Susan Etlinger: What do we do with all this big data?

Tłumaczenie: Weronika Pietrzak Korekta: Rysia Wand

Technology has brought us so much:

Technika przyniosła nam tak wiele:

the moon landing, the Internet,

lądowanie na Księżycu, Internet, sekwencjonowanie ludzkiego genomu.

the ability to sequence the human genome.

But it also taps into a lot of our deepest fears,

Wydobywa też wiele naszych najskrytszych lęków.

and about 30 years ago,

Około 30 lat temu krytyk kultury, Neil Postman, napisał książkę

the culture critic Neil Postman wrote a book

called "Amusing Ourselves to Death,"

pod tytułem "Zabawić się na śmierć", która świetnie to odzwierciedla.

which lays this out really brilliantly.

And here's what he said,

Oto co mówi, porównując dystopiczne wizje

comparing the dystopian visions

of George Orwell and Aldous Huxley.

George'a Orwella i Aldousa Huxleya.

He said, Orwell feared we would become

Orwell bał się zniewolenia kultury.

a captive culture.

Huxley feared we would become a trivial culture.

Huxley bał się trywializacji kultury.

Orwell feared the truth would be

Orwell bał się, że prawda będzie przed nami ukrywana,

concealed from us,

and Huxley feared we would be drowned

a Huxley, że zaleje nas morze trywialności.

in a sea of irrelevance.

In a nutshell, it's a choice between

Jednym słowem to wybór między "Wielki Brat patrzy",

Big Brother watching you

a oglądaniem "Wielkiego Brata".

and you watching Big Brother.

(Laughter)

(Śmiech)

But it doesn't have to be this way.

Ale wcale nie musi tak być.

We are not passive consumers of data and technology.

Nie jesteśmy biernymi konsumentami danych i technik.

We shape the role it plays in our lives

Kształtujemy ich rolę w naszym życiu

and the way we make meaning from it,

i ich znaczenie.

but to do that,

Jednak w tym celu

we have to pay as much attention to how we think

musimy zwracać tyle uwagi na to, jak myślimy,

as how we code.

jak i na to, jak kodujemy.

We have to ask questions, and hard questions,

Musimy zadawać pytania, trudne pytania,

to move past counting things

żeby przejść od powtarzania czynności

to understanding them.

do rozumienia ich.

We're constantly bombarded with stories

Ciągle bombardują nas informacje

about how much data there is in the world,

o tym, jak wiele danych jest na świecie,

but when it comes to big data

ale gdy chodzi o wyzwanie, jakim jest ich interpretacja,

and the challenges of interpreting it,

rozmiar to nie wszystko.

size isn't everything.

There's also the speed at which it moves,

Chodzi też o prędkość, z jaką się zmieniają

and the many varieties of data types,

i o różnorodność typów danych.

and here are just a few examples:

Oto kilka przykładów:

images,

obrazy,

text,

tekst,

video,

wideo

audio.

i audio.

And what unites this disparate types of data

Łączy je to, że są stworzone przez ludzi i wymagają kontekstu.

is that they're created by people

and they require context.

Now, there's a group of data scientists

Grupa analityków danych z Uniwersytetu Illinois-Chicago

out of the University of Illinois-Chicago,

and they're called the Health Media Collaboratory,

pracuje w Health Media Collaboratory.

and they've been working with the Centers for Disease Control

Współpracują z Centrami Kontroli Chorób,

to better understand

żeby lepiej rozumieć,

how people talk about quitting smoking,

co ludzie mówią o rzucaniu palenia, co mówią o papierosach elektronicznych

how they talk about electronic cigarettes,

and what they can do collectively

i co mogą wspólnie zrobić, żeby pomóc im rzucić palenie.

to help them quit.

The interesting thing is, if you want to understand

Żeby zrozumieć, co ludzie mówią o paleniu,

how people talk about smoking,

first you have to understand

najpierw trzeba wiedzieć,

what they mean when they say "smoking."

co rozumieją przez "palenie".

And on Twitter, there are four main categories:

Na Twitterze są cztery główne kategorie:

number one, smoking cigarettes;

numer jeden: palenie papierosów; numer dwa: palenie marihuany;

number two, smoking marijuana;

number three, smoking ribs;

numer trzy: palenie w piecu i numer cztery: palenie się do kobiet.

and number four, smoking hot women.

(Śmiech)

(Laughter)

So then you have to think about, well,

Trzeba przemyśleć, jak ludzie rozmawiają o e-papierosach.

how do people talk about electronic cigarettes?

And there are so many different ways

Robią to na wiele sposobów,

that people do this, and you can see from the slide

jak widać na slajdzie, to dosyć złożona sprawa.

it's a complex kind of a query.

And what it reminds us is that

Przypomina nam to, że język jest tworzony przez ludzi,

language is created by people,

and people are messy and we're complex

a ludzie mieszają, jesteśmy skomplikowani,

and we use metaphors and slang and jargon

używamy metafor, slangu, żargonu

and we do this 24/7 in many, many languages,

i robimy to 24 godziny na dobę, w bardzo wielu językach,

and then as soon as we figure it out, we change it up.

a jak tylko to zauważymy, zmieniamy to.

Podobnie było z reklamami wyemitowanymi przez CDC,

So did these ads that the CDC put on,

these television ads that featured a woman

te bardzo obrazowe, niepokojące reklamy z kobietą z dziurą w gardle.

with a hole in her throat and that were very graphic

and very disturbing,

did they actually have an impact

Czy wpłynęły jakoś na rzucanie palenia?

on whether people quit?

Health Media Collaboratory mieli niewiele danych,

And the Health Media Collaboratory respected the limits of their data,

but they were able to conclude

ale mogli wywnioskować, że te reklamy, mogliście je widzieć,

that those advertisements — and you may have seen them —

that they had the effect of jolting people

wstrząsnęły ludźmi i zmusiły do przemyśleń,

into a thought process

that may have an impact on future behavior.

które mogą mieć wpływ na przyszłe zachowania.

And what I admire and appreciate about this project,

Tym co podziwiam i doceniam w tym projekcie,

aside from the fact, including the fact

oprócz tego, że jest oparty na prawdziwych, ludzkich potrzebach,

that it's based on real human need,

is that it's a fantastic example of courage

jest fantastyczny przykład odwagi

in the face of a sea of irrelevance.

wobec powodzi rzeczy nieistotnych.

And so it's not just big data that causes

Nie tylko ogromne dane powodują problemy z ich interpretacją,

challenges of interpretation, because let's face it,

Przyznajmy, że my, ludzie, mamy bogatą historię wpadek,

we human beings have a very rich history

of taking any amount of data, no matter how small,

kiedy to braliśmy dowolną ilość danych, nawet bardzo małą i przekręcaliśmy je.

and screwing it up.

So many years ago, you may remember

Wiele lat temu, może pamiętacie, ex-prezydenta Reagana bardzo krytykowano

that former President Ronald Reagan

was very criticized for making a statement

za oświadczenie, że fakty są głupie.

that facts are stupid things.

And it was a slip of the tongue, let's be fair.

To było przejęzyczenie, miał na myśli słowa Johna Adamsa,

He actually meant to quote John Adams' defense

of British soldiers in the Boston Massacre trials

którymi ten bronił brytyjskich żołnierzy

podczas procesów w sprawie masakry bostońskiej,

that facts are stubborn things.

że "fakty są uparte".

But I actually think there's

Jednak jest w tym trochę przypadkowej mądrości,

a bit of accidental wisdom in what he said,

because facts are stubborn things,

bo fakty są uparte, ale czasem są też głupie.

but sometimes they're stupid, too.

I want to tell you a personal story

Opowiem wam prywatną historię,

about why this matters a lot to me.

zobaczycie, czemu to dla mnie ważne.

I need to take a breath.

Muszę złapać oddech.

My son Isaac, when he was two,

Kiedy mój syn, Issac, miał dwa lata zdiagnozowano u niego autyzm,

was diagnosed with autism,

and he was this happy, hilarious,

był szczęśliwym, wesołym, kochającym, czułym chłopczykiem,

loving, affectionate little guy,

but the metrics on his developmental evaluations,

ale ocena jego rozwoju,

which looked at things like the number of words —

na przykład, ile zna słów,

at that point, none —

wówczas: zero,

wykazała: "brak komunikacji niewerbalnej,

communicative gestures and minimal eye contact,

minimalny kontakt wzrokowy",

put his developmental level

określała jego poziom rozwoju na etap 9-miesięcznego dziecka.

at that of a nine-month-old baby.

And the diagnosis was factually correct,

Diagnoza faktycznie była poprawna, ale nie mówiła wszystkiego.

but it didn't tell the whole story.

Jakieś półtora roku później, kiedy miał prawie cztery lata,

And about a year and a half later,

when he was almost four,

I found him in front of the computer one day

zobaczyłam jak szuka w grafice Google

running a Google image search on women,

hasła "kobiety",

(Śmiech)

spelled "w-i-m-e-n."

napisanego trochę niepoprawnie.

Postąpiłam jak każdy obsesyjny rodzic,

And I did what any obsessed parent would do,

which is immediately started hitting the "back" button

zaczęłam klikać "wstecz", żeby zobaczyć, czego szukał wcześniej.

to see what else he'd been searching for.

And they were, in order: men,

Hasła brzmiały: mężczyźni, szkoła, autobus i komputer.

school, bus and computer.

And I was stunned,

Byłam w szoku, bo nie wiedzieliśmy, że umie literować, co dopiero czytać,

because we didn't know that he could spell,

much less read, and so I asked him,

"Isaac, how did you do this?"

więc spytałam go, jak to zrobił.

And he looked at me very seriously and said,

Spojrzał na mnie bardzo poważnie i powiedział: "Wpisałem w okienko".

"Typed in the box."

He was teaching himself to communicate,

Uczył się komunikować, tylko my szukaliśmy w złym miejscu.

but we were looking in the wrong place,

Tak się dzieje, gdy oceny i analizy przeceniają jedną cechę,

and this is what happens when assessments

and analytics overvalue one metric —

in this case, verbal communication —

w tym wypadku komunikację werbalną, a zaniżają wartość innych,

and undervalue others, such as creative problem-solving.

takich jak twórcze rozwiązywanie problemów.

Komunikacja była trudna dla Isaaca, więc znalazł inną drogę,

Communication was hard for Isaac,

and so he found a workaround

to find out what he needed to know.

żeby dowiedzieć się tego, czego potrzebował.

And when you think about it, it makes a lot of sense,

Kiedy się o tym pomyśli, to ma sens, bo ułożenie pytania to złożony proces,

because forming a question

is a really complex process,

a do wyszukania wystarcza jedno słowo.

but he could get himself a lot of the way there

by putting a word in a search box.

And so this little moment

Ten krótki moment miał ogromny wpływ na mnie i naszą rodzinę,

had a really profound impact on me

and our family

because it helped us change our frame of reference

bo dał nam punkt odniesienia do tego, co się z nim dzieje

for what was going on with him,

i pozwolił martwić się odrobinę mniej i bardziej docenić jego pomysłowość.

and worry a little bit less and appreciate

his resourcefulness more.

Facts are stupid things.

Fakty są głupie.

Łatwo je przekręcić, bardziej lub mniej świadomie.

And they're vulnerable to misuse,

willful or otherwise.

I have a friend, Emily Willingham, who's a scientist,

Mam przyjaciółkę, Emily Willingham, która jest naukowcem

and she wrote a piece for Forbes not long ago

i niedawno napisała artykuł do magazynu Forbes

entitled "The 10 Weirdest Things

"10 Najdziwniejszych Rzeczy Łączonych z Autyzmem".

Ever Linked to Autism."

It's quite a list.

To całkiem długa lista.

Internet, winiony za wszystko, to jedno źródło.

The Internet, blamed for everything, right?

Oprócz tego, oczywiście, matki,

And of course mothers, because.

ale czekajcie, jest więcej, jest cała masa w kategorii "matki".

And actually, wait, there's more,

there's a whole bunch in the "mother" category here.

And you can see it's a pretty rich and interesting list.

To całkiem bogata i interesująca lista.

I'm a big fan of

Najbardziej mi się podoba

being pregnant near freeways, personally.

"ciąża w pobliżu autostrad".

The final one is interesting,

Ostatnie jest interesujące, bo termin "matka-lodówka"

because the term "refrigerator mother"

was actually the original hypothesis

był pierwotną hipotezą co do przyczyny autyzmu,

for the cause of autism,

and that meant somebody who was cold and unloving.

oznaczał osobę zimną i niezdolną do kochania.

And at this point, you might be thinking,

Teraz możecie myśleć: "Już załapaliśmy,

"Okay, Susan, we get it,

you can take data, you can make it mean anything."

można wziąć dane i sprawić, że będą znaczyć cokolwiek".

And this is true, it's absolutely true,

I to prawda, absolutnie,

but the challenge is that

ale prawdziwym wyzwaniem jest,

żeby samodzielnie wydobyć to znaczenie, bo przecież tak naprawdę

we have this opportunity

to try to make meaning out of it ourselves,

żadne dane nie mają znaczenia, dopóki im go nie nadamy.

because frankly, data doesn't create meaning. We do.

So as businesspeople, as consumers,

Jako ludzie biznesu, klienci, pacjenci, obywatele miast,

as patients, as citizens,

powinniśmy poświęcić więcej uwagi

we have a responsibility, I think,

to spend more time

naszym zdolnościom krytycznego myślenia.

focusing on our critical thinking skills.

Why?

Dlaczego?

Because at this point in our history, as we've heard

Bo na obecnym etapie, jak już mówiono, możemy przetwarzać

many times over,

we can process exabytes of data

eksabajty danych z prędkością światła

at lightning speed,

and we have the potential to make bad decisions

i podejmować złe decyzje dużo szybciej i wydajniej,

far more quickly, efficiently,

and with far greater impact than we did in the past.

wpływające na nas o wiele bardziej niż w przeszłości.

Great, right?

Świetnie, prawda?

And so what we need to do instead

Zamiast tego, trzeba spędzić trochę więcej czasu

is spend a little bit more time

na naukach humanistycznych,

on things like the humanities

and sociology, and the social sciences,

socjologii, naukach społecznych, retoryce, filozofii, etyce,

rhetoric, philosophy, ethics,

because they give us context that is so important

bo one zapewniają kontekst, który jest tak ważny w analizie ogromnych danych,

for big data, and because

they help us become better critical thinkers.

bo pomagają nam poprawiać krytyczne myślenie.

Because after all, if I can spot

Przy poruszaniu jakiegoś problemu nie ma większego znaczenia

a problem in an argument, it doesn't much matter

czy użyjemy słów, czy liczb.

whether it's expressed in words or in numbers.

And this means

Powinniśmy uczyć się znajdowania tych tendencyjnych znaczeń

teaching ourselves to find those confirmation biases

and false correlations

i fałszywych korelacji,

and being able to spot a naked emotional appeal

a być w stanie z daleka rozpoznać emocjonalne wyznanie,

from 30 yards,

because something that happens after something

bo to, że jedno dzieje się po drugim nie znaczy, że jest jego skutkiem.

doesn't mean it happened because of it, necessarily,

and if you'll let me geek out on you for a second,

Rzymianie nazywali to "post hoc ergo propter hoc",

the Romans called this "post hoc ergo propter hoc,"

after which therefore because of which.

"po tym, więc w skutek tego".

And it means questioning disciplines like demographics.

To oznacza poddanie w wątpliwość takich dyscyplin, jak demografia.

Why? Because they're based on assumptions

Dlaczego?

Bo opierają się na założeniach, kim jesteśmy, popartych jedynie

about who we all are based on our gender

informacjami o płci, wieku i miejscu zamieszkania,

and our age and where we live

as opposed to data on what we actually think and do.

w przeciwieństwie do tego, co naprawdę robimy i myślimy.

And since we have this data,

Skoro mamy te dane, należy je traktować

we need to treat it with appropriate privacy controls

z szacunkiem dla cudzej prywatności

and consumer opt-in,

i za wiedzą konsumentów.

and beyond that, we need to be clear

Trzeba mieć jasność co do używanych hipotez i metodologii

about our hypotheses,

the methodologies that we use,

oraz pewność co do rezultatów.

and our confidence in the result.

As my high school algebra teacher used to say,

Jak mówił mój nauczyciel z liceum:

"Pokaż mi obliczenia, bo jeśli nie wiem, co zrobiłeś,

show your math,

because if I don't know what steps you took,

nie wiem, czego nie zrobiłeś, a jeśli nie wiem, jakie pytanie zadałeś,

I don't know what steps you didn't take,

and if I don't know what questions you asked,

nie wiem, jakich pytań nie zadałeś".

I don't know what questions you didn't ask.

And it means asking ourselves, really,

To znaczy, że trzeba sobie zadać najtrudniejsze pytanie:

the hardest question of all:

Did the data really show us this,

czy też może wynik przynosi nam

or does the result make us feel

większą satysfakcję i komfort?

more successful and more comfortable?

So the Health Media Collaboratory,

Health Media Collaboratory na koniec projektu mogli stwierdzić,

at the end of their project, they were able

to find that 87 percent of tweets

że 87% wpisów na Tweeterze na temat obrazowych,

about those very graphic and disturbing

anti-smoking ads expressed fear,

niepokojących reklam przeciwko paleniu wyrażało strach,

ale czy doszli do wniosku, że skłonili kogoś do rzucenia nałogu?

but did they conclude

that they actually made people stop smoking?

No. It's science, not magic.

Nie, bo to nauka, a nie magia.

So if we are to unlock

Jeśli chcemy korzystać z możliwości, jakie dają nam dane,

the power of data,

we don't have to go blindly into

nie musimy ślepo iść w orwellowską wizję totalitarnej przyszłości,

Orwell's vision of a totalitarian future,

or Huxley's vision of a trivial one,

czy trywializację Huxleya,

or some horrible cocktail of both.

albo jakąś okropną mieszankę obu.

What we have to do

Wystarczy, że będziemy szanować zdolność krytycznego myślenia

is treat critical thinking with respect

and be inspired by examples

i będziemy się inspirować takimi przykładami,

like the Health Media Collaboratory,

jak Health Media Collaboratory.

and as they say in the superhero movies,

Jak mawiają w filmach o superbohaterach:

let's use our powers for good.

użyjmy naszych mocy na rzecz dobra.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)