The language of being human | Poet Ali

221,748 views ・ 2020-05-15

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: erjon sal Reviewer: Lea Noberdaliu
00:12
Poet Ali: Hi. Audience: Hi.
0
12925
1289
Çkemi.
00:14
PA: I want to ask you guys a question. How many languages do you speak?
1
14804
3352
Dua t'ju bëj një pyetje. Sa gjuhë flisni?
00:18
This is not a rhetorical question.
2
18160
1661
Nuk është pyetje retorike.
Dua në fakt të mendoni një numër.
00:20
I actually want you to think of a number.
3
20362
1955
Disa prej jush e kanë shumë të lehtë.
00:22
For some of you, it's pretty easy.
4
22317
1643
00:23
Inside your head, you're like, "It's one. You're speaking it, buddy. I'm done."
5
23960
3735
Keni një zë në kokë që thotë "Një. atë që po flet. Pikë."
Ndonjë tjeter nga ju mendon
00:27
Others of you maybe are wondering
6
27719
1631
se mbase gjuha që ish i dashuri apo ish e dashura ju ka mësuar,
00:29
if the language an ex-boyfriend or ex-girlfriend taught you,
7
29350
2851
me gjithë sharjet e mallkimet,
00:32
where you learned all the cusswords,
8
32201
1727
00:33
if it counts -- go ahead and count it.
9
33928
1829
quhet si gjuhë e huaj, numrojeni dhe atë.
00:35
When I asked myself the question, I came up with four,
10
35757
2531
Kur ia bera këtë pyetje vetes, arrita të numëroja katër,
00:38
arguably five, if I've been drinking.
11
38288
1977
ose edhe pesë, kur jam i dehur.
00:41
(Laughter)
12
41343
1108
(Të qeshura)
00:42
(In Italian: With a little bit of wine I can speak Italian.)
13
42475
2854
Me ndihmën e verës flas edhe italisht
00:45
(Applause)
14
45329
1762
(Duartrokitje)
00:47
Cheers!
15
47115
1409
Gëzuar!
00:48
But on closer examination, I came up with 83 -- 83 languages,
16
48548
3363
Por kur e mora seriozisht, arrita deri ne 83 -- 83 gjuhë,
00:51
and I got tired and I stopped counting.
17
51935
1987
dhe si përfundim u lodha dhe e lashë numërimin
00:53
And it forced me to revisit this definition that we have of language.
18
53946
3600
Kjo më shtyu ta mendoj edhe një herë përkufizimin e gjuhës.
Përkufizimi i parë është si vijon,
00:57
The first entry said,
19
57570
1207
00:58
"The method of human communication, either spoken or written,
20
58801
2878
"Metoda e komunikimit njerëzor, e folur ose e shkruar,
01:01
consisting of the use of words in a structured or conventional way."
21
61703
3624
që përfshin përdorimin e fjalëve
në mënyrë të strukturuar ose konvencionale."
01:05
The definition at the bottom refers to specialized fields,
22
65351
3073
Përkufizimi në fund lidhet me fusha të ekspertizës,
01:08
like medicine, science, tech.
23
68448
2058
siç janë mjekësia, shkenca, teknologjia.
01:10
We know they have their own vernacular,
24
70530
1862
E dimë që këto kanë gjuhën e tyre,
01:12
their own jargon.
25
72416
1169
zhargonin e tyre.
01:13
But what most interested me was that definition right in the center there:
26
73609
3498
Por ajo që më tërhoqi më shumë vëmendjen ishte përkufizimi në qendër:
01:17
"the system of communication used by a particular community or country."
27
77131
4586
"sistemi i komunikimit që përdoret në një komunitet ose vend të caktuar."
01:21
And I'm not interested in altering this definition.
28
81741
3003
Dhe nuk dëshiroj ta ndryshoj këtë përkufizim.
01:24
I'm interested in applying it to everything we do,
29
84768
3265
Dëshiroj ta zbatoj në çdo gjë që bëjmë,
01:28
because I believe that we speak far more languages than we realize.
30
88057
3395
sepse kam bindjen se ne flasim më shumë gjuhë se sa mendojmë.
01:31
And for the rest of our time together,
31
91476
2096
Sa i takon kohës që na mbetet bashkë,
01:33
I'm going to attempt to speak in one language
32
93596
2158
do të përpiqem të përdor një gjuhë
01:35
that is native to every single human being in this room.
33
95778
3463
që është gjuha e nënës për secilin në këtë ambient.
01:39
But that changes things a little bit,
34
99265
1768
Por pastaj ndryshon pak puna,
01:41
because then it's no longer a presentation.
35
101057
3378
sepse nuk do të jetë më prezantim.
01:44
It becomes a conversation,
36
104459
1979
Kthehet në bisedë,
01:46
and in any conversation,
37
106462
1420
dhe si në çdo bisedë,
01:47
there must be some sort of interaction.
38
107906
2465
duhet të ketë pak ndërveprim.
01:50
And for any interaction to happen,
39
110395
2257
Dhe që të ketë ndërveprim,
01:52
there has to be a degree of willingness on both parties.
40
112676
3997
duhet të jetë një dëshirë e dyanshme.
Dhe mendoj se sikur të kemi pak nga kjo dëshirë, kemi për të parë diçka magjike
01:57
And I think if we just are willing, we will see the magic that can happen
41
117268
3584
02:00
with just a little bit of willingness.
42
120876
1837
thjesht duhet pak vullnet.
02:02
So I've chosen a relatively low-risk common denominator
43
122737
5037
Kam zgjedhur diçka që ka rrezik të ulët që shumë e njohin
02:07
that can kind of gauge if we're all willing.
44
127798
2742
dhe që mund të funksionojë nëse të gjithë bashkëpunojmë.
02:10
If you're happy and you know it, clap your hands.
45
130564
2299
Nëse e kupton që je i lumtur, përplas duart.
02:12
(Claps)
46
132887
1093
(Duartrokitje)
02:14
Now you're talking!
47
134004
2519
Tani po flisni!
02:16
(In Spanish: For all the people who speak Spanish,
48
136547
2567
Për të gjithë njerëzit që flasin spanjollisht
02:19
please stand up.
49
139144
1794
ju lutem ngrituni në këmbë
Shikoni personin që është ulur pranë juve
02:22
And look at a person sitting to your side
50
142575
3669
02:26
and start laughing.)
51
146268
1937
dhe filloni të qeshni
02:28
(Laughter)
52
148229
3323
(Të qeshura)
02:31
Thank you so much. Please be seated.
53
151552
2151
Shumë faleminderit. Ju lutem, uluni.
02:33
Now, if that felt a little bit awkward,
54
153727
2098
Tani, nëse kjo u ndje pak çuditshëm
02:35
I promise there was no joke being had at your expense.
55
155849
3617
ju premtoj se nuk kishte asnjë shaka në shpenzimin tuaj.
02:39
I simply asked the Spanish-speaking audience to stand up,
56
159490
4283
Thjeshtë i kërkova publikut spanjollisht-folës të ngrihej në këmbë,
02:43
look at a person that was sitting close to them and laugh.
57
163797
4016
të shikonte personin pranë dhe të qeshte.
02:47
And I know that wasn't nice, and I'm sorry,
58
167837
2677
E di që s'ishte e sjellshme, andaj kërkoj falje
02:50
but in that moment,
59
170538
1603
por në atë moment,
shumë nga ne, ndjen diçka.
02:53
some of us felt something.
60
173211
1831
02:55
You see, we're often aware of what language does
61
175066
2283
Shikoni, ne shpesh e dimë se ç'bën gjuha
02:57
when we speak somebody's language,
62
177373
1661
kur e flasim gjuhën e dikujt,
02:59
what it does to connect, what it does to bind.
63
179058
2145
çfarë bën për të bashkuar, çfarë bën për të lidhur
03:01
But we often forget what it does when you can't speak that language,
64
181227
3210
Por ne shpesh harrojmë çfarë bën, kur nuk e flasim atë gjuhë.
03:04
what it does to isolate, what it does to exclude.
65
184461
2704
çfarë bën për të izoluar, çfarë bën për të përjashtuar.
03:07
And I want us to hold on as we journey through
66
187189
2460
Dhe unë dua që ne ta vazhdojmë këtë rrugëtim
03:09
our little walk of languages here.
67
189673
3583
përgjatë shëtitjes sonë të vogël të gjuhëve
03:13
(In Farsi: I'd like to translate the idea of "taarof.")
68
193280
3108
Dëshiroj të përkthej idenë e "taarof"
03:16
I said in Farsi, "I'd like to translate
69
196412
1905
Thashë në persisht:
"Dëshiroj të përkthej idenë e taarof" në kulturën perse.
03:18
this idea of 'taarof' in the Persian culture,"
70
198341
2616
03:20
which, really -- it has no equivalent in the English lexicon.
71
200981
3781
e cila në leksikun e gjuhës angleze nuk ka përshtatshmëri.
03:24
The best definition would be something like an extreme grace
72
204786
2852
Përkufizimi më i mirë do të ishte diçka me hir të skajshëm
03:27
or an extreme humility.
73
207662
1330
ose përulje e skajshme.
03:29
But that doesn't quite get the job done.
74
209016
1911
Por kjo në fakt nuk mjafton.
03:30
So I'll give you an example.
75
210951
1336
Ndaj po ju jap një shembull:
03:32
If two gentlemen were walking by each other,
76
212311
2046
Nëse dy zotërinj këmbehen rrugës,
03:34
it'd be very common for the first one to say,
77
214357
2322
është shumë e zakonshme që njeri të thotë,
03:36
(In Farsi: I am indebted to you),
78
216679
1607
Të detyrohem,
03:38
which means, "I am indebted to you."
79
218300
1729
që do të thotë, "të jam borxhli."
03:40
The other gentlemen would respond back,
80
220343
1859
Zotëria tjetër do i përgjigjej,
03:42
(In Farsi: I open my shirt for you)
81
222202
1823
Për ty unë hap këmishën
03:44
which means, "I open my shirt for you."
82
224045
2127
që do të thotë, "zbërthej këmishen time për ty."
03:46
The first guy would respond back,
83
226724
1867
I pari do të përgjigjej,
03:48
(In Farsi: I am your servant)
84
228615
1405
Jam shërbëtori yt.
03:50
which means, "I am your servant."
85
230020
1729
Që domethënë : "Jam shërbëtori yt."
03:51
And then the second guy would respond back to him,
86
231773
2366
Pastaj i dyti do ia kthente
03:54
(In Farsi: I am the dirt beneath your feet)
87
234163
2067
Unë jam balta nën këmbet e tua
03:56
which literally means, "I am the dirt beneath your feet."
88
236230
2674
që domethëne, "Jam balta nën këmbet e tua."
03:58
(Laughter)
89
238904
1089
(Qeshje)
04:00
Here's an exhibit for you guys, in case you didn't get the picture.
90
240017
3222
Ja një ekspozim, nëse nuk e kuptuat.
04:03
(Laughter)
91
243263
1088
(Qeshje)
04:04
And I share that with you, because
92
244375
2369
Po jua tregoj këtë sepse,
04:06
with new languages come new concepts that didn't exist before.
93
246768
4527
gjuhët e reja sjellin koncepte të papara.
04:11
And the other thing is,
94
251319
1158
Arsyeja tjetër është se,
04:12
sometimes we think language is about understanding the meaning of a word,
95
252501
3954
kujtojmë se gjuha ka të bëjë me kuptimin e fjalës,
04:16
but I believe language is about making a word meaningful for yourself.
96
256479
4096
por sipas meje gjuhë domethënë ti japësh kuptim fjalës për veten tënde.
04:21
If I were to flash this series of words on the screen,
97
261194
2854
Nëse shfaq një seri fjalësh në ekran,
04:24
some of you, you'd know exactly what it is right away.
98
264072
3067
disa nga ju direkt do t'i kuptonin.
04:27
Others of you, you might struggle a little bit.
99
267163
2382
Disa të tjerë do lodheshin pak.
04:29
And I could probably draw a pretty clear-cut line
100
269569
2486
Dhe me bindje mund të bëj një ndarje të prerë
04:32
right around the age of 35 and older, 35 and younger.
101
272079
4435
rreth moshës 35 vjeçare e lartë, 35 vjeçare dhe poshtë.
04:36
And for those of us that are in the know,
102
276538
2099
Sa për ata që i njohin,
04:38
we know that's text-speak, or SMS language.
103
278661
2774
ata e dinë që është gjuha e sms-ve.
04:41
It's a series of characters meant to convey the most amount of meaning
104
281459
3809
Një sërë simbolesh që duhet të japin sa më shumë kuptim
04:45
with the least amount of characters,
105
285292
1988
në sa më pak hapësirë,
04:47
which sounds pretty similar to our definition of languages:
106
287304
2770
gjë që ngjason shumë me përkufizimin tonë për gjuhët:
04:50
"system of communication used by a community."
107
290098
2815
"Sistem komunikimi që përdoret nga një bashkësi."
04:52
Now, anyone who's ever got into an argument via text
108
292937
3387
Gjithë ata që janë zënë me sms
04:56
can make a case for how it's maybe not the best method of communication,
109
296348
5242
e dinë që s'është mënyra më e mirë e komunikimit,
por po sikur t'ju them se ajo që patë pak më parë
05:01
but what if I told you that what you saw earlier
110
301614
2266
05:03
was a modern-day love letter?
111
303904
2130
ishte një letër dashurie e kohëve moderne?
05:06
If you follow along:
112
306058
1572
Më ndiqni;
05:07
"For the time being, I love you lots,
113
307654
2403
"Tani të dua shumë,
05:10
because you positively bring out all the best in me,
114
310081
2530
sepse më nxit të shfaq anën time më pozitive,
05:12
and I laugh out loud, in other words, let's me know what's up.
115
312635
3040
dhe qesh me të madhe, domethënë, dua të flasim
05:15
'Cause you are a cutie in my opinion, and as far as I know to see you,
116
315699
3316
sepse mendoj që je e mirë, dhe me c'kuptoj,
05:19
if you're not seeing someone, would make happy.
117
319039
2846
nëse nuk ke njeri tjetër,
do më lumturonte të dilnim bashkë.
05:21
For your information, I'll be right there forever.
118
321909
2914
Sa për ta ditur, të pres përgjithmonë.
05:24
In any case, keep in touch, no response necessary,
119
324847
2393
Sidoqoftë, flasim, s'ka nevojë për përgjigjie,
05:27
all my best wishes, don't know, don't care if anyone sees this.
120
327264
3010
gjithë të mirat, as nuk dua t'ia di nëse e sheh dikush tjetër këtë.
05:30
Don't go there, see you later, bye for now, hugs and kisses,
121
330298
2835
Mos ik atje, shihemi më vonë, pacim, përqafime dhe puthje,
05:33
you only live once."
122
333157
1609
vetëm një jetë kemi."
05:34
(Applause)
123
334790
2537
(Duartrokitje)
05:37
Kind of a modern-day Romeo or Juliet.
124
337351
3379
Si tip Romeo dhe Zhulieta të kohëve moderne.
Në atë moment, nëse qeshet,
05:41
In that moment, if you laughed,
125
341384
1797
05:43
you spoke another language that needs no explanation: laughter.
126
343205
3195
folët një gjuhë tjetër që s'ka nevojë për shpjegim, të qeshurën.
05:46
It's one of the most common languages in the world.
127
346424
2596
Një nga gjuhët më të folura në botë.
05:49
We don't have to explain it to each other, it's just something we all feel,
128
349044
3578
Nuk ka nevojë për shpjegim, sepse të gjithë e ndjejmë,
05:52
and that's why things like laughter and things like music are so prevalent,
129
352646
3676
prandaj gjërat si e qeshura dhe muzika janë kaq të përhapura,
05:56
because they seem to somehow transcend explanation
130
356346
3169
sepse në një farë mënyre e anashkalojnë shpjegimin
05:59
and convey a profound amount of meaning.
131
359539
2425
e prapëseprapë përçojnë një sasi të madhe kuptimi,
çdo gjuhë që mësojmë është një portë
06:03
Every language we learn is a portal
132
363014
2692
06:05
by which we can access another language.
133
365730
2631
pas së cilës hyjmë në një gjuhë tjetër.
06:08
The more you know, the more you can speak.
134
368385
2929
Sa më shumë që di, aq më shumë mund të flasësh,
06:11
And it's something common that we all do.
135
371338
1954
është diçka e zakonshme që e bëjmë të gjithë.
06:13
We take any new concept, and we filter it through
136
373316
2858
Marrim një koncept të ri dhe e filtrojmë
06:16
an already existing access of reality within us.
137
376198
3842
nëpër një koncept që ekziston që më herët brenda nesh.
06:20
And that's why languages are so important,
138
380064
2209
Ndaj gjuhët janë kaq të rëndësishme,
06:22
because they give us access to new worlds,
139
382297
2660
sepse na lidhin me botë të reja,
06:24
not just people.
140
384981
1278
jo thjesht me njerëz.
06:26
It's not just about seeing or hearing, it's about feeling, experiencing, sharing.
141
386283
4204
S'është vetëm të shikosh e të dëgjosh, por të ndiesh, përjetosh e ndash.
06:30
And despite these languages that we've covered,
142
390511
2199
Edhe pse përmendëm tërë këto gjuhë,
06:32
I really don't think we've covered
143
392714
1634
s'mendoj se përmendëm
06:34
one of the most profound languages,
144
394348
1618
një prej gjuhëve më të thella,
06:35
and that's the language of experience.
145
395966
1961
gjuhën e përvojës.
06:38
That's why when you're talking with someone,
146
398157
2047
Ndaj kur je duke folur me dikë,
06:40
if they've shared something you've shared, you don't need to explain it much.
147
400204
3643
dhe të flet për diçka që e ke përjetuar, s'ka nevojë për shumë shpjegim.
06:43
Or that's why, when you're sharing a story and you finish,
148
403867
2740
Ose kur mbaron së treguari diçka,
06:46
and the people you're talking to don't quite get it,
149
406607
2438
dhe ata që të dëgjuan nuk e kuptuan,
06:49
the first thing we all say is,
150
409045
1562
ajo që themi është,
"Ah, të kishit qenë atje!"
06:51
"Guess you had to be there."
151
411147
2112
06:53
I guess you had to be here this week to know what this is about.
152
413295
3801
Të kishit qenë atje këtë javë e ta kuptonit vetë...
06:57
It's kind of hard to explain, isn't it?
153
417120
2292
është pak e vështirë për ta shpjeguar, apo jo?
06:59
And for the sake of our research, I'm going to close by asking
154
419436
2941
Dhe për hir të këtij hulumtimi, po e mbyll duke ju kërkuar
07:02
that you participate one more time in this language of experience.
155
422401
3114
të merrni pjesë edhe një herë në gjuhën e përvojës.
07:05
I'm going to filter through some languages,
156
425539
2030
Do përdor disa gjuhë,
07:07
and if I'm speaking your language,
157
427593
2043
dhe nëse dëgjoni gjuhën tuaj,
07:09
I'm going to ask that you just stand and you stay standing.
158
429660
2806
ngrihuni dhe qëndroni në këmbë.
07:12
You don't need to ask permission,
159
432490
1589
S'ka nevojë për leje,
07:14
just let me know that you see me,
160
434103
1609
thjesht më lejoni të kuptoj që më shikoni,
07:15
and I can also see you
161
435736
1936
dhe unë ju shikoj juve
07:17
if you speak this language of experience.
162
437696
2512
nëse e flisni gjuhën e përvojes.
07:21
Do you speak this language?
163
441870
2243
A e flisni këtë gjuhë?
07:25
When I was growing up in primary school,
164
445346
2467
Kur isha në shkollën fillore,
07:27
at the end of the year, we would have these parties,
165
447837
2478
kishim një festë në fund të vitit,
07:30
and we'd vote on whether we wanted to celebrate at an amusement park
166
450339
3454
dhe votonim nëse e donim festën në park lojrash
07:33
or a water park.
167
453817
1453
apo në park ujor.
07:35
And I would really hope the party wasn't at a water park,
168
455294
2703
Unë shpresoja që festa mos të ishte në ujë,
07:38
because then I'd have to be in a bathing suit.
169
458021
2211
se duhet të vishja rroba banje.
Se di ju, po kur i afrohem dhomës së zhveshjes,
07:41
I don't know about you, but sometimes when I approach a dressing room,
170
461383
3374
më gjallërohen gjëndrat e djersës,
07:44
my sweat glands start activating on their own,
171
464781
2203
07:47
because I know the garment is not going to look on me
172
467008
2508
se e di që rrobat nuk do më rrinë aq bukur
07:49
like it did on that mannequin.
173
469540
1583
sa i rrinin manekinit.
07:51
Or how about this?
174
471147
1152
Si thoni për këtë,
07:52
When I would go to family functions or family gatherings,
175
472323
3044
kur kishim organizime familjare,
07:55
every time I wanted a second plate --
176
475391
2002
sa herë që doja prapë ushqim,
07:58
and I usually did --
177
478222
1285
dhe zakonisht doja prapë
07:59
(Laughter)
178
479531
1004
08:00
it was a whole exercise in cost-benefit analysis,
179
480559
3696
(Të qeshura)
ishte e tëra një ushtrim i analizës së kostos dhe dobisë,
08:04
my relatives looking at me like,
180
484279
1768
dhe të gjithë të afërmit sikur më thonin,
08:06
"I don't know. Do you really need that? Looks like you're doing OK there, bud."
181
486071
4103
"Nuk e di. Të duhet patjetër? Duket se po kalon mirë, shoku."
08:10
Did my cheeks have a big "Pinch me" sign that I didn't see?
182
490198
3788
Mos e kishin faqet e mia një shenjë "më picko" që unë nuk e shihja?
08:14
And if you're squirming or you're laughing or you stood up,
183
494010
3250
Nëse po qeshni ose nëse jeni në këmbë,
08:17
or you're beginning to stand,
184
497284
1404
ose sapo po ngriheni,
08:18
you're speaking the language that I endearingly call
185
498712
2462
po flisni gjuhën që me dashuri e quaj:
08:21
"the language of growing up a fat kid."
186
501198
1918
"gjuha e rritjes si bullafiq."
Dhe çdo problem i gjuhës së trupit është dialekt i saj.
08:24
And any body-image issue is a dialect of that language.
187
504074
4219
08:28
I want you to stay standing.
188
508977
1366
Dua të qëndroni në këmbë.
08:30
Again, if I'm speaking your language, please go ahead and stand.
189
510367
3246
Nëse sërish flas gjuhën tuaj ju lutem ngrituni.
08:34
Imagine two bills in my hand.
190
514648
1910
Imagjinoni sikur kam dy fatura në dorë.
08:37
One is the phone bill,
191
517130
2371
Njëra është e telefonit,
08:39
and one is the electric bill.
192
519525
1759
tjetra e elektricitetit.
08:42
Eeny, meeny, miny, mo, pay one off, let the other one go,
193
522430
3484
Kë të marr e kë të lë?
08:45
which means, "I might not have enough to pay both at the current moment."
194
525938
4247
Domethënë s'kam para për të dyja në momenin aktual.
08:50
You've got to be resourceful. You've got to figure it out.
195
530669
3070
Duhet të jeni të shkathët. Duhet të gjeni zgjidhje.
08:53
And if you're standing, you know the language of barely making ends meet,
196
533763
3772
Nëse u ngritët, dini gjuhën e vështirësive ekonomike.
08:57
of financial struggle.
197
537559
1572
08:59
And if you've been lucky enough to speak that language,
198
539806
3331
Nëse keni patur fatin të flisni këtë gjuhë,
09:03
you understand that there is no motivator of greatness like deficiency.
199
543161
4302
e kuptoni se nuk ka motivim më të madh se mungesa,
09:07
Not having resources, not having looks, not having finances
200
547487
4566
mungesa e burimeve, paraqitjes, ekonomisë
09:12
can often be the barren soil
201
552077
1597
shpesh janë toka shtërpe
09:13
from which the most productive seeds are painstakingly plowed and harvested.
202
553698
5405
te e cila mbillet e korret fara më produktive.
09:19
I'm going to ask if you speak this language.
203
559982
2218
Ju kërkoj që nëse e flisni këtë gjuhë,
09:23
The second you recognize it, feel free to stand.
204
563604
2561
në momentin që e dalloni, lirisht të ngriheni.
09:28
When we heard the diagnosis,
205
568159
4029
Kur dëgjuam diagnozën,
09:33
I thought, "Not that word.
206
573600
1415
thashë me vete, "Jo atë fjalë,
09:36
Anything but that word.
207
576269
1613
çdo gjë të jetë, por jo ajo fjalë.
09:37
I hate that word."
208
577906
1398
E urrej atë fjalë."
09:40
And then you ask a series of questions:
209
580638
2010
Më pas bën një seri të pyetjeve
09:43
"Are you sure?"
210
583297
1185
"A je i sigurt?"
09:45
"Has it spread?"
211
585633
1388
"A është përhapur?"
09:47
"How long?"
212
587988
1161
"Sa gjatë?"
09:49
"Doctor, how long?"
213
589173
1293
"Doktor, sa gjatë?"
09:51
And a series of answers determines a person's life.
214
591237
3584
Dhe një sërë përgjigjiesh përcaktojnë jetën e një njeriu.
09:56
And when my dad was hungry, we'd all rush to the dinner table to eat,
215
596230
3425
Kur im atë ishte i uritur, vraponim për te tryeza për të ngrënë,
09:59
because that's what we did before.
216
599679
1665
sepse kështu bënim edhe më parë.
10:01
We ate together, so we were going to continue doing that.
217
601368
2736
hanim bashkë, ndaj donim të ishte ende kështu.
10:04
And I didn't understand why we were losing this battle,
218
604947
2597
Dhe se kuptoja pse po e humbnim këtë betejë,
sepse më patën mësuar që po të luftoje me tërë forcat,
10:07
because I was taught if you fight and if you have the right spirit,
219
607568
3185
dhe nëse ke shpirtin e duhur
10:10
you're supposed to win.
220
610777
1406
supozohet të fitosh.
10:12
And we weren't winning.
221
612207
1295
Por ne s'po fitonim.
10:14
For any of you that stood up,
222
614657
1392
Ata që u ngritën,
10:16
you know very well that I'm speaking the language
223
616073
2396
e dinë shumë mirë
10:18
of watching a loved one battle cancer.
224
618493
2606
që kjo është gjuha
e pamjes së të afërmit që lufton kancerin.
10:21
(Applause)
225
621123
4057
(Duartrokitje)
10:26
Any terminal illness is a derivative of that language.
226
626445
3972
Cdo sëmundje fatale është derivat i kësaj gjuhe
Do flas një gjuhë të fundit.
10:31
I'm going to speak one last language.
227
631655
1961
10:39
Oh -- no, no, I'm listening.
228
639843
1393
Jo, jo, po dëgjoj.
10:42
Yeah, yeah, yeah, no no, no no, me and you, right here, yup.
229
642264
3066
Po, po, jo, jo, unë dhe ti, pikërisht këtu, po.
10:45
(Laughter)
230
645354
1658
(Qeshje)
Jo, jam me ty. Jam me ty!
10:47
No, I'm with ya. I'm with ya!
231
647036
2128
10:49
(Laughter)
232
649188
1753
10:50
Or, imagine the lights are all off and a blue light is just shining in your face
233
650965
3780
(Qeshje)
Ose, imagjino dritat fikur dhe një dritë blu të ndrin në fytyrë
10:54
as you're laying on the bed.
234
654769
1732
teksa je shtrirë në krevat.
10:56
And I know some of you, like me,
235
656525
1564
10:58
have dropped that phone right on your face.
236
658113
2073
Dhe jam i sigurtë që shumë nga juve, ashtu si mua,
11:00
(Laughter)
237
660210
2203
ju ka rënë telefoni në fytyrë.
11:03
Or this one, right?
238
663174
1704
(Qeshje)
Ose ja një shembull tjetër.
11:06
Passenger seat freaking out, like, "Can you watch the road?"
239
666060
3399
Pasagjeri ulëret i tmerruar, "A mund të shikosh rrugën?"
11:09
And for anybody that stood up,
240
669483
2446
Ata që sapo u ngritën
11:11
you speak the language that I like to call "the language of disconnection."
241
671953
4764
flasin gjuhën që unë e quaj "gjuha e shkëputjes."
11:17
It's been called the language of connection,
242
677987
2827
Të tjerë e kanë quajtur gjuha e lidhjes,
11:20
but I like to call it the language of disconnection.
243
680838
2463
por për mua është gjuha e shkëputjes.
11:23
I don't mean disconnection, I mean disconnection,
244
683325
2673
Nuk nënkuptoj "shkëputje", nënkuptoj shkëputje
11:26
human disconnection,
245
686022
1283
shkëputje njerëzore,
11:27
disconnected from each other,
246
687329
2471
shkëputje nga njëri tjetri,
11:29
from where we are, from our own thoughts,
247
689824
2498
nga aty ku jemi, nga mendimet tona,
11:32
so we can occupy another space.
248
692346
2092
që të pushtojmë një vend tjetër.
11:36
If you're not standing,
249
696930
1567
Nëse nuk jeni në këmbë,
11:40
you probably know what it's like to feel left out.
250
700901
2394
besoj e dini ç'do të thotë të të përjashtojnë.
11:44
(Laughter)
251
704382
2951
(Të qeshura)
11:47
(Applause)
252
707357
2854
(Duartrokitje)
11:50
You probably -- you know what it's like when everybody's a part of something,
253
710235
5085
Ka mundësi ta dini si është kur të gjithë janë pjesë e diçkaje,
kurse ti s'je.
11:57
and you're not.
254
717260
1666
11:58
You know what it's like being the minority.
255
718950
2093
E dini si është të jesh minoritet.
12:01
And now that I'm speaking your language,
256
721401
1955
Tani që jam duke folur gjuhën tuaj,
12:03
I'm going to ask you to stand,
257
723356
1426
ju kërkoj të ngriteni,
12:04
since we're speaking the same language.
258
724782
1860
duke qenë se po flasim një gjuhë.
12:06
Because I believe that language of being the minority
259
726715
2471
Sepse kam bindjen se gjuha e të qenit minoritet
është një nga gjuhët më të rëndëshishme
12:09
is one of the most important languages you can ever speak in your life,
260
729186
3378
që mund të flisni ndonjëherë në jetën tuaj.
12:12
because how you feel in that position of compromise
261
732564
2397
sepse si do të ndjeheni në atë pozitë të kompromisit
12:14
will directly determine how you act in that position of power.
262
734968
3246
do të përcaktoj direkt mënyrën si veproni në një pozitë të pushtetit.
12:19
Thank you for participating.
263
739937
1429
Faleminderit për pjesëmarrjen.
12:21
If you'd take a seat, I want to speak one last language.
264
741390
2637
Nëse uleni, dua të flas një gjuhë të fundit.
12:24
(Applause)
265
744051
2023
(Duartrokitje)
12:29
This one, you don't need to stand.
266
749449
1658
Për këtë s'ka nevojë të ngriheni.
12:31
I just want to see if you recognize it.
267
751131
2603
Dua vetëm të di a e njihni.
12:35
Most the girls in the world are complainin' about it.
268
755783
2709
Shumica e vajzave në botë ankohen për të.
12:39
Most the poems in the world been written about it.
269
759279
2871
Shumica e poezive në
botë për të janë shkruar.
12:42
Most the music on the radio be hittin' about it, kickin' about it,
270
762174
3109
Shumica e muzikës në radio për të është.
Shumica e vargjeve të thëna në lojëra për të janë,
12:45
or rippin' about it.
271
765283
1174
12:46
Most the verses in the game people spittin' about it,
272
766655
2473
shumica e këngëve në botë, njerëzit për to flasin.
12:49
most the songs in the world, people talkin' about it.
273
769128
2633
Shumica e zemrave të thyera që njoh ecin pa të
12:51
Most the broken hearts I know are walkin' without it,
274
771959
2859
kanë filluar të dyshojnë në të,
12:54
started to doubt it,
275
774842
1264
ose kanë humbur pa të.
12:56
or lost without it.
276
776130
1394
Shumicave e hijëve në errësirë e kanë harruar.
12:58
Most the shadows in the dark have forgotten about it.
277
778166
2689
Pa të të gjithë në botë do të fikeshin.
13:00
Everybody in the world would be trippin' without it.
278
780879
2436
Pa të çdo djalë e vajzë do ishte i vdekur,
13:03
Every boy and every girl will be dead without it,
279
783319
2321
do të vuante pa të, asgjë pa të.
13:05
struggle without it, nothing without it.
280
785704
2130
Shumica e fletëve të shkruara për të janë.
13:08
Most the pages that are filled are filled about it.
281
788735
2419
Lotët e derdhur për të janë.
13:11
["It" = Love]
282
791154
1000
13:12
The tears that are spilled are spilled about it.
283
792154
2857
Janë derdhur për të.
13:15
The people that have felt it are real about it.
284
795035
2485
Njerëzit që e kanë ndjerë, janë real me të.
13:17
A life without it, you'd be lost.
285
797544
2388
Në jetë pa të, do të ishe i humbur.
13:19
When I'm in it and I feel it, I be shoutin' about it.
286
799956
2498
Kur e kam dhe e ndjej dua të bërtas për të.
Të gjithë në botë duke e ditur për të.
13:22
Everybody in the whole world knowin' about it.
287
802478
2160
Jam i lënduar e i dërrmuar, dhe duke e ndjekur,
13:24
I'm hurt and broke down and be flowin' about it,
288
804662
2294
do e shaj , sepse nuk e lejova.
13:26
goin' about it wrong 'cause I didn't allow it.
289
806980
2202
A shërohet plaga pa të?
13:29
Can the wound or scar heal without it?
290
809206
1848
13:31
Can't the way that you feel be concealed about it?
291
811078
2845
A fshihen ndjenjat që ke për të?
13:33
Everybody has their own ideal about it,
292
813947
2988
Të gjithë kanë idealin e tyre për të,
13:36
dream about it,
293
816959
1443
ëndrrojnë për të,
ndjellin për të.
13:38
appeal about it.
294
818426
1390
Si është pra puna?
13:40
So what's the deal about it?
295
820382
1916
E pranon që jeta është një ëndërr
13:42
Are you 'bout it to know that life is a dream
296
822322
2170
dhe e pavërtetë pa të?
13:44
and unreal without it?
297
824516
1473
Por unë jam thjesht një shkrimtar,
13:46
But I'm just a writer.
298
826013
1524
13:47
What can I reveal about it?
299
827561
1531
çfare mund t'ju them për të?
13:49
Why is it that the most spoken-about language in the world
300
829830
4589
A më thoni dot si është e mundur
që gjuha më e folur në botë
13:54
is the one we have the toughest time speaking or expressing?
301
834443
3799
është më e vështira për ta folur ose shprehur.
13:58
No matter how many books, how many seminars,
302
838266
2082
Pavarësisht sa libra, sa seminare,
14:00
how many life-coaching sessions we go to,
303
840372
2530
sa mësime për jetën na dhurohen,
14:02
we just can't get enough of it.
304
842926
1603
ne thjesht nuk arrijmë të ngopemi me to.
14:05
And I ask you now:
305
845610
1164
Tani po ju pyes:
14:06
Is that number that you had at the beginning, has that changed?
306
846798
3022
Kujtoni numrin që menduat ne fillim. A ka ndryshuar?
14:10
And I challenge you, when you see someone,
307
850476
2057
Ju sfidoj që kur të takoni ndonjë,
14:12
to ask yourself:
308
852557
1251
të pyesni veten:
Cilën gjuhë e ndajmë ne?
14:15
What languages do we share?
309
855407
2073
Po nuk ju kujtua asgjë,
14:17
And if you don't come up with anything,
310
857504
1900
pyesni veten: "Cila gjuhë mund të na lidhë?"
14:19
ask yourself: What languages could we share?
311
859428
2424
14:21
And if you still don't come up with anything,
312
861876
2179
Dhe nëse prapëseprapë nuk ju vjen gjë ndërmend,
pyeteni veten: "Cilën gjuhë mund të mësoj?"
14:24
ask yourself: What languages can I learn?
313
864817
2358
Dhe pavarësisht sa pa kuptim
14:28
And now matter how inconsequential
314
868315
2792
apo sa pa rëndesi duket kjo bisedë në fillim,
14:31
or insignificant that conversation seems at the moment,
315
871131
4548
ju premtoj se në të ardhmen do ju hyjë në punë.
14:35
I promise you it will serve you in the future.
316
875703
2547
14:39
My name is Poet Ali. Thank you.
317
879238
2109
Unë quhem Poet Ali.
Faleminderit.
14:41
(Applause)
318
881371
6706
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7