Richard Weller: Could the sun be good for your heart?

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Tłumaczenie: Daniel Wróblewski Korekta: Krystyna Wasilewska

So, before I became a dermatologist,

Zanim zostałem dermatologiem,

I started in general medicine,

zajmowałem się medycyną ogólną,

as most dermatologists do in Britain.

jak większość dermatologów w Wielkiej Brytanii.

At the end of that time, I went off to Australia,

Wreszcie wyjechałem do Australii

about 20 years ago.

jakieś 20 lat temu.

What you learn when you go to Australia

Okazuje się, że Australijczycy

is the Australians are very competitive.

mają skłonność do rywalizacji

And they are not magnanimous in victory.

i nie są wyrozumiali dla przeciwników.

And that happened a lot:

Często można było usłyszeć:

"You pommies, you can't play cricket, rugby."

"Wy, Brytole, nie umiecie grać w krykieta ani rugby".

I could accept that.

To całkiem zrozumiałe.

But moving into work --

W pracy zbierał się co tydzień

and we have each week what's called a journal club,

tak zwany klub czasopiśmienniczy,

when you'd sit down with the other doctors

w którym wraz z innymi lekarzami

and you'd study a scientific paper

analizowaliśmy publikację naukową

in relation to medicine.

z zakresu medycyny.

And after week one, it was about cardiovascular mortality,

Raz mówiliśmy o śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych,

a dry subject -- how many people die of heart disease,

suche dane: ilu ludzi umiera na serce,

what the rates are.

jakie są proporcje.

And they were competitive about this:

W tym też chcieli rywalizować:

"You pommies, your rates of heart disease are shocking."

"Wy, Brytole, macie szokująco wiele przypadków chorób serca".

And of course, they were right.

Oczywiście mieli rację.

Australians have about a third less heart disease than we do --

Australijczycy chorują na serce 1/3 mniej niż my,

less deaths from heart attacks, heart failure, less strokes --

rzadziej umierają na zawał, niewydolność serca, udar mózgu.

they're generally a healthier bunch.

Ogólnie cieszą się lepszym zdrowiem.

And of course they said this was because of

Oczywiście mówią, że to przez nienaganną postawę moralną, kondycję fizyczną,

their fine moral standing, their exercise,

because they're Australians and we're weedy pommies, and so on.

bo oni to Australijczycy, a my to cherlawi Brytole itd.

But it's not just Australia that has better health than Britain.

Ale nie tylko Australijczycy są zdrowsi od Brytyjczyków.

Within Britain, there is a gradient of health --

W Wielkiej Brytanii obserwuje się gradient zdrowia,

and this is what's called standardized mortality,

tak zwany standaryzowany współczynnik umieralności,

basically your chances of dying.

czyli prawdopodobieństwo śmierci.

This is looking at data from the paper about 20 years ago,

Te dane pochodzą z publikacji sprzed 20 lat,

but it's true today.

ale wciąż pozostają aktualne.

Comparing your rates of dying 50 degrees north --

Porównajmy wskaźniki umieralności na 50°N,

that's the South, that's London and places --

to rejony południowe, Londyn i okolice,

by latitude, and 55 degrees --

szerokość geograficzna 55°N.

the bad news is that's here, Glasgow.

Złe wieści, to tutaj, Glasgow.

I'm from Edinburgh. Worse news, that's even Edinburgh.

Ja jestem z Edynburga. Tym gorzej, jego też to dotyczy.

(Laughter)

(Śmiech)

So what accounts for this horrible space here

Co powoduje tą straszną rozbieżność

between us up here in southern Scotland

pomiędzy nami tutaj, w południowej Szkocji,

and the South?

a południem Anglii?

Now, we know about smoking,

Wiemy o skutkach palenia,

deep-fried Mars bars, chips -- the Glasgow diet.

smażonych batonów Mars, frytek, typowej diety w Glasgow.

All of these things.

Dobrze to znamy.

But this graph is after taking into account

Ale ten wykres bierze pod uwagę

all of these known risk factors.

wszystkie te znane czynniki ryzyka.

This is after accounting for smoking, social class, diet,

Uwzględnia palenie, klasę społeczną, dietę

all those other known risk factors.

i wszystkie inne znane nam czynniki.

We are left with this missing space

Pozostaje ta różnica.

of increased deaths the further north you go.

Im dalej na północ, tym większa liczba zgonów.

Now, sunlight, of course, comes into this.

Oczywiście ma to związek ze światłem słonecznym.

And vitamin D has had a great deal of press,

O witaminie D sporo pisze się w prasie,

and a lot of people get concerned about it.

co zaniepokoiło wiele osób.

And we need vitamin D. It's now a requirement that children have a certain amount.

Potrzebujemy jej. Wymagamy, żeby dzieci przyjmowały odpowiednią jej ilość.

My grandmother grew up in Glasgow,

Moja babcia dorastała w Glasgow

back in the 1920s and '30s when rickets was a real problem

w latach 20. i 30., kiedy krzywica była dużym problemem

and cod liver oil was brought in.

i zaczęto sprowadzać tran.

And that really prevented the rickets that used to be common in this city.

W ten sposób powstrzymano powszechną w tym mieście krzywicę.

And I as a child was fed cod liver oil by my grandmother.

Babcia podawała mi tran, kiedy byłem dzieckiem.

I distinctly -- nobody forgets cod liver oil.

Tego smaku się nie zapomina.

But an association: The higher people's blood levels of vitamin D are,

Związek jest taki: im wyższe stężenie witaminy D we krwi,

the less heart disease they have, the less cancer.

tym mniejsze ryzyko raka oraz chorób serca.

There seems to be a lot of data suggesting that vitamin D is very good for you.

Wiele danych wskazuje na to, że witamina D działa bardzo korzystnie.

And it is, to prevent rickets and so on.

To prawda, ponieważ zapobiega krzywicy itd.

But if you give people vitamin D supplements,

Ale jeśli podamy ludziom suplementy wit. D,

you don't change that high rate of heart disease.

nie zmienimy wysokiego wskaźnika chorób serca.

And the evidence for it preventing cancers is not yet great.

Nie ma dowodów na to, że witamina D zapobiega nowotworom.

So what I'm going to suggest is that vitamin D is not the only story in town.

Chodzi mi o to, że witamina D nie jest jedyną odpowiedzią.

It's not the only reason preventing heart disease.

To nie jest jedyny środek zapobiegania chorobom serca.

High vitamin D levels, I think, are a marker for sunlight exposure,

Uważam, że wysoki poziom tej witaminy wskazuje wystawianie się na słońce,

and sunlight exposure, in methods I'm going to show,

a światło słoneczne, jak za chwilę się przekonamy,

is good for heart disease.

może zapobiec chorobom serca.

Anyway, I came back from Australia,

Ale wróciłem z Australii

and despite the obvious risks to my health, I moved to Aberdeen.

i mimo oczywistych zagrożeń dla zdrowia przeprowadziłem się do Aberdeen.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, in Aberdeen, I started my dermatology training.

Tam rozpocząłem kurs dermatologiczny

But I also became interested in research,

oraz zainteresowałem się badaniami,

and in particular I became interested in this substance, nitric oxide.

a w szczególności jedną substancją, tlenkiem azotu.

Now these three guys up here,

Tych trzech panów:

Furchgott, Ignarro and Murad,

Furchgott, Ignarro i Murad,

won the Nobel Prize for medicine back in 1998.

w 1998 roku zdobyło Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny .

And they were the first people to describe

Byli pierwszymi, którzy opisali nowy przekaźnik chemiczny, tlenek azotu.

this new chemical transmitter, nitric oxide.

What nitric oxide does is it dilates blood vessels,

Tlenek azotu rozszerza naczynia krwionośne,

so it lowers your blood pressure.

zmniejszając ciśnienie krwi.

It also dilates the coronary arteries, so it stops angina.

Rozszerza również tętnice wieńcowe, a więc zatrzymuje bóle serca.

And what was remarkable about it

Niezwykłe było to,

was in the past when we think of chemical messengers within the body,

że w przeszłości, mówiąc o przekaźnikach chemicznych w organizmie,

we thought of complicated things like estrogen and insulin,

myśleliśmy o tak skomplikowanych substancjach, jak estrogen, insulina

or nerve transmission.

czy neuroprzekaźniki.

Very complex processes with very complex chemicals

Bardzo złożone procesy z udziałem złożonych substancji chemicznych

that fit into very complex receptors.

dopasowanych do złożonych receptorów.

And here's this incredibly simple molecule,

A oto niezwykle prosta cząsteczka,

a nitrogen and an oxygen that are stuck together,

azot połączony z tlenem,

and yet these are hugely important for [unclear] our low blood pressure,

niezbędna do regulacji ciśnienia krwi,

for neurotransmission, for many, many things,

działania neuroprzekaźników i wielu innych celów,

but particularly cardiovascular health.

ale najbardziej do prawidłowego działania układu sercowo-naczyniowego.

And I started doing research, and we found, very excitingly,

Podczas badań dokonaliśmy ekscytującego odkrycia.

that the skin produces nitric oxide.

Skóra wytwarza tlenek azotu.

So it's not just in the cardiovascular system it arises.

Nie pojawia się on więc tylko w układzie sercowo-naczyniowym,

It arises in the skin.

ale również w skórze.

Well, having found that and published that,

Po tym odkryciu i jego publikacji pomyślałem: "Dobrze, ale jak to działa?"

I thought, well, what's it doing?

How do you have low blood pressure in your skin?

Jak obniżyć ciśnienie w skórze?

It's not the heart. What do you do?

To nie serce. Co należy zrobić?

So I went off to the States, as many people do if they're going to do research,

Wyjechałem do Stanów, jak wielu ludzi prowadzących badania,

and I spent a few years in Pittsburgh. This is Pittsburgh.

i spędziłem kilka lat w Pittsburghu. To jest Pittsburgh.

And I was interested in these really complex systems.

Interesowały mnie te bardzo złożone systemy.

We thought that maybe nitric oxide affected cell death,

Myśleliśmy, że tlenek azotu może mieć wpływ na śmierć komórek,

and how cells survive, and their resistance to other things.

na ich przeżywanie oraz odporność na inne czynniki.

And I first off started work in cell culture, growing cells,

Zacząłem pracować na hodowli komórkowej,

and then I was using knockout mouse models --

a potem użyłem genetycznie zmodyfikowanych myszy,

mice that couldn't make the gene.

które nie wytwarzały danego genu.

We worked out a mechanism, which -- NO was helping cells survive.

Wypracowaliśmy mechanizm, który pomagał przeżyć komórkom.

And I then moved back to Edinburgh.

I wtedy przeprowadziłem się z powrotem do Edynburga.

And in Edinburgh, the experimental animal we use is the medical student.

W Edynburgu królikami doświadczalnymi są studenci medycyny.

It's a species close to human,

To gatunek zbliżony ludziom,

with several advantages over mice:

ale mający przewagę nad myszami:

They're free, you don't shave them, they feed themselves,

są za darmo, nie trzeba ich golić, żywią się sami

and nobody pickets your office saying,

i nikt nie pikietuje pod naszym biurem:

"Save the lab medical student."

"Ratujmy doświadczalnych studentów medycyny".

So they're really an ideal model.

Dlatego stanowią idealny materiał badawczy.

But what we found

Ale okazało się, że na człowieku

was that we couldn't reproduce in man the data we had shown in mice.

nie mogliśmy odtworzyć danych zebranych podczas badań nad myszami.

It seemed we couldn't turn off the production

Wydawało się, że nie można zatrzymać produkcji

of nitric oxide in the skin of humans.

tlenku azotu w skórze człowieka.

We put on creams that blocked the enzyme that made it,

Używaliśmy kremów blokujących enzym, który go wytwarza,

we injected things. We couldn't turn off the nitric oxide.

wstrzykiwaliśmy różne substancje, Nie mogliśmy zatrzymać jego wytwarzania.

And the reason for this, it turned out, after two or three years' work,

Po 2-3 latach badań okazało się, że przyczyniły się do tego

was that in the skin we have huge stores

zgromadzone w naszej skórze ogromne zapasy.

not of nitric oxide, because nitric oxide is a gas,

Nie tlenku azotu, bo jest on gazem,

and it's released -- (Poof!) -- and in a few seconds it's away,

który uwalnia się i ulatnia w kilka sekund,

but it can be turned into these forms of nitric oxide --

ale można go przekształcić w następujące substancje:

nitrate, NO3; nitrite, NO2; nitrosothiols.

azotan NO3, azotyn NO2 oraz nitrozotiole.

And these are more stable,

Są bardziej stabilne,

and your skin has got really large stores of NO.

a w skórze znajdują się ogromne zapasy tlenku azotu.

And we then thought to ourselves, with those big stores,

Zaczęliśmy się zastanawiać, czy skoro zapasy są tak duże,

I wonder if sunlight might activate those stores

światło słoneczne może je aktywować

and release them from the skin,

i uwalniać ze skóry,

where the stores are about 10 times as big as what's in the circulation.

gdzie zapasy są około 10 razy większe od tych w krwiobiegu.

Could the sun activate those stores into the circulation,

Aktywując zapasy, światło uwalniałoby je do obiegu,

and there in the circulation do its good things for your cardiovascular system?

a tam mogłyby uczynić wiele dobrego dla układu sercowo-naczyniowego.

Well, I'm an experimental dermatologist,

Jestem dermatologiem eksperymentalnym,

so what we did was we thought

więc stwierdziliśmy,

we'd have to expose our experimental animals to sunlight.

że trzeba wystawić króliki doświadczalne na światło słoneczne.

And so what we did was we took a bunch of volunteers

Zebraliśmy grupę ochotników

and we exposed them to ultraviolet light.

i wystawiliśmy ich na światło UV.

So these are kind of sunlamps.

Są to takie lampy słoneczne.

Now, what we were careful to do was,

Uważaliśmy, żeby witamina D,

vitamin D is made by ultraviolet B rays

którą wytwarza promieniowanie UV-B,

and we wanted to separate our story from the vitamin D story.

nie brała udziału w naszym badaniu.

So we used ultraviolet A, which doesn't make vitamin D.

Użyliśmy promieniowania UV-A, które nie wytwarza witamina D.

When we put people under a lamp

Gdy umieściliśmy ludzi pod lampą

for the equivalent of about 30 minutes of sunshine in summer in Edinburgh,

na ekwiwalent 30 minut słońca podczas lata w Edynburgu,

what we produced was, we produced a rise

doprowadziliśmy do wzrostu

in circulating nitric oxide.

tlenku azotu w obiegu.

So we put patients with these subjects under the UV,

Zatem umieszczamy tych pacjentów w świetle UV

and their NO levels do go up,

i ich poziom tlenku azotu wzrasta,

and their blood pressure goes down.

a ciśnienie krwi maleje.

Not by much, as an individual level,

Nie tak bardzo, jeżeli chodzi o jednostkę,

but enough at a population level

ale wystarczająco na poziomie populacji,

to shift the rates of heart disease in a whole population.

aby zmienić liczbę chorób serca w całej populacji.

And when we shone UV at them,

Kiedy skierowaliśmy na nich promienie UV

or when we warmed them up to the same level as the lamps,

lub gdy ogrzaliśmy ich do temperatury lampy,

but didn't actually let the rays hit the skin, this didn't happen.

ale promienie nie dotykały skóry, nic takiego nie nastąpiło.

So this seems to be a feature of ultraviolet rays hitting the skin.

Więc wygląda na to, że dzieje się tak tylko, gdy promienie UV dotykają skóry.

Now, we're still collecting data.

Nadal gromadzimy dane.

A few good things here:

Kilka dobrych spraw:

This appeared to be more marked in older people.

zachodzi to częściej u ludzi starszych.

I'm not sure exactly how much.

Nie wiem dokładnie, w jakim wieku.

One of the subjects here was my mother-in-law,

Wśród badanych była moja teściowa

and clearly I do not know her age.

i oczywiście nie znam jej wieku.

But certainly in people older than my wife,

Ale na pewno u ludzi starszych niż moja żona

this appears to be a more marked effect.

ma to większy wpływ.

And the other thing I should mention

Muszę też wspomnieć,

was there was no change in vitamin D.

że nie nastąpiła żadna zmiana w witaminie D.

This is separate from vitamin D.

Nie ma to związku z witaminą D.

So vitamin D is good for you -- it stops rickets,

Witamina D leczy krzywicę,

it prevents calcium metabolism, important stuff.

zapobiega zaburzeniom gospodarki wapniowej itd.

But this is a separate mechanism from vitamin D.

Ale to akurat jest mechanizm niezwiązany z witaminą D.

Now, one of the problems with looking at blood pressure

Jednym z problemów ze sprawdzaniem ciśnienia krwi

is your body does everything it can

jest to, że organizm stara się utrzymać je na tym samym poziomie.

to keep your blood pressure at the same place.

If your leg is chopped off and you lose blood,

Jeśli odetną ci nogę i stracisz wiele krwi,

your body will clamp down, increase the heart rate,

organizm przyhamuje, zwiększy tętno,

do everything it can to keep your blood pressure up.

zrobi wszystko, co może, aby utrzymać ciśnienie krwi.

That is an absolutely fundamental physiological principle.

To podstawowa zasada fizjologiczna.

So what we've next done

Dlatego następnie zaczęliśmy przyglądać się rozszerzaniu się naczyń krwionośnych.

is we've moved on to looking at blood vessel dilatation.

So we've measured -- this is again,

Zmierzyliśmy to.

notice no tail and hairless, this is a medical student.

Zauważcie brak ogona i włosów. To student medycyny.

In the arm, you can measure blood flow in the arm

Na ramieniu można zmierzyć przepływ krwi

by how much it swells up as some blood flows into it.

poprzez to, jak bardzo puchnie, gdy przepływa do niego krew.

And what we've shown is that doing a sham irradiation --

Przeprowadziliśmy symulowane napromieniowanie.

this is the thick line here --

To ta gruba linia.

this is shining UV on the arm so it warms up

Promienie UV świecą na ramię tak, że się ogrzewa,

but keeping it covered so the rays don't hit the skin.

ale jest zakryte, żeby promienie nie dotykały skóry.

There is no change in blood flow, in dilatation of the blood vessels.

Nie zachodzi zmiana w przepływie krwi, w rozszerzaniu naczyń krwionośnych.

But the active irradiation,

Ale przy aktywnym promieniowaniu,

during the UV and for an hour after it,

podczas działania promieni UV i przez godzinę po nim,

there is dilation of the blood vessels.

dochodzi do rozszerzania naczyń krwionośnych.

This is the mechanism by which you lower blood pressure,

Za pomocą tego mechanizmu zmniejsza się ciśnienie krwi,

by which you dilate the coronary arteries also,

rozszerzają się tętnice wieńcowe,

to let the blood be supplied with the heart.

aby krew dotarła do serca.

So here, further data that ultraviolet -- that's sunlight --

To kolejne dane świadczące o tym, że ultrafiolet, czyli światło słoneczne,

has benefits on the blood flow and the cardiovascular system.

dobrze wpływa na przepływ krwi i układ sercowo-naczyniowy.

So we thought we'd just kind of model --

Postanowiliśmy stworzyć model.

Different amounts of UV hit different parts of the Earth at different times of year,

Różne ilości promieni UV padają na różne części Ziemi o różnych porach roku,

so you can actually work out those stores of nitric oxide --

więc można ustalić, jak te zapasy tlenku azotu,

the nitrates, nitrites, nitrosothiols in the skin --

azotanów, azotynów i nitrozotioli w skórze,

cleave to release NO.

rozszczepiają się, żeby wypuścić tlenek azotu.

Different wavelengths of light have different activities of doing that.

Różne długości fali światła działają na różne sposoby.

So you can look at the wavelengths of light that do that.

Można określić to na podstawie długości fali.

And you can look -- So, if you live on the equator, the sun comes straight overhead,

Na równiku, promienie padają pod kątem prostym

it comes through a very thin bit of atmosphere.

przez bardzo cienki kawałek atmosfery.

In winter or summer, it's the same amount of light.

Zimą i latem jest tam taka sama ilość światła.

If you live up here, in summer

Jeżeli mieszkacie tutaj,

the sun is coming fairly directly down,

światło słoneczne latem dobiega do nas dosyć bezpośrednio,

but in winter it's coming through a huge amount of atmosphere,

ale zimą przechodzi przez ogromne ilości atmosfery

and much of the ultraviolet is weeded out,

i gubi się dużo ultrafioletu,

and the range of wavelengths that hit the Earth

a zakresy długości fal, które padają na Ziemię,

are different from summer to winter.

różnią się latem i zimą.

So what you can do is you can multiply those data

Można zatem mnożyć te dane

by the NO that's released

przez ilość wydzielanego tlenku azotu

and you can calculate how much nitric oxide

i wyliczyć, ile tlenku azotu wydzieli się ze skóry do obiegu.

would be released from the skin into the circulation.

Now, if you're on the equator here --

Jeżeli znajdujecie się tutaj, na równiku,

that's these two lines here, the red line and the purple line --

mamy te dwie linie, czerwoną i fioletową.

the amount of nitric oxide that's released is the area under the curve,

Ilość wydzielanego tlenku azotu to obszar pod krzywą,

it's the area in this space here.

w tej przestrzeni.

So if you're on the equator, December or June,

Więc jeśli jesteście na równiku, w grudniu czy czerwcu,

you've got masses of NO being released from the skin.

ze skóry wydzielają się ogromne ilości tlenku azotu.

So Ventura is in southern California.

Ventura znajduje się w południowej Kalifornii.

In summer, you might as well be at the equator.

Latem jest tam jak na równiku.

It's great. Lots of NO is released.

Wydziela się wiele tlenku azotu.

Ventura mid-winter, well, there's still a decent amount.

W trakcie zimy w Venturze też jest przyzwoita ilość.

Edinburgh in summer, the area beneath the curve is pretty good,

Edynburg latem? Obszar pod krzywą jest dosyć dobry,

but Edinburgh in winter, the amount of NO that can be released

ale zimą ilość tlenku azotu, którą można wydzielić,

is next to nothing, tiny amounts.

jest znikoma, są to bardzo małe ilości.

So what do we think?

Co o tym sądzić?

We're still working at this story,

Nadal nad tym pracujemy,

we're still developing it, we're still expanding it.

nadal to opracowujemy, rozszerzamy.

We think it's very important.

Uważamy, że to bardzo ważne.

We think it probably accounts for a lot of the north-south health divide within Britain,

Prawdopodobnie wyjaśnia różnice między północą a południem Wielkiej Brytanii.

It's of relevance to us.

Ma to dla nas znaczenie.

We think that the skin --

Już wiemy, że skóra zawiera duże zapasy tlenku azotu

well, we know that the skin has got very large stores

of nitric oxide as these various other forms.

w tych różnych postaciach.

We suspect a lot of these come from diet,

Podejrzewamy, że większość pochodzi z diety.

green leafy vegetables, beetroot, lettuce

Zielone warzywa liściaste, buraki, sałata

has a lot of these nitric oxides that we think go to the skin.

zawierają wiele tlenków azotu, które według nas dostają się do skóry.

We think they're then stored in the skin,

Uważamy, że są następnie przechowywane w skórze,

and we think the sunlight releases this

a światło słoneczne je uwalnia,

where it has generally beneficial effects.

i mają korzystny wpływ.

And this is ongoing work, but dermatologists --

Jest to praca w toku.

Ale ja jestem dermatologiem.

I mean, I'm a dermatologist.

My day job is saying to people, "You've got skin cancer,

W pracy mówię ludziom, że mają raka skóry

przez światło słoneczne i mają nie wychodzić na słońce.

it's caused by sunlight, don't go in the sun."

I actually think a far more important message

Uważam, że znacznie ważniejsze jest to,

is that there are benefits as well as risks to sunlight.

że ze światłem słonecznym wiążą się zarówno korzyści, jak i zagrożenia.

Yes, sunlight is the major alterable risk factor for skin cancer,

Owszem, światło słoneczne stanowi główny czynnik ryzyka raka skóry,

but deaths from heart disease are a hundred times higher

ale liczba zgonów na skutek chorób serca jest sto razy większa

than deaths from skin cancer.

niż liczba zgonów na skutek raka skóry.

And I think that we need to be more aware of,

Uważam, że musimy być bardziej świadomi,

and we need to find the risk-benefit ratio.

zważyć zagrożenia i korzyści.

How much sunlight is safe,

Jaka ilość światła słonecznego jest bezpieczna

and how can we finesse this best for our general health?

i jak możemy ustalić, co jest najlepsze dla naszego zdrowia?

So, thank you very much indeed.

Bardzo dziękuję.

(Applause)

(Brawa)