Jacqueline Novogratz: Inspiring a life of immersion

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Weronika Łabaj

I've been spending a lot of time

Mnóstwo czasu spędzam

traveling around the world these days,

podróżując po świecie,

talking to groups of students and professionals,

rozmawiając ze studentami i fachowcami.

and everywhere I'm finding that I hear similar themes.

Wszędzie napotykam podobne tematy.

On the one hand, people say,

Z jednej strony słyszę:

"The time for change is now."

"Nadszedł czas na zmiany."

They want to be part of it.

Ludzie chcą w nich uczestniczyć.

They talk about wanting lives of purpose and greater meaning.

Mówią, że potrzeba im celu i głębszego sensu.

But on the other hand,

Z drugiej strony

I hear people talking about fear,

słyszę o strachu,

a sense of risk-aversion.

niechęci do ryzyka.

They say, "I really want to follow a life of purpose,

"Chciałbym mieć życiowy cel,

but I don't know where to start.

ale nie wiem, gdzie zacząć.

I don't want to disappoint my family or friends."

Nie chcę rozczarować bliskich."

I work in global poverty.

Zajmuję się ubóstwem na świecie.

And they say, "I want to work in global poverty,

Słyszę: "Chcę się tym zająć,

but what will it mean about my career?

ale jak sie to odbije na mojej karierze?

Will I be marginalized?

Czy zostanę zepchnięty na margines?

Will I not make enough money?

Nie będę dość dobrze zarabiać?

Will I never get married or have children?"

Nigdy nie założę rodziny i nie będę mieć dzieci?"

And as a woman who didn't get married until I was a lot older --

Jako kobieta, która późno wyszła za mąż

and I'm glad I waited --

z czego się bardzo cieszę,

(Laughter)

(Śmiech)

-- and has no children,

i nie ma dzieci,

I look at these young people

patrzę na tych młodych ludzi

and I say, "Your job is not to be perfect.

i mówię: "Nie masz być doskonały.

Your job is only to be human.

Masz być ludzki.

And nothing important happens in life

Wszystko, co istotne w życiu

without a cost."

ma swoją cenę."

These conversations really reflect what's happening

Te rozmowy odzwierciedlają

at the national and international level.

krajowe i międzynarodowe trendy.

Our leaders and ourselves

Nasi przywódcy i my sami

want everything,

chcemy wszystkiego

but we don't talk about the costs.

ale nie chcemy mówic o kosztach,

We don't talk about the sacrifice.

ani o poświęceniu.

One of my favorite quotes from literature

Mój ulubiony cytat literacki

was written by Tillie Olsen,

wyszedł spod pióra Tille Olsen,

the great American writer from the South.

amerykańskiej pisarki z Południa.

In a short story called "Oh Yes,"

W opowiadaniu pt. "Oh, Yes"

she talks about a white woman in the 1950s

mówi o białej kobiecie w latach '50,

who has a daughter

której córeczka

who befriends a little African American girl,

zaprzyjaźnia się z małą Murzynką.

and she looks at her child with a sense of pride,

Patrzy na córkę z dumą,

but she also wonders,

jednocześnie zastanawiając się,

what price will she pay?

jaką cenę przyjdzie jej za to zapłacić.

"Better immersion

"Lepiej żyć pełną piersią

than to live untouched."

niż żyć powierzchownie".

But the real question is,

Jednak prawdziwe pytanie brzmi:

what is the cost of not daring?

ile zapłacimy za brak odwagi?

What is the cost of not trying?

Ile za poniechanie prób?

I've been so privileged in my life

Miałam zaszczyt spotkać

to know extraordinary leaders

wielu niezwykłych przywódców,

who have chosen to live lives of immersion.

którzy wybrali życie pełną piersią.

One woman I knew who was a fellow

Znałam członkinię programu,

at a program that I ran at the Rockefeller Foundation

który prowadziłam dla Fundacji Rockefellera.

was named Ingrid Washinawatok.

Nazywała się Ingrid Washinawatok.

She was a leader of the Menominee tribe,

Była przywódczynią plemienia Menominów,

a Native American peoples.

amerykańskich Indian.

And when we would gather as fellows,

Na zebraniach

she would push us to think about

nakłaniała nas do myślenia o tym,

how the elders in Native American culture

jak indiańska rada starszych

make decisions.

podejmuje decyzje.

And she said they would literally visualize

Mówiła, że wyobrażają sobie

the faces of children

twarze dzieci

for seven generations into the future,

w następnych siedmiu pokoleniach,

looking at them from the Earth,

patrzące na nich z Ziemi.

and they would look at them, holding them as stewards

Patrzyli na nich jako na tych,

for that future.

którzy zarządzają ich przyszłością.

Ingrid understood that we are connected to each other,

Ingrid rozumiała, że wszystkich nas łączą więzi

not only as human beings,

nie tylko z innymi ludźmi,

but to every living thing on the planet.

ale z wszelkim życiem na ziemi.

And tragically, in 1999,

Co tragiczne, w roku 1999,

when she was in Colombia

podczas pobytu w Kolumbii

working with the U'wa people,

i pracy z plemieniem U'wa

focused on preserving their culture and language,

nad zachowaniem ich kultury i języka,

she and two colleagues were abducted

została wraz z dwoma kolegami porwana,

and tortured and killed by the FARC.

torturowana i zabita przez komunistyczną partyzantkę.

And whenever we would gather the fellows after that,

Podczas zebrań zespołu

we would leave a chair empty for her spirit.

zostawiamy zawsze puste krzesło dla jej ducha.

And more than a decade later,

Choć minęło już ponad 10 lat,

when I talk to NGO fellows,

gdy rozmawiając z organizacjami pozarządowymi,

whether in Trenton, New Jersey or the office of the White House,

czy to w Trenton, New Jersey, czy w Białym Domu,

and we talk about Ingrid,

wspominamy o Ingrid,

they all say that they're trying to integrate her wisdom

słyszę, że próbują wcielać jej mądrość

and her spirit

i jej ducha

and really build on the unfulfilled work

budując na jej niedokończonej

of her life's mission.

życiowej misji.

And when we think about legacy,

Jej przesłanie

I can think of no more powerful one,

wydaje mi się najsilniejsze ze wszystkich,

despite how short her life was.

choć żyła tak krótko.

And I've been touched by Cambodian women --

Poruszyły mnie też kobiety z Kambodży,

beautiful women,

piękne kobiety, które podtrzymują

women who held the tradition of the classical dance in Cambodia.

tradycję klasycznego tańca kambodżańskiego.

And I met them in the early '90s.

Spotkałam je na początku lat 90.

In the 1970s, under the Pol Pot regime,

W latach 70., pod reżimem Pol Pota

the Khmer Rouge killed over a million people,

Czerwoni Khmerzy zabili ponad milion ludzi.

and they focused and targeted the elites and the intellectuals,

Mierzyli zwłaszcza w elitę i intelektualistów,

the artists, the dancers.

artystów, tancerki.

And at the end of the war,

Pod koniec wojny

there were only 30 of these classical dancers still living.

zostało ich tylko 30.

And the women, who I was so privileged to meet

Dane mi było spotkać

when there were three survivors,

trzy z tych, które przeżyły.

told these stories about lying in their cots

Opowiadały, jak leżąc na pryczach

in the refugee camps.

w obozie dla uchodźców

They said they would try so hard

z całych sił próbowały

to remember the fragments of the dance,

zapamiętać fragmenty tańca

hoping that others were alive and doing the same.

w nadziei, że inne żyją i robią to samo.

And one woman stood there with this perfect carriage,

Jedna z nich, w doskonałej postawie,

her hands at her side,

z rękami po bokach,

and she talked about

opowiadała o tym,

the reunion of the 30 after the war

jak spotkały się 30 lat po wojnie,

and how extraordinary it was.

i jakie to było niezwykłe.

And these big tears fell down her face,

Wielkie łzy płynęły jej po twarzy,

but she never lifted her hands to move them.

ale nie próbowała ich wycierać.

And the women decided that they would train

Kobiety postanowiły uczyć

not the next generation of girls, because they had grown too old already,

jednak nie pokolenie córek, bo te już wyrosły,

but the next generation.

tylko pokolenie wnuczek.

And I sat there in the studio

Siedziałam w studio

watching these women clapping their hands --

obserwując jak klaszczą w ręce

beautiful rhythms --

piękne rytmy

as these little fairy pixies

a te małe rusałki

were dancing around them,

pląsały wokół nich

wearing these beautiful silk colors.

w ślicznych, kolorowych jedwabiach.

And I thought, after all this atrocity,

Pomyślałam, że po tylu okrucieństwach

this is how human beings really pray.

tak właśnie modlą się istoty ludzkie.

Because they're focused on honoring

Skupiają się na uczczeniu tego,

what is most beautiful about our past

co najpiękniejsze w przeszłości

and building it into

by posłużyło do budowy

the promise of our future.

w obietnicy dla przyszłości.

And what these women understood

Te kobiety zrozumiały,

is sometimes the most important things that we do

że czasem najważniejsze

and that we spend our time on

w tym, co robimy

are those things that we cannot measure.

są rzeczy niemierzalne.

I also have been touched

Poruszyła mnie także

by the dark side of power and leadership.

ciemna strona mocy i przywództwa.

And I have learned that power,

Dowiedziałam się,

particularly in its absolute form,

że zwłaszcza w formie absolutnej

is an equal opportunity provider.

siła daje szansę każdemu.

In 1986, I moved to Rwanda,

W 1986 r. przeprowadziłam się do Rwandy

and I worked with a very small group of Rwandan women

i pracowałam z grupką kobiet

to start that country's first microfinance bank.

przy założeniu banku mikro-pożyczkowego.

And one of the women was Agnes --

Jedna z nich, Agnes,

there on your extreme left --

na końcu z lewej,

she was one of the first three

była jedną z pierwszych trzech

women parliamentarians in Rwanda,

parlamentarzystek w Rwandzie

and her legacy should have been

i powinna była zostać

to be one of the mothers of Rwanda.

jedną z matek Rwandy.

We built this institution based on social justice,

Budowaliśmy w oparciu

gender equity,

o sprawiedliwość społeczną, równość płci

this idea of empowering women.

ideę równouprawnienia kobiet.

But Agnes cared more about the trappings of power

Jednak Agnes wolała przywileje władzy,

than she did principle at the end.

niż zasady.

And though she had been part of building a liberal party,

Choć współtworzyła partię liberalną,

a political party

partię polityczną

that was focused on diversity and tolerance,

opartą na dywersyfikacji i tolerancji,

about three months before the genocide, she switched parties

na 3 miesiące przed ludobójstwem

and joined the extremist party, Hutu Power,

przeszła do ekstremistycznej partii Hutu Power

and she became the Minister of Justice

zostając minister sprawiedliwości

under the genocide regime

w ludobójczym reżimie.

and was known for inciting men to kill faster

Podżegała ludzi, by zabijali szybciej,

and stop behaving like women.

przestali zachowywać się jak kobiety.

She was convicted

Została skazana

of category one crimes of genocide.

za zbrodnie ludobójstwa.

And I would visit her in the prisons,

Odwiedzałam ją w więzieniach,

sitting side-by-side, knees touching,

siedziałam tuż obok

and I would have to admit to myself

i musiałam przyznać samej sobie,

that monsters exist in all of us,

że potwory istnieją w każdym z nas,

but that maybe it's not monsters so much,

choć może nie potwory,

but the broken parts of ourselves,

a przetrącone jaźnie,

sadnesses, secret shame,

smutek, skrywany wstyd.

and that ultimately it's easy for demagogues

Demagodzy z łatwością

to prey on those parts,

żerują na tych częściach,

those fragments, if you will,

fragmentach,

and to make us look at other beings, human beings,

każą nam patrzeć na innych

as lesser than ourselves --

z pogardą

and in the extreme, to do terrible things.

a czasem robić rzeczy straszliwe.

And there is no group

Nie ma grupy

more vulnerable to those kinds of manipulations

bardziej podatnej na taką manipulację,

than young men.

niż młodzi mężczyźni.

I've heard it said that the most dangerous animal on the planet

Ponoć młody mężczyzna

is the adolescent male.

to najgroźniejsze zwierzę na ziemi.

And so in a gathering

Podczas zgromadzeń

where we're focused on women,

skupiamy się na kobietach.

while it is so critical that we invest in our girls

Choć powinniśmy inwestować w dziewczęta,

and we even the playing field

wyrównywać ich szanse

and we find ways to honor them,

i traktować z godnością,

we have to remember that the girls and the women

musimy pamiętać, że dziewczęta i kobiety

are most isolated and violated

najczęściej izoluje się, gwałci

and victimized and made invisible

poddaje represjom i usuwa w cień

in those very societies

właśnie w społeczeństwach,

where our men and our boys

w których nasi mężczyźni i chłopcy

feel disempowered,

czują się bezradni,

unable to provide.

pozbawieni możliwości dbania o bliskich. || WL: niezdolni do utrzymania bliskich/zapewnienia utrzymania

And that, when they sit on those street corners

Kiedy przesiadują na rogach ulic, || WL: Kiedy przesiadują na ulicach, (wydaje mi się, że rogi nie są istotne)

and all they can think of in the future

a przyszłość oznacza dla nich

is no job, no education,

brak pracy, wykształcenia,

no possibility,

możliwości

well then it's easy to understand

łatwo zrozumieć,

how the greatest source of status

że najłatwiej osiągnąć status

can come from a uniform

dzięki mundurom

and a gun.

i broni.

Sometimes very small investments

Czasem najdrobniejsza inwestycja

can release enormous, infinite potential

potrafi uruchomić olbrzymi, nieskonczony potencjał,

that exists in all of us.

istniejący w każdym z nas.

One of the Acumen Fund fellows at my organization,

Jeden z członków Fundacji Akumen,

Suraj Sudhakar,

Suraj Sudhakar,

has what we call moral imagination --

ma tzw. wyobraźnię moralną.

the ability to put yourself in another person's shoes

Umie stanąć na czyimś miejscu

and lead from that perspective.

i prowadzić z cudzej perspektywy.

And he's been working with this young group of men

Pracował z grupą młodych mężczyzn

who come from the largest slum in the world, Kibera.

z Kibery, największego slumsu świata.

And they're incredible guys.

To niezwykli faceci.

And together they started a book club

Załozyli klub książki

for a hundred people in the slums,

dla setek ludzi ze slumsów

and they're reading many TED authors and liking it.

czytują i lubią wielu autorów TED.

And then they created a business plan competition.

Rozpisali konkurs na biznes plan.

Then they decided that they would do TEDx's.

Postanowili zorganizować TEDx.

And I have learned so much

Mnóstwo się nauczyłam

from Chris and Kevin

od Chrisa, Kevina,

and Alex and Herbert

Alexa i Herberta

and all of these young men.

i wielu innych.

Alex, in some ways, said it best.

Alex ujął to najlepiej:

He said, "We used to feel like nobodies,

"Czuliśmy się jak nikt,

but now we feel like somebodies."

teraz czujemy się jak ktoś."

And I think we have it all wrong

Uważam, że mylimy się całkowicie

when we think that income is the link.

stawiając dochody na pierwszym miejscu.

What we really yearn for as human beings

Istoty ludzkie chcą przede wszystkim

is to be visible to each other.

być widzialne dla innych.

And the reason these young guys

Tamci chłopcy

told me that they're doing these TEDx's

organizowali TEDx dlatego,

is because they were sick and tired

że mieli powyżej uszu,

of the only workshops coming to the slums

że jedyne szkolenia w slamsach

being those workshops focused on HIV,

dotyczą HIV,

or at best, microfinance.

a w najlepszym razie - mikro pożyczek.

And they wanted to celebrate

Chcieli uczcić to,

what's beautiful about Kibera and Mathare --

co piękne w Kiberze i Mathare:

the photojournalists and the creatives,

fotoreporterów, twórców,

the graffiti artists, the teachers and the entrepreneurs.

artystów grafitti, nauczycieli, przedsiębiorców.

And they're doing it.

Teraz to robią.

And my hat's off to you in Kibera.

Chylę przed nimi czoła.

My own work focuses

W pracy skupiam się

on making philanthropy more effective

na zwiększaniu efektywności filantropii

and capitalism more inclusive.

i włączaniu ludzi w kapitalizm.

At Acumen Fund, we take philanthropic resources

W fundacji Acumen kierujemy filantropię

and we invest what we call patient capital --

do inwestowania tzw. kapitału cierpliwości,

money that will invest in entrepreneurs who see the poor

środków dla przedsiębiorców postrzegających ubogich

not as passive recipients of charity,

nie jako biernych odbiorów dobroczynności,

but as full-bodied agents of change

lecz pełnowartościowych autorów zmian,

who want to solve their own problems

chcących rozwiązać własne problemy

and make their own decisions.

i podejmować własne decyzje.

We leave our money for 10 to 15 years,

Zostawiamy pieniądze na 10 - 15 lat,

and when we get it back, we invest in other innovations

a po spłacie inwestujemy w kolejne innowacje

that focus on change.

wspomagające zmiany.

I know it works.

Wiem, że to działa.

We've invested more than 50 million dollars in 50 companies,

Włożyliśmy ponad 50 mln dolarów w 50 firm.

and those companies have brought another 200 million dollars

Te firmy wypracowały kolejme 200 mln dolarów

into these forgotten markets.

na tych zapomnianych rynkach.

This year alone, they've delivered 40 million services

W tym roku mają na koncie 40 mln. usług,

like maternal health care and housing,

jak opieka zdrowotna dla matek, mieszkania,

emergency services, solar energy,

pogotowie, energia słoneczna,

so that people can have more dignity

by dać ludziom godność

in solving their problems.

przy rozwiązywaniu własnych problemów.

Patient capital is uncomfortable

Kapitał cierpliwości jest niewygodny

for people searching for simple solutions,

dla poszukiwaczy prostych rozwiązań,

easy categories,

łatwych kategorii,

because we don't see profit as a blunt instrument.

bo nie uznajemy dochodu za narzędzie.

But we find those entrepreneurs

Szukamy przedsiębiorców,

who put people and the planet

którzy mieszkańców planety

before profit.

stawiają przed dochodem.

And ultimately, we want to be part of a movement

Chcemy być częścią ruchu,

that is about measuring impact,

mierzącego efekty,

measuring what is most important to us.

mierzącego to, co dla nas istotnie.

And my dream is we'll have a world one day

Marzę, że nadejdzie dzień,

where we don't just honor those who take money

kiedy obdarzymy szacunkiem nie tych,

and make more money from it,

którzy z powodzeniem obracają pieniędzmi,

but we find those individuals who take our resources

lecz tych, którzy dzięki dostępnym środkom

and convert it into changing the world

zmieniają świat

in the most positive ways.

w pozytywny sposób.

And it's only when we honor them

Dopiero kiedy ich docenimy,

and celebrate them and give them status

uczcimy i zapewnimy pozycję,

that the world will really change.

zmieni się świat.

Last May I had this extraordinary 24-hour period

Pewnego dnia maja zeszłego roku

where I saw two visions of the world

dane mi było zobaczyć dwie wizje świata,

living side-by-side --

jedna koło drugej.

one based on violence

Jedna oparta na przemocy,

and the other on transcendence.

druga na transcendencji.

I happened to be in Lahore, Pakistan

Miało to miejsce w Lahore w Pakistanie,

on the day that two mosques were attacked

kiedy dwa meczety

by suicide bombers.

zaatakowali zamachowcy - samobójcy.

And the reason these mosques were attacked

Zaatakowano je dlatego,

is because the people praying inside

że modlili się w nich ludzie

were from a particular sect of Islam

z pewnego odłamu Islamu,

who fundamentalists don't believe are fully Muslim.

którego nie uznają fundamentaliści.

And not only did those suicide bombers

Zamachowcy nie tylko

take a hundred lives,

pozbawili życia setki ludzi.

but they did more,

Zrobili więcej,

because they created more hatred, more rage, more fear

bo zwiększyli nienawiść, gniew i strach,

and certainly despair.

a na pewno rozpacz.

But less than 24 hours,

W niecałe 24 godziny później

I was 13 miles away from those mosques,

13 mil od tych meczetów

visiting one of our Acumen investees,

odwiedzałam kredytobiorcę Acumenu,

an incredible man, Jawad Aslam,

niezwykłego człowieka, Jawada Aslama,

who dares to live a life of immersion.

który ośmiela się żyć pełną piersią.

Born and raised in Baltimore,

Urodzony i wychowany w Baltimore

he studied real estate, worked in commercial real estate,

studiował nieruchomości i pracował w komercyjnej agencji.

and after 9/11 decided he was going to Pakistan to make a difference.

Po 11 września wrócił do Pakistanu, żeby dokonać zmian.

For two years, he hardly made any money, a tiny stipend,

Przez dwa lata zarabiał grosze, małe stypendium,

but he apprenticed with this incredible housing developer

ale terminował u niezwykłego dewelopera nieruchomości,

named Tasneem Saddiqui.

Tasneema Saddiquiego.

And he had a dream that he would build a housing community

Marzył, żeby zbudować osiedle

on this barren piece of land

na tych nieużytkach,

using patient capital,

dzięki kapitałowi cierpliwości,

but he continued to pay a price.

ale drogo go to kosztowało.

He stood on moral ground

Ze względów moralnych

and refused to pay bribes.

odmawiał płacenia łapówek.

It took almost two years just to register the land.

Sama rejestracja gruntów zajęła 2 lata.

But I saw how the level of moral standard can rise

Przekonałam się, że moralne standardy

from one person's action.

może podnieść postawa jednego człowieka.

Today, 2,000 people live in 300 houses

Dzisiaj 2000 ludzi mieszka w 300 domach

in this beautiful community.

na tym pięknym osiedlu.

And there's schools and clinics and shops.

Są szkoły, kliniki i sklepy.

But there's only one mosque.

Ale tylko jeden meczet.

And so I asked Jawad,

Zapytałam Jawada:

"How do you guys navigate? This is a really diverse community.

"Jak dajecie sobie radę? To zróżnicowana społeczność.

Who gets to use the mosque on Fridays?"

Kto używa meczetu w piątki?"

He said, "Long story.

Odparł: "Dużo by mówić.

It was hard, it was a difficult road,

Przeszliśmy trudną drogę,

but ultimately the leaders of the community came together,

ale w końcu liderzy społeczności połączyli siły

realizing we only have each other.

zrozumiawszy, że mają tylko siebie nawzajem.

And we decided that we would elect

Postanowiliśmy wybrać

the three most respected imams,

trzech najbardziej szanowanych imamów,

and those imams would take turns,

którzy na zmianę prowadzą

they would rotate who would say Friday prayer.

piątkowe modlitwy.

But the whole community,

A cała społeczność,

all the different sects, including Shi'a and Sunni,

wszystkie odłamy: szyici i sunnici,

would sit together and pray."

siedzą i modlą się razem."

We need that kind of moral leadership and courage

Potrzeba nam takiego przywództwa i odwagi

in our worlds.

w naszym świecie.

We face huge issues as a world --

Stoimy przed wielkimi problemami:

the financial crisis,

kryzys finansowy,

global warming

globalne ocieplenie

and this growing sense of fear and otherness.

i coraz większy strach przed odmiennością

And every day we have a choice.

Każdego dnia możemy wybrać

We can take the easier road,

między łatwiejszą,

the more cynical road,

bardziej cyniczną drogą,

which is a road based on

opartą czasem na marzeniach o przeszłości,

sometimes dreams of a past that never really was,

której nigdy nie było,

a fear of each other,

wzajemnego strachu,

distancing and blame.

odpychania i obwiniania,

Or we can take the much more difficult path

albo obrać trudniejszą drogę

of transformation, transcendence,

transformacji, transcendencji,

compassion and love,

współczucia i miłości,

but also accountability and justice.

lecz też odpowiedzialności i sprawiedliwości.

I had the great honor

Miałam zaszczyt pracować

of working with the child psychologist Dr. Robert Coles,

z psychologiem dziecięcym, dr Robertem Colesem,

who stood up for change

który wstawił się za zmianami

during the Civil Rights movement in the United States.

podczas ruchu praw cywilnych w USA.

And he tells this incredible story

Opowiada niezwykłą historię.

about working with a little six-year-old girl named Ruby Bridges,

Pracował kiedyś z sześcioletnią Ruby Bridges,

the first child to desegregate schools in the South --

pierwszym czarnym dzieckiem w białej szkole Południa,

in this case, New Orleans.

w Nowym Orleanie.

And he said that every day

Mówił, jak każdego dnia

this six-year-old, dressed in her beautiful dress,

sześciolatka w ślicznej sukience

would walk with real grace

szła z wdziękiem

through a phalanx of white people

przez tłum białych ludzi,

screaming angrily, calling her a monster,

którzy wrzeszczeli, wyzywali od potworów,

threatening to poison her --

grozili otruciem.

distorted faces.

Wykrzywione twarze.

And every day he would watch her,

Obserwował ją codziennie

and it looked like she was talking to the people.

i zdawało mu się, że ona do nich mówi.

And he would say, "Ruby, what are you saying?"

"Ruby, co mówisz?"

And she'd say, "I'm not talking."

"Wcale nie mówię".

And finally he said, "Ruby, I see that you're talking.

"Widzę, że ruszasz ustami.

What are you saying?"

Co mówisz?"

And she said, "Dr. Coles, I am not talking;

"Doktorze, nie mówię,

I'm praying."

tylko się modlę."

And he said, "Well, what are you praying?"

"A o co się modlisz?"

And she said, "I'm praying, 'Father, forgive them,

"Ojcze, przebacz im,

for they know not what they are doing.'"

bo nie wiedzą, co czynią."

At age six,

W wieku sześciu lat

this child was living a life of immersion,

żyła pełną piersią,

and her family paid a price for it.

za co przyszło zapłacić jej rodzinie.

But she became part of history

Przeszła do historii

and opened up this idea

i utorowała drogę idei,

that all of us should have access to education.

że każdy powinien mieć dostęp do wykształcenia.

My final story is about a young, beautiful man

Na koniec opowiem o młodym, przystojnym mężczyźnie,

named Josephat Byaruhanga,

imieniem Josephat Byaruhanga,

who was another Acumen Fund fellow,

kolejnym członku Funduszu Acumen,

who hails from Uganda, a farming community.

rodem z Ugandy, ze społeczności rolniczej.

And we placed him in a company in Western Kenya,

Umieśliśmy go w firmie w Kenii Zachodniej,

just 200 miles away.

odległej o 200 mil.

And he said to me at the end of his year,

Pod koniec roku powiedział mi,

"Jacqueline, it was so humbling,

że to była lekcja skromności,

because I thought as a farmer and as an African

"Jako rolnik i Afrykanin sądziłem,

I would understand how to transcend culture.

że potrafię wyjść ponad kulturę.

But especially when I was talking to the African women,

Zwłaszcza rozmawiając z afrykańskimi kobietami

I sometimes made these mistakes --

popełniałem pomyłki.

it was so hard for me to learn how to listen."

Z trudem uczyłem się słuchać.

And he said, "So I conclude that, in many ways,

Doszedłem do wniosku, że pod wieloma względami

leadership is like a panicle of rice.

przywództwo przypomina wiechę ryżu.

Because at the height of the season,

W sezonie,

at the height of its powers,

u szczytu mocy,

it's beautiful, it's green, it nourishes the world,

jest piękna, zielona i żywi świat,

it reaches to the heavens."

sięgając nieba.

And he said, "But right before the harvest,

Ale tuż przed zbiorem

it bends over

ugina się

with great gratitude and humility

z wdzięcznością i pokorą,

to touch the earth from where it came."

by dotknąć ziemi, z której powstała."

We need leaders.

Potrzeba nam liderów.

We ourselves need to lead

Sami też musimy przewodzić

from a place that has the audacity

wychodząc ze śmiałego założenia,

to believe we can, ourselves,

że uda nam się

extend the fundamental assumption

przekonać każdego mężczyznę, kobietę i dziecko

that all men are created equal

o fundamentalnej prawdzie,

to every man, woman and child on this planet.

że "wszyscy ludzie są równi".

And we need to have the humility to recognize

Potrzeba nam pokory, by zrozumieć,

that we cannot do it alone.

że nie dokonamy tego sami.

Robert Kennedy once said

Robert Kennedy powiedział:

that "few of us have the greatness to bend history itself,

„Tylko niewielu stać na naginanie historii,

but each of us can work

ale praca każdego

to change a small portion of events."

może zmienić kilka zdarzeń.

And it is in the total of all those acts

W sumie tych zmian

that the history of this generation will be written.

zapisana jest historia naszego pokolenia”.

Our lives are so short,

Żyjemy krótko

and our time on this planet

i czas spędzany na tej planecie

is so precious,

jest bezcenny

and all we have is each other.

i mamy tylko siebie nawzajem.

So may each of you

Życzę każdemu z was

live lives of immersion.

życia pełną piersią.

They won't necessarily be easy lives,

To życie nie będzie łatwe

but in the end, it is all that will sustain us.

ale tylko to może nam naprawdę pomóc.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)