Julie Taymor: Spider-Man, The Lion King and life on the creative edge

165,044 views ・ 2013-07-31

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Arkadiusz Król Korekta: Rysia Wand
00:13
(Music)
0
13889
5939
(Muzyka)
00:19
["Oedipus Rex"]
1
19852
3946
["Król Edyp"]
00:27
["The Lion King"]
2
27397
3208
["Król Lew"]
00:34
["Titus"]
3
34485
4432
["Tytus Andronikus"]
00:49
["Frida"]
4
49727
5853
["Frida"]
01:05
["The Magic Flute"]
5
65751
4474
["Czarodziejski Flet"]
01:12
["Across The Universe"]
6
72197
6161
["Across the Universe"]
01:27
(Applause)
7
87710
4528
(Oklaski)
01:32
Julie Taymor: Thank you. Thank you very much.
8
92262
2183
Julie Taymor: Dziękuję. Dziękuję bardzo.
01:34
That's a few samples of the theater, opera
9
94469
2693
To wybór spektakli teatralnych, operowych
01:37
and films that I have done over the last 20 years.
10
97186
3318
i filmów, które zrobiłam przez ostatnie 20 lat.
01:40
But what I'd like to begin with right now
11
100528
2014
Chcę jednak na początek
01:42
is to take you back to a moment
12
102566
1879
cofnąć się z wami do chwili,
01:44
that I went through in Indonesia,
13
104469
2441
którą przeżyłam w Indonezji,
01:46
which is a seminal moment in my life
14
106934
2113
a był dla mnie inspirujący moment
01:49
and, like all myths,
15
109071
2056
i jak wszystkie mity,
01:51
these stories need to be retold
16
111151
2231
takie historie trzeba powtarzać,
01:53
and told, lest we forget them.
17
113406
2475
żeby nie popadły w zapomnienie.
01:55
And when I'm in the turbulent times, as we know,
18
115905
3000
W niespokojnych okresach,
01:58
that I am right now, through the crucible
19
118929
2364
a teraz takie przechodzę
02:01
and the fire of transformation,
20
121317
2167
w tyglu i ogniu przemian,
02:03
which is what all of you do, actually.
21
123508
2594
jak każdy z was.
02:06
Anybody who creates knows there's that point where
22
126126
3100
Każdy twórca wie, że jest taki moment,
02:09
it hasn't quite become the phoenix or the burnt char.
23
129250
5085
gdy nie ma jeszcze ani Feniksa, ani popiołu.
02:14
(Laughter)
24
134359
2074
(Śmiech)
02:16
And I am right there on the edge,
25
136457
2881
Właśnie tu jestem, na krawędzi,
02:19
which I'll tell you about, another story.
26
139362
1953
o czym opowiem w kolejnej historii.
02:21
I want to go back to Indonesia
27
141339
1429
Chcę wrócić do Indonezji,
02:22
where I was about 21, 22 years, a long time ago,
28
142792
3660
gdzie byłam ponad 20 lat temu
02:26
on a fellowship.
29
146476
1200
na stypendium.
02:27
And I found myself, after two years there
30
147700
2906
Po dwuletnim pobycie,
02:30
and performing and learning, on the island of Bali,
31
150630
3325
po występach i nauce na wyspie Bali
02:33
on the edge of a crater, Gunung Batur.
32
153979
3803
stanęłam na krawędzi krateru Gunung Batur.
02:37
And I was in a village where there was
33
157806
2993
Byłam w wiosce, gdzie odbywała się
02:40
an initiation ceremony for the young men,
34
160823
2768
ceremonia inicjacji młodych mężczyzn,
02:43
a rite of passage.
35
163615
1540
obrzęd przejścia.
02:45
Little did I know that it was mine as well.
36
165179
2528
Nie wiedziałam wtedy, że też miałam go dostąpić.
02:47
And as I sat in this temple square
37
167731
2435
Siedziałam na dziedzińcu świątyni,
02:50
under this gigantic beringin banyan tree,
38
170190
2976
pod ogromnym figowcem bengalskim,
02:53
in the dark, there was no electricity, just the full moon,
39
173190
4813
w ciemności. Nie było prądu, tylko księżyc w pełni
02:58
down in this empty square,
40
178027
2032
na pustym placu
03:00
and I heard the most beautiful sounds,
41
180083
2126
i słyszałam przecudowne dźwięki,
03:02
like a Charles Ives concert
42
182233
1807
jak koncert Charlesa Ivesa.
03:04
as I listened to the gamelan music
43
184064
2019
Słuchałam muzyki gamelan
03:06
from all the different villagers that came
44
186107
2025
granej przez wieśniaków, którzy przybyli
03:08
for this once-every-five-years ceremony.
45
188156
3374
na odbywającą się raz na 5 lat ceremonię.
03:11
And I thought I was alone in the dark under this tree.
46
191554
3571
Sądziłam, że jestem sama w ciemnościach pod drzewem.
03:15
And all of a sudden, out of the dark,
47
195149
2807
Wtedy nagle, w mroku,
03:17
from the other end of the square,
48
197980
1860
na drugim końcu placu
03:19
I saw the glint of mirrors lit by the moon.
49
199864
3884
zobaczyłam błysk luster oświetlonych przez księżyc.
03:23
And these 20 old men who I'd seen before
50
203772
3535
Dwudziestu starców, których wcześniej widziałam,
03:27
all of a sudden stood up in these full warrior costumes
51
207331
5278
wstało w strojach wojowników,
03:32
with the headdress and the spears,
52
212633
2461
z przybraniami głów i włóczniami
03:35
and no one was in the square, and I was hidden in the shadows.
53
215118
4338
na pustym placu, a ja kryłam się w cieniu.
03:39
No one was there, and they came out,
54
219480
2337
Nikogo tam nie było, a oni wyszli
03:41
and they did this incredible dance.
55
221841
3615
i odtańczyli niesamowity taniec.
03:45
"Huhuhuhuhuhuhuhahahahaha."
56
225480
3668
"Huhuhuhuhu hahahahaha".
03:49
And they moved their bodies and they came forward,
57
229172
3149
Wyginali się i ruszyli naprzód,
03:52
and the lights bounced off these costumes.
58
232345
2778
ich stroje odbijały światła.
03:55
And I've been in theater since I was 11 years old,
59
235147
3392
Zajmuję się teatrem od 11 roku życia,
03:58
and performing, creating, and I went,
60
238563
3190
występując, tworząc. Pomyślałam:
04:01
"Who are they performing for
61
241777
2119
"Dla kogo oni występują
04:03
with these elaborate costumes,
62
243920
2323
w tych wymyślnych kostiumach
04:06
these extraordinary headdresses?"
63
246267
2003
i niezwykłych przybraniach głów?"
04:08
And I realized that they were performing for God,
64
248294
4763
Zrozumiałam, że występowali dla Boga,
04:13
whatever that means.
65
253081
2687
cokolwiek to znaczy.
04:15
But somehow, it didn't matter about the publicity.
66
255792
3564
Z jakiegoś powodu nie dbali o rozgłos.
04:19
There was no money involved.
67
259380
2227
Nie chodziło o pieniądze.
04:21
It wasn't going to be written down. It was no news.
68
261631
3196
Nikt nie miał tego zapisać, nie było mediów.
04:24
And there were these incredible artists
69
264851
2122
Byli tam ci wspaniali artyści,
04:26
that felt for me like an eternity as they performed.
70
266997
3477
ich występ wydawał się wiecznością.
04:30
The next moment,
71
270498
2061
Gdy tylko tylko skończyli
04:32
as soon as they finished and disappeared into the shadows,
72
272583
4036
i znikli w ciemnościach,
04:36
a young man with a propane lantern came on,
73
276643
2482
przyszedł młody człowiek z lampą gazową,
04:39
hung it up on a tree, set up a curtain.
74
279149
2227
zawiesił ją na drzewie, powiesił kurtynę.
04:41
The village square was filled with hundreds of people.
75
281400
3437
Wioskowy plac wypełnił się setkami ludzi.
04:44
And they put on an opera all night long.
76
284861
2514
Wystawiali operę przez całą noc.
04:47
Human beings needed the light.
77
287399
2236
Istoty ludzkie potrzebowały światła.
04:49
They needed the light to see.
78
289659
2613
Potrzebowały światła, by widzieć.
04:52
So what I gained and gathered from this incredible,
79
292296
3624
Z tego niesamowitego,
04:55
seminal moment in my life as a young artist
80
295944
2588
inspirującego momentu w życiu młodej artystki,
04:58
was that you must be true
81
298556
3299
zrozumiałam, że trzeba być wiernym
05:01
to what you believe as an artist all the way through,
82
301879
4048
swoim artystycznym przekonaniom do samego końca,
05:05
but you also have to be aware
83
305951
3515
ale trzeba też pamiętać,
05:09
that the audience is out there in our lives at this time,
84
309490
3465
że publiczność jest obecna w naszym życiu
05:12
and they also need the light.
85
312979
1381
i też potrzebuje światła.
05:14
And it's this incredible balance
86
314384
2139
To właśnie ta niesamowita równowaga
05:16
that I think that we walk
87
316547
1725
z którą idziemy,
05:18
when we are creating something that is breaking ground,
88
318296
3309
gdy tworzymy przełomowe dzieła,
05:21
that's trying to do something you've never seen before,
89
321629
2630
próbujemy robić dotąd niespotykanego,
05:24
that imaginary world
90
324283
1662
ten wymyślony świat,
05:25
where you actually don't know where you're going to end up,
91
325969
3353
w którym nie wiadomo, gdzie skończysz,
05:29
that's the fine line on the edge of a crater
92
329346
2742
to jest cienka linia na krawędzi krateru,
05:32
that I have walked my whole life.
93
332112
2606
po której kroczę całe życie.
05:34
What I would like to do now is to tell you
94
334742
2524
Chcę teraz opowiedzieć
05:37
a little bit
95
337290
1782
co nieco
05:39
about how I work. Let's take "The Lion King."
96
339096
2833
o tym jak pracuję. Weźmy "Króla Lwa".
05:41
You saw many examples of my work up there,
97
341953
2228
Widzieliście tu wiele przykładów mojej pracy,
05:44
but it's one that people know.
98
344205
1921
ale ten znają wszyscy.
05:46
I start with the notion of the ideograph.
99
346150
2675
Zaczynam od koncepcji ideogramu.
05:48
An ideograph is like a brush painting, a Japanese brush painting.
100
348849
3351
Ideogram jest jak japońskie malowidło.
05:52
Three strokes, you get the whole bamboo forest.
101
352224
3485
Trzy pociągnięcia pędzlem i masz cały las bambusowy.
05:55
I go to the concept of "The Lion King"
102
355733
2507
Przechodzę do pomysłu "Króla Lwa"
05:58
and I say, "What is the essence of it?
103
358264
2044
i pytam: "Jaka jest jego esencja?
06:00
What is the abstraction?
104
360332
1612
Co jest ogólną ideą?
06:01
If I were to reduce this entire story
105
361968
3237
Gdybym miała okroić całą opowieść
06:05
into one image, what would it be?"
106
365229
2717
do jednego obrazu, co by to było?"
06:07
The circle. The circle. It's so obvious.
107
367970
2930
Krąg, to takie oczywiste.
06:10
The circle of life. The circle of Mufasa's mask.
108
370924
3953
Krąg życia. Krąg maski Mufasy.
06:14
The circle that, when we come to Act II and there's a drought,
109
374901
4516
Na początku II aktu jest susza,
06:19
how do you express drought?
110
379441
1455
jak wyrazić suszę?
06:20
It's a circle of silk on the floor
111
380920
3135
To krąg jedwabiu na podłodze,
06:24
that disappears into the hole in the stage floor.
112
384079
4030
który znika w zapadni sceny.
06:28
The circle of life comes in the wheels
113
388133
2605
Krąg życia jest w kółkach
06:30
of the gazelles that leap.
114
390762
2424
skaczących gazel.
06:33
And you see the mechanics.
115
393210
1698
Widać mechanizm.
06:34
And being a theater person, what I know and love about the theater
116
394932
3354
Jako człowiek teatru kocham w nim to,
06:38
is that when the audience comes in
117
398310
1671
że gdy przychodzą widzowie
06:40
and they suspend their disbelief,
118
400005
1770
i zawieszają swe niedowierzanie,
06:41
when you see men walking or women walking
119
401799
2811
gdy widzisz mężczyzn albo kobiety
06:44
with a platter of grass on their heads,
120
404634
1873
z misami trawy na głowach,
06:46
you know it's the savanna.
121
406531
1592
wiesz, że to sawanna.
06:48
You don't question that.
122
408147
1520
Nie kwestionujesz tego.
06:49
I love the apparent truth of theater.
123
409691
2460
Kocham oczywistą prawdę teatru.
06:52
I love that people are willing to fill in the blanks.
124
412175
3573
Kocham to, że ludzie chcą wypełniać puste miejsca.
06:55
The audience is willing to say,
125
415772
1996
Widzowie są gotowi powiedzieć:
06:57
"Oh, I know that's not a real sun.
126
417792
2976
"Wiem, że to nie jest prawdziwe słońce.
07:00
You took pieces of sticks.
127
420792
2284
Wzięliście kilka patyków,
07:03
You added silk to the bottom.
128
423100
2071
dodaliście jedwab na spód.
07:05
You suspended these pieces. You let it fall flat on the floor.
129
425195
3680
Zawiesiliście. Pozwalacie im spaść płasko na podłogę.
07:08
And as it rises with the strings, I see that it's a sun.
130
428899
4379
Kiedy wznosi się na sznurkach, widzę, że to słońce.
07:13
But the beauty of it is that it's just silk and sticks.
131
433302
4383
Ale jego piękno kryje się w tym, że to jedwab i patyki.
07:17
And in a way, that is what makes it spiritual.
132
437709
4528
Stąd bierze się uduchowienie.
07:22
That's what moves you.
133
442261
1421
To was napędza.
07:23
It's not the actual literal sunrise that's coming.
134
443706
4192
To nie prawdziwy, realny wschód słońca.
07:27
It's the art of it.
135
447922
1507
To jego wyobrażenie.
07:29
So in the theater, as much as the story is critical
136
449453
5336
Choć w teatrze bardzo ważna jest opowieść
07:34
and the book and the language,
137
454813
1881
i książka i język,
07:36
the telling of the story, how it's told,
138
456718
4627
sposób opowieści
07:41
the mechanics, the methods that you use,
139
461369
3594
mechanika, metody, których używasz,
07:44
is equal to the story itself.
140
464987
2575
są równie ważne jak sama opowieść.
07:47
And I'm one who loves high tech and low tech.
141
467586
3314
Kocham technikę nowoczesną jak i tradycyjną.
07:50
So I could go from --
142
470924
1775
Mogłabym zacząć od...
07:52
For instance, I'll show you some "Spider-Man" later,
143
472723
2477
Pokażę później trochę "Spider-Mana",
niesamowite maszyny, które przemieszczają ludzi.
07:55
these incredible machines that move people along.
144
475224
2552
07:57
But the fact is, without the dancer
145
477800
2342
Ale faktem jest, że bez tancerza,
08:00
who knows how to use his body and swing on those wires,
146
480166
2729
który wie jak użyć ciała i kołysać się na drutach,
08:02
it's nothing.
147
482919
1763
maszyny są niczym.
08:04
So now I'm going to show you
148
484706
2885
Teraz pokażę wam fragmenty
08:07
some clips from the other big project of my life this year,
149
487615
4294
nagrań z innego wielkiego tegorocznego projektu,
08:11
"The Tempest."
150
491933
1018
"Burzy".
08:12
It's a movie. I did "The Tempest" on a stage three times
151
492975
4069
To film. Wystawiałam "Burzę" na scenie trzy razy
08:17
in the theater since 1984, '86,
152
497068
3213
w teatrze od 1984, 1986 r.,
08:20
and I love the play.
153
500305
2180
i uwielbiam tę sztukę.
08:22
I did it always with a male Prospero.
154
502509
2502
Zawsze obsadzałam mężczyzn w roli Prospera.
08:25
And all of a sudden, I thought,
155
505035
1638
Nagle pomyślałam:
08:26
"Well, who am I gonna get to play Prospero?
156
506697
2062
"Kogo wziąć do roli Prospero?
08:28
Why not Helen Mirren? She's a great actor. Why not?"
157
508783
3698
Może Helen Mirren? Jest wielką aktorką. Czemu nie?"
08:32
And this material really did work for a woman equally as well.
158
512505
3236
Tekst równie dobrze sprawdził się u kobiety.
08:35
So now, let's take a look at some of the images
159
515765
3071
Spójrzmy na niektóre obrazy
08:38
from "The Tempest."
160
518860
1969
z "Burzy".
08:40
(Music)
161
520853
4983
(Muzyka)
08:57
(Video) Prospera: Hast thou, spirit, performed to the point the tempest that I bade thee?
162
537220
4239
(Wideo) Prospera: Czyś ostatnią burzę Wedle rozkazu do słowa wykonał?
Ariel: Na okręt królewski wpadłem i po wszystkich kajutach ciskałem płomień.
09:01
Ariel: I boarded the king's ship. In every cabin, I flamed amazement.
163
541483
5508
09:09
Prospera: At first sight, they have changed eyes.
164
549664
2932
Prospera: Przy pierwszym spotkaniu Wzrok się ich zmierzył.
09:12
Miranda: Do you love me?
165
552620
1171
Miranda: Czy ty mnie kochasz?
09:13
Ferdinand: Beyond all limit.
166
553815
1352
Ferdynand: Ponad wszystko.
09:15
HM: They are both in either's powers.
167
555191
2568
HM: Jedno już, widzę, w drugiego moc wpadło.
09:17
Trinculo: Misery acquaints a man with strange bedfellows.
168
557783
5107
Trynkulo: Bieda dziwnych daje nieraz człowiekowi kompanów.
09:22
(Music)
169
562914
3218
(Muzyka)
09:26
Looking for business, governor?
170
566156
3453
Szukasz przygód, mój panie?
09:29
Caliban: Hast thou not dropped from heaven?
171
569633
2048
Kaliban: Czy nie spadłeś ty z nieba?
09:31
Stephano: Out of the moon, I do assure thee.
172
571705
2461
Stefano: Z księżyca; możesz mi wierzyć.
09:34
Prospera: Caliban!
173
574190
1973
Prospera: Kaliban!
09:36
Caliban: This island is mine.
174
576187
2241
Kaliban: Ta wyspa jest moja!
09:38
Prospera: For this, be sure, tonight thou shalt have cramps.
175
578452
3521
Prospera: Tej nocy pewnych spodziewaj się kurczów.
09:41
Antonio: Here lies your brother no better than the earth he lies upon.
176
581997
3485
Antonio: Patrz tylko, książę, tutaj brat twój leży, Od swego łoża, ziemi tej, nie lepszy.
09:45
Sebastian: Draw thy sword.
177
585506
1775
Sebastian: Dobądź oręża.
09:47
And I, the king, shall love thee.
178
587305
3585
Ja, król twój, kochać cię będę.
09:50
Prospera: I will plague them all, even to roaring.
179
590914
5386
Prospera: Będę ich dręczyć, niech ryczą z boleści.
09:58
Ariel: I have made you mad.
180
598133
4573
Ariel: Ja wam szaleństwem zmysły pomieszałem.
10:08
Prospera: We are such stuff as dreams are made on.
181
608874
3021
Prospera: Sen i my z jednych złożeni pierwiastków.
10:11
and our little life is rounded with a sleep.
182
611919
4187
Żywot nasz krótki w sen jest owinięty.
10:16
(Music)
183
616130
5301
(Muzyka)
10:21
JT: Okay.
184
621455
2826
JT: Dobrze.
10:24
(Applause)
185
624305
3950
(Oklaski)
10:28
So I went from theater, doing "The Tempest"
186
628279
2404
Zaczęłam od teatru, wystawiając "Burzę"
10:30
on the stage in a very low-budget production
187
630707
2300
na scenie, z bardzo małym budżetem,
10:33
many years ago,
188
633031
1614
wiele lat temu,
10:34
and I love the play, and I also think
189
634669
2421
lubię tę sztukę i myślę też,
10:37
it's Shakespeare's last play,
190
637114
2000
że to ostatnia sztuka Szekspira,
10:39
and it really lends itself, as you can see, to cinema.
191
639138
3656
i, jak widzicie, świetnie pasuje na film.
10:42
But I'm just going to give you a little example about
192
642818
2524
Ale chcę dać wam mały przykład
10:45
how one stages it in theater
193
645366
1881
jak wystawia się ją w teatrze,
10:47
and then how one takes that same idea or story
194
647271
4037
a potem jak wziąć ten sam pomysł czy historię
10:51
and moves it into cinema.
195
651332
2968
i zrobić z niej film.
10:54
The ideograph that I talked to you about before,
196
654324
3072
Ideogram, o którym wcześniej mówiłam,
10:57
what is it for "The Tempest"?
197
657420
2087
jaki wygląda dla "Burzy"?
10:59
What, if I were to boil it down,
198
659531
2802
Gdybym miała ją skondensować,
11:02
would be the one image that I could
199
662357
2289
w jeden obraz, na którym
11:04
hang my hat on for this?
200
664670
2223
mogłabym oprzeć resztę.
11:06
And it was the sand castle,
201
666917
2264
To był zamek z piasku,
11:09
the idea of nurture versus nature,
202
669205
3116
temat "natura kontra kultura",
11:12
that we build these civilizations --
203
672345
2431
budowa cywilizacji.
11:14
she speaks about it at the end, Helen Mirren's Prospera --
204
674800
2931
Prospera Helen Mirren mówi na końcu:
11:17
we build them, but under nature, under the grand tempest,
205
677755
5449
budujemy je, lecz pod wpływem natury, pod naporem burzy,
11:23
these cloud-capped towers, these gorgeous palaces will fade
206
683228
5471
te wieże wśród chmur, te wspaniałe pałace znikną
11:28
and there will -- leave not a rack behind.
207
688723
4199
i nie zostawią po sobie śladu.
11:32
So in the theater, I started the play,
208
692946
2605
W teatrze rozpoczęłam sztukę
11:35
it was a black sand rake, white cyc,
209
695575
3038
czarnymi grabiami i białą kurtyną tła,
11:38
and there was a little girl, Miranda, on the horizon,
210
698637
2901
a na horyzoncie mała dziewczynka, Miranda,
11:41
building a drip castle, a sand castle.
211
701562
2644
budowała zamek z piasku.
11:44
And as she was there on the edge of that stage,
212
704230
3416
Siedziała na brzegu sceny,
11:47
two stagehands all in black
213
707670
3337
a dwóch pomocników inspicjenta w czerni
11:51
with watering cans ran along the top
214
711031
4480
biegało z konewkami u góry
11:55
and started to pour water on the sand castle,
215
715535
4603
i polewali wodą piaskowy zamek,
12:00
and the sand castle started to drip and sink,
216
720162
2746
który zaczął się rozmywać i zapadać,
12:02
but before it did,
217
722932
1375
ale zanim się zapadł,
12:04
the audience saw the black-clad stagehands.
218
724331
4216
widownia zobaczyła, kto lał wodę.
12:08
The medium was apparent. It was banal. We saw it.
219
728571
4563
Sposób przekazu był prosty. Banalny. Widzieliśmy to.
12:13
But as they started to pour the water,
220
733158
2959
Lecz gdy zaczęli lać wodę,
12:16
the light changed from showing you the black-clad stagehands
221
736141
3708
światło przeniosło się z polewających,
12:19
to focusing, this rough magic that we do in theater,
222
739873
3290
ta szorstka magia teatru,
12:23
it focused right on the water itself.
223
743187
3529
i skoncentrowało na samej wodzie.
12:26
And all of a sudden, the audience's perspective changes.
224
746740
4198
Nagle postrzeganie widowni się zmienia.
12:30
It becomes something magically large.
225
750962
3482
Woda staje się czymś magicznie wielkim.
12:34
It becomes the rainstorm.
226
754468
2608
Staje się burzą.
12:37
The masked actors, the puppeteers, they disappear,
227
757100
3620
Zamaskowani aktorzy, animatorzy kukiełek znikają,
12:40
and the audience makes that leap into this world,
228
760744
3176
a widownia wskakuje do tego świata,
12:43
into this imaginary world of "The Tempest" actually happening.
229
763944
4299
do wymyślonego świata "Burzy", który dzieje się naprawdę.
12:48
Now the difference
230
768267
1405
Spójrzcie na różnicę,
12:49
when I went and did it in the cinema,
231
769696
2579
kiedy zrobiłam to w kinie,
12:52
I started the actual movie
232
772299
2360
zaczęłam film od zbliżenia
12:54
with a close-up of a sand castle, a black sand castle,
233
774683
5258
czarnego zamku z piasku.
12:59
and what cinema can do is,
234
779965
1814
Kino potrafi
13:01
by using camera, perspective,
235
781803
3432
używać kamery, perspektywy,
13:05
and also long shots and close-ups,
236
785259
2718
a także długich ujęć i zbliżeń.
13:08
it started on a close-up of the sand castle,
237
788001
2295
Zaczęło się od zbliżenia zamku z piasku,
13:10
and as it pulled away,
238
790320
1859
a przy odjeździe kamery było widać,
13:12
you saw that it was a miniature sitting in the palm
239
792203
3010
że to miniatura,
13:15
of the girl's hands.
240
795237
1879
stojąca na dłoni dziewczynki.
13:17
And so I could play with the medium,
241
797140
1804
Mogłam bawić się środkiem przekazu
13:18
and why I move from one medium to another
242
798968
2928
i po to zmieniam jeden środek na drugi,
13:21
is to be able to do this.
243
801920
1459
aby móc to robić.
13:23
Now I'm going to take you to "Spider-Man."
244
803403
2407
Teraz przejdźmy do "Spider-Mana".
13:25
(Music)
245
805834
3836
(Muzyka)
13:56
(Video) Peter Parker: ♪ Standing on the precipice,
246
836794
2803
(Wideo) Peter Parker: ♪ Stojąc na urwisku
13:59
I can soar away from this. ♪
247
839621
4455
Mogę odpłynąć od tego wszystkiego. ♪
14:04
JT: We're trying to do everything in live theater
248
844100
2334
JT: W teatrze próbujemy robić wszystko,
14:06
that you can't do in two dimensions
249
846458
1895
czego nie można zrobić w dwóch wymiarach,
14:08
in film and television.
250
848377
2502
w kinie i w telewizji.
14:10
PP: ♪ Rise above yourself and take control. ♪
251
850903
3906
PP: ♪ Wznieś się ponad siebie i przejmij kontrolę. ♪
14:14
George Tsypin: We're looking at New York from a Spider-Man point of view.
252
854833
3477
George Tsypin: Patrzymy na Nowy Jork z punktu widzenia Spider-Mana.
14:18
Spider Man is not bound by gravity.
253
858334
2121
Spider-Man nie jest ograniczony grawitacją.
14:20
Manhattan in the show is not bound by gravity either.
254
860479
3134
Manhattanu w tym spektaklu też nie ogranicza grawitacja.
14:23
PP: ♪ Be yourself and rise above it all. ♪
255
863637
4195
PP: ♪ Bądź sobą i wznieś się ponad wszystko. ♪
14:27
Ensemble: ♪ Sock! Pow! ♪
256
867856
4079
Chór: ♪ Łup! Bum! ♪
14:31
♪ Slam! Scratch! ♪
257
871959
2561
♪ Trzask! Zgrzyt! ♪
14:34
Danny Ezralow: I don't want you to even think there's a choreographer.
258
874544
2177
Danny Ezralow: Nie myślcie nawet, że tu jest choreograf.
14:36
It's real, what's happening.
259
876745
1102
To, co się dzieje, jest prawdziwe.
14:37
I prefer you to see people moving,
260
877871
2849
Wolę, żebyście widzieli ruch ludzi
14:40
and you're going, "Whoa, what was that?"
261
880744
2162
I pytali "O rany, co to było?"
14:42
(Music)
262
882930
12197
(Muzyka)
14:55
JT: If I give enough movement in the sculpture,
263
895151
2239
JT: Jeśli oddam dosyć ruchu w rzeźbie,
14:57
and the actor moves their head, you feel like it's alive.
264
897414
2988
to gdy aktor poruszy głową, poczujecie, że to jest żywe.
15:00
It's really comic book live. It's a comic book coming alive.
265
900426
2926
To komiks przywołany do życia.
15:03
(Music)
266
903376
7177
(Muzyka)
15:10
Bono: They're mythologies.
267
910577
1138
Bono: Oni są mitologiczni.
15:11
They're modern myths, these comic book heroes.
268
911739
3602
To są współczesne mity, bohaterowie komiksów.
15:15
PP: ♪ They believe. ♪
269
915365
5939
PP: ♪ Oni wierzą. ♪
15:21
(Screams)
270
921328
3653
(Krzyki)
15:25
(Music)
271
925005
5518
(Muzyka)
15:42
(Applause)
272
942766
2244
(Oklaski)
15:45
JT: Ohhhh. What was that?
273
945034
4586
JT: Co to było?
15:49
Circus, rock 'n' roll, drama.
274
949644
2247
Cyrk, rock 'n' roll, dramat.
15:51
What the hell are we doing up there on that stage?
275
951915
2818
Co my, u diabła, wyrabiamy na tej scenie?
15:54
Well, one last story, very quickly.
276
954757
2638
Ostatnia opowieść, szybciutko.
15:57
After I was in that village, I crossed the lake,
277
957419
2846
Po pobycie w tamtej wiosce, przeprawiłam się przez jezioro
16:00
and I saw that the volcano was erupting
278
960289
3065
i ujrzałam, że wulkan wybuchł
16:03
on the other side, Gunung Batur,
279
963378
1729
na drugim brzegu, Gunung Batur,
16:05
and there was a dead volcano next to the live volcano.
280
965131
3061
a obok czynnego wulkanu znajdował się wulkan wygasły.
16:08
I didn't think I'd be swallowed by the volcano,
281
968216
2239
Nie sądziłam, że zostanę pochłonięta przez wulkan,
16:10
and I am here.
282
970479
1320
No i jestem tutaj.
16:11
But it's very easy to climb up, is it not?
283
971823
3913
Łatwo wspinać się w górę, prawda?
16:15
You hold on to the roots,
284
975760
1561
Trzeba się trzymać korzeni,
16:17
you put your foot in the little rocks
285
977345
3176
stawać na małych kamieniach
16:20
and climb up there, and you get to the top,
286
980545
2558
i piąć się do góry, a dotrzesz na szczyt.
16:23
and I was with a good friend who was an actor,
287
983127
2266
byłam tam z przyjacielem, aktorem,
16:25
and we said, "Let's go up there.
288
985417
1996
powiedzieliśmy: "Wejdźmy na górę.
16:27
Let's see if we can come close to the edge
289
987437
2024
Sprawdźmy, czy można podejść blisko krawędzi
16:29
of that live volcano."
290
989485
2112
tego czynnego wulkanu".
16:31
And we climbed up and we got to the very top,
291
991621
2828
Dotarliśmy na sam szczyt,
16:34
and we're on the edge, on this precipice,
292
994473
2481
jesteśmy na krawędzi, nad przepaścią,
16:36
Roland disappears into the sulfur smoke
293
996978
2389
Roland znika w siarczanym dymie,
16:39
at the volcano at the other end,
294
999391
1913
po drugiej stronie wulkanu,
16:41
and I'm up there alone
295
1001328
1818
a ja jestem na górze sama,
16:43
on this incredible precipice.
296
1003170
2712
nad tą niesamowitą przepaścią.
16:45
Did you hear the lyrics?
297
1005906
1597
Słyszeliście ten tekst?
16:47
I'm on the precipice looking down
298
1007527
2302
Jestem nad przepaścią, patrząc w dół,
16:49
into a dead volcano to my left.
299
1009853
2287
w wygasły wulkan po lewej.
16:52
To my right is sheer shale. It's coming off.
300
1012164
3804
Po prawej kruszy się łupek.
16:55
I'm in thongs and sarongs. It was many years ago.
301
1015992
3744
Jestem w sandałach i sarongu. To było lata temu.
16:59
And no hiking boots.
302
1019760
1601
I bez butów do wspinaczki.
17:01
And he's disappeared, this mad French gypsy actor,
303
1021385
3935
Szalony francuski, cygański aktor,
17:05
off in the smoke, and I realize,
304
1025344
3280
zniknął w dymie, a ja zdaję sobie sprawę,
17:08
I can't go back the way that I've come. I can't.
305
1028648
3904
że nie dam rady wrócić drogą, którą przyszłam.
17:12
So I throw away my camera. I throw away my thongs,
306
1032576
4657
Więc wyrzuciłam kamerę. Wyrzuciłam sandały,
17:17
and I looked at the line straight in front of me,
307
1037257
3205
wbiłam wzrok przed siebie
17:20
and I got down on all fours like a cat,
308
1040486
3610
i opadłam na czworaki, jak kot,
17:24
and I held with my knees to either side
309
1044119
2998
i trzymałam się kolanami z obu stron
17:27
of this line in front of me,
310
1047142
2369
tej linii przede mną,
17:29
for 30 yards or 30 feet, I don't know.
311
1049535
3018
przez 10 czy 20 metrów.
17:32
The wind was massively blowing,
312
1052577
2689
Wiatr wiał bardzo mocno
17:35
and the only way I could get to the other side
313
1055290
3405
i dostać się na tamtą stronę
17:38
was to look at the line straight in front of me.
314
1058720
2419
mogłam tylko patrząc na linię przede mną.
17:41
I know you've all been there.
315
1061163
1979
Wiem, że wszyscy przez to przeszliście.
17:43
I'm in the crucible right now.
316
1063166
1949
Jestem teraz w tyglu.
17:45
It's my trial by fire.
317
1065139
1840
To jest moja próba ognia.
17:47
It's my company's trials by fire.
318
1067003
2306
Próba ognia dla moich towarzyszy.
17:49
We survive because our theme song is "Rise Above."
319
1069333
4233
Przetrwamy, bo gra nam piosenka "Wznieść się".
17:53
Boy falls from the sky, rise above.
320
1073590
3117
Chłopiec spada z nieba, wznosi się.
17:56
It's right there in the palm of both of our hands,
321
1076731
2390
Mamy go w dłoniach obu rąk,
17:59
of all of my company's hands.
322
1079145
1603
w rękach wszystkich moich towarzyszy.
18:00
I have beautiful collaborators, and we as creators
323
1080772
3544
Mam cudownych współpracowników, my jako twórcy
18:04
only get there all together.
324
1084340
1987
możemy tam dotrzeć tylko razem.
18:06
I know you understand that.
325
1086351
2165
Wiem, że to rozumiecie.
18:08
And you just stay going forward,
326
1088540
2401
I będziecie wciąż dążyć na przód,
18:10
and then you see this extraordinary thing
327
1090965
2617
Wtedy ujrzycie te nadzwyczajne rzeczy
18:13
in front of your eyes.
328
1093606
1522
tuż przed oczyma.
18:15
Thank you.
329
1095152
1276
Dziękuję.
18:16
(Applause)
330
1096452
5447
(Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7