The secret US prisons you've never heard of before | Will Potter

Tłumaczenie: Paulina Pawlak Korekta: Ewa Stein

Father Daniel Berrigan once said that "writing about prisoners

Ojciec Daniel Berrigan powiedział: "pisanie o więźniach

is a little like writing about the dead."

to tak jak pisanie o zmarłych".

I think what he meant is that we treat prisoners as ghosts.

Myślę, że chodziło mu o to, że traktujemy więźniów jak duchy.

They're unseen and unheard.

Są niewidzialni i niesłyszalni.

It's easy to simply ignore them

Łatwo ich po prostu ignorować,

and it's even easier when the government goes to great lengths to keep them hidden.

a jeszcze łatwiej, gdy rząd robi wszystko aby trzymać ich w ukryciu.

As a journalist, I think these stories

Jako dziennikarz myślę, że historie

of what people in power do when no one is watching,

o tym, co ludzie przy władzy robią kiedy nikt nie patrzy,

are precisely the stories that we need to tell.

to właśnie te historie o których powinniśmy mówić.

Dlatego rozpocząłem badać

That's why I began investigating

the most secretive and experimental prison units in the United States,

najbardziej eksperymentalne i tajne oddziały więzienne w USA,

for so-called "second-tier" terrorists.

dla tzw. "drugorzędnych" terrorystów.

The government calls these units Communications Management Units or CMUs.

Rząd nazywa te oddziały Communication Management Units lub CMU.

Prisoners and guards call them "Little Guantanamo."

Więźniowie i strażnicy nazywają je "Małym Guantanamo".

They are islands unto themselves.

Są same w sobie wyspami,

But unlike Gitmo they exist right here, at home,

ale w przeciwieństwie do Gitmo, istnieją tutaj, w domu,

floating within larger federal prisons.

razem z większymi więzieniami federalnymi.

There are 2 CMUs.

Istnieją dwa CMU.

One was opened inside the prison in Terre Haute, Indiana,

Jeden został otwarty w więzieniu w Terre Haute, w stanie Indiana.

and the other is inside this prison, in Marion, Illinois.

drugi jest wewnątrz tego więzienia w Marion, stan Illinois.

Neither of them underwent the formal review process

Żaden z nich nie przeszedł formalnego procesu inspekcji,

that is required by law when they were opened.

wymaganego prawnie podczas otwierania nowego oddziału.

Wszyscy więźniowie CMU zostali uznani winnymi zarzucanych im czynów.

CMU prisoners have all been convicted of crimes.

Some of their cases are questionable and some involve threats and violence.

Niektóre z przypadków są niejasne, a inne wiążą się z groźbami i przemocą.

Nie jestem tu po to, aby się sprzeczać czy ci więźniowie są winni czy nie.

I'm not here to argue the guilt or innocence of any prisoner.

I'm here because as Supreme Court Justice Thurgood Marshall said,

Jestem tu, gdyż cytując T. Marshall'a, sędziego Sądu Najwyższego:

"When the prisons and gates slam shut,

"Kiedy więzienia i bramy się zatrzaskują,

prisoners do not lose their human quality."

więźniowie nie tracą ludzkich cech".

Every prisoner I've interviewed has said there are three flecks of light

Każdy z więźniów, z którymi rozmawiałem powiedział, że są trzy plamki światła

in the darkness of prison:

w ciemności więzienia:

phone calls,

telefony,

letters

listy

and visits from family.

oraz wizyty rodziny.

CMUs aren't solitary confinement, but they radically restrict all of these

CMU nie jest zamknięciem w odosobnieniu, ale radykalnie ogranicza te rzeczy

to levels that meet or exceed the most extreme prisons in the United States.

do stopnia, który dorównuje, a nawet przewyższa najsurowsze więzienia w USA.

Their phone calls can be limited to 45 minutes a month,

Ich rozmowy telefoniczne są ograniczone do 45 minut miesięcznie,

compared to the 300 minutes other prisoners receive.

w porównaniu z 300 minutami, które przysługują innym więźniom.

Their letters can be limited to six pieces of paper.

Ich listy są ograniczone do 6 kartek.

Their visits can be limited to four hours per month,

Wizyty ograniczone są do 4 godzin miesięcznie,

compared to the 35 hours that people like Olympic Park bomber Eric Rudolph

w porównaniu z maks. liczbą 35 godzin, które są przyznane takim osobom

receive in the supermax.

jak zamachowiec Eric Rudolph.

On top of that, CMU visits are non-contact which means prisoners are not allowed

Na dodatek, wizyty CMU nie dopuszczają żadnego kontaktu cielesnego, co oznacza,

to even hug their family.

że nie można nawet przytulić rodziny.

As one CMU prisoner said,

Jeden z więźniów CMU powiedział:

"We're not being tortured here, except psychologically."

"Nie jesteśmy tu torturowani, za wyjątkiem tortury psychicznej".

The government won't say who is imprisoned here.

Rząd nie powie, kto odbywa tam karę więzienia.

But through court documents, open records requests

Dzięki dokumentacji sądowej, wnioskom o udostępnienie akt

and interviews with current and former prisoners,

a także wywiadom z obecnymi i dawnymi więźniami,

some small windows into the CMUs have opened.

otworzyły się małe drzwiczki do CMU.

There's an estimated 60 to 70 prisoners here,

Liczba więźniów wynosi tu około 60 do 70

and they're overwhelmingly Muslim.

i są oni w większości muzułmanami.

They include people like Dr. Rafil Dhafir,

Są wśród nich, np.: Dr Rafil Dhafir,

who violated the economic sanctions on Iraq by sending medical supplies

który naruszył sankcje ekonomiczne, nałożone na Irak w sprawie wysyłki

for the children there.

środków medycznych dla dzieci.

They've included people like Yassin Aref.

Wśród więźniów jest też Yassin Aref.

Aref and his family fled to New York from Saddam Hussein's Iraq as refugees.

Aref z rodziną uciekł do Nowego Jorku przed Saddamem Husajnem jako uchodźca.

He was arrested in 2004 as part of an FBI sting.

Został aresztowany w 2004, podczas jednego z nalotów FBI.

Aref is an imam and he was asked to bear witness to a loan,

Aref jest imamem i został poproszony o poświadczenie pożyczki.

which is a tradition in Islamic culture.

co jest tradycją kultury islamskiej.

It turned out that one of the people involved in the loan was trying to enlist

Jedna z osób, biorąca pożyczkę, próbowała zwerbować kogoś innego

someone else in a fake attack.

do fałszywego ataku.

Aref didn't know.

Aref nic o tym nie wiedział.

For that, he was convicted

Został skazany

of conspiracy to provide material support to a terrorist group.

za konspirację i wspieranie grupy terrorystycznej.

The CMUs also include some non-Muslim prisoners.

W CMU jest też kilku więźniów, którzy nie są muzułmanami.

The guards call them "balancers,"

Strażnicy nazywają ich "wyrównującymi",

meaning they help balance out the racial numbers,

co oznacza, że pomagają oni wyrównać statystki rasowe,

in hopes of deflecting law suits.

w nadziei na odparcie zarzutów.

These balancers include animal rights and environmental activists

Wśród nich znajdują się aktywiści walczący o środowisko i prawa zwierząt,

like Daniel McGowan.

tak jak Daniel McGowan.

McGowan was convicted of participating in two arsons

McGowan został skazany za uczestnictwo w dwóch podpaleniach

in the name of defending the environment

w imieniu obrony środowiska

as part of the Earth Liberation Front.

w ramach Frontu Wyzwolenia Ziemi.

During his sentencing, he was afraid that he would be sent

Podczas procesu, obawiał się, że zostanie wysłany

to a rumored secret prison for terrorists.

do legendarnego, tajnego więzienia dla terrorystów.

The judge dismissed all those fears,

Sędzia rozwiał jego obawy,

saying that they weren't supported by any facts.

mówiąc, że nie są podparte faktami.

But that might be because the government hasn't fully explained

Być może dlatego, że rząd nie wyjaśnił jednoznacznie

why some prisoners end up in a CMU,

dlaczego niektórzy z więźniów lądują w CMU,

and who is responsible for these decisions.

ani kto jest odpowiedzialny za te decyzje.

Gdy McGowan został przeniesiony,

When McGowan was transferred, he was told

it's because he is a "domestic terrorist,"

powiedziano mu, że jest "krajowym terrorystą",

a term the FBI uses repeatedly when talking about environmental activists.

termin używany przez FBI wielokrotnie, w odniesieniu do aktywistów.

Now, keep in mind there are about 400 prisoners in US prisons

Pamiętajcie, że w więzieniach w USA, jest ok. 400 więźniów,

who are classified as terrorists,

sklasyfikowanych jako terroryści,

and only a handful of them are in the CMUs.

a tylko kilkoro z nich znajduje się w CMU.

In McGowan's case, he was previously at a low-security prison

McGowan znajdował się wcześniej w więzieniu o niskim rygorze,

and he had no communications violations.

gdzie nie naruszał żadnych regulaminów.

So, why was he moved?

Dlaczego zatem został przeniesiony?

Tak jak wielu z więźniów w CMU

Like other CMU prisoners,

McGowan repeatedly asked for an answer, a hearing,

McGowan kilkakrotnie prosił o wyjaśnienia, przesłuchania

or some opportunity for an appeal.

oraz inne możliwości odwołania się.

This example from another prisoner shows how those requests are viewed.

Ten przykład od innego więźnia ukazuje jak rozpatruje się takie wnioski.

"Wants a transfer." "Told him no."

"Chce przeniesienia". "Powiedz mu nie."

At one point, the prison warden himself recommended McGowan's transfer

W pewnym momencie dyrektor więzienia osobiście polecił McGowanowi przeniesienie

out of the CMU citing his good behavior,

się z CMU, wspominając o jego dobrym zachowaniu,

but the warden was overruled

dyrektor został przegłosowany

by the Bureau of Prison's Counterterrorism Unit,

przez Jednostkę Antyterrorystyczną Biura Więziennego,

working with the Joint Terrorism Task Force of the FBI.

współpracującą z Antyterrorystycznym Oddziałem Specjalnym FBI (JTTF).

Later I found out that McGowan was really sent to a CMU

Później odkryłem, że McGowan został wysłany do CMU

not because of what he did,

nie ze względu na to co zrobił,

but what he has said.

a ze względu na to co powiedział.

A memo from the Counterterrorism Unit cited McGowan's "anti-government beliefs."

Notatki Jednostki Terrorystycznej mówią o "anty-rządowych poglądach" McGowana.

While imprisoned, he continued writing about environmental issues,

Będąc w więzieniu, kontynuował pisanie o problemach środowiska,

saying that activists must reflect on their mistakes

mówiąc, że aktywiści powinni zastanowić się nad błędami.

and listen to each other.

i słuchać innych.

Now, in fairness, if you've spent any time at all in Washington, DC,

Jeśli spędziliście choć chwilę Waszyngtonie D.C,

you know this is really a radical concept for the government.

to wiecie, że jest to radykalny pomysł na rząd.

(Laughter)

(Śmiech)

I actually asked to visit McGowan in the CMU.

Zapytałem o możliwość odwiedzin McGowana w CMU.

And I was approved.

Zgodzili się.

That came as quite a shock.

Byłem zszokowany.

First, because as I've discussed on this stage before,

Po pierwsze, tak jak już wspomniałem,

I learned that the FBI has been monitoring my work.

dowiedziałem się, że FBI monitorowało moją pracę.

Second, because it would make me the first and only journalist to visit a CMU.

Po drugie, byłbym pierwszym i jedynym dziennikarzem, który odwiedził CMU.

I had even learned

Dowiedziałem się, że

through the Bureau of Prisons Counterterrorism Unit,

Jednostka Antyterrorystyczna Biura Więziennego,

that they had been monitoring my speeches about CMUs, like this one.

monitorowała moje przemowy, na temat CMU, takie jak ta.

So how could I possibly be approved to visit?

Jakim cudem zaakceptowano mój wniosek o odwiedziny?

A few days before I went out to the prison, I got an answer.

Kilka dni przed moim pójściem do więzienia, otrzymałem odpowiedź.

I was allowed to visit McGowan as a friend, not a journalist.

Byłem uprawniony do odwiedzin McGowana jako przyjaciel, nie dziennikarz.

Journalists are not allowed here.

Dziennikarze nie mają tu wstępu.

McGowan was told by CMU officials that if I asked any questions

Urzędnicy CMU powiedzieli McGowanowi, że jeżeli zadam jakiekolwiek pytania

or published any story,

lub opublikuję jakąkolwiek historię,

that he would be punished for my reporting.

on zostanie ukarany za moje relacje.

Gdy przybyłem na spotkanie, strażnicy przypomnieli mi,

When I arrived for our visit, the guards reminded me

that they knew who I was and knew about my work.

że znają mnie i moją pracę.

Powiedzieli, że jeżeli spróbuję przeprowadzić wywiad z McGowanem,

And they said that if I attempted to interview McGowan,

the visit would be terminated.

wizyta zostanie zakończona.

The Bureau of Prisons describes CMUs as "self-contained housing units."

Biuro Więzienne opisuje CMU jako "autonomiczne jednostki mieszkalne."

But I think that's an Orwellian way of describing black holes.

Myślę, że to Orwellowski sposób na opisanie czarnych dziur.

When you visit a CMU,

Podczas odwiedzin w CMU

you go through all the security checkpoints that you would expect.

należy przejść przez wszystkie możliwe punkty kontroli bezpieczeństwa.

But then the walk to the visitation room is silent.

Droga to pokoju wizyt jest bardzo cicha.

When a CMU prisoner has a visit, the rest of the prison is on lockdown.

Jeśli jeden z więźniów CMU ma gościa, reszta więzienia jest zamknięta.

I was ushered into a small room,

Zostałem wprowadzony do małego pokoju,

so small my outstretched arms could touch each wall.

tak małego, że otwierając ramiona, mogłem dotknąć każdej ze ścian.

There was a grapefruit-sized orb in the ceiling

Na suficie wisiała kamerka wielkości grejpfruta,

for the visit to be live-monitored by the Counterterrorism Unit

aby Jednostka Antyterrorystyczna mogła monitorować wizytę na żywo

in West Virginia.

z Zachodniej Virginii.

The unit insists that all the visits have to be in English for CMU prisoners,

Jednostka nalega, aby wszystkie wizyty odbywały się w języku angielskim,

which is an additional hardship for many of the Muslim families.

co jest dodatkowym utrudnieniem dla wielu rodzin muzułmańskich.

There is a thick sheet of foggy, bulletproof glass

Między nami była gruba, mglista kuloodporna szyba,

and on the other side was Daniel McGowan.

a po drugiej stronie siedział Daniel McGowan.

We spoke through these handsets attached to the wall

Rozmawialiśmy przez słuchawki przymocowane do ściany

and talked about books and movies.

i gadaliśmy o książkach i filmach.

We did our best to find reasons to laugh.

Zrobiliśmy wszystko, by znaleźć powód do śmiechu.

To fight boredom and amuse himself while in the CMU,

Żeby zwalczyć nudę i znaleźć rozrywkę podczas pobytu w CMU,

McGowan had been spreading a rumor that I was secretly the president

McGowan rozsiał plotkę, że jestem tajnym prezesem

of a Twilight fan club in Washington, DC

fanklubu "Twilight" w Waszyngtonie, D.C.

(Laughter)

(Śmiech)

For the record, I'm not.

Dodam tutaj, że nie jestem.

(Laughter)

(Śmiech)

But I kind of the hope the FBI now thinks that Bella and Edward

Ale mam nadzieję, że FBI myśli teraz, że Bella i Edward

are terrorist code names.

to tajne imiona terrorystów.

(Laughter)

(Śmiech)

During our visit, McGowan spoke most and at length about his niece Lily,

Podczas naszej wizyty, McGowan mówił w większości o siostrzenicy Lily,

his wife Jenny and how torturous it feels to never be able to hug them,

o swojej żonie Jenny i o tym, jak ciężko jest nie móc się do nich przytulić,

to never be able to hold their hands.

nie móc trzymać ich za ręce.

Three months after our visit, McGowan was transferred out of the CMU

Trzy miesiące po mojej wizycie, McGowan został przeniesiony z CMU,

and then, without warning, he was sent back again.

a następnie, bez ostrzeżenia, wysłano go tam z powrotem.

I had published leaked CMU documents on my website

Na mojej stronie internetowej, opublikowałem dokumenty CMU

and the Counterterrorism Unit said that McGowan had called his wife

i Jednostka Antyterrorystyczna uznała, że McGowan zadzwonił do żony

and asked her to mail them.

i kazał jej wysłać mi je mailem.

He wanted to see what the government was saying about him,

Chciał dowiedzieć się, co rząd o nim mówi

and for that he was sent back to the CMU.

i przez to wysłano go z powrotem do CMU.

When he was finally released at the end of his sentence,

Gdy pod koniec kary, McGowan został ostatecznie zwolniony,

his story got even more Kafkaesque.

jego historia przypominała Kafkę.

He wrote an article for the Huffington Post headlined,

Napisał artykuł na pierwszą stronę Huffington Post,

"Court Documents Prove I was Sent to a CMU for my Political Speech."

"Dokumenty sądowe są dowodem na moje zesłanie do CMU za wypowiedzi polityczne."

The next day he was thrown back in jail for his political speech.

Następnego dnia został wysłany z powrotem do więzienia za wypowiedź polityczną.

His attorneys quickly secured his release,

Jego prawnicy szybko zapewnili mu wyjście na wolność,

but the message was very clear:

ale wiadomość była jasna:

Don't talk about this place.

Nie wypowiadaj się na temat tego miejsca.

Today, nine years after they were opened by the Bush administration,

Dzisiaj, 9 lat od otwarcia CMU za rządów Busha,

the government is codifying how and why CMUs were created.

rząd próbuje rozszyfrować dlaczego i jak CMU zostały utworzone.

According to the Bureau of Prisons,

Według Biura Więziennego

they are for prisoners with "inspirational significance."

są one przeznaczone dla więźniów o "inspirującym znaczeniu."

I think that is very nice way of saying these are political prisons

Myślę, że to bardzo ładna nazwa

for political prisoners.

dla więźniów politycznych.

Prisoners are sent to a CMU because of their race,

Więźniowie są zsyłani do CMU ze względu na ich pochodzenie,

their religion or their political beliefs.

religię lub poglądy polityczne.

Now, if you think that characterization is too strong,

Jeśli sądzicie, że te słowa są zbyt mocne,

just look at some of the government's own documents.

spójrzcie na niektóre z rządowych dokumentów.

When some of McGowan's mail was rejected by the CMU, the sender was told

Gdy poczta McGowana została odrzucona przez CMU, nadawcy powiedziano,

it's because the letters were intended "for political prisoners."

że powodem buło przeznaczenie listów "dla więźniów politycznych."

When another prisoner, animal rights activist Andy Stepanian,

Inny z więźniów, aktywista walczący o prawa zwierząt - Andy Stepanian,

was sent to a CMU, it was because of his anti-government and anti-corporate views.

został wysłany do CMU za anty-rządowe i anty-korporacyjne poglądy.

Now, I know all of this may be hard to believe,

Wiem, że ciężko jest uwierzyć,

that it's happening right now, and in the United States.

iż to wszystko dzieje się teraz w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

But the unknown reality is that the US has a dark history

Nieznana nam rzeczywistość jest taka, że USA ma mroczną historię

of disproportionately punishing people because of their political beliefs.

nadmiernego karania ludzi za ich poglądy polityczne.

In the 1960s, before Marion was home to the CMU,

W latach 60tych, zanim Marion zostało jednym z CMU,

it was home to the notorious Control Unit.

była to siedziba cieszącej się złą sławą Jednostki Kontrolnej.

Prisoners were locked down in solitary for 22 hours a day.

Więźniowie byli zamykani w izolatkach na 22 godziny w ciągu dnia.

The warden said the unit was to "control revolutionary attitudes."

Według strażników, jednostka istniała, żeby "kontrolować postawy rewolucyjne."

In the 1980s, another experiment called the Lexington High Security Unit

W latach 80tych, eksperymentalna Jednostka Wysokiej Ochrony w Lexington

held women connected to the Weather Underground,

więziła kobiety powiązane z Weather Underground,

Black Liberation and Puerto Rican independent struggles.

Black Liberation oraz portorykańskimi walkami niezależnymi.

The prison radically restricted communication and used sleep deprivation,

CMU radykalnie ograniczyło komunikację, doprowadzało więźniów do braku snu,

and constant light for so-called "ideological conversion."

a światło pozostawało stale włączone w celu "ideologicznego nawrócenia."

Those prisons were eventually shut down, but only through the campaigning

Więzienia zostały ostatecznie zamknięte, jednak wyłącznie dzięki kampaniom

of religious groups and human rights advocates, like Amnesty International.

ugrupowań religijnych i adwokatom praw człowieka, jak Amnesty International.

Today, civil rights lawyers with the Center for Constitutional Rights

Dziś, adwokaci spraw cywilnych razem z Centrum Praw Konstytucyjnych

are challenging CMUs in court

walczą w CMU w sądzie,

for depriving prisoners of their due process rights

zarzucając pozbawiania więźniów należnego im procesu

and for retaliating against them

oraz mszczenie się na nich

for their protected political and religious speech.

za ich prawomocne politycznie i religijne wypowiedzi.

Many of these documents would have never come to light without this lawsuit.

Wiele z tych dokumentów nie ujrzałoby światła dziennego bez tego pozwu.

The message of these groups and my message for you today

Wiadomość tych grup oraz moja dzisiejsza wiadomość dla was:

is that we must bear witness to what is being done to these prisoners.

musimy mówić głośno o tym, co zostało zrobione tym więźniom.

Their treatment is a reflection of the values held beyond prison walls.

Ich traktowanie jest obrazem wartości ukrytych za murami więzienia.

This story is not just about prisoners.

Ta historia nie jest tylko o więźniach.

It is about us.

Jest również o nas.

It is about our own commitment to human rights.

Jest o naszym zaangażowaniu w obronę praw człowieka.

It is about whether we will choose to stop repeating the mistakes of our past.

Jest o tym, czy zamierzamy zaprzestać powtarzania się błędów naszej przeszłości.

If we don't listen to what Father Berrigan described as the stories of the dead,

Jeżeli nie posłuchamy historii opisanych przez Berrigana jako historie martwych,

they will soon become the stories of ourselves.

wkrótce staną się one historiami nas samych.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

(Applause ends)

(Koniec braw)

Tom Rielly: I have a couple questions.

Tom Rielly: Mam kilka pytań.

When I was in high school, I learned about the Bill of Rights,

Kiedy byłem w liceum, uczyłem się o Karcie Praw Stanów Zjednoczonych,

the Constitution, freedom of speech,

o Konstytucji, wolności słowa,

due process and about 25 other laws and rights

prawie do obrony i o około 25 innych ustawach i prawach,

that seem to be violated by this.

które zostały złamane przez CMU.

How could this possibly be happening?

Jak właściwie mogło do tego dojść?

Will Potter: I think that's the number one question I get

Will Potter: Myślę, że jest to najczęstsze pytanie,

throughout all of my work,

które rozważam podczas pracy,

and the short answer is that people don't know.

a krótką odpowiedzią na nie jest niewiedza ludzi.

I think the solution to any of these types of situations, any rights abuses,

Rozwiązanie dla wszystkich podobnych sytuacji, czy pogwałcenia praw

are really dependent on two things.

zależy tylko od dwóch rzeczy.

They're dependent on knowledge that it's actually happening

Od wiedzy o tym, co się dzieje,

and then a means and efficacy to actually make a change.

a następnie od środków i skuteczności w dokonywaniu zmian.

And unfortunately with these prisoners,

Niestety, w przypadku tych więźniów,

one, people don't know what's happening at all

ludzie nie mają pojęcia co się dzieje,

and then they're already disenfranchised populations

właściwie należą oni do populacji pozbawionej praw,

who don't have access to attorneys, not native English speakers.

bez dostępu do prawników, ze wzgląd na brak znajomości angielskiego.

In some of these cases, they have great representation that I mentioned,

W niektórych przypadkach, więźniowie mają wspaniałych obrońców,

but there's just not a public awareness of what's happening.

ale brakuje społecznej świadomości o tym, co się tam dzieje.

TR: Isn't it guaranteed in prison that you have right to council

TR: Czy prawo do porady prawnej albo dostęp do niej

or access to council?

nie jest zagwarantowane w więzieniu?

WP: There's a tendency in our culture

WP: W naszej kulturze istnieje tendencja

to see when people have been convicted of a crime,

do postrzegania ludzi skazanych za przestępstwo,

no matter if that charge was bogus or legitimate,

bez względu na to, czy zarzuty są fałszywe czy uzasadnione,

that whatever happens to them after that is warranted.

że wszystko co dzieje się potem z nimi jest usprawiedliwione.

And I think that's a really damaging and dangerous narrative that we have,

Uważam, że jest to bardzo szkodliwe i niebezpieczne nastawienie,

that allows these types of things to happen,

które doprowadza do takich sytuacji jak ta,

as the general public just kind of turns a blind eye to it.

a ogół społeczeństwa w pewien sposób przymyka na to oko.

TR: All those documents on screen were all real documents, word for word,

TR: Wszystkie wyświetlone dokumenty były prawdziwe, słowo w słowo,

unchanged at all, right?

absolutnie niezmienione, tak?

WP: Absolutely. I've actually uploaded all of them to my website.

WP: Oczywiście. Wszystkie są też dostępne na mojej stronie internetowej.

It's willpotter.com/CMU and it's a footnoted version of the talk,

willpotter.com/CMU jest tam też wersja rozmowy z przypisami,

so you can see the documents for yourself without the little snippets.

więc możecie zobaczyć pełne dokumenty, nie tylko ich strzępki.

You can see the full version.

Jest to pełna wersja.

I relied overwhelmingly on primary source documents

W większości polegałem na dokumentach z pierwszego źródła

or on primary interviews with former and current prisoners,

lub na wywiadach z byłymi i obecnymi więźniami,

with people that are dealing with this situation every day.

z ludźmi, którzy mają do czynienia z tą sytuacją dzień w dzień.

And like I said, I've been there myself, as well.

Tak jak wspomniałem, również byłem w CMU.

TR: You're doing courageous work.

TR: To co robisz jest bardzo odważne.

WP: Thank you very much. Thank you all.

WP: Dziękuję Ci bardzo. Dziękuję Wam wszystkim.

(Applause)

(Brawa)