What the sugar coating on your cells is trying to tell you | Carolyn Bertozzi

Çeviri: kutay dimitoka Gözden geçirme: Ramazan Şen

This is a talk about sugar and cancer.

Bu şeker ve kanser hakkında bir konuşmadır.

I became interested in sugar when I was in college.

Üniversitede iken şeker ile ilgilenmeye başladım.

Not this kind of sugar.

Bu tipte bir şekerle değil.

It was the sugar that our biology professors taught us about

Biyoloji profesörlerimizin hücrelerinizin kaplaması bağlamında

in the context of the coating of your cells.

bize öğrettiği şekerdi.

Maybe you didn't know that your cells are coated with sugar.

Belki de hücrelerinizin şekerle kaplandığını bilmiyordunuz.

And I didn't know that, either,

Üniversitede bu dersleri alana kadar

until I took these courses in college,

ben de bilmiyordum,

but back then --

fakat o zamana dönersek

and this was in, let's just call it the 1980s --

ki o zaman 1980'lerdi diyelim--

people didn't know much about why our cells are coated with sugar.

İnsanlar hücrelerimizin neden şekerle kaplandığını bilmiyordu bile.

And when I dug through my notes, what I noticed I had written down

Notlarımı incelediğimde hücrelerimizi kaplayan şekerin

is that the sugar coating on our cells is like the sugar coating

tıpkı M&M fıstıklarının şeker kaplaması gibi olduğunu

on a peanut M and M.

not ettiğimi fark ettim.

And people thought the sugar coating on our cells

İnsanlar hücrelerimizi kaplayan şekerin

was like a protective coating

hücreyi her nasılsa daha da güçlü ve sert yapan

that somehow made our cells stronger or tougher.

koruyucu bir kaplama gibi olduğunu düşünürlerdi.

But we now know, many decades later,

Fakat yıllar geçtikten sonra öğrendik ki,

that it's much more complicated than that,

bu kaplama düşünülenden daha karmaşık

and that the sugars on our cells are actually very complex.

ve hücrelerimizi kaplayan şeker aslında çok karmaşık.

And if you could shrink yourself down to a little miniature airplane

Eğer kendinizi minyatür bir uçak olana kadar küçültüp

and fly right along the surface of your cells,

hücrelerinizin yüzeyi boyunca uçabilseydiniz,

it might look something like this --

buna benzer bir şey --

with geographical features.

coğrafi yapılar görebilirsiniz.

And now, the complex sugars are these trees and bushes --

Kompleks şekerler rüzgârda sallanan,

weeping willows that are swaying in the wind

dalgalarla hareket eden salkım söğüt gibi

and moving with the waves.

ağaçlar ve çalılar şeklindedir.

And when I started thinking about all these complex sugars

Hücrelerimizin üzerindeki bu yaprak gibi

that are like this foliage on our cells,

kompleks şekerler hakkında düşünmeye başladığımda,

it became one of the most interesting problems that I encountered

bir biyolog ve kimyager olarak

karşılaştığım en ilginç problemlerden biri hâline geldi.

as a biologist and also as a chemist.

And so now we tend to think about the sugars

Ve şu anda şekerler hakkında

that are populating the surface of our cells

hücrelerimizin yüzeyine bir lisan gibi yerleştiğini

as a language.

düşünme eğilimindeyiz.

They have a lot of information stored in their complex structures.

Kompleks yapılarının içerisinde çok fazla miktarda bilgi depoluyorlar.

But what are they trying to tell us?

Fakat bize anlatmaya çalıştıkları şey ne?

I can tell you that we do know some information

Bu şekerlerden elde edilen ve hâlihazırda

that comes from these sugars,

sağlık dünyasında inanılmaz derecede

and it's turned out already to be incredibly important

önemli hâle gelen bazı bilgileri

in the world of medicine.

sizlerle paylaşabilirim.

For example, one thing your sugars are telling us

Örnek olarak, şekerinizin söylediği şeylerden biri

is your blood type.

kan grubunuzdur.

So your blood cells, your red blood cells, are coated with sugars,

Kan hücreleriniz, kırmızı kan hücreleriniz şekerle kaplanmıştır

and the chemical structures of those sugars determine your blood type.

ve bu şekerlerin kimyasal yapısı sizin kan grubunuzu belirler.

So for example, I know that I am blood type O.

Örnek olarak kan grubumun "0" olduğunu biliyorum.

How many people are also blood type O?

Kaç kişinin kan grubu benim gibi "0"?

Put your hands up.

Elinizi kaldırınız.

It's a pretty common one,

Çok yaygın bir gruptur,

so when so few hands go up, either you're not paying attention

az el kalkıyorsa, ya siz dikkat etmemişsinizdir

veya kan grubunuzu bilmiyorsunuzdur. Bunlarını her ikisi de kötü.

or you don't know your blood type, and both of those are bad.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Benimle aynı kan grubunda olduğunu söyleyenler,

But for those of you who share the blood type O with me,

what this means is that we have this chemical structure

yani bizim kan hücrelerimizin yüzeyinde

on the surface of our blood cells:

şu şekilde bir kimyasal yapıya sahibiz:

three simple sugars linked together to make a more complex sugar.

Bileşik bir şeker elde etmek için üç basit şeker birbiri ile bağlanır.

And that, by definition, is blood type O.

Ve tanım gereği bu, 0 kan grubudur.

Now, how many people are blood type A?

Şimdi, kaç kişinin kan grubu A?

Right here.

Tam burada.

That means you have an enzyme in your cells

Bunun anlamı sizler hücrelerinizde bir enzime sahipsiniz

that adds one more building block,

ve bu, fazladan bir yapı taşı olan

that red sugar,

kırmızı şekeri daha da bileşik bir yapı

to build a more complex structure.

inşa etmek için ekler.

And how many people are blood type B?

Kaç kişinin kan grubu B?

Quite a few.

Oldukça az.

You have a slightly different enzyme than the A people,

A gruplu insanlardan çok az farklı bir enzime sahipsiniz,

so you build a slightly different structure,

bu yüzden biraz farklı bir yapınız var

and those of you that are AB

ve siz AB grubu olanlar

have the enzyme from your mother, the other enzyme from your father,

annenizden ve babanızdan enzimler alıp

and now you make both of these structures in roughly equal proportions.

kabaca eşit oranlarda bu yapıların her ikisini oluşturuyorsunuz.

And when this was figured out,

Bu ilk çözüldüğünde,

which is now back in the previous century,

ki geçtiğimiz yüzyıl içerisindeydi,

this enabled one of the most important medical procedures in the world,

dünyada çok önemli tıbbi prosedürlerden biri olan

which, of course, is the blood transfusion.

kan naklini ortaya çıkardı.

And by knowing what your blood type is,

Eğer kan grubunuzu biliyorsak,

we can make sure, if you ever need a transfusion,

nakle ihtiyacınız olduğu anda

that your donor has the same blood type,

donörünüzle kan grubunuz aynı ise

so that your body doesn't see foreign sugars,

vücudunuza kesinlikle reddedeceği ve sevmeyeceği

which it wouldn't like and would certainly reject.

yabancı şekerlerin girmeyeceğinden emin olabiliriz.

What else are the sugars on the surface of your cells trying to tell us?

Peki hücrelerinizin yüzeyindeki şekerler bize başka ne söylerler?

Well, those sugars might be telling us that you have cancer.

Bu şekerler kanser hastası olduğunuzu söyleyebilirler.

So a few decades ago,

Birkaç on yıl önce,

correlations began to emerge from the analysis of tumor tissue.

tümör dokusunun analizinden koreleasyonlar ortaya çıkmaya başladı.

And the typical scenario is a patient would have a tumor detected,

Ve normal bir durumda, tümör tespit edilmiş tipik bir hastanın

and the tissue would be removed in a biopsy procedure

bir biopsi prosedürüyle dokusu alınır

and then sent down to a pathology lab

ve patoloji laboratuvarına gönderilir.

where that tissue would be analyzed to look for chemical changes

Burada doku kimyasal değişiklikler için analiz edilir,

that might inform the oncologist about the best course of treatment.

bu sayede en iyi tedavi hakkında onkolojist bilgilendirilecektir.

And what was discovered from studies like that

Ve bu tip çalışmalarda

is that the sugars have changed

hücrede sağlıklıdan hasta olmaya geçişte

when the cell transforms from being healthy to being sick.

şekerlerin değiştiği keşfedilmiştir.

And those correlations have come up again and again and again.

Bu koreleasyonlar tekrar ve tekrar önümüze gelmektedir.

But a big question in the field has been: Why?

Bu alandaki büyük soru ise şudur: Neden?

Why do cancers have different sugars? What's the importance of that?

Niçin kanserler farklı şekere sahiptir? Bunun önemi nedir?

Why does it happen, and what can we do about it if it does turn out

Niçin olmaktadır ve bunun hastalık süreciyle ilişkili olduğu anlaşılırsa

to be related to the disease process?

bu konuda ne yapabiliriz?

So, one of the changes that we study

Çalışmalarımızdaki değişiklerden biri

is an increase in the density of a particular sugar

sialik asit olarak isimlendirilen kısmi bir şekerin

that's called sialic acid.

yoğunluğunun artmasıdır.

And I think this is going to be one of the most important sugars

Bizim zamanımızın en önemli şekerlerinden biri olacağına

inanıyorum,

of our times,

so I would encourage everybody to get familiar with this word.

bu nedenle bu kelimeye aşina olmaları yönünde herkesi teşvik ediyorum.

Sialic acid is not the kind of sugar that we eat.

Sialik asit bizim yediğimiz türde bir şeker değildir.

Those are different sugars.

Bunlar farklı şekerlerdir.

This is a kind of sugar that is actually found

Şekerin bu türü vücudumuzdaki hücrelerin

at certain levels on all of the cells in your body.

tümünün üzerinde belli seviyelerde bulunur,

It's actually quite common on your cells.

aslında hücreleriniz üzerinde oldukça yaygındır da.

But for some reason,

Fakat bazı nedenlerden dolayı,

cancer cells, at least in a successful, progressive disease,

kanser hücreleri, en azından başarılı olup hastalığı ilerletenler,

tend to have more sialic acid

sağlıklı hücrenin sahip olduğundan daha fazla

than a normal, healthy cell would have.

silaik asit barındırma eğilimindedir.

And why?

Peki niçin?

What does that mean?

Bunu anlamı nedir?

Well, what we've learned

Şunu öğrendik:

is that it has to do with your immune system.

Bu, sizin bağışıklık sisteminizle alakalı.

So let me tell you a little bit about the importance of your immune system

Bu nedenle müsaadenizle kanserde bağışıklık sisteminizin önemi hakkında

in cancer.

size bir şeyler söyleyeyim.

And this is something that's, I think, in the news a lot these days.

Sanırım bu tip şeyler bugünlerde çok gündemde.

You know, people are starting to become familiar with the term

Bilindiği gibi, insanlar "Kanser bağışıklık terapisi" terimine

"cancer immune therapy."

daha da aşina olmaya başladılar.

And some of you might even know people

Ve bazılarınız çok yeni kanser tedavi yönteminden

who are benefiting from these very new ways of treating cancer.

faydalanan insanlar tanıyor olabilirsiniz.

What we now know is that your immune cells,

Şu anda biliyoruz ki, bağışıklık hücreleriniz,

which are the white blood cells coursing through your bloodstream,

yani kan dolaşımınızda akan beyaz kan hücreleriniz

protect you on a daily basis from things gone bad --

sizi kötü giden şeylerden günlük olarak korurlar,

including cancer.

buna kanser de dâhil.

And so in this picture,

Bu resimdeki,

those little green balls are your immune cells,

küçük yeşil toplar sizin bağışıklık hücrelerinizdir

and that big pink cell is a cancer cell.

ve bu pespembe hücre bir kanser hücresidir.

And these immune cells go around and taste all the cells in your body.

Bağışıklık hücreleri vücudunuzdaki tüm hücreleri dolaşır ve onların tadına bakar.

That's their job.

Onların işi budur.

And most of the time, the cells taste OK.

Ve çoğu zaman hücrelerin tadı normaldir.

But once in a while, a cell might taste bad.

Fakat bazen, bir hücrenin tadı kötü olabilir.

Hopefully, that's the cancer cell,

Umulur ki, bu kanser hücresidir

and when those immune cells get the bad taste,

ve bu bağışıklık sistemi hücreleri kötü tadı tespit eder

they launch an all-out strike and kill those cells.

ve topyekûn saldırı ile bu tip hücreleri öldürürler.

So we know that.

Yani bunu biliyoruz.

We also know that if you can potentiate that tasting,

Aynı zamanda eğer bu tadımlamanın gücünü arttırabilirsek,

if you can encourage those immune cells to actually take a big old bite

bu bağışıklık hücrelerinin bir kanser hücresi üzerinden

büyük bir ısırık almaya her gün teşvik edebilirseniz,

out of a cancer cell,

you get a better job protecting yourself from cancer every day

kendini kanserden korunma işini daha da iyi yaparsın

and maybe even curing a cancer.

ve belki kanseri tedavi de edebilirsin.

And there are now a couple of drugs out there in the market

Bu tedavi şekliyle aynı hareket eden ve kanser hastalarının tedavisinde

that are used to treat cancer patients

kullanılan birkaç çeşit ilaç

that act exactly by this process.

şu anda piyasada.

They activate the immune system

Onlar bağışık sistemimizi etkinleştirir,

so that the immune system can be more vigorous

bu sayede bağışıklık sistemi bizi kanserde korumak için

in protecting us from cancer.

daha aktif olabilir.

In fact, one of those drugs

Aslında, bu ilaçlardan biri Başkan Jimmy Carter'ın

may well have spared President Jimmy Carter's life.

hayatını uzatmış olabilir.

Do you remember, President Carter had malignant melanoma

Başkan Carter'ın beyninde yayılan

kötü huylu kara tümör olduğunu hatırlıyor musunuz?

that had metastasized to his brain,

and that diagnosis is one that is usually accompanied by numbers

Ve bu teşhis "yaşanacak ayların" sayılarla ifade edildiği

like "months to live."

hastalıklardan biridir.

But he was treated with one of these new immune-stimulating drugs,

Fakat kendisi, yeni bağışıklığı uyarıcı ilaçlardan biri ile tedavi edildi

and now his melanoma appears to be in remission,

ve şimdi görünüşe göre tümör küçülüyor,

which is remarkable,

ki sadece birkaç yıl önceki durum düşünüldüğünde

considering the situation only a few years ago.

bu olağanüstü bir şey.

In fact, it's so remarkable

Aslında, bu yeni bağışıklık iyileştirme ilaçları hakkında insanların:

that provocative statements like this one:

"Cancer is having a penicillin moment," people are saying,

"Kanser bir penisilin anında"

gibi provakatif ifadeler kullanması

with these new immune therapy drugs.

çok dikkat çekici.

I mean, that's an incredibly bold thing to say about a disease

Demek istediğim, çok uzun süredir savaştığımız ve çoğunlukla

which we've been fighting for a long time

savaşı kaybettiğimiz bu hastalık

and mostly losing the battle with.

hakkında söylenen inanılmaz cesur şeyler.

So this is very exciting.

Dolayısıyla bu oldukça heyecan verici.

Now what does this have to do with sugars?

Şimdi bunun şekerle ne ilgisi var?

Well, I'll tell you what we've learned.

Peki, size şu ana kadar ne öğrendiğimi söyleyeceğim.

When an immune cell snuggles up against a cancer cell to take a taste,

Bir bağışıklık hücresi tadına bakmak için kanser hücresine yanaştığında,

it's looking for signs of disease,

hastalık işaretleri arar

and if it finds those signs,

ve eğer bu işaretleri bulursa

the cell gets activated and it launches a missile strike and kills the cell.

hücre etkinleşir ve füze saldırısı gerçekleştirerek hücreyi öldürür.

But if that cancer cell has a dense forest of that sugar, sialic acid,

Fakat eğer kanser hücreleri sialik asit gibi bir şeker ormanı içerisinde ise

well, it starts to taste pretty good.

tatları oldukça iyi gelmeye başlar.

And there's a protein on immune cells that grabs the sialic acid,

Bağışıklık sistemi üzerinde sialik asidi yakalayan bir protein vardır

and if that protein gets held at that synapse

ve eğer bu protein bağışıklık hücreleri ile kanser hücresi arasındaki

between the immune cell and the cancer cell,

sinapsta tutulursa

it puts that immune cell to sleep.

bağışıklık hücresini uyutur.

The sialic acids are telling the immune cell,

Sialik asitler bağışıklık hücrelerine:

"Hey, this cell's all right. Nothing to see here, move along.

"Hey, bu hücre oldukça iyi. Burada bir şey yok, devam edin.

Look somewhere else."

Başka yerlere bakın." derler.

So in other words,

Diğer bir deyişle,

as long as our cells are wearing a thick coat of sialic acid,

hücrelerimiz kalın bir sialik asit kaplaması ile kaplandığı sürece

they look fabulous, right?

onlar muhteşem görünürler, değil mi?

It's amazing.

İnanılmaz.

And what if you could strip off that coat

Eğer bu kaplamayı ayırır ve şekeri uzaklaştırırsanız

and take that sugar away?

ne olur?

Well, your immune system

Bu hâlde, bağışıklık sisteminiz

might be able to see that cancer cell for what it really is:

kanser hücresinin gerçek yüzünü görebilecektir:

something that needs to be destroyed.

Yani yok edilmesi gereken bir şey olduğunu.

And so this is what we're doing in my lab.

İşte bunlar laboratuvarımda yaptığımız şeyler.

We're developing new medicines

Yeni ilaçlar geliştiriyoruz;

that are basically cell-surface lawnmowers --

bunlar basitçe hücre yüzeyinin çim biçme makinalarıdır.

molecules that go down to the surface of these cancer cells

Kanserli hücrelerin yüzeylerine inerek

and just cut off those sialic acids,

onların sialik asitlerini kopartırlar

so that the immune system can reach its full potential

ve bu sayede bağışıklı sistemi vücumuzdaki kanser hücrelerini

in eliminating those cancer cells from our body.

yok etmek için en üst düzeydeki potensiyellerine ulaşabilirler.

So in closing,

Ve cümlelerimi sonlandırırken,

let me just remind you again:

size bir şey hatırlatmama izin verin:

your cells are coated with sugars.

Hücreleriniz şeker ile kaplanmıştır.

The sugars are telling cells around that cell

Şekerler, kapladığı hücrenin etrafındaki hücrelere, bu hücrenin

whether the cell is good or bad.

iyi mi yoksa kötü mü olduğunu söylüyor.

And that's important,

Ve bu önemli,

because our immune system needs to leave the good cells alone.

çünkü bağışıklık sisteminizin iyi hücreleri yalnız bırakması gerekiyor.

Otherwise, we'd have autoimmune diseases.

Yoksa otoimmün hastalıklara yakalanırız.

But once in a while, cancers get the ability

Fakat bir süre sonra, kanserler bu yeni şekerleri

to express these new sugars.

ifade etme kabiliyetini edinirler.

And now that we understand

Ve artık bu şekerlerin bağışıklık sistemini

how those sugars mesmerize the immune system,

nasıl şaşırttığını bildiğimize göre,

we can come up with new medicines to wake up those immune cells,

bağışıklık sistemimizi uyandırmak için yeni ilaçlar bulabiliriz.

tell them, "Ignore the sugars, eat the cell

Onlara: "Şekerleri önemseme, hücreyi ye,

and have a delicious snack, on cancer."

kanserin üzerinde kendine bir ziyafet çek." deriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)