Roy Gould: WorldWide Telescope

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Marek Kasiak

Roy Gould: Less than a year from now,

Roy Gould: Za niecały rok

the world is going to celebrate the International Year of Astronomy,

obchodzony będzie Międzynarodowy Rok Astronomii,

which marks the 400th anniversary

który upamiętni czterysetną rocznicę

of Galileo's first glimpse of the night sky through a telescope.

użycia teleskopu przez Galileusza.

In a few months, the world is also going to celebrate

W ciągu kolejnych kilku miesięcy światło dzienne

the launch of a new invention from Microsoft Research,

ujrzy również nowy projekt od Microsoft Research,

which I think is going to have as profound an impact

który wywrze tak ogromny wpływ na sposób

on the way we view the universe as Galileo did four centuries ago.

w jaki postrzegamy wszechświat jak Galileusz cztery stulecia temu.

It's called the WorldWide Telescope,

To WorldWide Telescope.

and I want to thank TED and Microsoft for allowing me to bring it to your attention.

Dziękuję TED oraz Microsoft za umożliwienie tej prezentacji.

And I want to urge you, when you get a chance,

Chciałbym was również uczulić byście

to give it a closer look at the TED Lab downstairs.

przyjrzeli mu się bliżej w TED Lab.

The WorldWide Telescope takes the best images

WorldWide Telescope wybiera najlepsze zdjęcia

from the world's greatest telescopes on Earth and in space,

z teleskopów ziemskich oraz tych z przestrzeni kosmicznej

and has woven them seamlessly

i zespala je w spójną całość

to produce a holistic view of the universe.

uzyskując jednolity obraz naszego wszechświata.

It's going to change the way we do astronomy,

Zmieni sposób w jaki zajmujemy się astronomią,

it's going to change the way we teach astronomy

zmieni sposób w jaki uczymy astronomii,

and I think most importantly

a co najważniejsze,

it's going to change the way we see ourselves in the universe.

zmieni sposób w jaki postrzegamy siebie we wszechświecie.

If we were having this TED meeting in our grandparents' day,

Gdybyśmy spotkali się w czasach naszych dziadków

that might not be so big a claim.

to twierdzenie nie wydawało by się tak znaczące.

In 1920, for example, you weren't allowed to drink;

Na przykład w roku 1920 nie wolno było pić;

if you were a woman, you weren't allowed to vote;

a kobietom odmawiano prawa głosu.

and if you looked up at the stars and the Milky Way on a summer night,

Podczas letniej nocy oglądając gwiazdy i Drogę Mleczną,

what you saw was thought to be the entire universe.

myślelibyście, że widzicie cały wszechświat.

In fact, the head of Harvard's observatory back then

Ówczesny zarząd Obserwatorium Harvarda

gave a great debate in which he argued

urządził wielką debatę, w której przemawiał za tym,

that the Milky Way Galaxy was the entire universe.

że Galaktyka Drogi Mlecznej to cały otaczający nas wszechświat.

Harvard was wrong, big time. (Laughter)

Oczywiście byli w wielkim błędzie.

Of course, we know today that galaxies extend far beyond our own galaxy.

Dzisiaj wiadomo, że istnieje znacznie więcej galaktyk.

We can see all the way out to the edge of the observable universe,

Potrafimy spojrzeć wgłąb, aż po krańce widzialnego wszechświata

all the way back in time,

i cofnąć się prawie do czasu Wielkiego Wybuchu.

almost to the moment of the Big Bang itself.

i cofnąć się prawie do czasu Wielkiego Wybuchu.

We can see across the entire spectrum of light,

Potrafimy spoglądać przez całe widmo światła,

revealing worlds that had previously been invisible.

odkrywać światy, wcześniej dla nas niewidzialne.

We see these magnificent star nurseries,

Widzimy te wspaniałe mgławice gwiazd,

where nature has somehow arranged for just the right numbers

zaprojektowane w ilości i wielkości

and just the right sizes of stars to be born for life to arise.

potrzebnej by mogło powstać życie.

We see alien worlds, we see alien solar systems --

Widzimy odmienne światy, inne układy słoneczne

300 now, and still counting --

naliczyliśmy 300 a ta liczba nadal rośnie.

and they're not like us.

Jednak nie są takie jak nasz.

We see black holes at the heart of our galaxy,

W sercu naszej galaktyki są czarne dziury,

in the Milky Way, and elsewhere in the universe,

tak jak i gdzie indziej we wszechświecie,

where time itself seems to stand still.

gdzie wydaje się, że zatrzymał się czas.

But until now, our view of the universe has been disconnected and fragmented,

Nasz obraz wszechświata był niespójny i częściowy

and I think that many of the marvelous stories that nature has to tell us

widzieliśmy jedynie cień wielu wspaniałych historii,

have fallen through the cracks. And that's changing.

które odsłania przed nami natura.

I want to just briefly mention three reasons

Wspomnę krótko o trzech rzeczach,

why my colleagues and I, in astronomy and in education,

które sprawiają, że ludzie w astronomii i edukacji

are so excited about the WorldWide Telescope

są tak podekscytowani WorldWide Telescope,

and why we think it's truly transformative.

oraz czemu jest on przełomem.

First, it enables you to experience the universe:

Umożliwia nam doświadczanie, czym jest wszechświat.

the WorldWide Telescope, for me, is a kind of magic carpet

Kojarzy się z latającym dywanem,

that lets you navigate through the universe where you want to go.

można lecieć po kosmosie dokąd się chce.

Second: you can tour the universe with astronomers as your guides.

Można odbyć tę wycieczkę z astronomami jako przewodnikami.

And I'm not talking here about just experts who are telling you what you're seeing,

Nie chodzi tylko o ekspertów, którzy mówią co aktualnie widać,

but really people who are passionate about the various nooks and crannies of the universe,

ale też ludzi, którzy pasjonują się różnymi zakamarkami wszechświata,

who can share their enthusiasm

którzy dzielą się entuzjazmem

and can make the universe a welcoming place.

i czynią wszechświat przyjaznym.

And third, you can create your own tours --

Można też stworzyć swoje własne wycieczki:

you can share them with friends, you can create them with friends --

dzielić się nimi i tworzyć je z przyjaciółmi.

and that's the part that I think I'm most excited about

To najfajniejsza funkcja

because I think that at heart, we are all storytellers.

bo w głębi serca lubimy opowiadać historie.

And in telling stories,

A podczas ich opowiadania,

each of us is going to understand the universe in our own way.

każdy zrozumie wszechświat na swój sposób.

We're going to have a personal universe.

Każdy odnajdzie swój własny wszechświat.

I think we're going to see a community of storytellers evolve and emerge.

Ujrzymy nową społeczność obytych gawędziarzy.

Before I introduce the person responsible for the WorldWide Telescope,

Zanim przedstawię osobę odpowiedzialną za WorldWide Telescope,

I just want to leave you with this brief thought:

dam wam coś do przemyśleń.

when I ask people, "How does the night sky make you feel?"

Kiedy pytam ludzi co czują patrząc nocą w niebo,

they often say, "Oh, tiny. I feel tiny and insignificant."

mówią: "Czuję się maleńki. Taki nic nie znaczący".

Well, our gaze fills the universe.

Nasz wzrok omiata wszechświat.

And thanks to the creators of the WorldWide Telescope,

Dzięki twórcom WorldWide Telescope,

we can now start to have a dialogue with the universe.

możemy rozpocząć dialog ze wszechświatem.

I think the WorldWide Telescope will convince you

WorldWide Telescope przekona was,

that we may be tiny, but we are truly, wonderfully significant.

że mimo naszych małych rozmiarów,

Thank you.

jesteśmy wspaniali i znaczący. (Brawa)

(Applause)

jesteśmy wspaniali i znaczący. (Brawa)

I can't tell you what a privilege it is

To wielki zaszczyt przedstawić

to introduce Curtis Wong from Microsoft. (Applause)

Curtisa Wong z Microsoftu.

Curtis Wong: Thank you, Roy.

Curtis Wong: Dziękuję, Roy.

So, what you're seeing here is a wonderful presentation,

To wspaniała prezentacja,

but it's one of the tours.

jedna z dostępnych wycieczek.

And actually this tour is one that was created earlier.

To jedna z pierwszych, które były stworzone.

And the tours are all totally interactive,

Wszystkie są interaktywne,

so that if I were to go somewhere ...

jeśli dokądś się wybierzemy...

you may be watching a tour and you can pause anywhere along the way,

Można zatrzymać w każdym momencie,

pull up other information --

żeby dowiedzieć się więcej.

there are lots of Web and information sources

Jest wiele źródeł informacji, także w sieci,

about places you might want to go --

z których można czerpać.

you can zoom in, you can pull back out.

Można przybliżać, oddalać kamerę,

The whole resources are there available for you.

to wszystko dostępne jest dla was.

So, Microsoft -- this is a project that -- WorldWide Telescope is dedicated to Jim Gray,

Ten projekt Microsoftu jest dedykowany dla Jima Graya,

who's our colleague, and a lot of his work that he did

naszego współpracownika, to głównie jego wkład

is really what makes this project possible.

umożliwił powstanie tego projektu.

It's a labor of love for us and our small team,

To owoc miłości naszego zespołu,

and we really hope it will inspire kids to explore and learn about the universe.

mamy nadzieję, że zainspiruje dzieci do poznawania wszechświata.

So basically, kids of all ages, like us.

Dzieci w każdym wieku, jak my.

And so WorldWide Telescope will be available this spring.

WorldWide Telescope stanie się dostępny wiosną.

It'll be a free download -- thank you, Craig Mundie --

To darmowy program. Dziękuję, Craig Mundie.

and it'll be available at the website WorldWideTelescope.org,

Będzie można go pobrać z Worldwidetelescope.org,

which is something new.

to coś nowego.

And so, what you've seen today

To co dziś widzieliście,

is less than a fraction of one percent of what is in here,

to cząstka procenta tego co jest dostępne,

and in the TED Lab, we have a tour

w TED Lab można obejrzeć wyprawę

that was created by a six-year-old named Benjamin

stworzoną przez sześcioletniego Benjamina,

that will knock your socks off. (Laughter)

która powali was na kolana.

So we'll see you there. Thank you.

Tam się spotkajmy. Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)