Jennifer Granholm: A clean energy proposal -- race to the top!

Jennifer Granholm: Temiz enerji önerisi - Zirve yarışı!

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Gürkan Beyazgül Gözden geçirme: Emre Kocahan

Well, I was introduced as

Michigan eski valisi olarak

the former Governor of Michigan,

tanıtıldım, fakat aslında ben bir

but actually I'm a scientist.

bilim insanıyım.

All right, a political scientist, it doesn't really count,

Tamam, politikacı bilim insanı, aslında sayılmaz,

but my laboratory was the laboratory of democracy

fakat benim laboratuvarım, Michigan'daki demokrasi

that is Michigan, and, like any good scientist,

laboratuvarı idi ve iyi bilim insanları gibi

I was experimenting with policy

en büyük sayıya ulaşabilmek için

about what would achieve the greatest good

en iyi neyi başarmak gerekirdi,

for the greatest number.

bunu politika ile deneyimliyordum.

But there were three problems, three enigmas

Fakat çözemediğim üç problem,

that I could not solve,

üç bilmece vardı

and I want to share with you those problems,

ve bu problemleri sizlerle paylaşmak istiyorum,

but most importantly,

fakat en önemlisi,

I think I figured out a proposal for a solution.

çözüm için bir öneri bulduğumu düşünüyorum.

The first problem

İlk problem

that not just Michigan, but every state, faces is,

sadece Michigan değildi, aynı zamanda her eyaletin

how do you create good jobs in America

yüzleştiği, global ekonomide Amerika'da iyi işleri

in a global economy?

nasıl oluşturabilirsiniz?

So let me share with you some empirical data from my lab.

Peki, laboratuvarımdan elde ettiğim bazı deneysel verileri paylaşmama izin verin.

I was elected in 2002 and, at the end of my first year in office in 2003,

2002 yılında seçilmiştim ve 2003 yılında ofisteki ilk yılımın sonunda

I got a call from one of my staff members, who said,

Personellerimden birinden bir telefon aldım:

"Gov, we have a big problem.

"Büyük bir sorunumuz var,

We have a little tiny community called Greenville, Michigan,

Greenville, Michigan adında küçük bir topluluğumuz var,

population 8,000,

8 bin nüfuslu,

and they are about to lose their major employer,

ev Electrolux tarafından işletilen bir buzdolabı fabrikası

which is a refrigerator factory that's operated by Electrolux."

büyük oranda çalışanını kaybetmek üzere" diyordu.

And I said, "Well, how many people work at Electrolux?"

Ve ben de "Peki Electrolux'te kaç kişi çalışıyor?" dedim.

And he said, "3,000 of the 8,000 people in Greenville."

"Greenville'deki 8 bin kişinin, 3 bini." dedi.

So it is a one-company town.

Yani bir şirket şehri.

And Electrolux was going to go to Mexico.

Electrolux Meksika'ya gidecekti.

So I said, "Forget that. I'm the new Governor.

Ben de "Unut bunu, yeni vali benim.

We can fix this. We're going to go to Greenville

Bunu çözebiliriz. Tüm kabinemle birlikte Greenville

with my whole cabinet and we will just

gideceğiz ve Electrolux'e

make Electrolux an offer they can't refuse."

reddedemeyecekleri bir öneri sunacağız." dedim.

So I brought my whole cabinet,

Böylece tüm kabinemi aldım,

and we met with all of the pooh-bahs of little Greenville --

ve küçük Greenville'deki tüm kendini beğenmiş kodamanlar ile tanıştık:

the mayor, the city manager, the head of the community college --

belediye başkanı, şehir yöneticileri, üniversitenin başındaki kişi --

and we basically emptied our pockets

ve basitçe, ceplerimizi boşalttık

and put all of our chips on the table,

ve tüm taşlarımızı masaya koyduk,

incentives, you name it, to convince Electrolux to stay,

teşvikler, adını siz koyun, Electrolux'u ikna etmek için,

and as we made our pile of chips,

ve bir yığın taş yaptık,

we slid them across the table to the management of Electrolux.

ve onları masanın karşısındaki Electrolux yönetimine kaydırdık.

And in the pile were things like zero taxes for 20 years,

Ve yığının içinde 20 yıllık sıfır vergi gibi,

or that we'd help to build a new factory for the company,

ya da şirket için yeni bir fabrika inşa etmeye yardım etmek

we'd help to finance it. The UAW, who represented the workers,

ve finanse etmeye yardımcı olmak gibi şeyler vardı. İşçileri temsil eden UAW(Birleşik Otomobil İşçileri),

said they would offer unprecedented concessions,

bu işleri Greenville'de tutabilmek için

sacrifices to just keep those jobs in Greenville.

duyulmamış imtiyazlar önereceklerini söyledi.

So the management of Electrolux took our pile,

Böylece Electrolux yönetimi yığınlarımızı,

our list of incentives, and they went outside the room

teşvik listesini aldılar ve 17 dakikalığına odanın

for 17 minutes,

dışına gittiler,

and they came back in and they said,

ve geri gelerek ve şunu dediler:

"Wow, this is the most generous

"Vay, bu, bir topluluğun

any community has ever been to try to keep jobs here.

işi burada tutmak için bugüne kadar yaptığı en cömertçe şey.

But there's nothing you can do

Fakat Meksika, Juarez'de saatine 1.57 dolar

to compensate for the fact that we can pay $1.57 an hour

ödeyebileceğimiz gerçeğini telafi edebilmek için yapabileceğiniz

in Juarez, Mexico. So we're leaving."

herhangi bir şey yok. Yani gidiyoruz"

And they did. And when they did, it was like

ve gittiler. Gittiklerinde küçük Greenville'de

a nuclear bomb went off in little Greenville.

bir nükleer bomba patlamış gibi oldu.

In fact, they did implode the factory.

Aslında, fabrikayı çökerttiler.

That's a guy that is walking on his last day of work.

Bu da son iş gününe yürüyerek giden bir adam.

And on the month that the last refrigerator rolled off the assembly line,

Son buzdolabı, montaj hattından indiği ayda,

the employees of Electrolux in Greenville, Michigan,

Greenville, Michigan, Electrolux çalışanlarının

had a gathering for themselves that they called the last supper.

son akşam yemeği adlı bir toplantıları vardı.

It was in a big pavilion in Greenville, an indoor pavilion,

Toplantı, Greenvilde büyük ve kapalı bir köşkteydi

and I went to it because I was so frustrated as Governor

ve o toplantıya gittim, çünkü vali olarak işten çıkışları durduramadığımdan

that I couldn't stop the outflow of these jobs,

dolayı hayal kırıklığına uğramıştım,

and I wanted to grieve with them,

ve onlarla yas tutmak istedim,

and as I went into the room-- there's thousands of people there.

ve odanın içine girdiğimde odada binlerce insan vardı.

It was a just big thing. People were eating boxed lunches

Bu büyük bir şeydi. İnsanlar çanaklık masalarda kutulanmış

on roundtop tables, and there was a sad band playing music,

öğle yemeği yiyorlardı ve hüzünlü bir grup müzik çalıyordu

or a band playing sad music, probably both. (Laughter)

ya da grup hüzünlü müzik çalıyordu, muhtemelen her ikisi. (Gülüşmeler)

And this guy comes up to me,

Ve dövmesi, at kuyruğu ve

and he's got tattoos and his ponytail and his baseball cap on,

beyzbol şapkası olan bir adam yanıma geldi,

and he had his two daughters with him,

ve yanında iki tane kızı vardı,

and he said, "Gov, these are my two daughters."

ve şöyle dedi: "Vali, bunlar benim kızlarım."

He said, "I'm 48 years old,

"48 yaşındayım," dedi,

and I have worked at this factory for 30 years.

"ve 30 yıldır bu fabrika için çalışıyorum.

I went from high school to factory.

Liseden sonra fabrikaya geldim.

My father worked at this factory," he said.

Babam da bu fabrika da çalıştı", dedi.

"My grandfather worked at this factory.

"Büyükbabam da bu fabrikada çalıştı.

All I know is how to make refrigerators."

Tek bildiğim, tek bildiğim buzdolabı yapmak" dedi.

And he looked at his daughters,

Kızlarına baktı

and he puts his hand on his chest,

ve ellerini göğsüne koydu

and he says, "So, Gov, tell me,

ve şöyle dedi: "Eee Vali, söyle bana,

who is ever going to hire me?

şimdi beni kim işe alır?

Who is ever going to hire me?"

Şimdi beni kim işe alır?"

And that was asked not just by that guy

Bu soru sadece bu adam tarafından değil

but by everyone in the pavilion,

köşkteki herkes tarafından soruldu,

and frankly, by every worker at one of the 50,000 factories

açıkçası, bu yüzyılın ilk 10 yılında kapatılan 50,000 fabrikadan

that closed in the first decade of this century.

biri olan bu fabrikada çalışan tüm işçiler tarafından.

Enigma number one: How do you create jobs

Bulmaca 1: Küresel ekonomide, Amerika'da

in America in a global economy?

nasıl iş oluşturabilirsiniz?

Number two, very quickly:

2 numara, çok hızlıca:

How do you solve global climate change

Ulusal enerji politikası bile olmayan bu ülkede

when we don't even have a national energy policy in this country

küresel iklim değişikliğini nasıl çözersiniz?

and when gridlock in Congress seems to be the norm?

ve bu kongredeki kitlenme ne zaman normale döner?

In fact, there was a poll that was done recently

Aslında yakın zamanda yapılmış bir anket vardı

and the pollster compared Congress's approval ratings

ve anketör, Kongre onayı değerlendirmesi ile

to a number of other unpleasant things,

bir dizi başka kötü şeyleri karşılaştırıyordu

and it was found, in fact, that Congress's approval rating

ve sonuç olarak, Kongre onayı değerlendirmesinin daha kötü olduğu şeyler;

is worse than cockroaches,

hamam böcekleri,

lice, Nickelback the band, root canals and Donald Trump. (Laughter)

bitler, Nickelback grubu, kanal tedavisi ve Donald Trump çıktı.

But wait, the good news is it's at least better

Fakat bekleyin, iyi haber: en azından

than meth labs and gonorrhea. (Laughter)

uyuşturucu laboratuvarı ve bel soğukluğundan daha iyi çıktı.

We got a problem, folks.

Dostlar, bir problemimiz var.

So it got me thinking, what is it?

Şunu düşünmeme neden oldu, bu nedir?

What in the laboratory that I see out there,

Laboratuvarda gördüğüm şey nedir,

the laboratories of democracy, what has happened?

demokrasi laboratuvarlarında, ne olmuştu?

What policy prescriptions have happened

Hangi politika reçetesi

that actually cause changes to occur

bir değişimin gerçekleşmesini sağladı

and that have been accepted in a bipartisan way?

ve her-iki-partili sistem kabul etti?

So if I asked you, for example,

Size sorsam, örneğin,

what was the Obama Administration policy

ülkede, baştan başa büyük değişikliklere neden olan

that caused massive changes across the country,

Obama Yönetimi politikaları neydi diye.

what would you say?

Ne derdiniz?

You might say Obamacare, except for those were not voluntary changes.

Obamacare(sağlık sigortası reformu) diyebilirdiniz. -tabii isteksiz olanlar haricinde-

As we know, only half the states have opted in.

Bildiğimiz gibi, ülkenin sadece yarısı buna dahil oldu.

We might say the Recovery Act, but those didn't require policy changes.

Kurtarma Yasası diyebilirz, ancak bu da politik değişikliklere gerektirmiyordu.

The thing that caused massive policy changes to occur

Büyük politika değişikliklerine sebep olan şey

was Race to the Top for education.

eğitimde zirveye ulaşma yarışıydı.

Why? The government put a $4.5 billion pot

Neden? Hükümet 4.5 milyar doları masaya koydu

and said to the governors across the country, compete for it.

ve ülke genelinde valilere, bunun için rekabet edin dedi.

Forty-eight governors competed,

48 vali, 48 eyalet yasama meclisini,

convincing 48 state legislatures to essentially

temel yüksek okullara yönelik standartların yükseltilmesine

raise standards for high schoolers

ikna etmek için yarıştı,

so that they all take a college prep curriculum.

böylece hepsi üniversite hazırlık müfredatı alacaktı.

Forty-eight states opted in, creating a national [education] policy from the bottom up.

48 eyalet, en alttan başlayarak ulusal [eğitim] politikası oluşturdular.

So I thought, well, why can't we do something like that

Şöyle düşündüm, iyi, neden böyle bir şey yapmıyoruz;

and create a clean energy jobs race to the top?

neden temiz enerji işlerinde zirve için yarışmıyoruz?

Because after all, if you look at the context,

Çünkü her şeyden öte, içeriğe bakarsanız,

1.6 trillion dollars has been invested in the past eight years

geçtiğimiz 8 yıl içerinde evrensel düzeyde özel sektörde 1.6 trilyon dolar

from the private sector globally,

yatırım yapılmıştır,

and every dollar represents a job,

ve her bir dolar bir işi temsil ediyor

and where are those jobs going?

ve bu işler nereye gidiyor?

Well, they're going to places that have policy, like China.

Şey, politikası olan yerlere gidiyor. Çin gibi.

In fact, I was in China to see what they were doing,

Aslında, ne yaptıklarını görmek için Çin'e gittim.

and they were putting on a dog-and-pony show for the group that I was with,

Beraber geldiğimiz grup için bir köpek-ve-midilli gösterisi hazırlamışlardı.

and I was standing in the back of the room during one of the demonstrations

Gösteri sırasında, odanın arka tarafında duruyordum.

and standing next to one of the Chinese officials,

Çinli yetkililerden birinin yanında duruyordum.

and we were watching, and he says,

Gösteriyi izlerken, yetkili şöyle dedi:

"So, Gov, when do you think the U.S. is going to get national energy policy?"

"Eee vali, ABD ulusal enerji politikasına ne zaman kavuşacak dersin?"

And I said, "Oh my God -- Congress, gridlock, who knows?"

Ben de şöyle dedim: "Aman tanrım -- kongre, kitlenme, kim bilir?"

And this is what he did, he goes, he says,

Bakın, yaptığı şuydu, şöyle yaptı ve dedi ki,

"Take your time."

"Acele etmeyin."

Because they see our passivity as their opportunity.

Çünkü pasifliğimizi bir fırsat olarak görüyorlar.

So what if we decided to create

Pekli, ülkenin valilerine

a challenge to the governors of the country,

bir düello hazırlasak

and the price to entry into this competition

ve bu rekabete katılmanın bedeli,

used the same amount that the bipartisan group approved in Congress

her-iki-partili grubun kongrede kabul ettiğiyle aynı olsa

for the Race to the Top for education, 4.5 billion,

eğitimde zirveye ulaşma yarışındaki gibi, 4.5 milyar.

which sounds like a lot, but actually it's less than

Kulağa çok geliyor, fakat aslında federal harcamaların

one tenth of one percent of federal spending.

binde birinden daha az.

It's a rounding error on the federal side.

Federal tarafta bir yuvarlama hatası var.

But price to entry into that competition would be,

Fkat bu yarışa girmenin bedeli şu olurdu:

you could just, say, use the President's goal.

şöyle diyebilirsiniz: Başkan'ın hedefini kullanalım.

He wants Congress to adopt a clean energy standard

2030 yılı itibariyle Kongrenin kabul ettiği temiz enerji standartının

of 80 percent by 2030,

yüzde 80 olmasını istiyor.

in other words, that you'd have to get 80 percent

Diğer bir deyişle, 2030 yılı itibariyle yüzde 80 enerjiyi

of your energy from clean sources by the year 2030.

temiz kaynaklardan elde etmek zorunda kalacaktınız.

Why not ask all of the states to do that instead?

Onun yerine, neden tüm eyaletlerden bunu yapmalarını istemeyelim?

And imagine what might happen,

Neler olabileceğini hayal edin,

because every region has something to offer.

çünkü her bölgenin bir katkısı olacaktır.

You might take states like Iowa and Ohio --

Iowa ve Ohio gibi eyaletleri ele alın,

two very important political states, by the way --

-- iki çok önemli politik eyalet bu arada --

those two governors, and they would say,

bu iki vali derler ki,

we're going to lead the nation in producing

Rüzgar türbinleri ve rüzgar enerjisi üretiminde

the wind turbines and the wind energy.

ülkeye öncülük ediyoruz.

You might say the solar states, the sun belt,

Güneş enerjisi kullanan eyaletler, güneş kemeri

we're going to be the states that produce solar energy for the country,

ülke için güneş enerjisi üreten eyaletler olacağız, derler

and maybe Jerry Brown says, "Well, I'm going to create

ve Jerry Brown derki: "Peki, California'da

an industry cluster in California

güneş panelleri üretebileceğimiz

to be able to produce the solar panels

bir endüstri kümesi oluşturacağım

so that we're not buying them from China

böylece onları Çin'den satın almayacağım,

but we're buying them from the U.S."

ABD'den satın alacağım."

In fact, every region of the country could do this.

Aslında, ülkenin her bölgesi bunu yapabilirdi.

You see, you've got solar and wind opportunity all across the nation.

Görüyorsunuz, tüm ülke genelinde güneş ve rüzgar olanağı var.

In fact, if you look just at the upper and northern states

Aslında, daha yukarılara ve kuzeybatı eyaletlerine bakarsanız,

in the West, they could do geothermal,

jeotermal enerji sağlayabilirler,

or you could look at Texas and say,

ya da Teksas'ı örnek alıp şöyle derdiniz:

we could lead the nation in the solutions to smart grid.

akıllı şebeke çözümlerinde ulusa öncülük edebiliriz.

In the middle eastern states which have access to forests

ormanlara ve tarımsal atıklara erişimi olan orta doğu eyaletlerinde

and to agricultural waste, they might say,

şunu söyleyebilirdiniz:

we're going to lead the nation in biofuels.

bioyakıt konusunda ulusa öncülük edeceğiz.

In the upper northeast, we're going to lead the nation

Kuzeydoğunun yukarılarında, enerji verimliliği çözümlerinde

in energy efficiency solutions.

ulusa öncülük edeceğiz.

Along the eastern seaboard, we're going to lead the nation

Doğu sahil şeridinde, açık deniz rüzgârı ile

in offshore wind.

ulusa öncülük edeceğiz.

You might look at Michigan and say, we're going to lead the nation

Michigan'ı alıp şöyle derdiniz:

in producing the guts for the electric vehicle, like the lithium ion battery.

lityum iyon pili gibi elektrikli araç enerjisi üretiminde öncü olacağız.

Every region has something to offer,

Her bölgenin önerebileceği bir şey var

and if you created a competition,

ve eğer bir rekabet oluşturursanız,

it respects the states and it respects federalism.

eyaletlere ve federalizme saygı duyarsınız.

It's opt-in. You might even get Texas and South Carolina,

Hatta Texas ve Kuzey Carolina'yı,

who didn't opt into the education Race to the Top,

ki onlar eğitimde zirve yarışına katılmamışlardı,

you might even get them to opt in. Why?

onları da buna dahil edebilirsiniz. Neden?

Because Republican and Democratic governors

Çünkü Cumhuriyetçi ve Demokrat valiler

love to cut ribbons.

kurdela kesmeye bayılırlar.

We want to bring jobs. I'm just saying.

İş getirmek istiyoruz. Sadece söylüyorum.

And it fosters innovation at the state level

Bu da demokrasi laboratuvarlarında eyalet düzeyinde

in these laboratories of democracy.

yenilikçiliği teşvik eder.

Now, any of you who are watching anything about politics lately

Şimdi, son zamanlarda siyaset hakkında herhangi bir şey izleyenleriniz şunu diyebilir:

might say, "Okay, great idea, but really?

"Tamam, harika bir fikir, fakat cidden?

Congress putting four and a half billion dollars on the table?

Kongre masaya 4.5 milyar dolar koyar mı?

They can't agree to anything."

Hiçbir şeyde anlaşamazlar ki."

So you could wait and go through Congress,

Bekleyebilir ve direk Kongreye gidebilirsiniz,

although you should be very impatient.

ki sabırsız olmanız gerektiği halde.

Or, you renegades, we could go around Congress.

Ya da, siz kanun tanımazlar, Kongrenin etrafından dolaşabiliriz.

Go around Congress.

Kongrenin etrafından dolaşırız.

What if we created a private sector challenge to the governors?

Ya valilere meydan okuyacak bir özel sektör oluştursaydık?

What if several of the high-net worth companies

Ya yüksek değeri olan şirketlerden birkaç tanesi,

and individuals who are here at TED decided

ve burada, TED'de bulunan bireylerin

that they would create, band together, just a couple of them,

birkaçı karar verip, bir araya gelip, yalnızca birkaçı,

and create a national competition to the governors

valilere, zirve için rekabet edecekleri

to have a race to the top

ulusal bir yarış hazırlasalardı

and see how the governors respond?

ve valilerin nasıl tepki vereceklerine baksaydı?

What if it all started here at TED?

Ya bunların hepsi burada TED'de başlasaydı?

What if you were here

Ya Amerika'da

when we figured out how to crack the code

iyi ödeme yapan işleri oluşturacak kodu

to create good paying jobs in America -- (Applause) --

nasıl kıracağımızı çözdüğümüzde burada olsaydınız -- (Alkış) --

and get national energy policy

ve ulusal enerji politikasını alıp,

and we created a national energy strategy from the bottom up?

baştan aşağı yeni bir ulusal enerji stratejisi yaratsaydık?

Because, dear TEDsters,

Çünkü, sevgili TEDçiler,

if you are impatient like I am,

Eğer benim gibi sabırsız iseniz,

you know that our economic competitors,

bilirsiniz ki, ekonomik rakiplerimiz

our other nations, are in the game

diğer uluslarımız da bu oyunda

and are eating us for lunch.

ve bizi öğle yemeğinde yiyorlar.

And we can get in the game or not.

Bu oyunda yer alırız ya da almayız.

We can be at the table or we can be on the table.

Bu masada oturabiliriz ya da bu masada yemek olabiliriz.

And I don't know about you,

Sizi bilmem ama,

but I prefer to dine.

ben yemeyi tercih ederim.

Thank you all so much. (Applause)

Hepinize çok teşekkür ederim. (Alkış)