Susan Etlinger: What do we do with all this big data?

Çeviri: Yunus ASIK Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Technology has brought us so much:

Teknoloji bize çok şey getirdi:

the moon landing, the Internet,

Aya ayak basılması, İnternet,

the ability to sequence the human genome.

insan geninin sıralanabilmesi.

But it also taps into a lot of our deepest fears,

Fakat aynı zamanda en derin korkularımızın çoğunu da tetikliyor

and about 30 years ago,

ve yaklaşık 30 yıl önce

the culture critic Neil Postman wrote a book

kültür eleştirmeni Neil Postman,

called "Amusing Ourselves to Death,"

bu etkileşimi harika bir şekilde işleyen

which lays this out really brilliantly.

"Ölesiye Eğlenelim" isimli kitabı yazdı.

And here's what he said,

Kitapta, George Orwell ve

comparing the dystopian visions

Aldous Huxley'nin distopik görüşlerini

of George Orwell and Aldous Huxley.

karşılaştırırken şöyle diyordu:

He said, Orwell feared we would become

Orwell, tutsak bir topluma

a captive culture.

dönüşeceğimizden kaygılıydı.

Huxley feared we would become a trivial culture.

Huxley, anlamsız bir kültüre dönüşmemizden korkuyordu.

Orwell feared the truth would be

Orwell, gerçeğin bizden

concealed from us,

saklanacağından ve Huxley,

and Huxley feared we would be drowned

ilgisizlikler diyarında boğulacağımızdan

in a sea of irrelevance.

endişeleniyordu.

In a nutshell, it's a choice between

Kısaca, iki seçenek var:

Big Brother watching you

Ya 'Big Brother' bizi izleyecekti

and you watching Big Brother.

ya da biz 'Big Brother'ı izleyecektik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But it doesn't have to be this way.

Fakat bu böyle olmak zorunda değil.

We are not passive consumers of data and technology.

Biz bilgi ve teknolojinin pasif tüketicileri değiliz.

We shape the role it plays in our lives

Bunların hayatımızdaki rollerini ve

and the way we make meaning from it,

nasıl anlam çıkaracağımızı belirliyoruz,

but to do that,

fakat bunu yapmak için en azından

we have to pay as much attention to how we think

nasıl düşündüğümüz gibi nasıl

as how we code.

kodladığımıza da dikkat etmeliyiz.

We have to ask questions, and hard questions,

Sorular sormak zorundayız, zor sorular,

to move past counting things

bu şekilde bir şeyleri saymaktan öteye

to understanding them.

onları anlamaya başlayabiliriz.

We're constantly bombarded with stories

Sürekli dünyada ne kadar veri olduğu

about how much data there is in the world,

hakkında hikâyeler dinliyoruz

but when it comes to big data

ama söz konusu büyük veri

and the challenges of interpreting it,

ve onu yorumlamaktaki zorluklar olunca,

size isn't everything.

verinin büyüklüğü çok da önemli değil.

There's also the speed at which it moves,

Verilerin hareket etme hızı

and the many varieties of data types,

ve çok çeşitli veri türleri var.

and here are just a few examples:

Birkaç tane örnek vermek gerekirse:

images,

Görüntüler,

text,

yazı,

video,

video,

audio.

ses.

And what unites this disparate types of data

Tüm bu farklı verilerin ortak noktası ise,

is that they're created by people

insanlar tarafından yaratılmış

and they require context.

ve bir içeriğe sahip olmalarıdır.

Now, there's a group of data scientists

Şu anda Chicago Illinois Üniversitesi'nden,

out of the University of Illinois-Chicago,

Sağlık Medya İşbirliği adında

and they're called the Health Media Collaboratory,

veri bilimci bir grup, Hastalık Kontrol Merkezi

and they've been working with the Centers for Disease Control

ile birlikte insanların sigarayı bırakması

to better understand

hakkında nasıl konuştuğunu,

how people talk about quitting smoking,

elektronik sigaralar için söylenenleri

how they talk about electronic cigarettes,

ve bu insanların sigarayı bırakması için

and what they can do collectively

nasıl yardımcı olabileceklerini

to help them quit.

bulmak için çalışıyorlar.

The interesting thing is, if you want to understand

İşin ilginç yanı, insanların

how people talk about smoking,

sigara içme hakkında nasıl konuştuğunu

first you have to understand

anlamanız için öncelikle, "içmek"

what they mean when they say "smoking."

derken neden bahsettiklerini anlamanız gerekiyor.

And on Twitter, there are four main categories:

Twitter'da dört ana başlıkta toplamışlar:

number one, smoking cigarettes;

Öncelikle, "Sigara içmek".

number two, smoking marijuana;

İkinci olarak, "Ot içmek".

number three, smoking ribs;

Üçüncü sırada: "Dumanı tüten pirzolalar"

and number four, smoking hot women.

ve son olarak, "Hatun, bir içim su".

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So then you have to think about, well,

Sonra da mesela şunu düşünmek gerekiyor:

how do people talk about electronic cigarettes?

Elektronik sigaralar hakkında ne konuşuyorlar?

And there are so many different ways

İnsanların bunu yapmasının birçok yolu var

that people do this, and you can see from the slide

ve görsellerden de görebileceğiniz gibi

it's a complex kind of a query.

karmaşık bir sorgu türü.

And what it reminds us is that

Bunun bize hatırlattığı şey ise,

language is created by people,

dilin insanlar tarafından yaratıldığı,

and people are messy and we're complex

insanların dağınık ve karmaşık olduğu

and we use metaphors and slang and jargon

ve metafor, jargon ve argo kullanmamız.

and we do this 24/7 in many, many languages,

Hem de bunu birçok farklı dilde 7/24 yapmamız

and then as soon as we figure it out, we change it up.

ve bir yolunu bulur bulmaz değiştirmemiz.

So did these ads that the CDC put on,

Peki şimdi CDC (Hastalık Kontrol Merkezi)'nin yayınladığı,

these television ads that featured a woman

boğazında bir delik olan kadını gösteren

with a hole in her throat and that were very graphic

oldukça görsel ve rahatsız edici

and very disturbing,

bu televizyon reklamları,

did they actually have an impact

gerçekten insanların sigarayı

on whether people quit?

bırakmasına yardımcı oldu mu?

And the Health Media Collaboratory respected the limits of their data,

Sağlık Medya İşbirliği, veri limitlerini sınırlandırdı

but they were able to conclude

ama bu reklamlar hakkında şuna karar verdiler

that those advertisements — and you may have seen them —

— onları görmüş olabilirsiniz —

that they had the effect of jolting people

Bu reklamlar, insanları şok edici bir

into a thought process

düşünce sürecine sokarak etkiler

that may have an impact on future behavior.

ve bu sonraki davranışlara da etkide bulunabilir.

And what I admire and appreciate about this project,

Bu projede benim takdir ettiğim ve hayran olduğum,

aside from the fact, including the fact

insanların gerçek ihtiyaçlarına

that it's based on real human need,

dayanması gerçeğinden başka,

is that it's a fantastic example of courage

bir ilgisizlik denizinin karşısında,

in the face of a sea of irrelevance.

cesaretin harika bir örnek olmasıdır.

And so it's not just big data that causes

Bu nedenle, sadece yorumlama zorluklarına neden olan

challenges of interpretation, because let's face it,

büyük veri değildir, çünkü kabul edelim,

we human beings have a very rich history

insanlar olarak, herhangi bir veri miktarını almada,

of taking any amount of data, no matter how small,

ne kadar küçük olursa olsun ve bozulursa bozulsun,

and screwing it up.

çok zengin bir tarihe sahibiz.

So many years ago, you may remember

Uzun yıllar önce, eski başkan Ronald Reagan'ın,

that former President Ronald Reagan

gerçekler aptalca şeylerdir açıklaması

was very criticized for making a statement

yaptığı için çok eleştirildiğini

that facts are stupid things.

hatırlayabilirsin.

And it was a slip of the tongue, let's be fair.

Açık konuşalım, bu açıklama bir dil sürçmesiydi.

He actually meant to quote John Adams' defense

Gerçekte Boston Katliamı davalarında,

of British soldiers in the Boston Massacre trials

John Adams'ın İngiliz askerlerini savunmasını -

that facts are stubborn things.

"Gerçekler acıdır"'ı alıntılamaya çalıştı.

But I actually think there's

Aslında, söylediği şeyde tesadüfi bir bilgeliğin

a bit of accidental wisdom in what he said,

parçası olduğunu düşünüyorum,

because facts are stubborn things,

çünkü gerçekler acıdır,

but sometimes they're stupid, too.

ama bazen aynı zamanda aptalcadır.

I want to tell you a personal story

Bunun benim için neden çok önemli olduğu

about why this matters a lot to me.

hakkında kişisel bir öykü anlatmak istiyorum.

I need to take a breath.

Bir nefes almam gerekiyor.

My son Isaac, when he was two,

Oğlum Isaac'e, 2 yaşındayken,

was diagnosed with autism,

otizm tanısı konuldu

and he was this happy, hilarious,

ve mutlu, neşeli, sevgi dolu,

loving, affectionate little guy,

şefkatli küçük adamdı

but the metrics on his developmental evaluations,

ama sözcük sayısı - o sırada hiç yoktu - iletişimsel mimikler

which looked at things like the number of words —

ve kısa göz teması gibi şeylerin

at that point, none —

bakıldığı gelişimsel değerlendirme ölçümleri,

communicative gestures and minimal eye contact,

onun gelişimsel düzeyinin,

put his developmental level

9 aylık bir bebeğin gelişim düzeyinde

at that of a nine-month-old baby.

olduğunu gösterdi.

And the diagnosis was factually correct,

Tanı gerçeklere dayalı olarak doğruydu

but it didn't tell the whole story.

ama tüm hikâye bu değildi.

And about a year and a half later,

Yaklaşık bir buçuk yıl sonra,

when he was almost four,

hemen hemen 4 yaşındayken,

I found him in front of the computer one day

bir gün bilgisayarın önünde,

running a Google image search on women,

kadınlar üzerine Google görsel arama yaparken buldum.

spelled "w-i-m-e-n."

"Kidın" yazılmış.

And I did what any obsessed parent would do,

Her obsesif ebeveynin yapacağı şeyi yaptım;

which is immediately started hitting the "back" button

daha önce neyin aranmış olduğunu görmek için

to see what else he'd been searching for.

hemen "geri" düğmesine tıklamaya başladım.

And they were, in order: men,

Arananlar sırasıyla; erkekler,

school, bus and computer.

okul, otobüs ve bilgisayardı.

And I was stunned,

Buz kesildim,

because we didn't know that he could spell,

çünkü O'nun okuması bir yana harfleri

much less read, and so I asked him,

söyleyebildiğini bilmiyorduk.

"Isaac, how did you do this?"

"Isaac, Bunu nasıl yaptın?" diye sordum.

And he looked at me very seriously and said,

Isaac bana çok ciddi bir şekilde baktı

"Typed in the box."

ve "Kutunun içine yazılır" dedi.

He was teaching himself to communicate,

İletişimi kendi kendine öğreniyordu.

but we were looking in the wrong place,

Ama biz yanlış yere bakıyorduk

and this is what happens when assessments

ve bu, değerlendirmelerin ve analizlerin,

and analytics overvalue one metric —

bir ölçümü — bu vakada, sözel iletişim — olduğundan

in this case, verbal communication —

fazla ve yaratıcı sorun çözme gibi diğer ölçümleri az

and undervalue others, such as creative problem-solving.

değerlendirdiğinde olan şeydir.

Communication was hard for Isaac,

İletişim, Isaac için zordu

and so he found a workaround

ve bu yüzden bilmesi gereken şeyi

to find out what he needed to know.

öğrenmek için geçici bir çözüm buldu.

And when you think about it, it makes a lot of sense,

Bunu düşündüğünüzde, çok mantıklı geliyor,

because forming a question

çünkü bir soru oluşturmak,

is a really complex process,

gerçekten karmaşık bir süreçtir.

but he could get himself a lot of the way there

Ama o, arama kutusuna bir kelime yazarak

by putting a word in a search box.

kendi kendine çoğu şeyi yapabildi.

And so this little moment

Bundan dolayı bu küçük an,

had a really profound impact on me

benim ve ailemizin üzerinde derin

and our family

bir etki bıraktı.

because it helped us change our frame of reference

Onunla ilgili olan şeye ilişkin referans sistemimizin değişmesine

for what was going on with him,

ve biraz daha az endişelenmemize ve

and worry a little bit less and appreciate

becerikliliğini daha fazla takdir etmemize

his resourcefulness more.

yardım etti.

Facts are stupid things.

Gerçekler aptalca şeylerdir.

And they're vulnerable to misuse,

Yanlış kullanıma açıktır, inatçıdırlar

willful or otherwise.

ya da başka türlü.

I have a friend, Emily Willingham, who's a scientist,

Emily Willinghan adında, bilim insanı olan bir arkadaşım var.

and she wrote a piece for Forbes not long ago

Kısa bir süre önce Forbes için

entitled "The 10 Weirdest Things

"Otizmle İlgili En Tuhaf 10 Gerçek"

Ever Linked to Autism."

başlıklı bir makale yazdı.

It's quite a list.

Bütünüyle bir listeydi.

The Internet, blamed for everything, right?

İnternet her şey için suçlanır, doğru mu?

And of course mothers, because.

Elbette anneler de.

And actually, wait, there's more,

Aslında daha fazlası var.

there's a whole bunch in the "mother" category here.

"Anne" kategorisinde bir sürü var.

And you can see it's a pretty rich and interesting list.

Listenin oldukça dolu ve ilginç olduğunu burada görebilirsiniz.

I'm a big fan of

Ben şahsen otoyolların yakınında hamile

being pregnant near freeways, personally.

kalmanın büyük bir hayranıyım.

The final one is interesting,

En sonuncusu ilginç,

because the term "refrigerator mother"

çünkü "buzdolabı anne" terimi,

was actually the original hypothesis

gerçekte otizmin nedeni için

for the cause of autism,

orijinal hipotezdi ve

and that meant somebody who was cold and unloving.

soğuk ve sevgi göstermeyen birisi anlamına gelmekteydi.

And at this point, you might be thinking,

Bu noktada, "Tamam Susan,

"Okay, Susan, we get it,

veri alabilir, bilgi alabilirsin,

you can take data, you can make it mean anything."

bir şeyleri anlamlandırabilirsin" diye düşünüyor olabilirsiniz.

And this is true, it's absolutely true,

Bu doğru, kesinlikle doğru

but the challenge is that

ancak zorluk, bunun dışında

we have this opportunity

kendimize anlam çıkarmayı

to try to make meaning out of it ourselves,

denemek için fırsatımız olmasıdır.

because frankly, data doesn't create meaning. We do.

Açıkçası veri anlam oluşturmaz. Biz yaparız.

So as businesspeople, as consumers,

Dolayısıyla iş adamları, tüketiciler,

as patients, as citizens,

hastalar, vatandaşlar olarak

we have a responsibility, I think,

sorumluluğa sahibiz.

to spend more time

Kritik düşünme becerilerimize odaklanmaya

focusing on our critical thinking skills.

daha fazla zaman harcamalıyız diye düşünüyorum.

Why?

Neden?

Because at this point in our history, as we've heard

Çünkü tarihimizde bu noktada,

many times over,

defalarca duyduğumuz gibi,

we can process exabytes of data

yıldırım hızıyla eksabayt verileri

at lightning speed,

işleyebiliriz

and we have the potential to make bad decisions

ve çok daha hızlı ve etkili bir biçimde kötü kararlar alma

far more quickly, efficiently,

potansiyeline sahibiz.

and with far greater impact than we did in the past.

Geçmişte yaptığımızdan çok daha büyük bir etkiyle.

Great, right?

Müthiş, değil mi?

And so what we need to do instead

Dolayısıyla bunun yerine yapmamız gereken şey,

is spend a little bit more time

etik, felsefe, sözbilim, toplumlar ve sosyoloji

on things like the humanities

ve sosyal bilimler gibi şeyler üzerine

and sociology, and the social sciences,

daha fazla vakit harcamak,

rhetoric, philosophy, ethics,

because they give us context that is so important

çünkü onlar bize büyük veriler için

for big data, and because

çok önemli içerik sağlar ve

they help us become better critical thinkers.

iyi eleştirel düşünürler olmamıza yardım ederler.

Because after all, if I can spot

Sonuçta, bir tartışmada bir sorun

a problem in an argument, it doesn't much matter

fark edebilirsem, bunun sayılarla ya da kelimelerle

whether it's expressed in words or in numbers.

ifade edilip edilmediği çok önemli değil.

And this means

Bu,

teaching ourselves to find those confirmation biases

onay ön yargılarını ve yanlış ilişkileri kendi kendimize

and false correlations

bulmayı öğrenme ve 30 metreden çıplak

and being able to spot a naked emotional appeal

bir duygusal çağrıyı fark etme

from 30 yards,

anlamına gelir,

because something that happens after something

çünkü bir şeylerden sonra gerçekleşen şeyler,

doesn't mean it happened because of it, necessarily,

ondan dolayı oldu anlamına gelmez, zorunlu olarak

and if you'll let me geek out on you for a second,

ve bir saniye ukalalık etmeme izin verirseniz,

the Romans called this "post hoc ergo propter hoc,"

Romalılar buna, "önceki olayı bir sonrakinin

after which therefore because of which.

nedeni gösterme yanlışı" derler.

And it means questioning disciplines like demographics.

Bu, demografi gibi disiplinleri sorgulama anlamına gelir.

Why? Because they're based on assumptions

Neden? Çünkü aslında yapmayı düşündüğümüz ve olduğumuz

about who we all are based on our gender

şeylerin verilerinin aksine, cinsiyetimiz,

and our age and where we live

yaşımız ve nerede yaşadığımız

as opposed to data on what we actually think and do.

hakkında varsayımlara dayanırlar.

And since we have this data,

Bu verilere sahip olduğumuz için

we need to treat it with appropriate privacy controls

gizlilik ayarlarına ve tüketici tercihlerine

and consumer opt-in,

yeterince önem vermeliyiz

and beyond that, we need to be clear

ve bundan öteye,

about our hypotheses,

sonuçtaki hipotezimiz,

the methodologies that we use,

kullandığımız yöntemler

and our confidence in the result.

ve güvenilirliğimiz anlaşılır olmalı.

As my high school algebra teacher used to say,

Lise'de matematik hocamın dediği gibi,

show your math,

hesaplamanı göster,

because if I don't know what steps you took,

çünkü yöntemini göstermezsen,

I don't know what steps you didn't take,

hangi adımları atmadığını bilemem

and if I don't know what questions you asked,

ve ne tür soruları sorduğunu bilmezsem,

I don't know what questions you didn't ask.

hangi soruları sormadığını bilemem.

And it means asking ourselves, really,

Kendimize şunu sormalıyız,

the hardest question of all:

gerçekten en zor soru aslında:

Did the data really show us this,

Veri bunları bize gerçekten gösterdi mi,

or does the result make us feel

yoksa sonuçlar bizi rahatlığa ve

more successful and more comfortable?

başarılı olduğumuza dair hisse mi kaptırdı?

So the Health Media Collaboratory,

Bu yüzden Sağlık Medya İşbirliği,

at the end of their project, they were able

projelerinin bitiminde,

to find that 87 percent of tweets

oldukça görsel ve rahatsız edici

about those very graphic and disturbing

sigara karşıtı reklamlar açığa çıkardığı korku

anti-smoking ads expressed fear,

hakkında %87 oranında tvit aldılar

but did they conclude

ama insanlar sigarayı bıraktı

that they actually made people stop smoking?

sonucunu vardılar mı?

No. It's science, not magic.

Hayır. Bu, bilim, büyü değil.

So if we are to unlock

Veri gücünün

the power of data,

kilidini açmak istiyorsak,

we don't have to go blindly into

totaliter bir rejimin Orwell görüşüne,

Orwell's vision of a totalitarian future,

değersiz bir geleceğin bir Huxley görüşüne

or Huxley's vision of a trivial one,

ya da her ikisinin korkunç karışımlarına

or some horrible cocktail of both.

körü körüne gitmek zorunda değiliz.

What we have to do

Yapmamız gereken şey,

is treat critical thinking with respect

saygıyla ve Sağlık Medya İşbirliği gibi

and be inspired by examples

örneklerden ilham alarak

like the Health Media Collaboratory,

eleştirel düşünce değerlendirmesi yapmaktır.

and as they say in the superhero movies,

Süper kahraman filmlerinde söyledikleri gibi,

let's use our powers for good.

iyilik için gücümüzü kullanalım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)