi.

Well, now that we're in a world

Ama şimdilerde öyle bir dünyada yaşıyoruz ki

in which we have reached planetary boundaries

gezegensel sınırlara ulaştık

and that we are not just so interconnected,

ve sadece birbirimize bağlı değil

but increasingly interdependent on each other,

ve fakat artan bir şekilde birbirimize bağımlıyız,

your loss is no longer my gain.

sizin kaybınız artık benim kazancım değil.

We're either all losers

Ya hepimiz kaybedeniz

or we all can be winners.

ya da hepimiz kazanan olabiliriz.

But we are going to have to decide

Ancak sıfır ile toplam arasında

between zero and sum.

bir karar vermemiz gerekiyor.

We're going to have to decide between zero benefit for all

Hepimiz için hiçbir yararın olmadığı veyahut da

hepimizin yararına bir yaşam sürmek arasında

or living life as the sum of all of us.

bir seçim yapmamız gerekiyor.

We've done it once. We can do it again.

Bunu bir kere yaptık. Tekrar başarabiliriz.

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)