The inside story of the Paris climate agreement | Christiana Figueres

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Sylwia Gliniewicz

I have one more reason for optimism:

Mam kolejny powód, żeby być optymistką:

climate change.

zmiana klimatu.

Maybe you don't believe it, but here is the fact.

Może mi nie wierzycie, ale oto fakty.

On December 12, 2015,

12 grudnia 2015 roku

in Paris, under the United Nations,

w Paryżu, pod auspicjami ONZ,

195 governments got together

spotkały się rządy 195 krajów

and unanimously --

i jednogłośnie,

if you've worked with governments, you know how difficult that is --

jeśli współpracowaliście z rządami, wiecie, jakie to trudne,

unanimously decided

jednogłośnie zadecydowały

to intentionally change the course of the global economy

o celowej zmianie kierunku światowej gospodarki,

in order to protect the most vulnerable

żeby chronić najsłabszych

and improve the life of all of us.

i poprawić życie nas wszystkich.

Now, that is a remarkable achievement.

To znaczące osiągnięcie.

(Applause)

(Brawa)

But it is even more remarkable

A tym bardziej znaczące,

if you consider where we had been just a few years ago.

jeśli wziąć pod uwagę, gdzie byliśmy jeszcze parę lat temu,

2009, Copenhagen.

w 2009 roku w Kopenhadze.

Who remembers Copenhagen?

Kto pamięta Kopenhagę?

Well, after years of working toward a climate agreement,

Po latach starań o zawarcie umowy klimatycznej

the same governments convened in Copenhagen

te same rządy spotkały się w Kopenhadze

and failed miserably.

i poniosły straszną porażkę.

Why did it fail miserably?

Czemu zawiodły?

Z wielu różnych powodów,

For many different reasons,

but primarily because of the deeply entrenched divide

głównie ze względu na zakorzeniony podział

between the global North and the global South.

między globalną Północą a Południem.

So now, six months after this failure,

Sześć miesięcy po tej porażce

I was called in to assume the responsibility

poproszono mnie o wzięcie odpowiedzialności

za negocjacje w sprawie zmiany klimatu.

of the global climate change negotiations.

You can imagine, the perfect moment to start this new job.

Doskonały moment na rozpoczęcie pracy.

The global mood on climate change was in the trash can.

Globalne podejście do zmiany klimatu było negatywne.

No one believed

Nikt nie wierzył,

that a global agreement could ever be possible.

że globalne porozumienie będzie możliwe.

In fact, neither did I.

Sama w to nie wierzyłam.

If you promise not to tell anyone outside of this wonderful TED audience,

Jeśli obiecacie nikomu o tym nie mówić, spoza wspaniałej publiczności TED,

I'm going to divulge a secret

ujawnię wam sekret,

that has been gratefully buried by history.

który został ukryty przez historię.

On my first press conference,

Na mojej pierwszej konferencji prasowej

a journalist asked, "Um, Ms. Figueres,

dziennikarz zapytał mnie:

"Pani Figueres, czy uważa pani, że globalne porozumienie będzie możliwe?".

do you think that a global agreement is ever going to be possible?"

And without engaging brain, I heard me utter,

Bez głębszego zastanowienia powiedziałam:

"Nie za mojego życia".

"Not in my lifetime."

Well, you can imagine the faces of my press team

Można sobie wyobrazić twarze mojego zespołu z działu prasowego

who were horrified at this crazy Costa Rican woman

zaszokowanych przez wariatkę z Kostaryki

who was their new boss.

i zarazem ich nową szefową.

And I was horrified, too.

Również byłam zaszokowana.

Now, I wasn't horrified at me, because I'm kind of used to myself.

Nie byłam zaszokowana sobą, bo przywykłam do siebie,

I was actually horrified

ale konsekwencjami tego, co właśnie powiedziałam.

at the consequences of what I had just said,

at the consequences for the world

Konsekwencjami dla świata,

in which all our children are going to have to live.

w którym przyjdzie żyć naszym dzieciom.

It was frankly a horrible moment for me,

Szczerze mówiąc, to był przerażający moment,

and I thought, well, no, hang on,

pomyślałam sobie,

hang on.

Impossible is not a fact,

że "niemożliwe" to nie fakt, ale postawa.

it's an attitude.

It's only an attitude.

To tylko postawa.

And I decided right then and there that I was going to change my attitude

Dokładnie wtedy zdecydowałam, że zmienię swoje nastawienie

and I was going to help the world change its attitude on climate change.

i pomogę zmienić światopogląd dotyczący zmiany klimatu.

So I don't know --

Nie wiem.

No, just this? Thanks.

Tylko tyle? Dzięki.

I don't know --

Nie wiem, co byście zrobili, gdyby wam powiedziano,

what you would do

if you were told your job is to save the planet.

że waszym zadaniem jest uratowanie planety.

Put that on the job description.

Taki jest zakres waszych obowiązków,

za który bierzecie całkowitą odpowiedzialność.

And you have full responsibility,

but you have absolutely no authority,

Jednak nie macie żadnej władzy,

because governments are sovereign in every decision that they take.

bo rządy są niezależne w każdej decyzji, jaką podejmują.

Well, I would really love to know

Chciałabym wiedzieć,

what you would do on the first Monday morning,

co byście zrobili w pierwszy poniedziałek rano.

but here's what I did: I panicked.

Oto, co zrobiłam.

Spanikowałam.

(Laughter)

(Śmiech)

And then I panicked again,

I później znowu.

because I realized I have no idea how we're going to solve this problem.

Nie wiedziałam, jak rozwiązać ten problem.

And then I realized I have no idea how we're going to solve this problem,

Nie miałam pojęcia, jak rozwiązać ten problem.

but I do know one thing:

Ale jedno wiedziałam na pewno.

we have got to change the tone of this conversation.

Musimy zmienić ton tej rozmowy.

Because there is no way you can deliver victory

Nie osiągnie się sukcesu bez optymizmu.

without optimism.

And here,

Słowo "optymizm" ma dla mnie proste znaczenie.

I use optimism as a very simple word,

Spróbujmy je zrozumieć w szerszym znaczeniu

but let's understand it in its broader sense.

Let's understand it as courage,

jako odwagę, nadzieję, zaufanie,

hope, trust, solidarity,

solidarność oraz fundamentalną wiarę w to, że możemy zjednoczyć się

the fundamental belief that we humans can come together

and can help each other to better the fate of mankind.

i pomóc sobie nawzajem, żeby poprawić los ludzkości.

Well, you can imagine that I thought that without that,

Możecie sobie wyobrazić, że myślałam, że bez tego

there was no way we were going to get out of the paralysis of Copenhagen.

nie dało się wyjść z impasu w Kopenhadze.

And for six years,

Przez sześć lat uparcie i nieubłaganie

I have stubbornly, relentlessly injected optimism into the system,

starałam się podawać sporą dawkę optymizmu do systemu,

no matter what the questions from the press --

bez względu na pytania od prasy,

and I have gotten better at those --

i byłam w tym coraz lepsza, bez względu na kontrargumenty.

and no matter what the evidence to the contrary.

And believe you me, there has been a lot of contrary evidence.

Wierzcie mi, że kontrargumentów jest dużo.

But relentless optimism into the system.

Bezwzględny optymizm włączony do systemu.

And pretty soon,

Niedługo potem

we began to see changes happening in many areas,

zaczęliśmy zauważać zmiany zachodzące w wielu sferach,

precipitated by thousands of people,

w których brało udział tysiące ludzi,

including many of you here today,

włączając w to wielu z was.

and I thank you.

Dziękuję wam za to.

And this TED community will not be surprised

Społeczność TED nie będzie zaskoczona,

if I tell you the first area

jeśli powiem, że pierwszą sferą,

in which we saw remarkable change

w której zauważyliśmy ogromną zmianę,

was ...

była technologia.

technology.

We began to see that clean technologies,

Zaczęliśmy zauważać, że czyste technologie,

in particular renewable energy technologies,

zwłaszcza technologie energii odnawialnej,

began to drop price and increase in capacity,

zaczęły tanieć i stały się wydajniejsze

to the point where today we are already building

do takiego stopnia, że dzisiaj już powstają

concentrated solar power plants

elektrownie słoneczne typu CSP

that have the capacity to power entire cities,

zdolne do zasilania całych miast.

to say nothing of the fact of what we are doing on mobility

Nie mówiąc już o tym, co robione jest w kwestii transportu

and intelligent buildings.

i inteligentnego budownictwa.

And with this shift in technologies,

Dzięki postępowi w technologii

we were able to begin to understand

zaczęliśmy zauważać

that there was a shift in the economic equation,

zmiany w sferze ekonomicznej.

because we were able to recognize

Walka ze zmianą klimatu jest kosztowna

that yes, there are huge costs to climate change,

and yes, there are compounded risks.

i nie jest pozbawiona ryzyka.

But there also are economic advantages

Ma jednak ekonomiczne zalety

and intrinsic benefits,

i idące za tym korzyści,

because the dissemination of the clean technologies

które niosą ze sobą czyste technologie,

is going to bring us cleaner air,

jak czyściejsze powietrze,

better health,

lepsze zdrowie,

better transportation, more livable cities,

lepszy transport, bardziej przyjazne życiu miasta,

more energy security,

większe bezpieczeństwo energetyczne,

more energy access to the developing world.

lepszą dostępność energii dla krajów rozwijających się,

In sum, a better world than what we have now.

świat dużo lepszy od tego, w którym żyjemy obecnie.

And with that understanding,

Wiedząc o tym,

you should have witnessed, in fact, part of you were,

wielu z was pewnie dostrzegło

the spread of ingenuity and excitement

rozprzestrzeniającą się innowacyjność i entuzjazm,

that went through, first through nonnational governments,

zaczynając od samorządów,

the private sector, captains of industry, insurance companies,

sektor prywatny, liderów biznesu, firmy ubezpieczeniowe,

investors, city leaders, faith communities,

inwestorów, prezydentów miast aż po społeczności religijne.

because they all began to understand, this actually can be in their interest.

Wszyscy zaczęli rozumieć, że to leży w ich interesie

This can actually improve their bottom line.

i może wpłynąć na poprawę ich dochodów.

And it wasn't just the usual suspects.

Nie tylko ci zazwyczaj zainteresowani.

I have to tell you I had the CEO of a major, major oil and gas company

Jeden z szefów dużej spółki naftowo-gazowej

come to me at the beginning of last year

przyszedł do mnie na początku zeszłego roku

and say --

i w prywatnej rozmowie

privately, of course --

przyznał,

he did not know how he was going to change his company,

że nie wie, jak zmienić spółkę,

but he is going to change it,

ale to zrobi,

because he's interested in long-term viability.

bo chce, żeby przetrwała na rynku.

Well, now we have a shift in the economic equation,

Pojawia się zmiana myślenia w sferze ekonomicznej.

and with that, with broader support from everyone,

Nie trzeba było długo czekać, żeby zauważyć zainteresowanie rządów

it did not take very long before we saw that national governments

woke up to the fact that this is in their national interest.

dostrzegające w tym narodowy interes.

And when we asked countries to begin to identify

Kiedy zaczęliśmy pytać kraje o możliwości pomocy,

how they could contribute to global efforts

ich potencjalny wkład w walkę ze zmianą klimatu

but based on their national interest,

w oparciu o ich interes narodowy,

189 countries out of 195,

189 krajów ze 195,

189 countries sent their comprehensive climate change plans,

189 krajów przedstawiło dokładne plany walki ze zmianą klimatu,

based on their national interest,

mając na względzie interes narodowy,

concurrent with their priorities,

zbieżne z ich priorytetami,

consistent with their national sustainable development plans.

spójne z narodowymi planami zrównoważonego rozwoju.

Well,

once you protect the core interests of nations,

Wraz z ochroną interesu narodowego

then you can understand that nations were ready

narody stają się bardziej otwarte

to begin to converge onto a common path,

do podjęcia wspólnej drogi

onto a common direction of travel

we wspólnym kierunku.

that is going to take us probably several decades,

Pewnie zabierze nam to kilka dekad,

but over those several decades is going to take us

ale w ciągu kilku dekad

into the new economy,

stworzymy nową światową gospodarkę,

into a decarbonized, highly resilient economy,

zdekarbonizowaną i odporną na zawirowania.

And the national contributions that are currently on the table

Wkład, jaki proponowany jest obecnie

on behalf of national governments

przez rządy państw,

are insufficient to get us to a stabilized climate,

jest niewystarczający, żeby ustabilizować klimat,

but they are only the first step,

ale to tylko pierwsze kroki,

and they will improve over time.

które później zostaną usprawnione.

And the measurement, reporting and verification of all of those efforts

A pomiar, obowiązek raportowania i weryfikacja wszystkich tych wysiłków

is legally binding.

jest prawnie wiążąca.

And the checkpoints that we're going to have every five years

Podobnie jak obowiązkowe kontrole co pięć lat,

żeby ocenić wspólny postęp w kierunku naszego celu.

to assess collective progress towards our goal are legally binding,

and the path itself toward a decarbonized and more resilient economy

Ustalenia odnośnie drogi do osiągnięcia zdekarbonizowanej i odpornej gospodarki

is legally binding.

są również prawnie wiążące.

And here's the more important part:

Najważniejsze z tego wszystkiego:

What did we have before?

Co mieliśmy wcześniej?

A very small handful of countries

Garstkę państw,

who had undertaken very reduced,

które zobowiązały się do niewielkich,

short-term emission reduction commitments

krótkoterminowych redukcji emisji,

that were completely insufficient

które były niewystarczające

and furthermore, largely perceived as a burden.

i w większości postrzegane jako ciężar.

Now what do we have?

Co osiągnęliśmy?

Now we have all countries of the world contributing with different intensities

Obecnie wszystkie kraje w różnym stopniu,

from different approaches in different sectors,

z różnymi podejściami w różnych sektorach,

but all of them contributing to a common goal

starają się przyczynić do osiągnięcia wspólnego celu,

and along a path

podążając wspólną ścieżką

with environmental integrity.

do osiągnięcia spójności ekologicznej.

Well, once you have all of this in place

Kiedy udało się tego dokonać

and you have shifted this understanding,

i zmienić podejście,

then you see that governments were able to go to Paris

rządy gotowe były spotkać się w Paryżu

and adopt the Paris agreement.

i podpisać porozumienie paryskie.

(Applause)

(Brawa)

So,

as I look back

Patrząc wstecz

over the past six years,

na minione sześć lat,

first I remember

pierwsze, co przychodzi mi na myśl,

the day the Paris agreement was adopted.

to dzień przyjęcia porozumienia.

I cannot tell you the euphoria in the room.

Niewyobrażalna euforia w sali obrad,

5,000 people jumping out of their seats,

5000 osób wyskakujących ze swoich miejsc,

crying, clapping, screaming, yelling,

płaczących, klaszczących, krzyczących,

torn between euphoria and still disbelief at what they had just seen,

targanych przez emocje od euforii po niedowierzanie,

because so many people

bo tyle osób

had worked for years towards this, and this was finally their reality.

pracowało nad tym przez lata i w końcu stało się to rzeczywistością.

And it wasn't just those who had participated directly.

Byli to nie tylko ci zaangażowani bezpośrednio w rozmowy.

A few weeks ago, I was with a colleague

Kilka tygodni wcześniej jeden z kolegów

who was trying to decide

myślał nad kupnem tahitańskich pereł dla wspaniałej żony Nataszy.

on a Tahitian pearl that he wanted to give to his wonderful wife Natasha.

Kiedy się w końcu zdecydował na zakup,

And once he had finally decided what he was going to buy,

the jeweler said to him,

jubiler powiedział mu,

"You know, you're very lucky that you're buying this now,

że ma ogromne szczęście,

because these pearls could go extinct very soon because of climate change."

bo perły mogą niebawem zniknąć ze względu na zmianę klimatu.

"But," the jeweler said, "have you heard,

Spytał: "Czy słyszał pan,

że przedstawiciele rządów właśnie podjęli decyzję w tej sprawie

the governments have just come to a decision,

i może Tahiti ma szansę ocaleć?".

and Tahiti could have a chance."

Well, what a fantastic confirmation

Wspaniałe potwierdzenie,

że jeszcze jest nadzieja,

that perhaps, perhaps here is hope,

here is a possible chance.

jest jeszcze szansa.

I'm the first one to recognize that we have a lot of work still to do.

Pierwsza przyznam, że przed nami dużo pracy.

We've only just started our work on climate change.

Zaczęliśmy walkę ze zmianą klimatu.

And in fact, we need to make sure that we redouble our efforts

Musimy jednak podwoić nasze starania

over the next five years that are the urgent five years.

w ciągu kolejnych pięciu lat i to szybko.

But I do believe

Myślę,

that we have come over the past six years

że w ciągu ostatnich sześciu lat pokonaliśmy drogę

od "niemożliwego"

from the impossible

to the now unstoppable.

do "nie do powstrzymania".

And how did we do that? By injecting transformational optimism

Dokonaliśmy tego dzięki sporej dawce optymizmu,

that allowed us to go from confrontation to collaboration,

co pozwoliło nam przejść od konfrontacji do współpracy

oraz zrozumieć, że narodowe i regionalne interesy

that allowed us to understand that national and local interests

are not necessarily at odds with global needs,

niekoniecznie stoją w sprzeczności z potrzebami globalnymi

and that if we understand that, we can bring them together

i można je połączyć

and we can merge them harmoniously.

w harmonijną całość.

And as I look forward to other global issues

Patrząc na pozostałe problemy natury globalnej,

that will require our attention this century --

te wymagające naszej uwagi w tym stuleciu,

food security, water security, home security, forced migration --

jak bezpieczeństwo żywnościowe, wodne, narodowe, przymusowa migracja,

wiem, że na razie nie mamy pojęcia,

I see that we certainly do not know

how we are going to solve those problems yet.

jak je rozwiązać.

Jednak możemy wzorować się na osiągnięciach dotyczących zmian klimatu

But we can take a page out of what we have done on climate change

and we can understand

i zrozumieć,

that we have got to reinterpret the zero-sum mentality.

że musimy zmienić myślenie, bo nie gramy w grę o sumie zerowej.

Because we were trained to believe that there always are winners and losers,

Nauczono nas, że zawsze są wygrani i przegrani,

moja strata to twoja wygrana.

and that your loss is my gain.

Well, now that we're in a world

Żyjemy w świecie,

in which we have reached planetary boundaries

gdzie przekroczone zostały granice zrównoważonego rozwoju,

and that we are not just so interconnected,

nie tylko jesteśmy ze sobą połączeni,

but increasingly interdependent on each other,

ale również bardzo współzależni,

your loss is no longer my gain.

twoja strata nie jest już moją wygraną.

We're either all losers

W tej grze albo stracimy wszyscy,

albo wszyscy wygramy.

or we all can be winners.

But we are going to have to decide

Będziemy zmuszeni zdecydować

between zero and sum.

pomiędzy stratą a wygraną.

Będziemy zmuszeni zdecydować pomiędzy zerowym zyskiem dla każdego

We're going to have to decide between zero benefit for all

or living life as the sum of all of us.

a całościowym dla wszystkich.

We've done it once. We can do it again.

Już raz tego dokonaliśmy. Możemy to powtórzyć.

Thanks.

Dzięki.

(Applause)

(Brawa)