John Hodgman: A brief digression on matters of lost time

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Krystian Aparta

You all know this story.

Wszyscy znacie tę historię.

In the summer of 1950,

W 1950 roku Enrico Fermi,

Enrico Fermi, the Italian-American physicist

fizyk włoskiego pochodzenia,

and atomic-pile builder,

budowniczy stosu atomowego,

went to lunch at Los Alamos National Laboratory

przysiadł się do kolegów

and joined some colleagues there, and asked them a question:

w Laboratorium Narodowym Los Alamos, pytając,

"Where is everybody?"

"Gdzie się podzialiście?"

This confused his colleagues, obviously,

Współpracownicy byli zdziwieni,

because they were sitting right there with him.

bo przecież siedzieli tuż obok.

And then he had to clarify that he wasn't talking about them.

Wyjaśnił, że nie chodziło o nich,

He was talking about the space aliens.

ale o kosmitów.

You see, this was only a few years after

Było to kilka lat po rzekomym rozbiciu się UFO

the supposed flying saucer crash

Było to kilka lat po rzekomym rozbiciu się UFO

at Roswell, New Mexico.

pod Roswell w Nowym Meksyku.

And even though that turned out to be nothing,

Oczywiście nic takiego się nie stało...

nothing at all --

Oczywiście nic takiego się nie stało...

(Laughter) --

(Śmiech)

merely a downed weather balloon

Spadł balon meteorologiczny

piloted by small hairless men

pilotowany przez małe, nieowłosione ludziki

with slits for mouths ...

ze szparkami zamiast ust.

Still, America had gone saucer-mad,

Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.

even famous scientists

Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.

who were eating lunch.

Ale cała Ameryka oszalała na punkcie UFO, nawet jej włoscy naukowcy.

Fermi's reasoning, if I may paraphrase badly,

Sparafrazujmy rozumowanie Fermiego:

is that the universe is so vast

wszechświat jest tak wielki, że wydaje się logiczne,

that it stands to reason,

wszechświat jest tak wielki, że wydaje się logiczne,

there should be other intelligent life out there.

że istnieją inne inteligentne formy życia.

And the universe is so old

Wszechświat jest tak stary,

that unless we were the very first civilization ever to evolve,

że jeśli nie jesteśmy pierwszą cywilizacją,

we should have some evidence of their existence by now.

powinniśmy już mieć dowody na istnienie innych.

And yet, to the best of our knowledge, we are alone.

A jednak wydaje się, że jesteśmy sami.

"Where is everybody?" asked Fermi,

"Gdzie się podzialiście?", zapytał Fermi,

and his colleagues had no answer.

a jego koledzy nie mieli na to odpowiedzi.

Fermi then went on with the same blunt logic

Dlatego swoją brutalną logiką

to disprove fairies,

Fermi obalił istnienie duszków,

Sasquatch, God,

Wielkiej Stopy, Boga, i miłości...

the possibility of love --

Wielkiej Stopy, Boga, i miłości...

and thereafter, as you know,

A potem, jak wiecie,

Enrico Fermi ate alone.

Enrico Fermi jadał już sam.

(Laughter)

(Śmiech)

Now,

Nie jestem naukowcem.

I am not a scientist.

Nie jestem naukowcem.

I have never built an atomic pile.

Nigdy nie zbudowałem stosu atomowego.

Although, I might argue that, technically,

Ale można się spierać,

every pile is atomic.

że każdy stos jest atomowy.

(Laughter)

(Śmiech)

However, with respect, I might point out two possibilities

Jednakże zwrócę uwagę na dwie możliwości,

that Enrico Fermi perhaps did not consider.

o których Fermi być może nie pomyślał.

One is that the aliens might be

Po pierwsze, kosmici mogą być bardzo daleko.

very far away.

Po pierwsze, kosmici mogą być bardzo daleko.

Perhaps, I dare say,

Zaryzykuję stwierdzenie,

even on other planets.

że może na innych planetach.

The other possibility --

Inną możliwością jest...

(Laughter) --

(Śmiech)

is, perhaps, Enrico Fermi himself

...że sam Enrico Fermi

was an alien.

był kosmitą.

(Laughter)

(Śmiech)

Think about it.

Zastanówcie się.

Isn't it a little convenient

Czy to nie podejrzane,

that in the midst of the World War, out of nowhere,

że podczas II Wojny Światowej

suddenly an Italian scientist showed up

pojawił się nagle Włoch z niesamowitą technologią,

with an amazing new technology

pojawił się nagle Włoch z niesamowitą technologią,

that would transform everything in the world

która zmieniła wszystko,

and darken the history of the human species forever after?

odcisnęła wieczne piętno na historii rasy ludzkiej?

And isn't it a little strange

I czy to nie dziwne,

that he required no payment for this?

że nie żądał zapłaty?

That he asked for only one thing --

Poprosił o tylko jedną rzecz:

a gift of two healthy sperm whales?

dwa zdrowe kaszaloty.

That's -- that's not true.

Okej, tego nie zrobił.

But it is strange.

Ale przyznacie, to dziwne.

(Laughter)

(Śmiech)

And if Enrico Fermi were indeed a space alien,

Gdyby Enrico Fermi naprawdę był kosmitą,

wouldn't he be the first to have tried to convince

pierwszy starałby się przekonać naukowców,

his fellow scientists

pierwszy starałby się przekonać naukowców,

that the space aliens are not already here?

że kosmitów jeszcze wśród nas nie ma!

For it is given in certain UFO-ology

W niektórych kręgach Ufologów uważa się za pewne,

or UFOlogy circles,

W niektórych kręgach Ufologów uważa się za pewne,

that the aliens are already here and have been for millennia;

że kosmici są tu już od tysięcy lat.

that they have walked among us in disguise,

Żyli wśród nas w przebraniu,

observing us, guiding our evolution

obserwując, sterując ewolucją od małpy do człowieka.

from ape to man --

obserwując, sterując ewolucją od małpy do człowieka.

if you believe in that sort of thing --

Tak tylko słyszałem.

and, occasionally, kidnapping us in their flying saucers

Czasem porywali nas na swoje latające spodki

and taking us away to have sex with us in pyramids.

by uprawiać z nami seks w piramidach.

(Laughter)

(Śmiech)

It's a difficult theory to discount,

Trudno obalić taką teorię,

I think you'll agree.

chyba się zgodzicie.

(Laughter)

(Śmiech)

For even in my own life,

Nawet historia mojego życia zawiera wspomnienia,

there are memories I have

Nawet historia mojego życia zawiera wspomnienia,

that are difficult to explain --

które trudno wyjaśnić...

happenings that are so odd and unaccountably weird,

Zdarzenia tak przedziwne,

that it is difficult to imagine

że nie sposób nie podejrzewać,

they were not the result

że są rezultatem częstego kontaktu z kosmitami.

of prolonged and frequent contact with aliens throughout my life.

że są rezultatem częstego kontaktu z kosmitami.

For how else will you explain

Bo jak inaczej wyjaśnić

the amazing and absolutely true

prawdziwe i niesamowite bliskie spotkania,

close encounters that I had

prawdziwe i niesamowite bliskie spotkania,

and will describe to you now?

które teraz wam opiszę?

Encounter one: Ocean City, New Jersey, 1980.

Ocean City, New Jersey, 1980.

This was the summer when the special edition of

Lato, kiedy pojawiła się specjalna edycja

"Close Encounters of the Third Kind" was released.

"Bliskich spotkań trzeciego stopnia".

And I went on vacation with my parents to the Jersey shore.

Pojechałem z rodzicami na wybrzeże New Jersey.

Within 12 hours, I was horribly sunburned,

W ciągu 12 godzin słońce poparzyło mnie,

just like Richard Dreyfuss in the movie.

jak Richarda Dreyfussa w filmie.

(Laughter)

(Śmiech)

And so I spent the rest of the vacation

Więc przez resztę wakacji siadywałem nocą

largely sitting outside our little rental house at night,

na zewnątrz domku letniskowego.

the sidewalk still warm from the sun,

Chodnik był nagrzany słońcem.

watching the skies for UFOs.

Ja przeczesywałem niebo w poszukiwaniu UFO.

What did I see? Stars, satellites,

Co widziałem? Gwiazdy, satelity,

blinking airplanes -- typical sky junk.

migające samoloty - typowy powietrzny śmietnik.

Occasionally, kids would come and

Czasem przyłączały się inne dzieci,

join me and watch,

Czasem przyłączały się inne dzieci,

but their necks soon got sore, and they would go off to the boardwalk

ale ból szyi zmuszał je do przeniesienia się na deptak,

to play video games and mingle with humans.

żeby grać w gry wideo i pobyć między ludźmi.

I was pretty good at the video games. I was not very good at the other part,

Z grami sobie radziłem, z tym drugim już gorzej,

so I stayed alone with the cosmos.

więc zostawałem sam na sam z kosmosem.

And that's when it happened.

Wtedy się to wydarzyło. Starsza para szła ulicą...

An elderly couple came walking down the street.

Wtedy się to wydarzyło. Starsza para szła ulicą...

I would say they were in their late seventies,

Wyglądali na ok. 70 lat, wybrali się na randkę.

and I would say that they were on a date,

Wyglądali na ok. 70 lat, wybrali się na randkę.

because he was wearing a very neat little suit

On w eleganckim brązowym garniturze z żółtym krawatem,

with a yellow tie -- a brown suit.

On w eleganckim brązowym garniturze z żółtym krawatem,

And she was wearing a cardigan, because it was now fully night

ona w rozpinanym swetrze, bo było już późno,

and a chill was coming in off the ocean.

a od oceanu wiał zimny wiatr.

I remember, for some reason,

Nie wiedzieć czemu pamiętam,

that they were exactly the same height.

że byli dokładnie tego samego wzrostu.

And then they stopped, and the man turned to me

Zatrzymali się, mężczyzna zwrócił się do mnie i powiedział:

and said,

Zatrzymali się, mężczyzna zwrócił się do mnie i powiedział:

"What are you looking for,

"Czego szukasz,

flying saucers?"

latających spodków?

(Laughter)

(Śmiech)

You have to admit, that's a pretty boss piece of detective work

Musicie przyznać, że to niezła dedukcja,

for an old man on a date.

jak na staruszka na randce.

But what was stranger still --

Ale co dziwniejsze...

and even I realized it at the time,

Nawet wtedy to rozumiałem,

as a nine-year-old child --

jako dziesięciolatek...

was that they stopped at all.

Dlaczego się zatrzymali?

That this old man would interrupt his moonlight stroll

Przerwali spacer w świetle księżyca tylko po to,

with his sweetheart with the precise reason

Przerwali spacer w świetle księżyca tylko po to,

of making fun of a child.

by pośmiać się z dziecka.

"Oh," he said,

Powiedział: "Już się boję...

"little green men."

Małe, zielone ludziki".

And then his girlfriend joined in, too.

Jego dziewczyna się dołączyła.

"There's no such thing as space men," she said.

"Kosmitów nie ma", powiedziała.

"There's no such thing."

"Nie ma czegoś takiego."

And then they both laughed. "Ha, ha, ha."

I wtedy obydwoje wybuchnęli śmiechem.

I looked around.

Rozejrzałem się.

The street was entirely empty.

Ulica była całkiem pusta.

I had stopped hearing the sound of the ocean.

Nie słyszałem już szumu oceanu.

It was as though time had stopped.

Było jakby świat się zatrzymał.

I did not know why they were teasing me.

Nie wiedziałem, czemu mi dokuczali.

I looked into their strangely angry faces,

Spojrzałem w ich dziwnie zdenerwowane twarze.

and I remember wondering,

Pamiętam jak się zastanawiałem,

are they wearing rubber masks?

czy to gumowe maski.

(Laughter)

(Śmiech)

And what would be behind those rubber masks, if they were?

A jeśli tak, to co jest pod nimi?

Giant, almond-shaped, unblinking eyes?

Wielkie oczy bez powiek?

Slits for mouths?

Szpary zamiast ust?

The old man crooked his finger as though he were firing a gun,

Staruszek zgiął palec,

and then he made laser sounds.

udając, że strzela laserem...

"Kew, kew, kew --

udając, że strzela laserem...

watch out."

"Pilnuj się!"

And they turned at once and walked away.

Odwrócili się i odeszli.

The old man reached out

Staruszek wyciągnął rękę,

his knobbly claw

swój gruzłowaty szpon,

for the woman's hand,

po rękę partnerki,

and found it, and left me alone.

i zostawił mnie samego.

Now, you could describe this as a simple misunderstanding --

Można to opisać jako zwykłe nieporozumienie...

a strange encounter among humans.

Dziwne spotkanie pośród ludzi.

Maybe it was swamp gas, but --

A może efekt ekspozycji na biogaz... (Śmiech)

(Laughter) --

A może efekt ekspozycji na biogaz... (Śmiech)

I know what I saw.

Ale wiem, co widziałem.

Close encounter two: Brookline, Massachusetts, 1984.

Bliskie Spotkanie Dwa: Brookline, Massachusetts, 1984.

I went to see the movie "Dune,"

Poszedłem zobaczyć film "Diuna"

and a girl talked to me. Now, on its face --

i jakaś dziewczyna do mnie zagadała.

(Laughter) --

(Śmiech)

this is impossible on its face, I realize --

Wiem, to nieprawdopodobne...

but it is absolutely true.

Ale tak było.

It was opening night, naturally.

Oczywiście byłem na premierze.

I went with my friend Tim McGonigal, who sat on my left.

Po lewej siedział mój kumpel, Tim McGonigal,

On my right was the girl in question.

ona siedziała po prawej.

She had long, curly black hair, a blue jean jacket.

Miała długie, czarne kręcone włosy i dżinsową kurtkę.

I remember, she had some sort of injury to her ankle,

Pamiętam, że była ranna w kostkę,

an Ace bandage, and she had crutches.

miała bandaż i była o kulach.

She was very tall, I would say.

Była raczej wysoka.

I was starting high school at the time. I would say she was a junior,

Byłem w pierwszej klasie liceum, ona chyba też,

but I had never seen her before. She didn't go to my school.

ale nie chodziła do mojej szkoły.

I didn't know her name, and I never will.

Nie znałem jej imienia i nigdy go nie poznam.

She was sitting with someone who I presume was her mother,

Siedziała chyba z matką,

and they were talking about the novel, "Dune."

rozmawiały o powieści "Diuna".

They were both big fans, mother and daughter --

Były wielkimi fankami.

very unusual.

Nietypowe.

They were talking about how their favorite characters

Ich ulubionymi postaciami

were the giant sandworms.

były czerwie pustynne.

And then it got stranger.

I wtedy zrobiło się jeszcze dziwniej.

That's when she turned to me and said,

Ona zwróciła się do mnie i zapytała:

"Are you looking forward to seeing the movie?"

"Cieszysz się, że obejrzysz ten film?"

(Laughter)

(Śmiech)

First of all, I was embarrassed

Po pierwsze, poczułem się zażenowany,

because I had not read the novel "Dune" at that time.

bo nie przeczytałem "Diuny".

I was merely a connoisseur of movies

Po prostu jestem koneserem filmów o pustynnych planetach.

featuring desert planets, as I still am.

Po prostu jestem koneserem filmów o pustynnych planetach.

(Laughter)

(Śmiech)

But it was also the tone of how she asked the question:

Ale chodziło też o jej ton,

apropos of nothing, like she didn't even care about the answer,

jakby nie interesowała jej odpowiedź,

as though she just wanted to talk to me.

jak gdyby chciała tylko pogadać.

I did not know what to say. I said, "Yes."

Co począć? Powiedziałem "tak".

I did not even turn my head.

Nawet nie odwróciłem głowy.

The movie began.

Zaczął się film.

I need not remind you that this was David Lynch's version of "Dune,"

Nie muszę wam przypominać, że to "Diuna" Davida Lyncha,

in which all of the characters

w której wszystkie postacie są zarazem seksowne i zdeformowane.

were sexy and deformed at the same time.

w której wszystkie postacie są zarazem seksowne i zdeformowane.

(Laughter)

(Śmiech)

There was a character called the Third-Stage Guild Navigator,

Jest tam Nawigator Gildii Trzeciego Stopnia,

which was a kind of giant, floating fetus-creature

coś w rodzaju gigantycznego płodu

that lived in a giant tank with this orange mist

w wielkim akwarium, pośród pomarańczowej mgły

of psychedelic spice

halucynogennej Przyprawy,

swirling around him,

która pozwalała mu naginać przestrzeń i czas.

allowing him to bend space and time.

która pozwalała mu naginać przestrzeń i czas.

He could never leave the tank

Nie mógł opuścić zbiornika,

or interact with the outside world.

ani oddziaływać na świat zewnętrzny.

He had become, in his isolation,

W swoj izolacji stał się

so deformed and so sexy,

tak zdeformowany i seksowny,

that he had to talk through a kind of old-timey radio

że musiał porozumiewać przez staroświeckie radio,

to the outside world, and could never touch them.

i nikt nie mógł go dotykać.

I mean, I liked him a lot better than the sandworms.

Podobał mi się dużo bardziej niż czerwie.

The sandworms were fine, but your favorite character?

Są w porządku, ale ulubione postacie?

Please.

Dajcie spokój.

When the movie ended,

Kiedy film się skończył,

everyone seemed very happy

wszyscy cieszyli się,

to get up and get out of the theatre as soon as possible.

że mogą wreszcie wyjść.

Except for the girl.

Oprócz tej dziewczyny.

As I walked out, her pace slowed.

Kiedy wychodziłem trochę spowolniła.

Perhaps it was the crutches,

Może to przez to, że chodziła o kulach,

but it seemed --

ale wydawało się...

(Laughter) --

(Smiech)

it seemed as though she might want to talk to me again.

Możliwe, że chciała znów ze mną porozmawiać.

When I say it out loud, it sounds so ridiculous,

Kiedy mówię to na głos, brzmi to śmiesznie.

but I can only come to the conclusion

Wytłumaczenie jest jedno:

that it was what, in the alien abductee community,

ta sytuacja to coś, co wśród porwanych przez UFO

they call a "screen memory":

określa się terminem "wspomnienia tuszującego".

a ridiculous false recollection designed by their brain

Dziwne wspomnienie, które mózg wytworzył,

to cover up some trauma -- say, of being kidnapped

by zatuszować jakąś traumę, jak porwanie

and flown off to a sex pyramid.

i podróż do piramidy seksu.

(Laughter)

(Śmiech)

And so I sure am glad

Więc cieszę się, że nie zwolniłem, by z nią porozmawiać.

I did not slow down to talk to her.

Więc cieszę się, że nie zwolniłem, by z nią porozmawiać.

I sure am glad I never saw her again.

I cieszę się, że nigdy już jej nie zobaczyłem.

Close encounter three: Philadelphia, Pennsylvania,

Bliskie Spotkanie Trzy: Filadelfia, Pensylwania, 1989.

1989.

Bliskie Spotkanie Trzy: Filadelfia, Pensylwania, 1989.

In the mid-to-late '80s,

Pod koniec lat osiemdziesiątych

the novelist Whitley Strieber wrote a book called "Communion,"

Whitley Strieber napisał książkę pod tytułem "Wspólnota,"

in which he described his own lifelong experiences

gdzie opisuje, jak przez całe życie porywało go UFO.

being abducted by aliens.

gdzie opisuje, jak przez całe życie porywało go UFO.

And he also described the phenomenon known in this community

Opisuje też tzw. zjawisko "gubienia czasu".

as "lost time,"

Opisuje też tzw. zjawisko "gubienia czasu".

where Whitley Strieber would suddenly become aware

Często "przepadało mu" ostatnie 10 minut,

that he could not remember the previous ten minutes,

Często "przepadało mu" ostatnie 10 minut,

or the previous ten hours, or the previous ten days.

albo 10 godzin czy dni.

And would come to the conclusion that that was when the aliens

Sądził, że wtedy właśnie kosmici

were taking him and giving him rectal probes.

badali go przy użyciu sondy analnej.

(Laughter)

(Śmiech)

This book became, naturally, an enormous best-seller.

Książka ta, naturalnie, stała się bestsellerem.

This image by Ted Joseph was from that book,

Pochodzi z niej ilustracja Teda Josepha.

and was his, sort of, police sketch

To jakby szkic policyjny, przedstawiający kosmitów

of what the creatures looked like

To jakby szkic policyjny, przedstawiający kosmitów

that Whitley Strieber had described to him.

wedle opisu Whitleya Striebera.

And it was so successful that they made it into a movie.

Była tak popularna, że nakręcono na jej podstawie film.

And in 1989, the way I remember it,

W 1989 roku, jak pamiętam,

I was in Philadelphia

odwiedzałem narzeczoną w Filadelfii

visiting my girlfriend, and we decided,

odwiedzałem narzeczoną w Filadelfii

apropos of nothing, to go see this movie.

i postanowiliśmy wybrać się na ten film.

And the way I remember it, the movie featured these details.

Ja pamiętam takie szczegóły:

One: Whitley Strieber

Po pierwsze: Striebera grał Christopher Walken.

was played by Christopher Walken.

Po pierwsze: Striebera grał Christopher Walken.

Two: the alien was played by a rubber puppet.

Po drugie: Kosmitę grała gumowa lalka.

(Laughter)

(Śmiech)

Three: there was a surprisingly long

Trzy: Była tam zadziwiająco długa scena,

sequence of the film in which the rubber puppet

w której gumowa kukła

gives Christopher Walken a rectal probe.

badała Christophera Walkena sondą analną.

Four: this was being shown

Cztery: Grali to w zwyczajnym kinie w centrum Filadelfii.

in a regular movie theater in Center City, Philadelphia.

Cztery: Grali to w zwyczajnym kinie w centrum Filadelfii.

Five: all of which is to say,

Pięć: Podsumowując,

they made a movie out of the book, "Communion,"

nakręcili książkę "Wspólnota"

and it starred Christopher Walken.

i grał w nim Christopher Walken.

Does something seem strange about this to you?

Czy coś wydaje się nie na miejscu?

Something odd? Something off? Something wrong with this picture?

Coś nie tak? Coś nie pasuje do obrazka?

Think about it. Yes. The answer is:

A więc...

I had a girlfriend. What?

Miałem dziewczynę! Jak to?!

(Laughter)

(Śmiech)

How did this happen? When did this happen?

Gdzie, jak, kiedy?

I remember walking out of the theater

Pamiętam, że wychodząc z kina

and becoming suddenly aware of this fact,

sam o tym pomyślałem.

as we walked hand in hand,

Szliśmy tuż obok siebie,

and pondering these very same questions.

a ja rozważałem tę zagadkę.

And to this day, I have no answer for you.

Do dziś nie mogę wam zaoferować odpowiedzi.

Close encounter four: the Algarve,

Bliskie Spotkanie Cztery: Prowincja Algarve,

Portugal, 1991.

Portugalia, 1991.

Some years later, I and this woman --

Kilka lat później ja i pewna pani,

we'll call her "Catherine Fletcher" --

nazwijmy ją "Catherine Fletcher"...

(Laughter) --

(Śmiech)

went traveling through the south of Portugal together.

pojechaliśmy razem na południe Portugalii.

We stayed in old, crumbling, walled cities,

Spaliśmy w hotelikach w starych, obwarowanych miastach,

in tiny little hotels,

Spaliśmy w hotelikach w starych, obwarowanych miastach,

and we would climb up to the roof and drink Vinho Verde

piliśmy na dachu Vinho Verde, oglądając zachód przy warcabach.

and watch the sun set and play checkers.

piliśmy na dachu Vinho Verde, oglądając zachód przy warcabach.

What? Did we do this? Really? Does anyone do this?

Naprawdę? Ludzie tak robią?

We went to some topless beaches.

Chodziliśmy na plaże dla nudystów.

Excuse me? No, not in my life.

Jak to? Nigdy w życiu.

For what it's worth, we went to Sagres,

Byliśmy także w Sagres,

which was considered, at the time, to be the end of the world.

które kiedyś uważano za koniec świata.

And there I was chased by a pack of feral dogs on the dock,

Tam przegoniły mnie zdziczałe psy,

and the lead dog bit me on the ass,

których lider ugryzł mnie w tyłek, a potem

requiring me to go to a strange Portuguese clinic

w dziwnej portugalskiej klinice

and receive an ass shot.

dostałem zastrzyk w pupę.

Make of that what you will.

Myślcie sobie, co chcecie.

(Laughter)

(Śmiech)

Our last day in Portugal,

Ostatniego dnia w Portugalii

we were in the district capital of Faro,

byliśmy w stolicy dystryktu Faro.

and Catherine decided that she wanted to go to the beach

Catherine chciała po raz ostatni iść na plażę.

one last time.

Catherine chciała po raz ostatni iść na plażę.

Now, Faro is a bustling little city,

To tętniące życiem miasteczko.

and to get to the beach, she explained, you would have to take

Na plażę jechało się autobusem,

a bus and then a boat.

z przesiadką na łódkę.

And did I want to come with?

Spytała, czy chcę pojechać,

But I was exhausted and dog-bitten, and so I said, "No."

ale byłem wykończony i pogryziony, więc odmówiłem.

I remember what she looked like before she left.

Pamiętam, jak wyglądała przed wyjściem.

The freckles had grown

Jej piegi się powiększyły

and multiplied on her face and shoulders,

i rozmnożyły się na twarzy i ramionach,

clustering into a kind of a tan.

formując coś na kształt opalenizny.

A tan, we were both tan --

Obydwoje byliśmy opaleni.

is this true?

Czy to możliwe?

Her eyes were extra bright and extra blue, as a result.

W rezultacie jej oczy były wyjątkowo jasne i niebieskie.

She was smiling.

Uśmiechała się.

She was a single woman about to go alone into a country,

Wybierała się na samotną wycieczkę, bez znajomości języka,

not even speaking the language,

Wybierała się na samotną wycieczkę, bez znajomości języka,

to travel alone by bus and boat

przez autobusy i łódki,

to go to a beach she did not know

w poszukiwaniu plaży, której nigdy nie widziała.

or had never seen.

w poszukiwaniu plaży, której nigdy nie widziała.

I loved her, and then she went out

Kochałem ją, a ona wyruszyła w nieznane.

into that strange, alien land.

Kochałem ją, a ona wyruszyła w nieznane.

It took me some time to come to my senses.

Dojście do zmysłów trochę mi zajęło.

I had my own "lost time" moment,

Doświadczyłem "gubienia czasu" - obudziłem się

where I woke up and suddenly realized

Doświadczyłem "gubienia czasu" - obudziłem się

it was very late in the day, almost dinnertime,

i uświadomiłem sobie, że już późno, a jej nie ma.

and she had not come back.

i uświadomiłem sobie, że już późno, a jej nie ma.

Nervous, I went down to the street to look for her.

Wybiegłem jej szukać.

Now, I did not speak Portuguese.

Nie mówiłem po Portugalsku.

I did not know where the beach was.

Nie wiedziałem, gdzie jest ta plaża.

I could not call her on a cell phone because this was 1991,

Nie mogłem zadzwonić na komórkę, bo był rok 1991,

and the aliens had not given us that technology yet.

a kosmici jeszcze nie dali nam tej technologii. (Śmiech)

(Laughter)

a kosmici jeszcze nie dali nam tej technologii. (Śmiech)

I realized that the day would only have

Zrozumiałem, że są dwa możliwe zakończenia:

two possible outcomes:

Zrozumiałem, że są dwa możliwe zakończenia:

either Catherine would come back to the hotel,

Catherine wróci do hotelu,

or she would never come back to the hotel.

albo przepadnie na amen.

And so I sat down to wait.

Więc usiadłem, żeby poczekać.

I did not watch the skies, but the very end of the street

Nie patrzyłem w niebo, ale na koniec ulicy,

where the buses and cars and pedestrians

na autobusy, samochody, skutery i przechodniów.

and little scooters were moving along.

na autobusy, samochody, skutery i przechodniów.

And I watched those constellations shift,

Widziałem zmiany ich konstelacji.

hoping that they would part and I would see her face.

Chciałem, by spośród nich wyłoniła się jej twarz.

It was at that moment,

Wtedy właśnie,

in that very small town of 30,000 or so,

w miasteczku w którym mieszkało około 30,000 osób,

that I truly appreciated the vastness of the universe

naprawdę doceniłem ogrom wszechświata

and the searching we might do in it.

i poszukiwań, jakie możemy w nim prowadzić.

And that's when the Liberians came along.

Wtedy też pojawili się Liberyjczycy.

Five young men -- all laughing, happy, traveling together,

Pięciu młodych, radosnych towarzyszy podróży,

coming back to this hotel where they were staying.

wracających do hotelu.

One of them was named Joseph, and he asked me

Jeden z nich, Joseph,

what was I doing, and I explained.

spytał, co robię, a ja wyjaśniłem.

And he said, "Don't worry." He was sure that Catherine would be safe.

Pocieszył mnie, że Catherine na pewno jest bezpieczna.

But he did not seem so very sure,

Ale nie nie był tego pewien,

for he sat down to wait with me.

bo zaczekał ze mną.

And for the next two hours, they all waited with me:

Czekali ze mną przez 2 godziny,

taking turns, going up to their room, coming back,

zmieniali się, opowiadali mi dowcipy, zabawiali mnie.

telling me jokes, distracting me.

zmieniali się, opowiadali mi dowcipy, zabawiali mnie.

Two hours, they gave me a message.

Chcieli mi coś przekazać:

We are not alone.

"Nie jesteśmy sami".

And then, in the middle of a sentence, at the very birth of twilight,

W środku zdania, gdy robiło się już ciemno,

I turned and looked down the street.

obróciłem się i spojrzałem na ulicę.

The stars aligned, and she came back.

Gwiazdy ustawiły się w szereg - wróciła.

She was smiling. She did not understand why I was so worried.

Uśmiechała się, nie rozumiała, czemu się martwiłem.

Neither did the Liberians,

Liberyjczycy też się śmiali,

although there was a huge amount of relief in their laughter

wracając do hotelu,

as they clapped us on the back, and went back up to their room

ale w ich głosach słychać było ulgę.

and left us alone in the street, holding hands.

Zostawili nas na ulicy; trzymaliśmy się za ręce.

An event like this leaves a scar on the memory,

Takie wydarzenie zostawia bliznę w pamięci,

much like a piece of alien technology

jak przyrząd, który wsadzono wam między pośladki

that has been inserted into your buttocks

jak przyrząd, który wsadzono wam między pośladki

by a "Portuguese doctor."

w portugalskiej "klinice".

(Laughter)

(Śmiech)

And even now, a decade and a half later,

Nawet teraz, piętnaście lat później,

even now that we are married,

jesteśmy małżeństwem,

I look for her still, whenever she is not in the room.

a ja ciągle jej szukam, gdy nie ma jej ze mną.

And even though, I think you'll agree, it is probable

Choć, jak rozumiecie, całkiem możliwe,

that during the time she was away,

że kiedy jej nie było

she was kidnapped and replaced by an alien clone,

porwało ją UFO, zwracając klon,

I love her and wait for her still.

ciągle ją kocham i na nią czekam.

Thank you for your kind attention.

Dziękuję za uwagę.

(Applause)

(Brawa)