Jay Silver: Hack a banana, make a keyboard!

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Karolina Stepien Korekta: Rysia Wand

Hey guys.

Witam wszystkich!

It's funny, someone just mentioned MacGyver,

Zabawne, ktoś przed chwilą wspomniał o MacGyverze.

because that was, like, I loved it,

Uwielbiałem ten serial.

and when I was seven, I taped a fork to a drill

Kiedy miałem 7 lat, przyczepiłem widelec do wiertarki

and I was like, "Hey, Mom, I'm going to Olive Garden."

i krzyczałem: "Mamo, idę do włoskiej restauracji".

And -- (Drilling noise) (Laughter)

(Wiercenie) (Śmiech)

And it worked really well there.

Doskonale się to sprawdziło.

And you know, it had a profound effect on me.

To miało na mnie wielki wpływ.

It sounds silly, but I thought, okay,

To brzmi głupio, ale pomyślałem,

the way the world works can be changed,

że można zmienić świat

and it can be changed by me in these small ways.

dzięki mnie i takim małym rzeczom.

And my relationship to

Jeśli chodzi o przedmioty

especially human-made objects

stworzone przez człowieka,

which someone else said they work like this,

którym ktoś nadał określoną funkcję

well, I can say they work a different way, a little bit.

to uważam, że można ją zmienić.

And so, about 20 years later,

Jakieś 20 lat później

I didn't realize the full effect of this,

nie zdawałem sobie z tego w pełni sprawy.

but I went to Costa Rica

Pojechałem na Kostarykę.

and I stayed with these Guaymí natives there,

Mieszkałem z ludźmi z plemienia Guaymí.

Robili z liści pokrycia dachów,

and they could pull leaves off of trees and make shingles out of them,

and they could make beds out of trees,

łóżka robili z drzew.

and they could -- I watched this woman for three days.

Przez trzy dni oglądałem, jak kobieta

I was there. She was peeling this palm frond apart,

rozrywa liście palmy,

these little threads off of it, and she'd roll the threads together

wyciąga z nich nitki i skręca razem,

and make little thicker threads, like strings,

tworzy z nich grubsze sznurki

and she would weave the strings together,

i splata je ze sobą.

and as the materiality of this exact very bag

Znaczenie tej torebki,

formed before my eyes over those three days,

która powstawała na moich oczach przez trzy dni,

the materiality of the way the world works,

tak jak i istota tego, jak działa świat,

of reality, kind of started to unravel in my mind,

zaczęły stawać się dla mnie jasne.

because I realized that this bag and these clothes

Zrozumiałem, że ta torba i ubrania

and the trampoline you have at home and the pencil sharpener,

i trampolina, którą mamy w domu czy temperówka,

everything you have is made out of either a tree or a rock

wszystko to zrobiono z drzewa lub z kamienia,

or something we dug out of the ground and did some process to,

lub z czegoś, co wykopano i przetworzono.

maybe a more complicated one, but still, everything was made that way.

Zwykle to bardziej skomplikowane,

ale jednak wszytko zrobiono w podobny sposób.

And so I had to start studying,

Musiałem się dowiedzieć,

kto podejmuje te decyzje.

who is it that's making these decisions?

Who's making these things? How did they make them?

Kto produkuje te przedmioty? Jak to robi?

What stops us from making them?

Co staje na przeszkodzie?

Because this is how reality is created.

To właśnie kształtuje rzeczywistość.

Zacząłem natychmiast.

So I started right away. I was at MIT Media Lab,

W laboratorium MIT Media obserwowałem konstruktorów

and I was studying the maker movement

and makers and creativity.

i ich tworczość.

And I started in nature, because I saw these Guaymís

Zacząłem od natury, bo ludzie z plemienia Guaymí

doing it in nature, and there just seems to be less barriers.

korzystali z natury,

oznaczało to też mniej barier.

So I went to Vermont to Not Back to School Camp,

Pojechałem do Vermontu, na obóz Not Back To School.

where there's unschoolers who are just kind of hanging out

Spędzają tam czas samouki,

które lubią próbować nowych rzeczy.

and willing to try anything.

So I said, "Let's go into the woods near this stream

Powiedziałem: "Chodźmy do lasu, nad strumień,

and just put stuff together, you know, make something,

poskładajmy coś razem i spróbujmy coś stworzyć.

I don't care, geometrical shapes, just grab some junk from around you.

Nie ważne co. Łapcie, co jest pod ręką.

We won't bring anything with us.

Nie bierzemy niczego ze sobą".

And, like, within minutes, this is very easy for adults

Dorośli mogą to zrobić w ciągu kilku minut,

and teens to do.

tak samo nastolatki.

Here's a triangle that was being formed underneath a flowing stream,

Oto trójkąt zrobiony przy strumieniu,

and the shape of an oak leaf being made

i dębowy liść stworzony

by other small oak leaves being put together.

z innych mniejszych dębowych liści.

A leaf tied to a stick with a blade of grass.

Liść przywiązany do gałęzi za pomocą trawy.

The materiality and fleshiness and meat of the mushroom

Sprawdzaliśmy, do czego przyda się mięsista struktura grzyba

being explored by how it can hold up different objects being stuck into it.

i jak można wciskać w niego inne przedmioty.

And after about 45 minutes, you get really intricate projects

Po 45 minutach powstał naprawdę poważny projekt.

like leaves sorted by hue, so you get a color fade

Liście poukładane kolorami, tak by powstał efekt cieniowania,

and put in a circle like a wreath.

i utworzony z nich wianek.

And the creator of this, he said,

Twórca tego powiedział:

"This is fire. I call this fire."

"To ogień. Nazywam to ogniem".

And someone asked him, "How do you get those sticks

Ktoś zapytał: "Jak to robisz,

to stay on that tree?"

że patyki trzymają się drzewa?".

And he's like, "I don't know, but I can show you."

On na to: "Nie wiem, ale mogę to pokazać".

A ja: "To niesamowite.

And I'm like, "Wow, that's really amazing.

He doesn't know, but he can show you."

Nie wie jak, ale może pokazać".

So his hands know and his intuition knows,

Jego ręce wiedzą i intuicja wie,

but sometimes what we know gets in the way

ale czasem wiedza staje na drodze temu,

of what could be, especially

co możliwe, zwłaszcza w świecie

when it comes to the human-made, human-built world.

stworzonym przez człowieka.

We think we already know how something works,

Wydaje nam się, że wiemy, jak coś działa,

so we can't imagine how it could work.

więc nie umiemy sobie wyobrazić innych zastosowań.

Wiemy, jak powinno działać,

We know how it's supposed to work,

so we can't suppose all the things that could be possible.

więc nie dopuszczamy do siebie innych możliwości.

So kids don't have as hard of a time with this,

Dzieciom nie przychodzi to tak trudno.

and I saw in my own son, I gave him this book.

Zauważyłem to u syna. Dałem mu tę książkę,

I'm a good hippie dad, so I'm like,

jestem hippisowskim tatą, który mówi:

"Okay, you're going to learn to love the moon.

"Nauczysz się kochać księżyc.

I'm going to give you some building blocks

Dostaniesz trochę klocków,

and they're nonrectilinear cactus building blocks,

zaokrąglonych, w kształcie kaktusa,

so it's totally legit."

to będzie bezpieczne".

But he doesn't really know what to do with these.

Nie wiedział, co z nimi zrobić.

I didn't show him.

Nie pokazałem mu.

And so he's like, "Okay, I'll just mess around with this."

Postanowił się powygłupiać.

This is no different than the sticks are to the teens in the forest.

Tak samo, jak nastolatki z patykami w lesie.

Just going to try to put them in shapes

Próbował poskładać je w kształty

and push on them and stuff.

i wtykać je w różne rzeczy.

And before long, he's kind of got this mechanism

Wkrótce wyszedł mu prawie

where you can almost launch and catapult objects around,

mechanizm katapulty

i chciał, żebyśmy mu pomogli.

and he enlists us in helping him.

And at this point, I'm starting to wonder,

Zaczynam się zastanawiać,

what kind of tools can we give people,

jakie narzędzia można dać ludziom,

especially adults, who know too much,

szczególnie dorosłym, którzy wiedzą za dużo,

so that they can see the world as malleable,

aby zobaczyli, jak plastyczny jest świat,

so they see themselves as agents of change

i dostrzegli, że sami mogą

in their everyday lives.

dokonać zmian w życiu codziennym.

Because the most advanced scientists are really

Najbardziej nowocześni naukowcy

napierają na znane granice działania świata,

just kind of pushing the way the world itself works,

pushing what matter can do,

napierają na zdolności materii.

the most advanced artists are just pushing the medium,

Najbardziej innowacyjni artyści

rozciągają znane środki wyrazu,

and any sufficiently complicated task,

a każde skomplikowane zadanie,

whether you're a cook or a carpenter or you're raising a child --

nieważne czy jesteś kucharzem, cieślą

czy wychowujesz dziecko,

anything that's complicated --

wszystko, co jest trochę skomplikowane,

comes up with problems that aren't solved in the middle of it,

wiąże się z problemami,

których nie da się na razie rozwiązać,

and you can't do a good job getting it done unless you can say,

a nie zrobisz czegoś dobrze do końca,

jeśli nie potrafisz powiedzieć:

"Okay, well we're just going to have to refigure this.

"Trzeba nad tym jeszcze pomyśleć,

I don't care that pencils are supposed to be for writing.

nieważne, że te ołówki są do pisania.

I'm going to use them a different way."

Użyję ich w inny sposób".

So let me show you a little demo.

Chciałbym wam coś pokazać.

This is a little piano circuit right in here,

To jest obwód elektryczny z elektrycznego pianina.

and this is an ordinary paintbrush

A to zwykły pędzel,

that I smashed it together with. (Beeping)

który z nim połączyłem.

And so, with some ketchup,

Używam trochę ketchupu

— (musical notes) —

(Dżwięki)

and then I can kind of

Mogę robić to.

— (musical notes) —

(Dżwięki)

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Oklaski)

And that's awesome, right?

Niezwykłe prawda?

But this is not what's awesome.

What's awesome is what happens

Ale nie o to chodzi.

Najlepsze jest to, co się dzieje,

when you give the piano circuit to people.

kiedy dasz taki przyrząd ludziom.

A pencil is not just a pencil.

Ołówek to nie tylko ołówek.

Look what it has in the middle of it.

Zobaczcie, co jest po środku.

That's a wire running down the middle,

Biegnie tu przewód.

and not only is it a wire,

To nie tylko przewód.

if you take that piano circuit, you can thumbtack

Obwód elektryczny można przypiąć pinezką

into the middle of a pencil,

do środka ołówka.

and you can lay out wire on the page, too,

Można przenieść przewód na kartkę,

and get electrical current to run through it.

przechodzi przez niego prąd elektryczny.

And so you can kind of hack a pencil,

Można zhakować ołówek,

just by thumbtacking into it with a little piano electrical circuit.

przyczepiając do niego obwód elektryczny,

And the electricity runs through your body too.

Ciało również przewodzi elektryczność.

And then you can take the little piano circuit off the pencil.

Można odłączyć obwód od ołówka,

You can make one of these brushes just on the fly.

i stworzyć jeden z tych pędzli.

All you do is connect to the bristles,

Wystarczy przyłączyć go do włosia.

and the bristles are wet, so they conduct,

Włosie jest mokre, więc przewodzi prąd,

and the person's body conducts,

podobnie jak ludzkie ciało,

and leather is great to paint on,

a na skórze świetnie się maluje.

and then you can start hooking to everything,

Możecie się tak podpinać do wszystkiego,

even the kitchen sink.

The metal in the sink is conductive.

nawet do kuchennego zlewu.

Metal przewodzi prąd.

Flowing water acts like a theremin or a violin.

Woda działa jak theremin lub skrzypce.

(Dźwięki)

(Musical notes)

And you can even hook to the trees.

Można przyczepić to nawet do drzewa.

Anything in the world is either conductive or not conductive,

Wszystkie rzeczy albo są przewodnikami albo nie

and you can use those together.

i można ich razem używać.

So — (Laughter) —

Więc... (Śmiech)

I took this to those same teens, because those teens are

Pokazałem to tamtym nastolatkom,

są naprawdę świetni.

really awesome, and they'll try things that I won't try.

Próbują rzeczy, których ja nie spróbuję.

I don't even have access to a facial piercing if I wanted to.

Nie mam nawet dostępu do kolczyków.

And this young woman, she made what she called a hula-looper,

Ta dziewczyna zrobiła coś, co nazwała "hula-looper".

and as the hula hoop traveled around her body,

Podczas kręcenia hula-hop

she has a circuit taped to her shirt right there.

miała obwód przyczepiony do koszulki,

You can see her pointing to it in the picture.

pokazuje go palcem.

And every time the hula hoop would smush against her body,

Przy zetknięciu z ciałem

it would connect two little pieces of copper tape,

hula-hop dotykało kawałków miedzianej taśmy

and it would make a sound, and the next sound,

i wydawało odgłos, a potem kolejny,

and it would loop the same sounds over and over again.

dźwięki powtarzały się.

I ran these workshops everywhere.

Prowadziłem takie warsztaty wszędzie.

In Taiwan, at an art museum, this 12-year-old girl

Na Tajwanie, w muzeum sztuki,

ta dziewczynka zrobiła organy z lokalnych grzybów.

made a mushroom organ out of some mushrooms that were from Taiwan

Użyła trochę elektrycznej taśmy i gorącego kleju

and some electrical tape and hot glue.

And professional designers were making artifacts

Profesjonalni projektanci wykonywali swoje dzieła

with this thing strapped onto it.

z użyciem tego urządzenia.

And big companies like Intel

Duże firmy takie jak Intel,

or smaller design firms like Ideo or startups like Bump,

i mniejsze takie jak Ideo, początkujące jak Bumps,

prosiły mnie o prowadzenie warsztatów,

were inviting me to give workshops,

just to practice this idea of smashing electronics

żeby szerzyć pomysł łączenia ze sobą

and everyday objects together.

urządzeń elektronicznych z codziennymi przedmiotami.

And then we came up with this idea

Wtedy wpadliśmy na pomysł,

to not just use electronics,

żeby używać nie tylko samej elektroniki,

but let's just smash computers with everyday objects

ale żeby połączyć komputery z przedmiotami codziennego użytku

and see how that goes over.

i zobaczyć, co z tego wyjdzie.

And so I just want to do a quick demo.

Szybko wam to zademonstruję.

So this is the MaKey MaKey circuit,

To jest przewód z urządzenia MaKey MaKey.

and I'm just going to set it up from the beginning in front of you.

Zrobię wszystko od początku na waszych oczach.

So I'll just plug it in, and now it's on by USB.

Podłączyłem go. Przez USB.

And I'll just hook up the forward arrow.

Podłączam strzałkę "do przodu".

You guys are facing that way, so I'll hook it to this one.

Patrzycie w tę stronę, więc tu podłączam.

And I'll just hook up a little ground wire to it.

Podłączam uziemienie.

And now, if I touch this piece of pizza,

Teraz jeśli dotknę tego kawałka pizzy,

the slides that I showed you before should go forward.

slajdy przesuwają się do przodu.

And now if I hook up this wire just by connecting it

Jeśli podłączę ten kabelek do lewej strzałki,

to the left arrow, I'm kind of programming it by where I hook it up,

jakby go w ten sposób programuję.

now I have a left arrow and a right arrow,

Teraz mam i lewą i prawą strzałkę,

so I should be able to go forwards and backwards

mogę przesuwać zdjęcia do przodu i do tyłu,

and forwards and backwards. Awesome.

i znowu do przodu i do tyłu. Świetnie.

And so we're like, "We gotta put a video out about this."

Musieliśmy to sfilmować,

Because no one really believed that this was important

bo nikt nie wierzył, że to ważne,

or meaningful except me and, like, one other guy.

oprócz mnie i jednego gościa.

So we made a video to prove that

Zrobiliśmy więc film, żeby udowodnić,

że można zrobić mnóstwo rzeczy.

there's lots of stuff you can do.

You can kind of sketch with Play-Doh

Można zrobić model z ciastoliny

and just Google for game controllers.

i poszukać w Google pilotów do gier.

Just ordinary Play-Doh, nothing special.

Zwykła ciastolina, nic wielkiego.

And you can literally draw joysticks

Można dosłownie narysować joystick,

and just find Pacman on your computer and then just hook it up. (Video game noises)

i podłączyć do gry w Pac-Mana na komputerze.

(Odgłosy gry)

And you know the little plastic drawers you can get at Target?

Znacie takie plastikowe szufladki?

Well, if you take those out, they hold water great,

Nadają się świetnie na pojemniki na wodę.

but you can totally cut your toes,

Można sobie przy tym uszkodzić palce u nóg,

so yeah, just be careful.

więc uważajcie.

You know the Happiness Project, where the experts

Pewnie znacie The Happiness Project,

gdzie specjaliści zrobili pianino ze schodów

are setting up the piano stairs, and how cool that is?

i jakie to było fajne?

Well, I think it's cool,

Myślę, że to naprawdę jest fajne,

but we should be doing that stuff ourselves.

ale powinniśmy robić takie rzeczy sami.

It shouldn't be a set of experts engineering the way the world works.

Nie inżynierowie powinni decydować

o tym, jak działa świat.

We should all be participating

Wszyscy razem powinniśmy uczestniczyć

w zmienianiu świata.

in changing the way the world works together.

Aluminum foil. Everybody has a cat.

Folia aluminiowa. Każdy ma kota.

Get a bowl of water. This is just Photo Booth on your Mac OS.

Weźcie miskę wody. Tu użyto Photo Booth dla systemu Mac.

Zawieś mysz nad przyciskiem do robienia zdjęć

Hover the mouse over the "take a photo" button,

and you've got a little cat photo booth.

i oto automat do zdjęć dla kota.

And so we needed hundreds of people to buy this.

Potrzebowaliśmy setek chętnych do kupna,

If hundreds of people didn't buy this, we couldn't put it on the market.

inaczej produkt nie trafiłby na rynek.

And so we put it up on Kickstarter,

Umieściliśmy to na stronie Kickstarter,

and hundreds of people bought it in the first day.

setki ludzi kupiło to pierwszego dnia.

And then 30 days later,

30 dni później

11,000 people had backed the project.

11 tys. ludzi poparło projekt.

And then what the best part is, we started getting

A potem, i tu będzie najlepsze,

a flood of videos in of people doing crazy things with it.

zalali nas filmikami ludzie, którzy robili z tym szalone rzeczy.

So this is "The Star-Spangled Banner" by eating lunch,

Oto hymn narodowy podczas lunchu,

including drinking Listerine.

w tym płukanie ust Listeryną.

Wysłaliśmy temu chłopakowi materiały.

And we actually sent this guy materials.

We're like, "We're sponsoring you, man.

"Będziemy cię sponsorować, jesteś fachowiec".

You're, like, a pro maker."

Okay, just wait for this one. This is good.

Poczekajcie na to, to jest dobre.

(Muzyka)

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

And these guys at the exploratorium are

Tutaj ludzie w eksploratorium

playing house plants as if they were drums.

używają roślin doniczkowych jako perkusji.

(Dźwięk perkusji)

And dads and daughters are completing circuits in special ways.

Ojcowie i córki zamykają obwód w szczególny sposób.

And then this brother -- look at this diagram.

I ten brat - spójrzcie na diagram.

See where it says "sister"?

I love when people put humans on the diagram.

Widzicie napis "siostra"?

Uwielbiam, kiedy ludzie umieszczają

ludzi na technicznych schematach.

I always add humans to any technical --

Sam zawsze to robię.

if you're drawing a technical diagram, put a human in it.

Rysując diagramy dodawajcie ludzi.

And this kid is so sweet. He made this trampoline slideshow advancer for his sister

Ten dzieciak jest słodki. Zrobił dla siostry

pokaz slajdów podłączony do trampoliny.

so that on her birthday, she could be the star of the show,

Podczas urodzin siostra będzie gwiazdą wieczoru,

jumping on the trampoline to advance the slides.

skacząc będzie zmieniała slajdy.

And this guy rounded up his dogs and he made a dog piano.

Tutaj facet posadził razem psy, i zrobił psie pianino.

(Dźwięk pianina)

And this is fun,

To świetna zabawa.

and what could be more useful than feeling alive and fun?

Warto czuć ożywienie i dobrze się bawić.

But it's also very serious because

Ale to również bardzo poważna sprawa.

all this accessibility stuff started coming up,

Pojawił się wątek ułatwiania dostępu ludziom,

where people can't use computers, necessarily.

którzy nie zawsze mogą używać komputera.

Napisał do nas pewien tata, jego syn cierpi na porażenie mózgowe

Like this dad who wrote us, his son has cerebral palsy

and he can't use a normal keyboard.

i nie może używać zwykłej klawiatury.

And so his dad couldn't necessarily afford

Taty nie było stać

to buy all these custom controllers.

na specjalnie przystosowane urządzeń.

And so, with the MaKey MaKey, he planned to make

Z Makey Makey postanowił zrobić

these gloves to allow him to navigate the web.

rękawiczki do surfowania w internecie.

And a huge eruption of discussion

around accessibility came, and we're really excited about that.

Zapoczątkowało to wielką dyskusję

na temat dostępności. To ekscytujące.

We didn't plan for that at all.

Nie spodziewaliśmy się tego.

And then all these professional musicians started using it,

Potem zaczęli tego używać profesjonalni muzycy.

like at Coachella, just this weekend

np. w Coachella w ten weekend,

Jurassic 5 was using this onstage,

Jurasic 5 używali tego na scenie.

and this D.J. is just from Brooklyn, right around here,

A ten DJ jest z Brooklynu, niedaleko stąd,

umieścił to w sieci miesiąc temu.

and he put this up last month.

And I love the carrot on the turntable.

Cudna jest ta marchewka na talerzu od gramofonu.

(Music: Massive Attack — "Teardrop")

(Muzyka: Massive Attack, "Teardrop")

Most people cannot play them that way. (Laughter)

Większość ludzi nie umie tak na nich grać. (Śmiech)

And when this started to get serious,

Kiedy sprawa zrobiła się poważna,

I thought, I'd better put a really serious warning label on the box that this comes in,

postanowiłem umieść ostrzeżenie na opakowaniu.

because otherwise people are going to be getting this

Inaczej ludzie z pomocą tego urządzenia

and they're going to be turning into agents of creative change,

zaczęliby wprowadzać mnóstwo twórczych zmian

and governments will be crumbling,

i rządy zaczęłyby upadać.

and I wouldn't have told people, so I thought I'd better warn them.

Pomyślałem, że lepiej ich ostrzec.

And I also put this little surprise. When you open the lid

Umieściłem też małą niespodziankę.

of the box, it says, "The world is a construction kit."

Po otwarciu pudełka widać napis:

"Świat to twój zestaw do tworzenia".

And as you start to mess around this way,

Bawiąc się w ten sposób,

I think that, in some small ways, you do start to see

zaczynasz zauważać

cały krajobraz codziennego życia

the landscape of your everyday life

a little bit more like something you could express yourself with,

jako coś, co pozwala ci się wyrazić,

and a little bit more like you could participate

co pozwala uczestniczyć

in designing the future of the way the world works.

w projektowaniu działania świata w przyszłości.

And so next time you're on an escalator

Kiedy następnym na ruchomych schodach

and you drop an M&M by accident,

upadnie wam M&M, pomyślcie, że to nie schody,

you know, maybe that's an M&M surfboard, not an escalator,

tylko deska surfingowa dla M&Mów

so don't pick it up right away.

i nie podnoście go od razu.

Maybe take some more stuff out of your pockets

Wyjmijcie zawartość kieszeni,

and throw it down, and maybe some chapstick, whatever.

rzućcie to pod nogi,

pomadkę lub cokolwiek innego.

I used to want to design a utopian society

Kiedyś chciałem zaprojektować utopijne społeczeństwo,

or a perfect world or something like that.

idealny świat lub coś w tym stylu.

But as I'm kind of getting older

Ale z biegiem lat,

and kind of messing with all this stuff,

kiedy mam z tym wszystkim do czynienia,

I'm realizing that my idea of a perfect world

rozumiem, że mojej wizji idealnego świata

really can't be designed by one person

nie da się zaprojektować przez jedną osobę

or even by a million experts.

ani nawet przez milion ekspertów.

It's really going to be seven billion pairs of hands,

To musi być 7 miliardów par rąk,

each following their own passions,

każda podążająca za własną pasją,

and each kind of like a mosaic coming up

każda będąca częścią mozaiki,

tworząca świat za domem lub w kuchni.

and creating this world in their backyards

and in their kitchens.

And that's the world I really want to live in.

To świat, w którym naprawdę chcę żyć.

Thank you.

Dziękuję.

(Oklaski)

(Applause)