Let's clean up the space junk orbiting Earth | Natalie Panek

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Marta Konieczna

Our lives depend

Nasze życie zależy

on a world we can't see.

od niewidzialnego świata.

Think about your week so far.

Pomyślmy o tym tygodniu,

Have you watched TV, used GPS,

zapewne oglądaliśmy już TV, używaliśmy GPS-a,

checked the weather or even ate a meal?

sprawdzaliśmy pogodę lub wyszukiwaliśmy restaurację.

These many things that enable our daily lives

Wiele z naszego codziennego życia

rely either directly or indirectly

zależy pośrednio czy bezpośrednio

on satellites.

od pracy satelitów.

And while we often take for granted

Często nie doceniamy usług,

the services that satellites provide us,

dostarczanych przez satelity.

the satellites themselves deserve our attention

Satelity zasługują na uwagę,

as they are leaving a lasting mark

bo zostawiają po sobie trwały ślad

on the space they occupy.

w przestrzeni, gdzie się znajdują.

People around the world rely on satellite infrastructure every day

Wszyscy codziennie korzystamy z satelitarnej infrastruktury

for information, entertainment and to communicate.

dla informacji, komunikacji czy rozrywki.

There's agricultural and environmental monitoring,

Monitorujemy rolnictwo i środowisko naturalne,

Internet connectivity, navigation.

korzystamy z łączności internetowej, nawigacji.

Satellites even play a role

Satelity mają też znaczenie

in the operation of our financial and energy markets.

w operacjach finansowych i rynku energetycznego.

But these satellites that we rely on

Jenak satelity,

day in and day out

na których codziennie polegamy,

have a finite life.

mają ograniczoną żywotność.

They might run out of propellant,

Może im się skończyć paliwo,

they could malfunction,

mogą się popsuć

or they may just naturally reach the end of their mission life.

lub ich misja została zakończona.

At this point, these satellites effectively become space junk,

Wtedy stają się kosmicznymi śmieciami,

cluttering the orbital environment.

zagracając środowisko orbitalne.

So imagine you're driving down the highway on a beautiful, sunny day

Wyobraźmy sobie, że jedziemy drogą w piękny, słoneczny dzień,

out running errands.

załatwiając sprawunki.

You've got your music cranked,

Muzyka gra,

your windows rolled down,

przez opuszczoną szybę

with the cool breeze blowing through your hair.

wpada delikatna bryza, rozwiewająca włosy.

Feels nice, right?

Brzmi nieźle, co?

Everything is going smoothly

Wszystko pięknie,

until suddenly your car stutters and stalls

aż tu nagle auto krztusi się i gaśnie,

right in the middle of the highway.

dokładnie w połowie drogi.

So now you have no choice but to abandon your car

Jedyne, co można zrobić,

where it is on the highway.

to zostawić auto na drodze.

Maybe you were lucky enough

Czasem uda się

to be able to move it out of the way and into a shoulder lane

przestawić auto na pobocze,

so that it's out of the way of other traffic.

by nie stało na drodze innym pojazdom.

A couple of hours ago,

Wcześniej przydatna maszyna

your car was a useful machine that you relied on in your everyday life.

codziennego użytku,

Now, it's a useless hunk of metal

teraz bezużyteczny kawałek metalu,

taking up space in a valuable transportation network.

blokujący ważną sieć komunikacyjną.

And imagine international roadways all cluttered with broken down vehicles

Wyobraźmy sobie trasę międzynarodową zaśmieconą zepsutymi pojazdami,

that are just getting in the way of other traffic.

blokującymi ruch.

And imagine the debris that would be strewn everywhere

Wszędzie porozsypywane są odłamki.

if a collision actually happened,

W przypadku kolizji

thousands of smaller pieces of debris

tysiące mniejszych kawałków

becoming new obstacles.

staje się dodatkową przeszkodą.

This is the paradigm of the satellite industry.

Tak wygląda środowisko satelitarne.

Satellites that are no longer working

Niedziałające satelity,

are often left to deorbit over many, many years,

poddaje się procesowi deorbitacji na wiele lat

or only moved out of the way as a temporary solution.

lub tymczasowo usuwa z drogi.

And there are no international laws in space

Żadna konwencja prawa międzynarodowego

to enforce us to clean up after ourselves.

nie nakłada obowiązku do sprzątania po sobie w kosmosie.

So the world's first satellite, Sputnik I,

Pierwszy sztuczny satelita Ziemi, Sputnik 1,

was launched in 1957,

wystrzelono w 1957 roku.

and in that year, there were only a total of three launch attempts.

Tamtego roku przeprowadzono w sumie trzy takie próby.

Decades later and dozens of countries from all around the world

Dekady później wiele innych krajów

have launched thousands of more satellites into orbit,

wysłało na orbitę tysiące satelitów,

and the frequency of launches is only going to increase in the future,

a tendencja zapewne będzie wzrastać.

especially if you consider things like the possibility

Zwłaszcza, jeśli wziąć pod uwagę inwestycje, takie jak OneWeb,

of 900-plus satellite constellations being launched.

planujące stworzenie konstelacji około 900 satelitów.

Now, we send satellites to different orbits

Obecnie wysyła się satelity na różne orbity,

depending on what they're needed for.

w zależności od ich przeznaczenia.

One of the most common places we send satellites

Jedna z najpopularniejszych,

is the low Earth orbit,

to niska orbita okołoziemska.

possibly to image the surface of Earth

Stąd mapuje się powierzchnię Ziemi

at up to about 2,000 kilometers altitude.

z wysokości około 2 tysięcy kilometrów.

Satellites there are naturally buffeted by Earth's atmosphere,

Satelity są tam naturalnie spychane przez ziemską atmosferę,

so their orbits naturally decay,

więc ich orbity się oczywiście zmieniają

and they'll eventually burn up,

aż do całkowitego ich spalenia

probably within a couple of decades.

po paru dekadach.

Another common place we send satellites

Kolejnym miejscem umieszczania satelitów

is the geostationary orbit

jest orbita geostacjonarna,

at about 35,000 kilometers altitude.

znajdująca się na wysokości około 25 tysięcy kilometrów.

Satellites there remain in the same place above Earth as the Earth rotates,

Satelity utrzymują swoje pozycje podczas obrotów Ziemi,

which enables things like communications or television broadcast, for example.

co umożliwia komunikację czy transmisję TV na żywo.

Satellites in high orbits like these could remain there for centuries.

Na tak wysokich orbitach satelity mogą pozostawać na wieki.

And then there's the orbit coined "the graveyard,"

Kolejną jest orbita cmentarna,

the ominous junk or disposal orbits,

złowieszcze złomowisko,

where some satellites are intentionally placed

gdzie celowo umieszcza się satelity,

które osiągnęły kres swojego życia,

at the end of their life

so that they're out of the way of common operational orbits.

by nie blokowały ruchu na innych orbitach.

Of the nearly 7,000 satellites launched since the late 1950s,

Z blisko 7 tysięcy satelitów wystrzelonych od późnych lat 50.,

only about one in seven is currently operational,

tylko około jeden na siedem jest ciągle sprawny.

and in addition to the satellites that are no longer working,

Oprócz niedziałających satelitów,

there's also hundreds of thousands of marble-sized debris

są także setki tysięcy odłamków wielkości szklanej kulki

and millions of paint chip-sized debris

oraz miliony wielkości opiłków,

that are also orbiting around the Earth.

krążących dookoła Ziemi.

Space debris is a major risk to space missions,

Kosmiczne śmieci to główne ryzyko tak dla misji kosmicznych,

but also to the satellites that we rely on each and every day.

jak i satelitów, na których polegamy na co dzień.

Now, because space debris and junk has become increasingly worrisome,

Ponieważ stają się coraz bardziej uciążliwe,

there have been some national and international efforts

podejmuje się państwowe i międzynarodowe wysiłki,

to develop technical standards

by ustanowić standardy,

to help us limit the generation of additional debris.

pozwalające ograniczyć dalsze zaśmiecanie.

So for example, there are recommendations

Uzgodniono już,

for those low-Earth orbiting spacecraft

że niskoorbitowe statki kosmiczne będą tworzone tak,

to be made to deorbit in under 25 years,

by mogły deorbitować po okresie 25 lat.

but that's still a really long time,

To jednak wciąż bardzo długo,

especially if a satellite hasn't been working for years.

szczególnie jeśli satelita nie działa już lata.

There's also mandates for those dead geostationary spacecraft

Zaleca się również, by niesprawne statki geostacjonarne,

to be moved into a graveyard orbit.

przekierowywać na orbitę cmentarną.

But neither of these guidelines is binding under international law,

Jednak żadne z tych zaleceń nie jest wiążące w prawie międzynarodowym.

and the understanding is that they will be implemented through national mechanisms.

Zakłada się, że wprowadzą je mechanizmy państwowe.

These guidelines are also not long-term,

Wytyczne nie są ani długoterminowe

they're not proactive,

ani proaktywne.

nor do they address the debris that's already up there.

Nie dotyczą również śmieci, które już krążą po orbitach.

They're only in place to limit the future creation of debris.

Mają za zadanie tylko ograniczyć powstawanie więcej śmieci.

Space junk is no one's responsibility.

Nikt nie odpowiada za kosmiczne śmieci.

Now, Mount Everest is actually an interesting comparison

Mount Everest jest dobrym przykładem

of a new approach to how we interact with our environments,

naszego podejścia i interakcji ze środowiskiem.

as it's often given the dubious honor

Często przyznaje się mu wątpliwie zaszczytne miejsce

of being the world's highest garbage dump.

największego, światowego wysypiska.

Decades after the first conquest of the world's highest peak,

Dekady od pierwszego zdobycia najwyższego szczytu świata,

tons of rubbish left behind by climbers

tony śmieci pozostawione przez himalaistów

has started to raise concern,

w końcu zaczęły niepokoić.

and you may have read in the news that there's speculation

Ostatnio spekuluje się,

that Nepal will crack down on mountaineers

że Nepal rozprawi się z himalaistami

with stricter enforcement of penalties and legal obligations.

surowszym egzekwowaniem kar i prawnymi zobowiązaniami.

The goal, of course, is to persuade climbers

Celem jest oczywiście zmuszenie wspinających się

to clean up after themselves,

do sprzątania po sobie.

so maybe local not-for-profits will pay climbers who bring down extra waste,

Lokalne NGOsy mogą również zacząć płacić za znoszenie z góry śmieci

or expeditions might organize voluntary cleanup trips.

lub organizować wolontariackie wyprawy sprzątające.

And yet still many climbers feel

Wielu wspinaczy wciąż jednak uważa,

that independent groups should police themselves.

że wyprawy powinny same się pilnować.

There's no simple or easy answer,

Nie ma na to prostej recepty,

and even well-intentioned efforts at conservation

a te dobre, mające na względzie środowisko,

often run into problems.

często napotykają na przeszkody.

But that doesn't mean we shouldn't do everything in our power

I tak powinniśmy robić wszystko, co w naszej mocy,

to protect the environments that we rely and depend on,

by chronić środowisko od którego tak zależymy.

and like Everest, the remote location and inadequate infrastructure

Tak jak w przypadku Everestu, odległość i kiepska infrastruktura

of the orbital environment

środowiska orbitalnego

make waste disposal a challenging problem.

sprawia, że zaśmiecanie stanowi poważne wyzwanie.

But we simply cannot reach new heights

Nie możemy sobie jednak pozwolić

and create an even higher garbage dump,

na tworzenie takich gór śmieci,

one that's out of this world.

szczególnie tych pozaziemskich.

The reality of space

W przestrzeni kosmicznej

is that if a component on a satellite breaks down,

jeśli jakiś komponent satelity się zepsuje,

there really are limited opportunities for repairs,

możliwości jego naprawy są naprawdę ograniczone

and only at great cost.

i ogromnie kosztowne.

But what if we were smarter about how we designed satellites?

A gdyby tak zacząć konstruować satelity mądrzej?

What if all satellites,

Gdyby wszystkie satelity,

regardless of what country they were built in,

niezależnie od państwa powstania,

had to be standardized in some way

musiały spełniać pewne określone standardy

for recycling, servicing

recyklingu, serwisowania

or active deorbiting?

i sposobu deorbitowania?

What if there actually were international laws with teeth

Gdyby prawo międzynarodowe

nakładało obowiązek recyklingu,

that enforced end-of-life disposal of satellites

instead of moving them out of the way

zamiast tylko usuwać satelity z drogi innym,

as a temporary solution?

jako tymczasowe rozwiązanie?

Or maybe satellite manufacturers need to be charged a deposit

Może należałoby, nakładać na producentów depozyt

to even launch a satellite into orbit,

już przed wystrzeleniem satelity,

and that deposit would only be returned

zwracany tylko, gdy satelita zostanie prawidłowo usunięta

if the satellite was disposed of properly

or if they cleaned up some quota of debris.

lub gdy sprzątnięte zostaną jej pozostałości.

Or maybe a satellite needs to have technology on board

Może satelity powinny posiadać technologię,

to help accelerate deorbit.

pomagającą przyspieszyć deorbitację.

There are some encouraging signs.

Jest już kilka zachęcających pomysłów.

The UK's TechDemoSat-1, launched in 2014, for example,

Wystrzelony w 2014 roku TechDemoSat-1 z Wielkiej Brytanii

was designed for end-of-life disposal

wyposażono w niewielki żagiel deorbitujący.

via a small drag sail.

This works for the satellite because it's small,

Sprawdza się to w przypadku małych satelitów.

but satellites that are higher or in larger orbits

Satelity znajdujące się wyżej

or are larger altogether, like the size of school buses,

lub są większe, rozmiaru autobusu szkolnego,

will require other disposal options.

wymagają innych sposobów,

So maybe you get into things like high-powered lasers

jak choćby laserów o dużej mocy,

or tugging using nets or tethers,

ściągnięcia za pomocą sieci lub łańcuchów.

as crazy as those sound in the short term.

Jakkolwiek szaleńczo by to nie brzmiało.

And then one really cool possibility

Inny świetny pomysł,

is the idea of orbital tow trucks or space mechanics.

to stworzenie kosmicznych lawet z mechanikami na pokładzie.

Imagine if a robotic arm

Wyobraźmy sobie, kosmiczna laweta

on some sort of space tow truck

z mechanicznym ramieniem,

could fix the broken components on a satellite,

mogącym naprawić popsute elementy satelity.

making them usable again.

Or what if that very same robotic arm

Podobne ramię

could refuel the propellant tank on a spacecraft

mogłoby uzupełnić paliwo statku kosmicznego

that relies on chemical propulsion

o chemicznym napędzie tak,

just like you or I would refuel the fuel tanks on our cars?

jak robi się to w przypadku samochodu.

Robotic repair and maintenance

Robotyczna naprawa i konserwacja

could extend the lives of hundreds of satellites orbiting around the Earth.

mogłaby wydłużyć życie setek satelitów krążących wokół Ziemi.

Whatever the disposal or cleanup options we come up with,

Niezależnie, na co się ostatecznie zdecydujemy,

it's clearly not just a technical problem.

pozostają jeszcze inne kwestie poza technicznymi.

There's also complex space laws and politics that we have to sort out.

Kwestie polityczno-prawne.

Simply put, we haven't found a way to use space sustainably yet.

Krótko mówiąc, nie znaleźliśmy sposobu na zrównoważone używanie miejsca w kosmosie.

Exploring, innovating to change the way we live and work

Odkrycia i innowacje odnośnie do naszego życia i pracy

are what we as humans do,

przychodzą ludzkości naturalnie.

and in space exploration,

W eksploracji kosmosu

we're literally moving beyond the boundaries of Earth.

dosłownie przekraczamy granice Ziemi.

But as we push thresholds in the name of learning and innovation,

Robiąc to w imię nauki i innowacji, musimy jednak pamiętać,

we must remember that accountability for our environments never goes away.

że musimy brać odpowiedzialność za nasze środowisko.

There is without doubt congestion in the low Earth and geostationary orbits,

Na niskiej orbicie okołoziemskiej i geostacjonarnej zrobił się zator.

and we cannot keep launching new satellites

Nie można wystrzeliwać nowych

to replace the ones that have broken down

w miejsce popsutych,

without doing something about them first,

nie robiąc wcześniej porządku.

just like we would never leave a broken down car

Tak jak nie porzuca się zepsutego auta

in the middle of the highway.

na środku autostrady.

Next time you use your phone,

Następnym razem, używając telefonu,

check the weather or use your GPS,

GPSa czy sprawdzając pogodę,

think about the satellite technologies that make those activities possible.

pomyślmy o technologii satelitarnej, umożliwiającej te rzeczy.

But also think about the very impact

Pomyślmy również o ogromnym wpływie,

that the satellites have on the environment surrounding Earth,

jaki satelity mają na środowisko okołoziemskie.

and help spread the message that together we must reduce our impact.

I głośno mówmy o tym, że należy ograniczać nasz negatywny wpływ.

Earth orbit is breathtakingly beautiful

Orbita ziemska jest oszałamiająco piękna

and our gateway to exploration.

i jest naszą bramą do badań.

It's up to us to keep it that way.

To od nas zależy, żeby tak pozostało.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)