Jennifer Granholm: A clean energy proposal -- race to the top!

Jennifer Granholm: Đề xuất năng lượng sạch -- cuộc đua đến đỉnh cao!

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Nga Nguyen Reviewer: Phuong Le M.

Well, I was introduced as

Tôi được giới thiệu

the former Governor of Michigan,

với tư cách cựu thống đốc của bang Michigan

but actually I'm a scientist.

nhưng thực sự tôi là một nhà khoa học

All right, a political scientist, it doesn't really count,

một nhà khoa học chính trị

but my laboratory was the laboratory of democracy

nhưng phòng nghiên cứu của tôi là phòng nghiên cứu của chế độ dân chủ

that is Michigan, and, like any good scientist,

đó chính là Michigan, và, giống như mọi nhà khoa học khác

I was experimenting with policy

Tôi đang thử nghiệm các chính sách

about what would achieve the greatest good

để tìm ra giải pháp mang lại nhiều lợi ích nhất

for the greatest number.

cho nhiều người nhất

But there were three problems, three enigmas

Tuy nhiên có 3 vấn đề, 3 câu đố

that I could not solve,

mà tôi không thể giải quyết

and I want to share with you those problems,

và tôi muốn chia sẻ với các bạn những vấn đề này

but most importantly,

quan trọng hơn cả

I think I figured out a proposal for a solution.

Tôi nghĩ tôi đã tìm ra một đề xuất cho giải pháp

The first problem

Vấn đề đầu tiên

that not just Michigan, but every state, faces is,

không phải của riêng bang Michigan, mà mọi bang khác đang đối mặt

how do you create good jobs in America

là làm thế nào tạo ra nhiều công việc cho người dân Mỹ

in a global economy?

trong nền kinh tế toàn cầu?

So let me share with you some empirical data from my lab.

Tôi sẽ chia sẻ với các bạn những số liệu thực nghiệm từ phòng nghiên cứu của tôi

I was elected in 2002 and, at the end of my first year in office in 2003,

Tôi đắc cử năm 2002, vào cuối năm đầu tiên tại vị trí này, tức năm 2003

I got a call from one of my staff members, who said,

Tôi nhận được cuộc gọi từ một nhân viên của tôi. Anh ta nói

"Gov, we have a big problem.

"Thống đốc, chúng ta gặp vấn đề lớn rồi

We have a little tiny community called Greenville, Michigan,

Michigan có một cộng đồng nhỏ tên là Greenville

population 8,000,

với dân số 8000 người

and they are about to lose their major employer,

và họ sắp mất đi ông chủ lớn nhất của họ

which is a refrigerator factory that's operated by Electrolux."

một nhà máy sản xuất tủ lạnh vận hành bởi Electrolux."

And I said, "Well, how many people work at Electrolux?"

Và tôi hỏi "Vậy có bao nhiêu người làm việc tại Electrolux?"

And he said, "3,000 of the 8,000 people in Greenville."

"3000 người trong số 8000 đang sống ở Greenville"

So it is a one-company town.

Vậy đó là thị trấn một công ty.

And Electrolux was going to go to Mexico.

Và Electrolux đang chuyển đến Mexico

So I said, "Forget that. I'm the new Governor.

Tôi nói "Hãy yên tâm. Tôi là thống đốc mới.

We can fix this. We're going to go to Greenville

Tôi có thể giải quyết vấn đề này. Chúng ta cùng đến Greenville

with my whole cabinet and we will just

cùng toàn bộ nội các và chúng ta chỉ cần

make Electrolux an offer they can't refuse."

đưa ra một đề nghị mà Electrolux không thể từ chối."

So I brought my whole cabinet,

Và tôi đến công ty này cùng toàn thể nội các.

and we met with all of the pooh-bahs of little Greenville --

Chúng tôi gặp tất cả những người kiêm nhiệm tại Greenville

the mayor, the city manager, the head of the community college --

từ thị trưởng, lãnh đạo thành phố đến người đứng đầu

and we basically emptied our pockets

chúng tôi vét sạch túi tiền của mình

and put all of our chips on the table,

và đặt hết tiền lên bàn

incentives, you name it, to convince Electrolux to stay,

với động cơ là thuyết phục Electrolux ở lại

and as we made our pile of chips,

và chúng tôi đã gom thành một đống tiền

we slid them across the table to the management of Electrolux.

và đẩy sang cho ban lãnh đạo của Electrolux.

And in the pile were things like zero taxes for 20 years,

Trong đống đó là những thứ như miễn thuế trong 20 năm

or that we'd help to build a new factory for the company,

hoặc chúng tôi sẽ giúp xây dựng một nhà máy mới cho công ty

we'd help to finance it. The UAW, who represented the workers,

chúng tôi sẽ hỗ trợ tài chính cho việc đó. UAW, người đại diện cho công nhân

said they would offer unprecedented concessions,

nói rằng họ sẽ đưa ra những sự nhượng bộ

sacrifices to just keep those jobs in Greenville.

sự hi sinh chưa từng thấy để giữ lại các công việc ở Greenville

So the management of Electrolux took our pile,

Vậy là lãnh đạo của Elextrolux

our list of incentives, and they went outside the room

cầm danh sách sự hỗ trợ của chúng tôi, rồi đi ra khỏi phòng

for 17 minutes,

trong vòng 17 phút

and they came back in and they said,

sau đó họ quay lại và nói

"Wow, this is the most generous

Quả thực Michigan là bang hào phóng nhất

any community has ever been to try to keep jobs here.

để giữ chúng tôi lại.

But there's nothing you can do

Nhưng các vị không thể làm gì

to compensate for the fact that we can pay $1.57 an hour

để bù đắp cho thực tế là chúng tôi có thể trả $1.57 một giờ

in Juarez, Mexico. So we're leaving."

tại Juarez, Mexico. Vậy nên chúng tôi sẽ dời đi.

And they did. And when they did, it was like

Và thế là họ dời đi. Họ thực sự dời đi, nó giống như

a nuclear bomb went off in little Greenville.

quả bom nguyên tử vừa mới nổ tại Greenville.

In fact, they did implode the factory.

Thực tế, họ đã thực sự làm nổ tung cả nhà máy.

That's a guy that is walking on his last day of work.

Trong hình là một chàng trai trong ngày cuối cùng đi làm của anh ấy.

And on the month that the last refrigerator rolled off the assembly line,

Vào ngày mà cái tủ lạnh cuối cùng chuyển động trên dây chuyền sản xuất,

the employees of Electrolux in Greenville, Michigan,

các công nhân của Electrolux ở Greenville, Michigan,

had a gathering for themselves that they called the last supper.

đã tự tập trung lại, họ gọi đó là bữa ăn cuối cùng.

It was in a big pavilion in Greenville, an indoor pavilion,

Đó là một cái lều lớn ở Greenville,

and I went to it because I was so frustrated as Governor

tôi đến đó vì tôi cảm thấy thất bại trong vai trò là một thống đốc

that I couldn't stop the outflow of these jobs,

rằng tôi không thể ngăn cản dòng chảy của thất nghiệp

and I wanted to grieve with them,

và tôi muốn chịu đựng nỗi đau cùng với họ.

and as I went into the room-- there's thousands of people there.

Khi tôi bước vào căn phòng, có hàng ngàn người ở đó

It was a just big thing. People were eating boxed lunches

Đó là một việc lớn. Mọi người đang ăn những hộp cơm trưa

on roundtop tables, and there was a sad band playing music,

trên những chiếc bàn tròn, và có một ban nhạc buồn đang chơi nhạc

or a band playing sad music, probably both. (Laughter)

hoặc là một ban nhạc đang chơi những bản nhạc buồn, có thể là cả hai.

And this guy comes up to me,

Và người đàn ông này đã đi đến chỗ tôi

and he's got tattoos and his ponytail and his baseball cap on,

ông ấy có một hình xăm, cột tóc đuôi ngựa và đội mũ bóng chày

and he had his two daughters with him,

ông ta dẫn theo 2 đứa con gái nhỏ

and he said, "Gov, these are my two daughters."

ông ta nói "Thống đốc, đây là 2 đứa con gái của tôi."

He said, "I'm 48 years old,

"Tôi đã 48 tuổi rồi,

and I have worked at this factory for 30 years.

tôi đã làm việc tại nhà máy này trong suốt 30 năm

I went from high school to factory.

Tôi dời trường cấp 3 và vào làm việc tại nhà máy

My father worked at this factory," he said.

Cha của tôi cũng làm việc tại nhà máy"

"My grandfather worked at this factory.

"Ông của tôi cũng làm việc tại nhà máy này.

All I know is how to make refrigerators."

Và tất cả những gì tôi biết là làm tủ lạnh."

And he looked at his daughters,

Rồi ông ta nhìn con gái mình,

and he puts his hand on his chest,

ông ta đặt tay lên ngực

and he says, "So, Gov, tell me,

và nói "Thống đốc, hãy nói cho tôi biết

who is ever going to hire me?

ai sẽ tiếp tục thuê tôi?

Who is ever going to hire me?"

Còn có ai sẽ thuê tôi nữa?"

And that was asked not just by that guy

Và câu hỏi đó không phải của riêng ông ta

but by everyone in the pavilion,

mà của tất cả mọi người trong cái lều đó,

and frankly, by every worker at one of the 50,000 factories

và thẳng thắn mà nói, bởi tất cả công nhân làm việc trong 50000 nhà máy

that closed in the first decade of this century.

đã đóng cửa trong thập niên đầu tiên của thế kỷ này.

Enigma number one: How do you create jobs

Như vậy vấn đề đầu tiên chính là: Làm thế nào để tạo ra nhiều công việc

in America in a global economy?

cho nước Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu như hiện nay?

Number two, very quickly:

Vấn đề thứ hai là:

How do you solve global climate change

Làm thế nào để giải quyết biến đổi khí hậu toàn cầu

when we don't even have a national energy policy in this country

khi mà chúng ta thậm chí còn không có một chính sách năng lượng quốc gia

and when gridlock in Congress seems to be the norm?

và khi bế tắc tại Quốc hội trở thành tiêu chuẩn?

In fact, there was a poll that was done recently

Thực tế, có một cuộc thăm dò gần đây

and the pollster compared Congress's approval ratings

so sánh tỷ lệ ủng hộ Quốc hội

to a number of other unpleasant things,

với một số thứ khác không được dễ chịu cho lắm

and it was found, in fact, that Congress's approval rating

Và kết quả là, tỷ lệ ủng hộ với Quốc hội

is worse than cockroaches,

còn thấp hơn cả gián,

lice, Nickelback the band, root canals and Donald Trump. (Laughter)

rận, ban nhạc Nickelback, chữa tủy răng và Donald Trump.

But wait, the good news is it's at least better

Chờ chút, tin tốt là ít nhất nó cũng cao hơn

than meth labs and gonorrhea. (Laughter)

phòng thí nghiệm metylen và bệnh lậu.

We got a problem, folks.

Chúng ta quay trở lại vấn đề.

So it got me thinking, what is it?

Tôi tự hỏi rằng vấn đề là gì

What in the laboratory that I see out there,

Tôi nhìn thấy điều gì ngoài kia từ phòng thí nghiệm của tôi

the laboratories of democracy, what has happened?

phòng thí nghiệm của nền dân chủ, điều gì đã xảy ra?

What policy prescriptions have happened

Những chính sách nào được đề ra

that actually cause changes to occur

đã thực sự tạo ra những sự thay đổi

and that have been accepted in a bipartisan way?

và điều đó được chấp nhận theo cách của cả 2 đảng?

So if I asked you, for example,

Ví dụ, tôi hỏi bạn về

what was the Obama Administration policy

chính sách điều hành nào của Obama

that caused massive changes across the country,

đã tạo nên một sự thay đổi lớn trên toàn đất nước

what would you say?

bạn sẽ nói về chính sách nào?

You might say Obamacare, except for those were not voluntary changes.

Có thể bạn sẽ nói đến luật cải cách y tế, trừ những ai không tự nguyện thay đổi.

As we know, only half the states have opted in.

Như bạn biết đấy, chỉ có một nửa số bang tham gia

We might say the Recovery Act, but those didn't require policy changes.

Cũng có thể bạn sẽ nói đến Hành động phục hồi, nhưng chúng cũng không yêu cầu sự thay đổi chính sách

The thing that caused massive policy changes to occur

Chính sách tạo ra sự thay đổi lớn nhất

was Race to the Top for education.

chính là Cuộc chạy đua trong ngành giáo dục.

Why? The government put a $4.5 billion pot

Tại sao ư? Vì chính phủ là rót 4.5 tỷ đô la

and said to the governors across the country, compete for it.

và để cho thống đốc trên toàn nước Mỹ, cạnh tranh để dành được nó.

Forty-eight governors competed,

48 thống đốc tranh giành,

convincing 48 state legislatures to essentially

thuyết phục 48 cơ quan lập pháp

raise standards for high schoolers

tăng mức tiêu chuẩn cho học sinh trung học

so that they all take a college prep curriculum.

để tất cả đều tham gia vào chương trình dự bị đại học

Forty-eight states opted in, creating a national [education] policy from the bottom up.

48 bang chấp nhận, tạo ra một chính sách quốc gia từ dưới lên

So I thought, well, why can't we do something like that

Vậy nên tôi nghĩ, tại sao chúng ta không tạo ra một chính sách tương tự

and create a clean energy jobs race to the top?

để tạo ra một cuộc chạy đua trong ngành năng lượng sạch

Because after all, if you look at the context,

Và sau tất cả

1.6 trillion dollars has been invested in the past eight years

1.6 nghìn tỷ đô la đã được đầu tư trong vòng 8 năm qua

from the private sector globally,

từ khu vực tư nhân trên toàn cầu

and every dollar represents a job,

và nếu mỗi đô la là một công việc

and where are those jobs going?

thì những công việc đó đang ở đâu?

Well, they're going to places that have policy, like China.

Chúng sẽ đến những nơi có chính sách, ví dụ như Trung Quốc.

In fact, I was in China to see what they were doing,

Tôi đã từng đến Trung Quốc để xem họ đang làm gì,

and they were putting on a dog-and-pony show for the group that I was with,

và họ giới thiệu tường tận một chính sách cho nhóm của tôi

and I was standing in the back of the room during one of the demonstrations

và tôi đứng ở cuối phòng trong một bài thuyết trình

and standing next to one of the Chinese officials,

đứng cạnh tôi là một quan chức Trung Quốc

and we were watching, and he says,

và trong lúc đang nghe, ông ta quay sang nói với tôi,

"So, Gov, when do you think the U.S. is going to get national energy policy?"

"Thống đốc, bà nghĩ bao giờ thì nước Mỹ sẽ có chính sách năng lượng quốc gia"

And I said, "Oh my God -- Congress, gridlock, who knows?"

Và tôi nói "Chúa ơi - Quốc hôi, những sự bế tắc, ai biết được điều đó chứ"

And this is what he did, he goes, he says,

Ông ta đi, và để lại một lời

"Take your time."

"Bà cứ từ từ nghe tiếp đi"

Because they see our passivity as their opportunity.

Bởi vì họ nhìn thấy rằng sự thụ động của chúng ta chính là cơ hội của họ

So what if we decided to create

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tạo ra

a challenge to the governors of the country,

một thách thức cho các nhà lãnh đạo của đất nước này,

and the price to entry into this competition

và cái giá để tham gia cuộc tranh đấu này

used the same amount that the bipartisan group approved in Congress

cùng một số tiền mà 2 viện trong Quốc Hội đã phê duyệt

for the Race to the Top for education, 4.5 billion,

cho Cuộc chay đua trong ngành giáo dục, 4.5 tỷ đô la,

which sounds like a lot, but actually it's less than

một số tiền tưởng như rất nhiều, nhưng thực ra ít hơn

one tenth of one percent of federal spending.

1/10 của một phần trăm của chi tiêu Liên bang.

It's a rounding error on the federal side.

Đó chỉ giống như một lỗi làm tròn của Liên bang mà thôi

But price to entry into that competition would be,

Và cái giá để tham gia vào cuộc chạy đua này sẽ là

you could just, say, use the President's goal.

bạn có thể sử dụng mục tiêu mà Tổng thống đã đề ra để xem xét.

He wants Congress to adopt a clean energy standard

Tổng thống muốn Quốc hội thông qua tiêu chuẩn năng lượng sạch

of 80 percent by 2030,

là 80% vào năm 2030

in other words, that you'd have to get 80 percent

nói cách khác, 80% năng lược mà chúng ta sử dụng

of your energy from clean sources by the year 2030.

là từ nguồn nguyên liệu sạch vào năm 2030.

Why not ask all of the states to do that instead?

Tại sao thay vào đó, không yêu cầu các bang thực hiện điều đó?

And imagine what might happen,

Và các bạn hãy tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra

because every region has something to offer.

bởi vì tất cả các vùng miền đều có thế mạnh về một mặt nào đó.

You might take states like Iowa and Ohio --

Bạn có thể nghĩ đến bang Lowa và Ohio

two very important political states, by the way --

như là 2 bang quan trọng nhất về chính trị, tương tự

those two governors, and they would say,

2 thống đốc đó, sẽ nói rằng

we're going to lead the nation in producing

họ sẽ dẫn đầu cả nước trong việc sản xuất

the wind turbines and the wind energy.

tua bin gió và năng lượng từ gió.

You might say the solar states, the sun belt,

Bạn có thể nghĩ đến bang năng lượng mặt trời, dải mặt trời,

we're going to be the states that produce solar energy for the country,

chúng ta sẽ trở thành bang sản xuất nhiều năng lượng mặt trời nhất trong cả nước

and maybe Jerry Brown says, "Well, I'm going to create

và có Jerry Brown sẽ nói "Tôi sẽ xây dựng

an industry cluster in California

mộ khu công nghiệp tại California

to be able to produce the solar panels

có thể sản xuất những tấm pin năng lượng mặt trời

so that we're not buying them from China

để chúng ta không phải mua chúng từ Trung Quốc nữa

but we're buying them from the U.S."

mà sẽ mua chúng từ chính nước Mỹ."

In fact, every region of the country could do this.

Thực tế, mọi bang của nước Mỹ đều có thể làm thế.

You see, you've got solar and wind opportunity all across the nation.

Bạn thấy đấy, bạn có cơ hội về năng lượng mặt trời và năng lượng gió có trên toàn nước Mỹ.

In fact, if you look just at the upper and northern states

Nếu bạn nhìn về những bang ở phía Tây Bắc

in the West, they could do geothermal,

họ có thể làm năng lượng địa nhiệt,

or you could look at Texas and say,

hoặc bạn có thể nhìn vào bang Texas và nói,

we could lead the nation in the solutions to smart grid.

họ có thể dẫn đầu cả nước về các giải pháp lưới điện thông minh.

In the middle eastern states which have access to forests

Ở các bang ở giữa phía Đông nơi có rất nhiều rừng

and to agricultural waste, they might say,

và rác thải nông nghiệp

we're going to lead the nation in biofuels.

họ sẽ dẫn đầu trong ngành năng lượng sinh học.

In the upper northeast, we're going to lead the nation

Ở phía trên Đông Bắc, sẽ có những bang dẫn đầu trong

in energy efficiency solutions.

các giải pháp sử dụng năng lượng hiệu quả.

Along the eastern seaboard, we're going to lead the nation

Các bang dọc theo các bãi biển phía đông sẽ dẫn đầu

in offshore wind.

trong năng lượng gió ngoài khơi.

You might look at Michigan and say, we're going to lead the nation

Bạn sẽ nhìn vào Michigan và nói, bang Michigan dẫn đầu

in producing the guts for the electric vehicle, like the lithium ion battery.

trong việc sản xuất các bộ phận của xe điện, như pin lithium ion.

Every region has something to offer,

Mọi vùng miền đều

and if you created a competition,

và nếu bạn tạo ra một cuộc cạnh tranh

it respects the states and it respects federalism.

nó tôn trọng các tiểu bang và tôn trọng liên bang.

It's opt-in. You might even get Texas and South Carolina,

Đó là quyền lựa chọn tham gia.

who didn't opt into the education Race to the Top,

các bang đã không tham gia vào cuộc chay đua trong ngành giáo dục

you might even get them to opt in. Why?

bạn thậm chí vẫn có thể buộc họ tham gia. Tại sao?

Because Republican and Democratic governors

Bởi vì thống đốc Đảng Cộng hòa và Dân chủ

love to cut ribbons.

thích cắt băng.

We want to bring jobs. I'm just saying.

Chúng sẽ tạo ra các công việc

And it fosters innovation at the state level

và chúng đẩy mạnh sự cải tiến ở cấp tiểu bang

in these laboratories of democracy.

trong các phòng nghiên cứu về nền dân chủ.

Now, any of you who are watching anything about politics lately

Bây giờ, bất kỳ ai trong số các bạn đang xem bất kỳ điều gì liên quan đến chính trị

might say, "Okay, great idea, but really?

có thể nói "Ý tưởng thật hay, nhưng thật thế sao?

Congress putting four and a half billion dollars on the table?

Quốc hội đặt 4.5 tỷ đô lên bàn

They can't agree to anything."

Và họ không đồng ý một điều gì sao?"

So you could wait and go through Congress,

Vì vậy, bạn có thể chờ đợi và Quốc hội thông qua,

although you should be very impatient.

mặc dù bạn phải rất kiên nhẫn.

Or, you renegades, we could go around Congress.

Hoặc, bạn có nổi loạn, chúng ta có thể đi xung quanh Quốc hội.

Go around Congress.

đi xung quanh Quốc Hội.

What if we created a private sector challenge to the governors?

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tạo ra khu vực tư nhân để thách thức khu vực nhà nước?

What if several of the high-net worth companies

Điều gì sẽ xảy ra nếu các công ty

and individuals who are here at TED decided

và các cá nhân ở đây, tại TED quyết định

that they would create, band together, just a couple of them,

rằng họ sẽ tạo ra, một nhóm, hoặc vài người trong số họ

and create a national competition to the governors

tạo ra cuộc cạnh tranh cho các thống đốc trên cả nước

to have a race to the top

có một cuộc chạy đua

and see how the governors respond?

và chờ xem phản ứng của chính phủ sẽ thế nào.

What if it all started here at TED?

Điều gì sẽ xảy ra nếu mọi thứ bắt đầu tại đây, tại TED.

What if you were here

Điều gì sẽ xảy ra nếu các bạn ở đây

when we figured out how to crack the code

khi chúng ta tìm ra các giải mã

to create good paying jobs in America -- (Applause) --

và tạo ra nhiều công việc tốt cho người Mỹ

and get national energy policy

và tạo ra chính sách năng lượng quốc gia

and we created a national energy strategy from the bottom up?

và chúng ta tạo ra chiến lược năng lượng quốc gia từ từ dưới lên.

Because, dear TEDsters,

Bởi vì, các thành viên của TED thân mến,

if you are impatient like I am,

nếu bạn cũng mất kiên nhẫn giống như tôi lúc này,

you know that our economic competitors,

bạn biết đối thủ cạnh tranh của chúng ta trong nền kinh tế

our other nations, are in the game

các quốc gia khác, cũng đang ở trong trò chơi

and are eating us for lunch.

và đang cố gắng nuốt chửng nhau.

And we can get in the game or not.

Chúng ta có thể tham gia vào trò chơi hoặc không

We can be at the table or we can be on the table.

chúng ta có thể ngồi vào bàn ăn hoặc là món ăn bày trên bàn.

And I don't know about you,

Tôi không biết bạn thế nào

but I prefer to dine.

nhưng tôi thì thích ăn hơn.

Thank you all so much. (Applause)

Cảm ơn mọi người vì đã lắng nghe.