The inside story of the Paris climate agreement | Christiana Figueres

Translator: Nga Vu Reviewer: Linndy V

I have one more reason for optimism:

Tôi có một lý do nữa để lạc quan:

climate change.

biến đổi khi hậu.

Maybe you don't believe it, but here is the fact.

Có thể bạn không tin, nhưng đây là sự thật:

On December 12, 2015,

Ngày 12 Tháng 12 năm 2015,

in Paris, under the United Nations,

tại Paris, trong kì họp của Liên Hợp Quốc,

195 governments got together

195 chính phủ đã tập hợp lại

and unanimously --

và nhất trí --

if you've worked with governments, you know how difficult that is --

nếu bạn từng làm việc với các chính phủ, bạn biết điều đó khó khăn như thế nào --

unanimously decided

nhất trí quyết định

thay đổi hướng đi của nền kinh tế toàn cầu

to intentionally change the course of the global economy

in order to protect the most vulnerable

để bảo vệ những người dễ chịu tổn thương nhất

and improve the life of all of us.

và cải thiện cuộc sống của tất cả chúng ta,

Now, that is a remarkable achievement.

Đó là một thành tựu đáng nể.

(Applause)

(Vỗ tay)

Nhưng điều đó còn đáng nể hơn

But it is even more remarkable

if you consider where we had been just a few years ago.

nếu bạn xem xét tình trạng của chúng ta chỉ một vài năm trước đây,

2009, Copenhagen.

năm 2009, tại Copenhagen.

Who remembers Copenhagen?

Ai còn nhớ tới Copenhagen?

Well, after years of working toward a climate agreement,

Vâng, sau nhiều năm làm việc hướng tới một thỏa thuận khí hậu,

the same governments convened in Copenhagen

cũng các chính phủ đó đã nhóm họp tại Copenhagen

and failed miserably.

và gặp thất bại thảm hại.

Why did it fail miserably?

Tại sao nó lại thất bại thảm hại?

For many different reasons,

Vì nhiều lý do khác nhau,

but primarily because of the deeply entrenched divide

nhưng chủ yếu là do sự chia rẽ về quan điểm sâu sắc

between the global North and the global South.

giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển.

So now, six months after this failure,

Vì vậy, sáu tháng sau thất bại này,

I was called in to assume the responsibility

tôi đã được gọi đến để chủ trì

các cuộc đàm phán biến đổi khí hậu toàn cầu.

of the global climate change negotiations.

You can imagine, the perfect moment to start this new job.

Bạn có thể tưởng tượng, thời điểm hoàn hảo để bắt đầu công việc mới này.

The global mood on climate change was in the trash can.

Thái độ của thế giới với biến đổi khí hậu như ở trong thùng rác.

No one believed

Không một ai tin rằng

that a global agreement could ever be possible.

một thỏa thuận toàn cầu là điều có thể.

In fact, neither did I.

Thực ra, tôi cũng có suy nghĩ tương tự.

If you promise not to tell anyone outside of this wonderful TED audience,

Nếu các bạn hứa không nói cho ai ngoài những khán giả tuyệt vời này của TED,

I'm going to divulge a secret

tôi sẽ tiết lộ một bí mật

that has been gratefully buried by history.

mà may mắn thay, đã được chôn vùi trong lịch sử.

On my first press conference,

Trong buổi họp báo đầu tiên của tôi,

a journalist asked, "Um, Ms. Figueres,

một phóng viên đã hỏi, "Um, bà Figueres,

do you think that a global agreement is ever going to be possible?"

bà nghĩ một thỏa thuận toàn cầu là điều có thể xảy ra hay không?"

And without engaging brain, I heard me utter,

Và không suy nghĩ gì, tôi đã nghe thấy chính mình nói rằng,

"Not in my lifetime."

"Khi tôi còn sống thì không thể."

Well, you can imagine the faces of my press team

Vâng, bạn có thể tưởng tượng được bộ dạng đội ngũ báo chí của tôi lúc đó,

who were horrified at this crazy Costa Rican woman

trông họ đã hoảng sợ như thế nào

trước người phụ nữ Costa Rica điên rồ này và cũng là sếp mới của họ.

who was their new boss.

And I was horrified, too.

Và tôi cũng cảm thấy sợ.

Now, I wasn't horrified at me, because I'm kind of used to myself.

Tôi không thấy sợ chính tôi vì tôi đã quen thuộc với bản thân mình.

I was actually horrified

Tôi cảm thấy sợ

at the consequences of what I had just said,

bởi những hậu quả của những gì tôi vừa nói,

at the consequences for the world

bởi những hậu quả đối với cái thế giới

in which all our children are going to have to live.

mà tất cả con cháu chúng ta sẽ phải sống.

It was frankly a horrible moment for me,

Đó thực ra là một khoảnh khắc khủng khiếp đối với tôi,

and I thought, well, no, hang on,

và tôi nghĩ lại, không, từ từ đã,

hang on.

từ từ đã.

Impossible is not a fact,

"Không thể" không phải là sự thật,

it's an attitude.

mà nó là thái độ.

It's only an attitude.

Nó chỉ là một thái độ mà thôi.

And I decided right then and there that I was going to change my attitude

Và tôi quyết định ngay lúc đó rằng tôi sẽ thay đổi thái độ của mình

and I was going to help the world change its attitude on climate change.

và tôi sẽ giúp thế giới thay đổi thái độ về biến đổi khí hậu.

So I don't know --

Vì vậy, tôi không biết --

No, just this? Thanks.

À, chỉ cần cái này? Cảm ơn.

I don't know --

Tôi không biết --

what you would do

bạn sẽ làm gì

if you were told your job is to save the planet.

nếu bạn được giao nhiệm vụ giải cứu hành tinh.

Put that on the job description.

Hãy viết điều đó trong mô tả công việc của bạn.

And you have full responsibility,

Và bạn chịu hoàn toàn trách nhiệm thực hiện nó,

but you have absolutely no authority,

nhưng bạn hoàn toàn không có thẩm quyền,

because governments are sovereign in every decision that they take.

bởi vì chính phủ có quyền lực tối cao trong mọi quyết định họ đưa ra.

Well, I would really love to know

Vâng, tôi thực sự muốn biết

what you would do on the first Monday morning,

bạn sẽ làm gì vào sáng thứ hai đầu tiên,

but here's what I did: I panicked.

nhưng đây là điều tôi đã làm: Tôi đã hoảng sợ.

(Laughter)

(Cười)

And then I panicked again,

Và tôi đã hoảng sợ thêm một lần nữa,

because I realized I have no idea how we're going to solve this problem.

bởi tôi nhận ra rằng tôi chẳng nghĩ ra cách nào để giải quyết vấn đề này.

And then I realized I have no idea how we're going to solve this problem,

Và rồi tuy nhận ra rằng mình chẳng nghĩ ra cách nào để giải quyết vấn đề này,

but I do know one thing:

nhưng tôi có biết một điều:

we have got to change the tone of this conversation.

chúng ta phải thay đổi thái độ đối với cuộc bàn luận này.

Because there is no way you can deliver victory

Vì bạn không thể thành công

without optimism.

nếu thiếu sự lạc quan.

And here,

Và ở đây,

I use optimism as a very simple word,

tôi sử dụng một từ rất đơn giản là "lạc quan",

but let's understand it in its broader sense.

tuy nhiên hãy hiểu nó với ý nghĩa rộng hơn.

Let's understand it as courage,

Hãy hiểu nó như lòng can đảm,

hope, trust, solidarity,

hy vọng, tin tưởng, đoàn kết,

the fundamental belief that we humans can come together

niềm tin cơ bản rằng con người có thể đến với nhau

and can help each other to better the fate of mankind.

và có thể giúp đỡ nhau vì số phận tốt hơn của nhân loại.

Well, you can imagine that I thought that without that,

Bạn có thể tưởng tượng suy nghĩ của tôi rằng nếu thiếu nó,

there was no way we were going to get out of the paralysis of Copenhagen.

không có cách nào chúng ta có thể thoát khỏi tình trạng của Copenhagen.

And for six years,

Và trong sáu năm,

I have stubbornly, relentlessly injected optimism into the system,

tôi không ngừng lạc quan một cách lì lợm vào hệ thống,

no matter what the questions from the press --

mặc cho câu hỏi từ cánh nhà báo là gì--

and I have gotten better at those --

và tôi dần có câu trả lời tốt hơn -

and no matter what the evidence to the contrary.

và mặc kệ các bằng chứng mâu thuẫn với quan điểm của tôi.

And believe you me, there has been a lot of contrary evidence.

Và tin tôi đi, đã có rất nhiều bằng chứng như vậy,

But relentless optimism into the system.

Nhưng sự lạc quan không ngừng vào hệ thống.

And pretty soon,

Và rất nhanh chóng,

we began to see changes happening in many areas,

chúng ta bắt đầu nhìn thấy những thay đổi diễn ra trong nhiều khu vực,

precipitated by thousands of people,

tạo ra bởi hàng ngàn người,

including many of you here today,

trong đó có nhiều bạn ở đây ngày hôm nay,

and I thank you.

và tôi cảm ơn các bạn.

And this TED community will not be surprised

Và cộng đồng TED này sẽ không ngạc nhiên

if I tell you the first area

nếu tôi nói với bạn những khu vực đầu tiên

in which we saw remarkable change

trong đó chúng ta thấy sự thay đổi đáng chú ý

was ...

là...

technology.

công nghệ.

We began to see that clean technologies,

Chúng ta bắt đầu thấy những công nghệ sạch,

in particular renewable energy technologies,

cụ thể là công nghệ năng lượng tái tạo,

began to drop price and increase in capacity,

bắt đầu giảm giá và gia tăng khả năng,

to the point where today we are already building

đến mức độ mà ngày nay chúng ta đã xây dựng

concentrated solar power plants

nhà máy điện mặt trời tập trung

that have the capacity to power entire cities,

có khả năng cung cấp năng lượng cho toàn bộ thành phố,

to say nothing of the fact of what we are doing on mobility

chưa nói đến những gì ta đang làm với tính lưu động

and intelligent buildings.

và những tòa nhà thông minh.

And with this shift in technologies,

Và với sự thay đổi trong công nghệ,

we were able to begin to understand

chúng ta đã có thể bắt đầu hiểu

that there was a shift in the economic equation,

rằng có một sự thay đổi trong phương trình kinh tế,

because we were able to recognize

bởi vì chúng ta đã có thể nhận ra

that yes, there are huge costs to climate change,

chi phí cho biến đổi khí hậu là rất lớn,

and yes, there are compounded risks.

và có những rủi ro phức tạp.

But there also are economic advantages

Nhưng cũng có những lợi thế kinh tế

and intrinsic benefits,

và những lợi ích nội tại,

because the dissemination of the clean technologies

vì việc phổ biến các công nghệ sạch

is going to bring us cleaner air,

sẽ mang lại cho chúng ta không khí sạch hơn,

better health,

sức khỏe tốt hơn,

better transportation, more livable cities,

giao thông tốt hơn, nhiều thành phố đáng sống hơn,

more energy security,

an ninh năng lượng tốt hơn,

more energy access to the developing world.

khả năng tiếp cận năng lượng nhiều hơn cho các nước đang phát triển.

In sum, a better world than what we have now.

Tóm lại, một thế giới tốt hơn những gì chúng ta có bây giờ.

And with that understanding,

Và với sự hiểu biết đó,

you should have witnessed, in fact, part of you were,

bạn đã nên chứng kiến, trong thực tế, một phần của bạn là,

the spread of ingenuity and excitement

quá trình lan tỏa sự khéo léo và cảm giác phấn khích

that went through, first through nonnational governments,

đầu tiên thông qua các chính phủ không mang tính quốc gia,

the private sector, captains of industry, insurance companies,

khu vực tư nhân, lãnh đạo ngành công nghiệp, các công ty bảo hiểm,

investors, city leaders, faith communities,

các nhà đầu tư, lãnh đạo thành phố, cộng đồng đức tin,

because they all began to understand, this actually can be in their interest.

bởi vì tất cả đều bắt đầu hiểu, điều này thực sự có thể có lợi cho họ.

This can actually improve their bottom line.

Điều này có thể thực sự cải thiện mức lợi nhuận sau thuế của họ.

And it wasn't just the usual suspects.

Và đó không chỉ là những nghi ngờ thông thường,

I have to tell you I had the CEO of a major, major oil and gas company

Tôi phải nói với bạn, giám đốc điều hành của một công ty dầu khí lớn

come to me at the beginning of last year

đã đến gặp tôi đầu năm ngoái

and say --

và nói rằng -

privately, of course --

tất nhiên theo cách riêng tư -

he did not know how he was going to change his company,

ông không biết ông sẽ thay đổi công ty của mình như thế nào,

but he is going to change it,

nhưng ông ấy sẽ thay đổi nó,

because he's interested in long-term viability.

vì ông quan tâm tới khả năng tồn tại lâu dài.

Well, now we have a shift in the economic equation,

Vâng, bây giờ chúng ta có một sự thay đổi trong phương trình kinh tế,

and with that, with broader support from everyone,

và từ đó, với sự hỗ trợ lớn hơn từ tất cả mọi người,

it did not take very long before we saw that national governments

đã không mất nhiều thời gian trước khi ta thấy các chính phủ quốc gia

woke up to the fact that this is in their national interest.

thức tỉnh nhận ra thực tế rằng đây là lợi ích quốc gia của họ.

And when we asked countries to begin to identify

Và khi chúng tôi yêu cầu các nước bắt đầu xác định

how they could contribute to global efforts

họ có thể đóng góp như thế nào vào những nỗ lực toàn cầu

but based on their national interest,

nhưng dựa trên lợi ích quốc gia của họ,

189 countries out of 195,

189 quốc gia trong số 195,

189 countries sent their comprehensive climate change plans,

189 quốc gia đã gửi kế hoạch chống biến đổi khí hậu toàn diện của họ,

based on their national interest,

dựa trên lợi ích quốc gia của họ,

concurrent with their priorities,

đi kèm với các ưu tiên của họ,

consistent with their national sustainable development plans.

phù hợp với kế hoạch phát triển bền vững quốc gia của họ,

Well,

Tốt,

once you protect the core interests of nations,

một khi bạn bảo vệ các lợi ích cốt lõi của các quốc gia,

then you can understand that nations were ready

sau đó bạn có thể hiểu rằng các quốc gia đã sẵn sàng

to begin to converge onto a common path,

để bắt đầu hội tụ vào chung một con đường,

onto a common direction of travel

đi theo một phương hướng chung

that is going to take us probably several decades,

mà có lẽ sẽ mất một vài thập kỷ,

but over those several decades is going to take us

nhưng qua những thập kỷ đó, nó sẽ đưa chúng ta

into the new economy,

tới nền kinh tế mới,

into a decarbonized, highly resilient economy,

một nền kinh tế ít cacbon, bền vững hơn.

And the national contributions that are currently on the table

Và những đóng góp quốc gia hiện có trên bàn đàm phán

on behalf of national governments

đại diện cho các chính phủ quốc gia

are insufficient to get us to a stabilized climate,

là vẫn chưa đủ để chúng ta có một nền khí hậu ổn định,

but they are only the first step,

nhưng đó mới chỉ là những bước đầu tiên,

and they will improve over time.

và sẽ được cải thiện theo thời gian.

And the measurement, reporting and verification of all of those efforts

Việc đo lường, báo cáo và thẩm tra tất cả những nỗ lực

is legally binding.

mang tính ràng buộc pháp lý.

And the checkpoints that we're going to have every five years

Và số điểm kiểm tra chúng tôi sẽ thu được năm năm một lần

to assess collective progress towards our goal are legally binding,

để đánh giá tiến độ chung hướng tới mục tiêu bị ràng buộc pháp lý,

and the path itself toward a decarbonized and more resilient economy

và bản thân con đường hướng tới một nền kinh tế ít cácbon và bền vững hơn

is legally binding.

là ràng buộc pháp lý,

And here's the more important part:

Và đây là phần quan trọng hơn:

What did we have before?

Chúng ta đã có những gì trước đây?

A very small handful of countries

Một số rất ít các quốc gia

who had undertaken very reduced,

đã thực hiện các cam kết

short-term emission reduction commitments

cắt giảm khí thải trong ngắn hạn,

that were completely insufficient

những cam kết này hoàn toàn chưa đủ

and furthermore, largely perceived as a burden.

và hơn nữa, phần lớn bị coi là một gánh nặng,

Now what do we have?

Bây giờ chúng ta có những gì?

Now we have all countries of the world contributing with different intensities

Giờ ta có tất cả các nước trên thế giới đóng góp với mức độ khác nhau

from different approaches in different sectors,

từ cách tiếp cận khác nhau trong các lĩnh vực khác nhau,

but all of them contributing to a common goal

nhưng tất cả đóng góp vào một mục tiêu chung

and along a path

và theo một con đường

with environmental integrity.

với tính toàn vẹn môi trường,

Well, once you have all of this in place

Vâng, một khi bạn có tất cả những điều này

and you have shifted this understanding,

và bạn đã thay đổi sự hiểu biết này,

then you see that governments were able to go to Paris

bạn sẽ thấy rằng các chính phủ đã có thể đi đến Paris

and adopt the Paris agreement.

và thông qua Hiệp định Paris.

(Applause)

(Vỗ tay)

So,

Vì thế,

as I look back

khi tôi nhìn lại

over the past six years,

trong sáu năm qua,

first I remember

đầu tiên tôi nhớ

the day the Paris agreement was adopted.

ngày Hiệp định Paris được thông qua,

I cannot tell you the euphoria in the room.

tôi không thể diễn tả nổi sự hưng phấn trong phòng,

5,000 people jumping out of their seats,

5,000 người nhảy ra khỏi chỗ ngồi của mình,

crying, clapping, screaming, yelling,

khóc, vỗ tay, la hét,

torn between euphoria and still disbelief at what they had just seen,

giằng xé giữa sự hưng phấn và hoài nghi vẫn còn vào những gì họ vừa nhìn thấy,

because so many people

vì rất nhiều người

had worked for years towards this, and this was finally their reality.

đã làm việc nhiều năm hướng tới điều này, và cuối cùng đã thành sự thật.

And it wasn't just those who had participated directly.

Và không chỉ có những người đã trực tiếp tham gia.

A few weeks ago, I was with a colleague

Một vài tuần trước, tôi ở cùng một đồng nghiệp

who was trying to decide

người đang cố đưa ra quyết định

on a Tahitian pearl that he wanted to give to his wonderful wife Natasha.

việc tặng người vợ tuyệt vời của mình Natasha một viên ngọc trai Tahitian;

And once he had finally decided what he was going to buy,

và một khi anh đã quyết định mình sẽ mua gì,

the jeweler said to him,

người thợ kim hoàn nói với anh,

"You know, you're very lucky that you're buying this now,

"Anh rất may mắn vì đã mua cái này lúc này,

because these pearls could go extinct very soon because of climate change."

bởi vì những viên ngọc trai có thể sẽ sớm không còn vì biến đổi khí hậu, "

"But," the jeweler said, "have you heard,

"Nhưng," người thợ kim hoàn nói, "anh có nghe,

the governments have just come to a decision,

việc các chính phủ vừa ra một quyết định,

and Tahiti could have a chance."

và Tahiti có thể có một cơ hội."

Well, what a fantastic confirmation

Đúng là một sự xác nhận tuyệt vời

that perhaps, perhaps here is hope,

mà có lẽ đây là niềm hy vọng,

here is a possible chance.

đây là một cơ hội có khả năng đến.

I'm the first one to recognize that we have a lot of work still to do.

Tôi là người đầu tiên nhận ra chúng ta có rất nhiều việc phải làm.

We've only just started our work on climate change.

Chúng ta chỉ mới bắt đầu ứng phó với biến đổi khí hậu.

And in fact, we need to make sure that we redouble our efforts

Thực tế, chúng ta cần phải chắc chắn rằng mình gia tăng gấp đôi nỗ lực

over the next five years that are the urgent five years.

trong vòng năm năm tới chính là năm năm cấp bách.

But I do believe

Nhưng tôi tin

that we have come over the past six years

chúng ta đã vượt qua sáu năm

from the impossible

từ những điều không thể

to the now unstoppable.

tới những điều giờ không thể dừng lại.

And how did we do that? By injecting transformational optimism

Và chúng ta đã làm điều đó thế nào? Tiêm nhiễm sự lạc quan chuyển đổi

that allowed us to go from confrontation to collaboration,

cho phép chúng ta đi từ sự đối đầu tới hợp tác,

that allowed us to understand that national and local interests

cho phép chúng ta hiểu rằng lợi ích quốc gia và địa phương

are not necessarily at odds with global needs,

không nhất thiết phải khác với nhu cầu toàn cầu,

and that if we understand that, we can bring them together

và nếu hiểu được điều đó, chúng ta có thể gộp chúng lại

and we can merge them harmoniously.

và có thể kết hợp chúng hài hòa.

And as I look forward to other global issues

Và như tôi mong đợi các vấn đề toàn cầu khác

that will require our attention this century --

sẽ đòi hỏi sự chú ý của chúng ta trong thế kỷ này -

food security, water security, home security, forced migration --

an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh quốc gia, di cư bắt buộc -

I see that we certainly do not know

Tôi thấy chúng ta chắc chắn vẫn chưa biết

how we are going to solve those problems yet.

mình sẽ giải quyết những vấn đề đó như thế nào.

But we can take a page out of what we have done on climate change

Nhưng ta có thể dùng một trong số những gì đã làm đối với biến đổi khí hậu

and we can understand

và chúng ta có thể hiểu

that we have got to reinterpret the zero-sum mentality.

rằng chúng ta phải giải thích lại tâm lý tổng bằng không.

Because we were trained to believe that there always are winners and losers,

Bởi vì chúng ta đã được dạy để tin rằng luôn có người chiến thắng và kẻ thua cuộc,

and that your loss is my gain.

sự mất mát của bạn là cái lợi của tôi.

Well, now that we're in a world

Bây giờ chúng ta đang ở trong một thế giới

in which we have reached planetary boundaries

mà chúng ta đã đạt tới ranh giới của hành tinh

and that we are not just so interconnected,

và chúng ta không chỉ kết nối với nhau,

but increasingly interdependent on each other,

mà còn ngày càng phụ thuộc lẫn nhau,

your loss is no longer my gain.

mất mát của bạn không còn là cái lợi của tôi.

We're either all losers

Chúng ta hoặc là thua cả

or we all can be winners.

hoặc tất cả đều có thể là người chiến thắng,

But we are going to have to decide

Nhưng chúng ta sẽ phải quyết định

between zero and sum.

giữa không và tổng.

We're going to have to decide between zero benefit for all

Chúng ta sẽ phải quyết định giữa việc lợi ích bằng không cho tất cả

or living life as the sum of all of us.

hoặc sống cuộc sống mà tất cả chúng ta là một tổng thể.

We've done it once. We can do it again.

Chúng ta đã làm điều đó một lần. Và có thể làm lại một lần nữa.

Thanks.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)