Janette Sadik-Khan: New York's streets? Not so mean any more

Tłumaczenie: Ewa Wesolowska Korekta: Rysia Wand

The work of a transportation commissioner

Praca komisarza do spraw transportu

isn't just about stop signs and traffic signals.

nie ogranicza się tylko do znaków "stop" i świateł.

It involves the design of cities

Polega również na projektowaniu

and the design of city streets.

miast i ulic.

Streets are some of the most valuable resources

Ulice są jednym z najcenniejszych zasobów,

that a city has, and yet it's an asset

jakie ma miasto, ale jest to zasób

that's largely hidden in plain sight.

częściowo ukryty.

And the lesson from New York

Lekcja płynąca z Nowego Jorku

over the past six years

przez ostatnich sześć lat jest taka,

is that you can update this asset.

że ten zasób można zaktualizować.

You can remake your streets quickly, inexpensively,

Ulice można przerobić szybko, tanio,

it can provide immediate benefits,

zyski mogą być zaraz

and it can be quite popular.

i będą się podobać.

You just need to look at them a little differently.

Trzeba tylko spojrzeć w nieco inny sposób.

This is important because we live in an urban age.

To ważne, bo żyjemy w czasach miejskich.

For the first time in history,

Po raz pierwszy w historii

most people live in cities,

większość ludzi mieszka w miastach,

and the U.N. estimates that over the next 40 years,

a według szacunków ONZ przez następne 40 lat

the population is going to double on the planet.

populacja na ziemi zwiększy się dwukrotnie.

So the design of cities is a key issue for our future.

Rozplanowanie miast jest kluczowe dla przyszłości.

Mayor Bloomberg recognized this

Bloomberg, mer Nowego Jorku, dostrzegł to,

when he launched PlaNYC in 2007.

kiedy w 2007 roku wprowadził PlaNYC.

The plan recognized that cities

Plan zakłada, że miasta

are in a global marketplace,

są na rynkach światowych

and that if we're going to continue to grow and thrive

i jeśli będziemy rozrastać się, kwitnąć

and to attract the million more people

i przyciągać kolejny milion ludzi,

that are expected to move here,

których się tu spodziewamy,

we need to focus on the quality of life

trzeba skupić się na jakości życia

and the efficiency of our infrastructure.

i wydajności infrastruktury.

For many cities, our streets have been

W wielu miastach ulice trwają

in a kind of suspended animation for generations.

od pokoleń w stanie pozornej śmierci.

This is a picture of Times Square in the '50s,

To zdjęcie Times Square z lat 50.,

and despite all of the technological innovation,

pomimo technologicznych innowacji,

cultural changes, political changes,

zmian kulturowych i politycznych,

this is Times Square in 2008.

to jest Times Square w 2008 roku.

Not much has changed in those 50 years.

Niewiele się zmieniło przez 50 lat.

So we worked hard to refocus our agenda,

Ciężko pracowaliśmy, żeby zmienić plan,

to maximize efficient mobility,

żeby zmaksymalizować mobilność,

providing more room for buses, more room for bikes,

dać więcej miejsca autobusom i rowerom.

more room for people to enjoy the city,

większej przestrzeni do cieszenia się miastem,

and to make our streets as safe as they can be

zapewnić jak najbezpieczniejsze ulice

for everybody that uses them.

dla wszystkich.

We set out a clear action plan

Wyznaczyliśmy jasny plan działania

with goals and benchmarks.

z celami i punktami odniesienia.

Having goals is important,

Cele są ważne,

because if you want to change and steer the ship

bo jeśli chce się dokonać zmian

of a big city in a new direction,

w nowym kierunku,

you need to know where you're going and why.

trzeba wiedzieć, dokąd zmierzamy i dlaczego.

The design of a street can tell you everything

Projekt ulicy może powiedzieć,

about what's expected on it.

czego po nim oczekiwać.

In this case, it's expected that you shelter in place.

W tym przypadku daje przechodniom wysepkę.

The design of this street is really

Projekt tej ulicy ma na celu

to maximize the movement of cars

maksymalizację ruchu samochodów

moving as quickly as possible

jadących jak najszybciej

from point A to point B,

z punktu A do punktu B,

and it misses all the other ways

a pomija wszystkie inne sposoby

that a street is used.

użytkowania tej ulicy.

When we started out, we did some early surveys

Na początek przeprowadziliśmy kilka ankiet

about how our streets were used,

na temat użytkowania ulic.

and we found that New York City was largely

Okazało się, że Nowy Jork to miasto

a city without seats.

w większości bez miejsc do siedzenia.

Pictures like this, people perched

Zdjęcia osób siedzących na hydrantach przeciwpożarowych

on a fire hydrant, not the mark of a world-class city.

nie są znakiem miasta światowej klasy.

(Laughter)

(Śmiech)

It's not great for parents with kids.

Nie jest to idealne dla rodziców z dziećmi.

It's not great for seniors. It's not great for retailers.

Nie jest idealne dla seniorów, czy dla sprzedawców.

It's probably not good for the fire hydrants.

Pewnie nie jest dobre dla hydrantów.

Certainly not good for the police department.

Na pewno nie jest dobre dla policji.

So we worked hard to change that balance,

Ciężko pracowaliśmy, żeby to zmienić.

and probably the best example of our new approach

Chyba najlepszym przykładem naszego nowego podejścia

is in Times Square.

jest Times Square.

Three hundred and fifty thousand people a day

Codziennie 350 tysięcy ludzi

walk through Times Square,

chodzi po Times Square

and people had tried for years to make changes.

i od lat próbowano wprowadzić zmiany.

They changed signals, they changed lanes,

Zmienili znaki, zmienili pasy,

everything they could do to make Times Square work better.

wszystko, co mogli, żeby Times Square lepiej działał.

It was dangerous, hard to cross the street.

Było niebezpiecznie, ciężko przejść przez ulicę.

It was chaotic.

Było chaotycznie.

And so, none of those approaches worked,

Żadne z tych rozwiązań nie działało.

so we took a different approach, a bigger approach,

Przyjęliśmy więc szersze podejście,

looked at our street differently.

spojrzeliśmy inaczej na ulicę.

And so we did a six-month pilot.

Wprowadziliśmy 6-miesięczny pilotaż.

We closed Broadway from 42nd Street to 47th Street

Zamknęliśmy Broadway od 42. do 47. ulicy

and created two and a half acres

i stworzyliśmy hektar

of new pedestrian space.

nowej powierzchni dla pieszych.

And the temporary materials are an important part

Środki tymczasowe są ważną częścią programu,

of the program, because we were able to show

bo dzięki nim możemy pokazać,

how it worked.

jak to działa.

And I work for a data-driven mayor, as you probably know.

Jak wiecie, pracuję dla mera, który ceni dane.

So it was all about the data.

Chodziło o dane.

So if it worked better for traffic, if it was better for mobility,

Jeśli coś jest lepsze dla ruchu drogowego i mobilności, bezpieczniejsze,

if it was safer, better for business, we would keep it,

lepsze dla biznesu - zostawimy to.

and if it didn't work, no harm, no foul,

W przeciwnym przypadku nic złego się nie stało,

we could put it back the way that it was,

możemy wrócić do punktu wyjścia,

because these were temporary materials.

bo to tymczasowe środki.

And that was a very big part of the buy-in,

To bardzo wzmocniło poparcie,

much less anxiety when you think that something

bo czujemy dużo mniej niepokoju,

can be put back.

jeśli można coś cofnąć.

But the results were overwhelming.

Ale wyniki były niezwykłe.

Traffic moved better. It was much safer.

Ruch uliczny poprawił się. Było o wiele bezpieczniej.

Five new flagship stores opened.

Otworzono pięć znanych sklepów.

It's been a total home run.

To był strzał w dziesiątkę.

Times Square is now one of the top 10

Times Square jest teraz jedną z dziesięciu

retail locations on the planet.

najlepszych lokalizacji dla sklepów.

And this is an important lesson,

To ważna lekcja,

because it doesn't need to be a zero-sum game

bo nie musi to być gra o sumie zerowej

between moving traffic and creating public space.

dla ruchu ulicznego i przestrzeni publicznej.

Every project has its surprises,

Każdy projekt kryje niespodzianki,

and one of the big surprises with Times Square

a jedną z największych na Times Square

was how quickly people flocked to the space.

było to, jak szybko napłynęli ludzie.

We put out the orange barrels,

Postawiliśmy pachołki,

and people just materialized immediately into the street.

a ludzie natychmiast zmaterializowali się na ulicy.

It was like a Star Trek episode, you know?

To jak scena ze Ster Trek.

They weren't there before, and then zzzzzt!

Nie było ich, a potem...

All the people arrived.

... ludzie przybyli.

Where they'd been, I don't know, but they were there.

Nie wiem, gdzie wcześniej byli, ale teraz przyszli

And this actually posed an immediate challenge for us,

I to zaraz stworzyło dla nas wyzwanie,

because the street furniture had not yet arrived.

bo jeszcze nie dotarły meble uliczne.

So we went to a hardware store

Poszliśmy do sklepu

and bought hundreds of lawn chairs,

i kupiliśmy setki składanych krzeseł

and we put those lawn chairs out on the street.

i ustawiliśmy je na ulicy.

And the lawn chairs became the talk of the town.

Krzesła składane stały się tematem rozmów w mieście.

It wasn't about that we'd closed Broadway to cars.

Nie fakt, że zamknęliśmy Broadway dla samochodów.

It was about those lawn chairs.

Mówiono o krzesłach składanych.

"What did you think about the lawn chairs?"

"Co myślisz o krzesłach składanych?".

"Do you like the color of the lawn chairs?"

"Podoba ci się kolor krzeseł?".

So if you've got a big, controversial project,

Jeśli macie duży, kontrowersyjny projekt,

think about lawn chairs.

pomyślcie o krzesłach składanych.

(Laughter)

(Śmiech)

This is the final design for Times Square,

To ostateczny projekt Times Square,

and it will create a level surface,

powstanie gładka powierzchnia

sidewalk to sidewalk,

od chodnika do chodnika,

beautiful pavers that have studs in them

piękna kostka brukowa z ćwiekami

to reflect the light from the billboards,

odbijająca światło z bilbordów,

creating a great new energy on the street,

tworząc nową energię na ulicy.

and we think it's going to really create

Uważamy, że powstanie

a great place, a new crossroads of the world

świetne miejsce, nowe rozstaje świata,

that is worthy of its name.

warte swojej nazwy.

And we will be cutting the ribbon on this,

Przetniemy tam wstęgę

the first phase, this December.

po pierwszym etapie w grudniu.

With all of our projects, our public space projects,

We wszystkich naszych projektach przestrzeni publicznej

we work closely with local businesses

współpracujemy z lokalnym biznesem

and local merchant groups

i grupami sprzedawców,

who maintain the spaces, move the furniture,

którzy utrzymują przestrzeń, przenoszą meble,

take care of the plants.

dbają o rośliny.

This is in front of Macy's, and they were

To jest przed domem towarowym Macy's,

a big supporter of this new approach,

który bardzo wspierał nowe podejście,

because they understood that more people on foot

bo rozumie, że więcej pieszych

is better for business.

jest dobre dla interesu.

And we've done these projects all across the city

Wprowadziliśmy projekty w całym mieście,

in all kinds of neighborhoods.

w różnych dzielnicach.

This is in Bed-Stuy, Brooklyn,

To jest Bed-Stuy na Brooklynie.

and you can see the short leg that was there,

Krótka przecznica przeznaczona

used for cars, that's not really needed.

dla samochodów nie była zbyt potrzebna.

So what we did is we painted over the street,

Pomalowaliśmy więc ulicę,

put down epoxy gravel, and connected the triangle

położyliśmy epoksydowaną nawierzchnię

i połączyliśmy trójkąt z frontami sklepów na Grand Avenue.

to the storefronts on Grand Avenue,

created a great new public space,

Stworzyliśmy nową przestrzeń publiczną,

and it's been great for businesses

która jest świetna dla sklepów

along Grand Avenue.

przy Grand Avenue.

We did the same thing in DUMBO, in Brooklyn,

To samo zrobiliśmy w DUMBO na Brooklynie,

and this is one of our first projects that we did,

to jeden z naszych pierwszych projektów.

and we took an underutilized,

Prawie nieużywany,

pretty dingy-looking parking lot

obskurny parking

and used some paint and planters

za pomocą farb i sadzonek

to transform it over a weekend.

przekształciliśmy w ciągu weekendu.

And in the three years since we've implemented the project,

Przez trzy lata od realizacji projektu

retail sales have increased 172 percent.

sprzedaż detaliczna wzrosła o 172 procent.

And that's twice that of adjacent areas in the same neighborhood.

Dwukrotnie więcej niż w sąsiedztwie.

We've moved very, very quickly

Przeprowadziliśmy prace bardzo szybko,

with paint and temporary materials.

przy użyciu farby i materiałów tymczasowych.

Instead of waiting

Zamiast czekać latami

through years of planning studies

na plany

and computer models to get something done,

i modele komputerowe,

we've done it with paint and temporary materials.

zrobiliśmy to farbami i materiałami tymczasowymi.

And the proof is not in a computer model.

To nie jest model komputerowy.

It is in the real-world performance of the street.

To prawdziwa funkcjonalność ulicy.

You can have fun with paint.

Można się dobrze bawić farbą.

All told, we've created over 50 pedestrian plazas

W sumie stworzyliśmy ponad 50 placów dla pieszych

in all five boroughs across the city.

we wszystkich pięciu dzielnicach miasta.

We've repurposed 26 acres of active car lanes

Zamieniliśmy ponad 10 hektarów dróg dla samochodów

and turned them into new pedestrian space.

na przestrzeń dla pieszych.

I think one of the successes is in its emulation.

Dowodem sukcesów jest powielanie.

You're seeing this kind of approach,

To podejście,

since we've painted Times Square,

odkąd pomalowaliśmy Times Square,

you've seen this approach in Boston, in Chicago,

widać w Bostonie, Chicago,

in San Francisco, in Mexico City,

San Francisco, Mexico City,

Buenos Aires, you name it.

Buenos Aires.

This is actually in Los Angeles,

To jest w Los Angeles,

and they actually copied even the green dots

skopiowali nawet zielone kropki,

that we had on the streets.

które mieliśmy na ulicach.

But I can't underscore enough

Nie mogę wystarczająco podkreślić,

how much more quickly this enables you to move

jak bardzo przyspiesza to zmiany

over traditional construction methods.

w porównaniu do tradycyjnych metod budowy.

We also brought this quick-acting approach

Wprowadziliśmy też to szybkie rozwiązanie

to our cycling program,

do programu rowerowego

and in six years turned cycling

i w 6 lat zmieniliśmy rower

into a real transportation option in New York.

w prawdziwy środek transportu w Nowym Jorku.

I think it's fair to say --

Można powiedzieć...

(Applause) --

(Brawa)

it used to be a fairly scary place to ride a bike,

... że to było straszne miejsce dla rowerzystów,

and now New York has become

a teraz Nowy Jork stał się

one of the cycling capitals in the United States.

jedną z rowerowych stolic USA.

And we moved quickly to create an interconnected

Szybko przystąpiliśmy do stworzenia

network of lanes.

połączonej sieci ścieżek.

You can see the map in 2007.

Oto mapa z 2007 roku.

This is how it looked in 2013

A tak wygląda w roku 2013,

after we built out 350 miles of on-street bike lanes.

po wybudowaniu ponad 560 km ścieżek.

I love this because it looks so easy.

Wydaje się to takie łatwe.

You just click it, and they're there.

Wystarczy kliknąć i już są.

We also brought new designs to the street.

Wprowadziliśmy nowe rozwiązania na ulice.

We created the first parking-protected bike lane

Stworzyliśmy pierwsze ścieżki w USA

in the United States.

zabezpieczone przed parkowaniem.

(Applause)

(Brawa)

We protected bikers by floating parking lanes,

Zabezpieczyliśmy rowerzystów podwyższonymi pasami do parkowania,

and it's been great.

co jest świetne.

Bike volumes have spiked.

Liczba rowerów znacznie wzrosła.

Injuries to all users, pedestrians, cyclists, drivers,

Urazy wszystkich użytkowników, pieszych, rowerzystów, kierowców

are all down 50 percent.

spadły o 50 procent.

And we've built 30 miles of these protected bike lanes,

Wybudowaliśmy 50 km zabezpieczonych ścieżek,

and now you're seeing them pop up

a teraz pojawiają się

all over the country.

w całym kraju.

And you can see here that this strategy has worked.

Widać, że strategia działa.

The blue line is the number of cyclists,

Niebieska linia, liczba rowerzystów, wzrasta.

soaring.

The green line is the number of bike lanes.

Zielona linia to liczba ścieżek.

And the yellow line is the number of injuries,

Żółta linia to liczba urazów,

which has remained essentially flat.

w zasadzie pozostaje stała.

After this big expansion, you've seen

Po tej eksplozji

no net increase in injuries,

nie wzrosła liczba urazów netto,

and so there is something to that axiom

jest więc coś w aksjomacie,

that there is safety in numbers.

że bezpieczeństwo jest w liczbach.

Not everybody liked the new bike lanes,

Nie wszystkim podobały się nowe ścieżki,

and there was a lawsuit and somewhat

był proces sądowy

of a media frenzy a couple years ago.

i szaleństwo w mediach kilka lat temu.

One Brooklyn paper called this bike lane

Jedna z gazet na Brooklynie napisała o ścieżkach,

that we have on Prospect Park West

że na Prospect Park West

"the most contested piece of land

mamy "najbardziej sporny teren

outside of the Gaza Strip."

poza Strefą Gazy".

(Laughter)

(Śmiech)

And this is what we had done.

Oto, co zrobiliśmy.

So if you dig below the headlines, though,

Jeśli spojrzeć poza nagłówki,

you'll see that the people were far ahead of the press,

widać, że ludzie wyprzedzali prasę

far ahead of the politicians.

i polityków.

In fact, I think most politicians would be happy

Myślę, że większość polityków byłaby zadowolona

to have those kind of poll numbers.

z takich liczb w sondażach.

Sixty-four percent of New Yorkers support these bike lanes.

64% nowojorczyków popiera ścieżki.

This summer, we launched Citi Bike,

Tego lata wprowadziliśmy Citi Bike,

the largest bike share program in the United States,

największy program rowerów publicznych w USA,

with 6,000 bikes

liczący 6 tysięcy rowerów

and 330 stations located next to one another.

i 330 stacji położonych blisko siebie.

Since we've launched the program,

Od rozpoczęcia programu

three million trips have been taken.

odnotowaliśmy 3 miliony przejazdów.

People have ridden seven million miles.

Ludzie przejechali 11 milionów kilometrów.

That's 280 times around the globe.

Czyli 280 razy wokół kuli ziemskiej.

And so with this little blue key,

Tym małym niebieskim kluczem

you can unlock the keys to the city

można otworzyć drzwi miasta

and this brand new transportation option.

i nowy środek transportu.

And daily usage just continues to soar.

Dzienne użycie rośnie.

What has happened is the average daily ridership

Średnio na ulicach Nowego Jorku

on the streets of New York is 36,000 people.

jeździ dziennie 36 tysięcy ludzi.

The high that we've had so far is 44,000 in August.

Najwięcej, 44 tysiące, odnotowaliśmy w sierpniu.

Yesterday, 40,000 people used Citi Bike in New York City.

Wczoraj 44 tysięcy ludzi korzystało z Citi Bike w Nowym Jorku.

The bikes are being used six times a day.

Rowery są używane 6 razy dziennie.

And I think you also see it in the kinds of riders

Widać to po rowerzystach,

that are on the streets.

którzy są na ulicach.

In the past, it looked like the guy on the left,

Dawniej byli jak facet po lewej,

ninja-clad bike messenger.

kurier ubrany jak ninja.

And today, cyclists look

Dzisiaj rowerzyści wyglądają tak,

like New York City looks.

jak wygląda Nowy Jork.

It's diverse -- young, old, black, white,

Różnie, młodzi, starzy, czarni, biali,

women, kids, all getting on a bike.

kobiety, dzieci, wszyscy na rowerach.

It's an affordable, safe, convenient way to get around.

Tani, bezpieczny, wygodny środek transportu.

Quite radical.

Zasadnicza zmiana.

We've also brought this approach to our buses,

Wprowadziliśmy to podejście do autobusów.

and New York City has the largest bus fleet in North America,

Nowy Jork ma największą flotę autobusów w Ameryce Północnej

the slowest bus speeds.

i najwolniejszą.

As everybody knows,

Jak wiadomo

you can walk across town faster

miasto można szybciej przejść,

than you can take the bus.

niż przejechać autobusem.

And so we focused on the most congested areas

Skoncentrowaliśmy się na miejscach

of New York City,

najbardziej zakorkowanych w Nowym Jorku.

built out six bus rapid transit lines,

Zbudowaliśmy sześć pasów tranzytowych,

57 miles of new speedy bus lanes.

90 km nowych szybkich buspasów.

You pay at a kiosk before you get on the bus.

Przed wejściem do autobusu płaci się w kiosku.

We've got dedicated lanes that keep cars out

Samochody trzymają się od specjalnych pasów z daleka,

because they get ticketed by a camera

bo inaczej dostają mandat z kamery,

if they use that lane,

jeśli użyją tego pasa.

and it's been a huge success.

To wielki sukces.

I think one of my very favorite moments

Chyba jedną z najszczęśliwszych chwil

as transportation commissioner was the day

jako komisarza transportu był dla mnie dzień,

that we launched Citi Bike,

kiedy uruchomiliśmy Citi Bike

and I was riding Citi Bike up First Avenue

i jechałam Citi Bike po Pierwszej Alei

in my protected bike lane,

na mojej bezpiecznej ścieżce.

and I looked over and I saw pedestrians

Obejrzałam się i zobaczyłam pieszych

standing safely on the pedestrian islands,

bezpiecznych na wyspach dla pieszych,

and the traffic was flowing,

ruch uliczny płynął,

birds were singing --

ptaki śpiewały...

(Laughter) --

(Śmiech)

the buses were speeding up their dedicated lanes.

... autobusy przyspieszały na specjalnych pasach.

It was just fantastic.

Było wspaniale.

And this is how it looked six years ago.

Tak to wyglądało sześć lat temu.

And so, I think that the lesson that we have

Lekcja, która płynie z Nowego Jorku,

from New York is that it's possible

jest taka, że można

to change your streets quickly,

szybko zmienić ulice,

it's not expensive, it can provide immediate benefits,

nie jest to drogie, zyski mogą być zaraz

and it can be quite popular.

i może się to cieszyć poparciem.

You just need to reimagine your streets.

Trzeba tylko na nowo wyobrazić sobie ulice.

They're hidden in plain sight.

Są ukryte na widoku.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)